Die
Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition
finden Sie hier.
1.
Konzil
von Karthago
O93, f. 48rb; V630,
f. 97ra;
W411, f. 40r; V1341, f. 28vb; B132, f. 50ra; E97, f. 268rb
DEHINC LATINORUM
SEQUUNTUR.
CONCILII
CARTAGINIS
AFRICAE PRIMI
INCIPIUNT
TITULI
<V630,
f. 97, rb> I Ut baptismus
in trinitate susceptus
non
iteretur.
II De martyrum
sepulchris et honorificentia.
III
Ut clerici vel sanctaemoniales
feminae cum
extraneis viris
vel
feminis non habitent.
IIII
Ut cum viduis vel aliis
extraneis
personis <W411, f. 40v> non commorentur.
V
Ut clerici
laici in alterius ecclesia
non ordinentur.
VI
Ut clerici
actus saecularium vel procurationes non suscipiant.
VII
Ut clerici
vel
laici in aliena
ecclesia non communicent sine litteris episcopi sui.
VIII
Ut implicati
negotiis alienis ante
reddita ratione clerici
non ordinentur.
VIIII
Ut laici
clericos actores vel rationatores sibi non constituant.
X
Ne episcopus alterius episcopi plebes
vel
fines usurpet.
XI
De clericis contumacibus et de numero iudicantium episcopum,
presbyterum
et
diaconum.
XII
Ut pacta inter episcopos inita
custodiantur.
XIII
Ut non liceat clericis fenerare.
XIIII
Ut laici contemptores canonum excommunicentur,
clerici
vero
honore priventur.
Dilectissimis
fratribus et coepiscopis diversarum provinciarum Numidiae Mauritaniae
utriusque, metropolis et provinciae consularis
Aurelius, Mizonius et ceteri episcopi.
Ecclesiasticae
utilitatis causa, dum in Carthaginensi
urbe convenerimus
in unum, a plerisque suggestum est, quod ea, quae in concilio
Hipponiensi iamdudum maturata sunt et legitime ad corrigendam
disciplinam salubriter gesta et statuta noscuntur, effrenata temeritate
quosdam minime custodire. Ad huiusmodi vero
excusandos excessus
illud
ab aliquibus praetendi, quod ea, quae iamdudum legibus statuta sunt,
ignorantes praetermiserint. Ob quam rem haec communi consilio per
universam provinciam Byzacenam in notitiam cunctis deducenda censuimus,
ut abhinc
quisquis decretorum temerator exstiterit, sciat se status sui operatum
fuisse iacturam. Statuta quoque Hipponiensis
concilii breviata et quaedam eorum in conciliis Carthaginensibus cum
Byzacenis episcopis collata ac diligentius pertractata his VII
conciliis interpolavimus ordinabiliterque distinximus. Brevem vero
statutorum ante singula concilia, in quo omnia videntur esse complexa
et quaedam diligentius constituta, huic epistolae subdidimus, ut
compendio, quae decreta sunt, recensentes
sollicitius
observare curemus. Optamus vos fratres in deo semper bene valere et
nostri sine intermissione memores esse atque gaudere semper in domino. Explicit.
INCIPIT
PRAEFATIO.
Cum
Gratus
episcopus Carthaginensi
in concilio una cum collegis
<O93, f. 48va> suis consedisset, et qui ex diversis
provinciis
Africanis ad <E97, f. 268va> Carthaginem convenerunt,
Felice
Baianensi,
Fortunatiano
Capritano,
Crescente Baiense,
Vindicio
Lacubazense,
Abundantio Adrumetino,
Privato Begeselitano,
Gaudentio Turretaliense,
<V1341, f. 29ra> Patricio
Sincensi,
Quieto Uticensi, Rumulo
Tebestiano
et
ceteris, quorum manus continetur,
idem Gratus
episcopus dixit: Gratias deo omnipotenti et Christo Iesu, qui dedit
malis scismatibus finem et respexit ecclesiam suam, ut in eius gremium
erigeret universa membra dispersa, qui imperavit religiosissimo
Constantio
imperatori, ut votum gereret unitatis
et mitteret
ministros operis sancti famulos dei Paulum et Macharium.
Dei
ergo nutu
congregati ad unitatem,
ut per diversas provincias
concilia celebremus
et universae provinciae Africae hodierna
die concilium
gratia
dei Carthaginem veniret,
unde considerantibus vobis cum mea
mediocritate tractentur
tituli necessarii, de quibus necesse est
nos memores praeceptorum divinorum et magisterii
scripturarum contemplantes unitatis tempus, id de sin<V630, f.
97va>gulis definire, quod nec Carthago vigorem legis infringat
nec
tamen tempore unitatis aliquid durissimum
statuamus.
I
Ergo
si
vobis placet, consideremus
primum titulum rebaptizationis.
Unde
sanctitatem vestram postulo, ut mentis vestrae placita producatis ad
descendentem
in aquam et interrogatum <B132, f. 50va> in trinitate
secundum evangelii
fidem et apostolorum
doctrinam et confessum bonam conscientiam in deum de resurrectione Iesu
Christi, si
liceat iterum
interrogari in eadem
fide
et in aquam
iterum tingui.
Universi
episcopi dixerunt:
Absit, absit. Illicitas
esse sancimus rebaptizationes
et satis esse alienum a sincera fide et
catholica disciplina.
Gratus
episcopus dixit: Magna
beatitudo a
deo patre
per Christum dominum concessa est tempore
nostro, <W411, f. 41r> ut liceat religiosis
mentibus insinuare ecclesiasticam disciplinam, ut auditores
percipientes regulam rectam et deo placentem
praemia meritorum bonorum percipiant, ut in
ipsis deus in omnibus et
pro omnibus honoretur. Discussus est titulus necessarius
rebaptizationis, <E97, f. 268vb> in quo plus schismatis
rabies
se
delictis
celabat
et habita moderatione legis vigore et auctoritate fides
custodita est. Illud sane sapientissimis vestris sensibus insinuare
contendo, licet vestra prudentia sit instructa
deo
et mereatur in pace et
unitate
consequi desuper munera larga,
tamen et ego unus ex vobis et qui parens
vobiscum sollicitudinem
gero
propter ecclesiasticum ordinem illud insinuare
curabo.
II
Martyrum dignitatem nemo profanus infamet neque passiva corpora, quae
sepulturae tantum propter misericordiam ecclesiasticam commendari
mandatum est, redigant, ut aut insania praecipitatos aut
alia ratione peccati
discretos, non ratione vel tempore competente,
quo martyria celebrentur,
<V1341, f. 29rb> martyrum nomine
appellent.
Aut
si quis
in
iniuriam martyrum
vel
claritati eorum adiungat insanus,
placet eos, si laici sunt, ad poenitentiam redigi, si autem sunt
clerici, post commonitionem
et
post cognitionem honore privari.
Universi
dixerunt: Recte stabilit
sanctitas vestra, hoc et singulis conciliis statutum
est.
III
Gratus
episcopus dixit: Et illud praecipue, si videtur vestrae dilectioni,
cavendum est, ut pastoris
cura,
quantum debet et post
regularis
providentia
tota
promuniat,
ut nullis
lice<V630, f. 97vb>at
ab affectu
abstinentibus
carnali apud
extraneas pariter commorari. Occasiones
enim amputandae sunt peccatorum et tollendae omnes suspiciones, quibus
subtilitas diaboli sub praetextu caritatis et dilectionis incautas
animas vel ignaras retinere consuevit. Nullus igitur et nulla
sanctimoniae et virginitati deserviens propter blasphemiam ecclesiae,
si vobis placet, in una domo
penitus commorari
debent.
Universi dixerunt: <B132, f. 50vb> Qui nolunt nubere et
pudicitiam
meliorem eligunt partem, hanc
vitare debent et
non solum habitare simul, sed nec habere ad se aliquem <O93, f.
48vb> accessum. Hoc ergo et lex iubet et sanctitas vestra
commendat,
hoc et in singulis conciliis a
nobis statutum
est. Gratus episcopus dixit: Ergo persuasio interdum prudenter
solet arcere a peccatis, dum
imprudentes debet metus huiusmodi <E97, f. 269ra>
constringere,
si sanum consilium
respuunt et salutare
mandatum. Si ergo laici
sunt, post
commonitionem,
si contempserint, a communione separentur.
Universi
dixerunt: Placet.
<W411,
f. 41v> IIII
Gratus
episcopus dixit: Etsi infinita sunt, quae lege praescripta sunt
proficientia disciplinae et unusquisque nostrum tractatu assiduo et
commonitione
frequenti per
singulas quasque species proficientes ad disciplinam poterit populos
invitare,
tamen aliqua ex eis
propter blasphemias suggerenda
sunt a nobis et
in concilio statuenda. Si
videtur vobis pari
sententia teneantur
etiam hii,
qui cum viduis commorantur et nulla secum
germanitate coniuncti sunt. Universi
dixerunt:
Iuxta viduos et viduas eadem lex maneat et sententia.
V
Primatus
episcopus Begesclitanus
dixit: Suggero sanctitati vestrae, ut
statuatis
non licere
clericum alienum ab aliquo suscipi sine litteris episcopi sui neque
apud se retinere nec laicum usurpare sibi de plebe aliena, ut eum
ordinet sine conscientia eius episcopi,
de cuius plebe est. Gratus episcopus dixit: Haec
observantia pacem custodit, nam et
memini
in
sanctissimo
concilio Sardicensi similiter
statutum, ut nemo alterius plebis hominem
usurpet, sed si forte erit necessarius,
petat a
collega suo
et per
consensum habeat.
VI
Nicasius
episcopus Culustitianus
dixit: Credo placere suggessionem
meam sanctitati vestrae et displicere
vobis, ut, qui serviunt
deo et annixi
sunt <V630, f. 98ra>
clero, non
accedant ad actus seu
administrationem
vel procurationem domorum. Gratus
episcopus dixit: Et apostolorum statuta sunt, quae dicunt: Nemo
militans deo ingerit se <B132, f. 51ra> negotiis
saecularibus.
Proinde aut clerici sint sine actionibus domorum aut actores
sine officio
clericorum. Universi
dixerunt: Hoc
observemus.
VII
Cassianus
Usulensis episcopus dixit: Statuat gravitas vestra, ut unusquisque
clericus vel laicus non communicet
in alia
plebe sine litteris episcopi sui. Gratus episcopus dixit: Nisi hoc
observatum fuerit, communio fiet passiva. Nam si cum litteris receptus
fuerit, et concordia inter episcopos servatur, et
nemo subtilis alterius fugiens <E97, f. 269rb>
communionem, ad
alium latenter accedit.
Universi dixerunt: Omnibus provides
et clero
et laicis consulis.
VIII
Magnus
episcopus Astuagensis dixit: Quid dilectioni vestrae videtur,
procuratores et actores,
etiam prosecutores
pupillorum, si debeant ordinari? Gratus episcopus dixit: Si post
deposita universa et reddita ratiocinia,
si actus vitae ipsorum fuerint comprobati in omnibus, debent
cum laude clerici,
si postulati
fuerint, honore munerari. Si enim ante libertatem negotiorum
<W411,
f. 42r> vel officiorum ab aliquo sine consideratione fuerit
ordinatus, ecclesia infamatur. Universi dixerunt: Recte omnia statuit
sanctitas tua,
ideoque ita est
et
nostra
est quoque sententia.
VIIII
Metus
Canonensis
episcopus dixit: Recte statutum
est, ut obnoxii negotiis alienis non ordinentur. Tamen si dimissi et
gratias referre debent et a
clericorum iniuria temperare, et ipsis non liceat
clericos nostros eligere apothecarios
vel rationatores.
Gratus episcopus dixit: Nulli dubium est, quod omnes vel domini vel
procuratores
vel quicumque praesunt, cum audierint saluberrima instituta consilii
et sibi esse consultum nec impeditum,
propriam
debebunt
temperare
iniuriam in clericis nostris. Quod
si
iniuria
constitutionis imperatoriae clericos inquietandos
putaverint, si
defensio ecclesiastica
nos
non deridet
ac
pudor publicus vindicabitur. Universi dixerunt: <O93, f.
49ra>
Saluberrimae professiones debuerunt tanto concedi
concilio.
X
Felix
episcopus Bagensis dixit: Nullus debet collegae suo
facere iniuriam, multi enim et transcendunt suas
et
usurpant alienos
ipsis
invitis. Gratus episcopus dixit: Avaritiae <V1341, f.
29vb>
cupiditatem
radicem omnium malorum esse nemo,
qui
dubitet. Proinde
inhibendum
est, <V630, f. 98rb> ne quis alienos fines usurpet
aut trans<B132, f. 51rb>cendat episcopum collegam
suum
et
usurpet alterius plebes sine eius petitu, quia inde cetera mala omnia
generantur. Universi dixerunt: Placet, placet.
XI
Elphideforus
Cuiculitanus
episcopus dixit: Statuat
sanctitas vestra,
ut clerici, qui superbi vel contumaces sunt, coerceantur, <E97,
f.
269va> ut,
qui minores maioribus irrogaverint iniurias,
metum habeant.
Gratus episcopus dixit: Manifestum est illum non esse dei, qui
humilitatem contemnit,
sed diaboli, qui superbiae inventor et princeps est. Unde si quis
tumidus vel contumeliosus exstiterit in maiorem natu vel aliquam causam
habuerit, a tribus vicinis episcopis, si diaconus est, arguatur;
si presbyter est,
a
sex, si episcopus a duodecim consacerdotibus audiatur. Universi episcopi dixerunt: Contemptus
debet contumaciae
et superbiae in omnibus frangi, causa
vero pro personis ab statuto
numero audiatur.
XII
Antigonus
episcopus Matirensis
dixit: Gravem iniuriam patior, et
credo dolere sanctitatem vestram contumeliam meam et computare communem
iniuriam. Optantius, cum se repraesentaret, pactum meum
<W411, f. 42v> habuit et divisum
est, quod
ad se illiceat
populorum
imperitorum
animos contra disciplinam, contra evangelicam traditionem, contra pacem
placitam.
Nam
si sibi posse contingere arbitrarentur,
numquam profecto
in fratrem aliquis
deliquisset, unde aut inita pacta sui obtineant firmitatem aut
conventus, si se non cohibuerit, ecclesiasticam sentiet
disciplinam. Universi dixerunt: Pax servetur, pacta custodiantur.
XIII
Abundantius
episcopus Adrumentinus
dixit: In nostro concilio statutum
est, ut
non liceat clericis fenerare.
Quid
etiam sanctitati tuae et huic concilio videatur,
praesenti placito designetur. Gratus episcopus dixit: Novellae
suggestiones, quae
vel obscurae
sunt vel sub genere latent, inspectae
a nobis formam accipient. Ceterum de quibus apertissime divina
scriptura sanxit non differenda
sententia est, sed potius exsequenda. Proinde quod
in laicis repraehenditur,
id
multomagis in
clericis oportet
praedamnari. Universi <E97, f. 269vb> dixerunt:
Nemo
contra prophetas, nemo contra evangelia
facit sine periculo.
XIIII
Gratus
episcopus dixit: Iuxta
statuta concilii et meae
mediocritatis sententiam placet <B132, f. 51va> facere
rerum
omnium conclusionem. Universi <E97, f. 269vb> tituli
designati et
digesti teneant sen<V1341, f. 30ra>tentias suas. Sane
credo vos tenere
multis conciliis a patribus <V630, f. 98va> nostris et
traditionem temerariam
esse
damnatam et rebaptizationis impietatem esse puniendam. Quas
res etiam nostro concilio credo iam terminum accepisse. Reliqua vero,
quae vel facta vel dicta superius compraehensa sunt vel aliis conciliis
conscripta, quae
secundum legem inveniuntur, custodire nos oportet. Si quis vero statuta
supergressus corruperit
vel pro nihilo habenda putaverit, si laicus est, communione, si
clericus est, honore privetur. Universi
dixerunt: Placet, placet. Gratus
episcopus dixit: Superest iam, ut placita omnium nostrorum,
quae ad consensum nostrum sunt scripta, vestra quoque subscriptione
firmetis. Universi dixerunt: Et consensisse nos concilii huius scripta
testantur
et subscriptione nostra
consensus declarabitur
noster.
Et subscripserunt.
O93,
f. 49ra; V630, f. 98va;
W411, f. 42v; V1341, f. 42v; B132, f. 51va; E97, f. 269vb
©
2004-2006
Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der
GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten,
vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors
und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder
verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten.
Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License
unter dem Menüpunkt Lizenz.
Zuletzt
geändert am 9.1.2006
|