[Home]
[Überblick]
[Text]
[Teil I]
[Teil II]
[Teil III]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

Pseudoisidor	Capitula Angilramni	Collectio Danieliana
Pseudoisidor Teil I	Pseudoisidor Teil II	Pseudoisidor Teil III
Papst Leo I. an Bischof Nicetas von Aquileia	Inhaltsverzeichnis	Papst Leo I. an Bischof Theodorus von Fréjus

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

Papst Leo I. an die afrikanischen Bischöfe

P9629, f. 136va; V630, f. 249va; N442, f. 170rb; W411, f. 278v; V1341, f. 168va

^¹EIUSDEM^² LEONIS^³ AD AFRICANOS^⁴ EPISCOPOS.

I Ne illicitatae^⁵ personae ad episcopatum^⁶ provehantur^⁷.

II De Donato Novatianorum episcopo et de Maximo ex Donatistis^⁸.

<N442, f. 170va> III De Aggaro^⁹ et Tiberiano^¹⁰, qui ex laicis fuerant^¹¹ ordinati.

IIII^¹² De virginibus sacris^¹³, qui^¹⁴ vim barbaricam pertulerunt.

V^¹⁵ De statutis canonum conservandis^¹⁶.

<V630, f. 249vb> I^¹⁷ ^¹⁸ Leo episcopus^¹⁹ universis episcopis per Africam^²⁰ constitutis in domino salutem.

Cum de ordinationibus sacerdotum quaedam apud <P9629, f. 136vb> vos^²¹ illicite^²² usurpata crebrior^²³ ad^²⁴ nos fama^²⁵ narraret, ratio^²⁶ pietatis exegit^²⁷, ut pro sollicitudine^²⁸ quam universae ecclesiae ex divina institutione dependimus, rerum^²⁹ fidem studeremus^³⁰ agnoscere^³¹, vicem curae nostrae proficiscenti^³² a nobis fratri^³³ et consacerdoti nostro Potentio iniungentes^³⁴, qui secundum^³⁵ scripta, quae per ipsum ad vos direximus de episcopis, quorum^³⁶ culpabilis ferebatur electio, quid veritas haberet^³⁷, inquireret nobisque^³⁸ omnia fideliter indicaret. Unde quia idem plenissime notitiae^³⁹ nostrae cuncta reseravit^⁴⁰ et sub quibus qualibusque rectoribus quaedam^⁴¹ Christi plebes^⁴² in partibus provinciae Caesariensis habeantur^⁴³, sincera nobis relatione patefecit^⁴⁴, necessarium fuit, ut dolorem cordis nostri, quo^⁴⁵ pro^⁴⁶ dominicorum gregum periculis aestuamus, datis nunc^⁴⁷ ad vos litteris promeremur^⁴⁸ mirantes tantum apud vos per^⁴⁹ occasionem temporis inpacati^⁵⁰ aut^⁵¹ ambientium^⁵² praesumptionem^⁵³ aut tumultum^⁵⁴ valuisse popularem, ut indignis^⁵⁵ quibusque et longe extra sacerdotale^⁵⁶ meritum constitutis^⁵⁷ pastorale fastigium et gubernatio ecclesiae crederetur, non est^⁵⁸ hoc consulere^⁵⁹ populis^⁶⁰, sed nocere, nec praestare regimen, sed augere discrimen. Integritas enim praesidentium salus^⁶¹ est subditorum, et ubi est incolumitas^⁶² oboedientiae, ibi sana^⁶³ est forma doctrinae. Principatus autem, quem^⁶⁴ aut^⁶⁵ seditio extorsit aut ambitus occupavit^⁶⁶, etiamsi moribus^⁶⁷ atque actibus non offendit, ipso^⁶⁸ tamen initus^⁶⁹ ^⁷⁰ viae^⁷¹ est perniciosus^⁷² exemplo et difficile^⁷³ est, ut bono peragantur^⁷⁴ exitu, quae malo sunt inchoata^⁷⁵ principio. Quod si in quibuslibet^⁷⁶ ecclesiae gradibus providenter scienterque <V1341, f. 168vb> curandum est, ut in domo^⁷⁷ domini nihil sit inordinatum nihilque praeposterum^⁷⁸, quanto magis elaborandum est, ut in electione eius, qui supra^⁷⁹ omnes^⁸⁰ gradus^⁸¹ constituitur, non erretur. Nam totius familiae^⁸² domini^⁸³ status et^⁸⁴ ordo notabitur^⁸⁵, si, quod requiritur in corpore, non invenitur^⁸⁶ in capite. Ubi^⁸⁷ est illa beati Pauli^⁸⁸ apostoli per spiritum^⁸⁹ emissa praeceptio, qua^⁹⁰ in persona Timothei^⁹¹ omnium <W411, f. 279r> sacerdotum Christi^⁹² numerus eruditur^⁹³, et^⁹⁴ inde^⁹⁵ unicuique nostrum dicitur: Manus cito nemini^⁹⁶ imposueris neque communices^⁹⁷ peccatis alienis? Quid est cito manus^⁹⁸ inponere^⁹⁹, nisi^¹⁰⁰ ante aetatem^¹⁰¹ maturitatis^¹⁰², ante^¹⁰³ tempus examinis^¹⁰⁴, ante meritum laboris^¹⁰⁵, ante experientiam disciplinae, sacerdotalem honorem tribuere non probatis? Et quid est communicare peccatis alienis, nisi talem effici^¹⁰⁶ ordinantem, qualis ille est, qui non^¹⁰⁷ meruit ordinari? Sicut enim boni operis sibi comparat fructum, qui rectum tenet^¹⁰⁸ in eligendo^¹⁰⁹ sacerdote^¹¹⁰ iudicium, ita gravi semetipsum afficit damno, qui ad suae dignitatis collegium sublimat indignum. Non enim in cuiusquam persona^¹¹¹ praetermittendum est, quod institutis generalibus continetur, nec^¹¹² putandus^¹¹³ est honor <V630, f. 250ra> ille legitimus, qui fuerit contra^¹¹⁴ divinae legis^¹¹⁵ praecepta collatus, dicente enim apostolo, quod^¹¹⁶ inter alias^¹¹⁷ <P9629, f. 137ra> electionis^¹¹⁸ regulas, is episcopus^¹¹⁹ ordinetur, quem unius uxoris virum fuisse aut esse constiterit. Tam sacra^¹²⁰ semper habita sit^¹²¹ ista praeceptio, ut etiam de muliere^¹²² sacerdotis eli<N442, f. 170vb>gendi eadem intellegetur^¹²³ servanda condicio, ne forte illa^¹²⁴ prius, quae^¹²⁵ in matrimonium^¹²⁶ eius veniret^¹²⁷, qui aliam non habuisset uxorem, alterius^¹²⁸ viri esset experta^¹²⁹ coniugium^¹³⁰. Quis igitur dissimulare audeat, quod in tanti^¹³¹ sacramenti perpetratur^¹³² iniuriam? Cum huic^¹³³ magno venerandoque mysterio, ne^¹³⁴ divinae quidem legis statuta defuerint, quibus evidenter est^¹³⁵ definitum, ut^¹³⁶ virginem sacerdos accipiat et alterius thorum nesciat coniugis^¹³⁷, quae uxor futura^¹³⁸ est sacerdotis^¹³⁹? Iam tunc enim in sacerdotibus figurabatur^¹⁴⁰ Christi et^¹⁴¹ ecclesiae spiritale coniugium, et^¹⁴² quoniam vir caput est mulieris, discat^¹⁴³ sponsa verbi non alium virum nosse quam Christum^¹⁴⁴, qui merito^¹⁴⁵ unam elegit, unam diligit et aliam praeter ipsam suo consortio non adiungit. Si ergo etiam in veteri^¹⁴⁶ testamento et^¹⁴⁷ sacerdotalium coniugiorum forma servata est, quanto magis sub evangelii^¹⁴⁸ iam gratia^¹⁴⁹ constituti^¹⁵⁰ apostolicis debemus oboedire^¹⁵¹ praeceptis, ut quemlibet^¹⁵² quis bonis moribus praeditus et sanctis operibus inveniatur <V1341, f. 169ra> ornatus, nequaquam tamen vel^¹⁵³ ad diaconi^¹⁵⁴ gradum vel ad presbyterii^¹⁵⁵ honorem vel ad episcopatus^¹⁵⁶ culmen ascendat, si aut ipsum non unius uxoris virum aut uxorem eius non unius viri fuisse constiterit^¹⁵⁷ ^¹⁵⁸, monente vero apostolo atque docente^¹⁵⁹: Hi autem probentur primo^¹⁶⁰ et sic ministrent. Quid aliud intelligendum putamus, nisi ut in^¹⁶¹ his provectionibus^¹⁶² non solum matrimoniorum^¹⁶³ castimoniam^¹⁶⁴, sed^¹⁶⁵ etiam laborum merita cogitemus, ne^¹⁶⁶ autem^¹⁶⁷ baptismo rudibus aut^¹⁶⁸ saeculari^¹⁶⁹ actu repente conversis officium pastorale^¹⁷⁰ credatur^¹⁷¹, cum per omnes gradus^¹⁷² militiae christianae de incrementis provectuum^¹⁷³ debeant^¹⁷⁴ existimari^¹⁷⁵, an possint cuique maiora committi? Merito beatorum patrum venerabiles sanctiones, cum de sacerdotum electione loquerentur, eos demum idoneos sacris administrationibus^¹⁷⁶ censuerunt^¹⁷⁷, quorum omnis aetas a puerilibus exordiis usque ad perfectiores annos, quod^¹⁷⁸ disciplinae <W411, f. 279v> ecclesiasticae stipendia cucurrisset^¹⁷⁹, ut unicuique testimonium prior vita praeberet, nec potest de eius provectione^¹⁸⁰ dubitari, cui pro laboribus multis, pro^¹⁸¹ moribus castis, pro actibus strenuis celsioris loci praemium debetur^¹⁸². Si enim ad honores mundi sine suffragio temporis, sine merito laboris indignum est praeveniri^¹⁸³ <P9629, f. 137rb> et notari ambitus solent, quos^¹⁸⁴ probitatis documenta non adiuvant, quam diligens et quam prudens habenda est dispensatio divinorum munerum et caelestium dignitatum, nec^¹⁸⁵ in aliquo^¹⁸⁶ apostolica et canonica decreta^¹⁸⁷ violentur^¹⁸⁸ et in^¹⁸⁹ his ecclesia domini regenda credatur, qui legitimarum institutionum nescii^¹⁹⁰ et totius humilitatis ignari^¹⁹¹ non ab infimis^¹⁹² sumere incrementum, <V630, f. 250rb> sed a summis volunt^¹⁹³ habere principium? Cum valde iniquum^¹⁹⁴ sit et absurdum, ut imperiti magistris, novi antiquis^¹⁹⁵ ^¹⁹⁶ et rudes praeferantur emeritis^¹⁹⁷. In domo quidem magna^¹⁹⁸, sicut apostolus disserit, necesse est, ut^¹⁹⁹ vasa diversa sint, quaedam aurea et argentea, quaedam vero lignea et fictilia, sed horum ministerium pro materiae^²⁰⁰ qualitate dividitur^²⁰¹, nec idem^²⁰² est pretiosorum usus^²⁰³ et vilium^²⁰⁴. Nam inordinata erunt^²⁰⁵ omnia, si^²⁰⁶ fictilia aureis et lignea^²⁰⁷ praeferantur argenteis. Sicut^²⁰⁸ autem in ligneis^²⁰⁹ et fictilibus eorum^²¹⁰ hominum species <N442, f. 171ra> figuratur, qui nullis adhuc^²¹¹ virtutibus nitentur^²¹², ita in aureis et argenteis hi sine dubio declarantur^²¹³, qui per longae^²¹⁴ eruditionis ignem et^²¹⁵ fornacem diuturni laboris excocti aurum^²¹⁶ probatum et argentum purum esse meruerunt. Quibus si merces pro devotione non redditur, omnis^²¹⁷ ecclesiastica^²¹⁸ disciplina resolvitur^²¹⁹, omnis^²²⁰ ordo turbatur^²²¹, dum in ecclesia, <V1341, f. 169rb> qui nullum subierunt ministerium, perverso eligentium iudicio indebitum obtinent^²²² principatum.

P9629; W411

Quod^²²³ ergo die dominico ordinationes sacerdotum celebrantur, non tantum ex consuetudine, sed^²²⁴ etiam ex apostolica cognovimus venire doctrina, scriptura manifestante^²²⁵. Quod cum apostoli^²²⁶ Paulum et Barnaban ex^²²⁷ spiritus sancti praecepto^²²⁸ ad^²²⁹ evangelium gentibus^²³⁰ mitterent praedicandum, ieiunantes et^²³¹ orantes imposuerunt^²³² eis manus, ut intellegamus^²³³ quanta et dantium et accipientium devotione curandum sit, ne tantae benedictionis sacramentum neglegenter videatur^²³⁴ impletum. Et ideo pie^²³⁵ et laudabiliter apostolicis morem gesseris institutis, si hanc ordinandorum sacerdotum^²³⁶ formam per ecclesias, quibus dominus praeesse^²³⁷ te voluit, etiam ipsa^²³⁸ servaveris, ut his, qui consecrandi sunt, numquam benedictio^²³⁹, nisi in die resurrectionis dominicae tribuatur, cui a^²⁴⁰ vespere sabbati initium^²⁴¹ constat^²⁴² adscribi, quae^²⁴³ tantis divinarum dispensationum^²⁴⁴ mysteriis^²⁴⁵ est^²⁴⁶ consecrata^²⁴⁷, ut, quicquid a domino est insignius^²⁴⁸ constitutum, in^²⁴⁹ huius diei dignitate sit gestum. In hac^²⁵⁰ mundus sumpsit^²⁵¹ exordium, in^²⁵² hac per^²⁵³ resurrectionem Christi et mors interitum et vita accepit principium, in hac apostoli a domino praedicandi omnibus^²⁵⁴ gentibus evangelii tubam sumunt et inferendum universo mundo sacramentum regenerationis accipiunt, in hac, sicut beatus Iohannes evangelista^²⁵⁵ testatur, cum congregatis in unum discipulis <P9629, f. 137va> clausis ianuis ad eos dominus introisset, insufflavit <W411, f. 280r> et dixit: Accipite^²⁵⁶ spiritum sanctum, quorum^²⁵⁷ remiseritis peccata, remittuntur eis, et quorum detenueritis, detenta^²⁵⁸ erunt. In hac denique promissus^²⁵⁹ a domino apostolis spiritus sanctus adventus^²⁶⁰, ut caelesti quadam^²⁶¹ regula insinuata et tradita noverimus, in illa die celebranda^²⁶² nobis esse mysteria sacerdotalium benedictionum, in qua collata^²⁶³ sunt omnia dona gratiarum.

Ut autem in omnibus^²⁶⁴ observantia nostra concordetur^²⁶⁵, aliud quoque volumus custodire^²⁶⁶, ut, cum solemnior festivitas conventum populi^²⁶⁷ numerosioris^²⁶⁸ indixerit et ad eadem fidelium multitudo convenerit, quam recipere basilica una simul non possit, sacrificii oblatio indubitanter iteretur, ne his tantum admissis ad hanc devotionem, qui primi advenerint, videantur hi, qui postmodum confluxerint^²⁶⁹ non recepti, cum plenum pietatis atque rationis sit, ut, quoties basilicam^²⁷⁰, in qua agitur, novae^²⁷¹ plebis praesentia impleverit, toties sacrificium subsequens offeratur. Necesse est autem^²⁷², ut quaedam^²⁷³ populi pars sua devotione privetur, si unius tantum missae^²⁷⁴ more servato sacrificium offerre non possunt^²⁷⁵, nisi prima diei parte convenerint. Studiose ergo dilectionem tuam familiariter admonemus^²⁷⁶, ut, quod dominus consuetudini ex forma paternae traditionis insedit, tua quoque cura non neglegat, ut per omnia nobis fide et actibus congruamus^²⁷⁷. Propter quod remeante^²⁷⁸ filio nostro Possidonio presbytero hanc ad fraternitatem tuam epistolam dedimus perferendam, qui nostris processionibus atque rationibus^²⁷⁹ frequenter interfuit, et toties ad nos missum^²⁸⁰, quid^²⁸¹ in omnibus apostolicae sedis auctoritatibus^²⁸² teneremus, agnovit. Quapropter^²⁸³ miror,

V630, N442; V1341

P9629; V630; N442; V1341

Cum^²⁸⁴ inter vos tantum voluerint^²⁸⁵ aut studia^²⁸⁶ populorum^²⁸⁷, cum ergo inter vos tantum valuerint aut studia^²⁸⁸ populorum aut ambitus superborum, ut non solum laicos, sed etiam secundarum uxorum viros aut viduaram maritos^²⁸⁹ ad officium cognoscamus^²⁹⁰ pastorale provectos. Nonne apertissime exigunt causae^²⁹¹, ut ecclesiae^²⁹², in quibus ista commissa sunt, iudicio severiore purgentur, et non solum in tales^²⁹³ praesules^²⁹⁴, sed etiam in ordinatores eorum digna^²⁹⁵ districtione^²⁹⁶ moveamus^²⁹⁷? Sed circumstant nos hinc mansuetudo clementiae, hinc censura iustitiae, et quia universae viae domini misericordia et veritas, cogimur^²⁹⁸ secundum sedis apostolicae pietatem ita nostram temperare sententiam, ut trutinato^²⁹⁹ pondere delictorum^³⁰⁰, quae^³⁰¹ constat non unius esse mensurae, quaedam definiamus utcumque toleranda, quaedam vero penitus amputanda. Eos enim qui vel secundas nuptias inierunt^³⁰² vel viduarum se con<P9629, 137vb>iugio sociarunt, in^³⁰³ sacerdotio manere non patimur^³⁰⁴, et multo magis illum, si fuerit in vestro iudicio confutatus, qui, sicut ad nos relatum est, simul duarum est maritus uxorum, vel illum, qui prima uxore dimissa alteram duxisse perhibetur, privandum honore decernimus. Ceteros vero, quorum provectio hoc^³⁰⁵ tantum repraehensionis incurrit, quod ex laicis ad officium episcopale electi sunt neque ex hoc, quod uxores habent, possunt esse culpabiles, susceptum sacerdotium tenere permittimus, non^³⁰⁶ praeiudicantes^³⁰⁷ apostolicae sedis statutis nec^³⁰⁸ praedecessorum^³⁰⁹ ^³¹⁰ nostrorum nostrisque decretis, quibus salubriter constitutum^³¹¹ est, nec primum^³¹², secundum aut tertium in ecclesia gradum quisquam laicorum quibuslibet suffragiis fultus^³¹³ ascendat, priusquam ad hoc meritum per legitima augmenta perveniat. Quod enim nunc utcumque^³¹⁴ veniale^³¹⁵ est^³¹⁶, inultum postmodum esse non poterit^³¹⁷, si quisquam id, quod omnino interdicimus, usurpare praesumpserit, quia remissio peccati <V630, f. 250va> non dat licentiam delinquendi, nec quod potuit aliqua ratione concedi^³¹⁸, amplius patiemur^³¹⁹ impune committi.

W411

P9629; N442

Cum itaque de omnibus fere quae fratris nostri Potentii relatio continebat^³²⁰ plenissime dilectionem vestram per David^³²¹ fratrem et coepiscopum nostrum, qui et sacerdotii merito nobis est probatus, et moribus videatis instructam, superest, fratres, ut concorditer salubres suscipiatis hortatus et nihil per contentionem agentes, sed ad omne studium devotionis unanimes divinis et apostolicis constitutionibus pareatis et in nullo patiamini providentissima^³²² canonum decreta violari. Quae enim certarum remisimus consideratione causarum, antiquis deinceps custodienda sunt regulis, ne quod ad tempus pia lenitate concessimus, iuxta^³²³ postulationem plectamus in eos specialius et pro<N442, f. 171va>pensius commovendi, qui in episcopis ordinandis sanctorum patrum statuta neglexerunt^³²⁴ et, quos refutare debuerint, consecrarint^³²⁵. Unde^³²⁶ qui episcopi talem consecraverint sacerdotem, qualem esse non liceat, etiamsi aliquo modo damnum proprii honoris evaserint, ordinationis^³²⁷ tamen ius ulterius non habebunt, nec umquam ei sacramento intererunt, quod neglecto divino iudicio inmerito prestiterunt. Illud sane. quod^³²⁸ ad sacerdotalem pertinet dignitatem, inter omnia^³²⁹ volumus canonum^³³⁰ statuta servari, ut non in quibuslibet locis neque quibuscumque castellis, et ubi ante non fuerint^³³¹, episcopi consecrentur. Cum ibi^³³² minores sunt plebes minoresque conventus, presbyterorum cura sufficiat. Episcopalia^³³³ autem gubernacula non nisi maioribus populis et frequentioribus civitatibus oporteat praesidere^³³⁴, ne, quod sanctorum patrum divinitus inspirata decreta vetuerunt, vinculis^³³⁵ et possessionibus vel obscuris et solitariis municipiis^³³⁶ tribuatur sacerdotale fastigium et honor, cui debent excellentiora committi, ipsa sui numerositate vilescat.

Quod nunc in sua dioecesi Restitutus episcopus factus^³³⁷ esse causatus est, et rationabiliter postulavit, ut, si episcopi eorum locorum, in quibus non debuerant ordinari humana^³³⁸ condicione decesserint^³³⁹, loca ipsa ad ius^³⁴⁰ eius antistitis redigantur, cuius fuerint^³⁴¹ ante priora. Et inutile^³⁴² est, ut sacerdotalis dignitas inconsideratione^³⁴³ <P9629, f. 138rb> ordinantis, facilitate superflua multiplicatione minuatur^³⁴⁴.

De his autem, qui^³⁴⁵ in sacro virginitatis proposito constitutae^³⁴⁶ barbaricam^³⁴⁷ pertulere violentiam et integritatem^³⁴⁸ pudoris, non animo, sed corpore perdiderunt, ea nobis videtur servanda moderatio, ut neque in viduarum deiciantur gradum, neque in sacrarum et perseverantium virginum numero censeantur. Quibus si in omnibus virginalibus perseverant et castimoniae soliditatem mente custodiunt, sacramentorum non est neganda communio, quia iniustum est illas in eo vel argui vel notari, quod non voluntas amittit, sed vis hostilis eripuit.

Causam^³⁴⁹ quoque Lupicini episcopi illic iubemus audiri, cui multum et saepius postulanti communionem ac rationem reddimus^³⁵⁰, quoniam, cum ad nostrum iudicium provocasset, inmerito eum pendente negotio a communione videbamus fuisse suspensum. Adiectum etiam illud est, quod huic temere superordinatus esse cognoscitur, qui non debuit ordiuari, antequam Lupicinus in praesenti positus aut confutatus aut certe confusus iuste possit subiacere sententiae^³⁵¹, ut vacantem locum quemadmodum disciplina^³⁵² ecclesiastica exigit, is, qui consecrabatur, acciperet. Si quae vero aliae emerserint causae, quae ad statum ecclesiarum et ad concordiam pertineant sacerdotum^³⁵³, illic sub timore domini volumus ventilentur^³⁵⁴ et de componendis atque compositis omnibus ad nos relatio plena mittatur, ut ea, quae iuxta ecclesiasticum morem iuste et rationabiliter fuerint definita, nostra quoque sententia roborentur^³⁵⁵.

<N442, f. 171vb> Data III Id. Augusti^³⁵⁶.

V630; W411; V1341

P9629; V630; N442; V1341

II Donatum autem Novatinensem^³⁵⁷ ex Novatianis^³⁵⁸ cum sua, ut^³⁵⁹ comperimus, plebe conversum, dominico volumus gregi praesidere, ita ut libellum fidei suae ad nos meminerit dirigendum, quo et Novatiani^³⁶⁰ dogmatis damnet^³⁶¹ errorem et plenissime confiteatur catholicam veritatem. Maximum^³⁶² quoque ex^³⁶³ laico licet repraehensibiliter ordinatum, si Donatista iam non est et ab spiritu schismaticae <V1341, f. 169va> pravitatis alienus est, ab episcopali, quam quomodo^³⁶⁴ adeptus est, non repellimus dignitate, ita ut et ipse libello ad nos edito^³⁶⁵ catholicum se esse manifestet.

III De Agaro^³⁶⁶ et Tiberiano quorum^³⁶⁷ ceteris, qui ex laicis ordinati sunt, in hac^³⁶⁸ causa diversa est, quod eorum ordinationi atroces tumultus et saevae seditiones^³⁶⁹ memorantur esse famulatae, vestro iudicio cuncta commisimus, ut relata habiti apud vos examinis fide quid de supradictis statuendum sit, scire possimus.

IIII Illae autem famulae^³⁷⁰ dei, quae integritatem pudoris^³⁷¹ oppressione barbarica perdiderunt, laudabiliores erunt in humilitate ac verecundia, si se incontaminatis non audeant comparare virginibus. Quamvis enim omne peccatum ex voluntate nascatur et potuerit corruptione^³⁷² carnis mens invita non pollui, minus tamen hoc illis^³⁷³ oberit^³⁷⁴, si quod potuerunt^³⁷⁵ animo non admittere, doleant se vel corpore^³⁷⁶ perdidisse.

V Cum itaque de omnibus, quae^³⁷⁷ confratris^³⁷⁸ nostri Potenti^³⁷⁹ relatio continebat, plenissime dilectionem vestram^³⁸⁰ videatis instructam, supererit, ut concordi^³⁸¹ oboedientia salubres suscipiatis hortatus^³⁸², nihil per contcertationem^³⁸³ agentes, sed ad omne <P9629, f. 138rb> studium devotionis unamines^³⁸⁴ divinis et apostolicis constitutionibus servatis^³⁸⁵ et in nullo patiamini pia canonum decreta violari. Quae^³⁸⁶ enim nunc certarum remisimus consideratione causarum, antiquis^³⁸⁷ deinceps custodienda sunt regulis, ne, quod ad tempus pia lenitate concessimus, posthac^³⁸⁸ ultione^³⁸⁹ plectamus^³⁹⁰.

W411

P9629, f. 138rb; V630, f. 250va; N442, f. 171vb; V1341, f. 169vb

1 Der Brief ist bei Pseudoisidor relativ komplex zusammengesetzt, vgl. einstweilen ed. Hinschius, S. CII. Dementsprechend ist auch die Überlieferung in den verschiedenen Handschriftenklassen sehr unterschiedlich. Lediglich der Anfang des Briefes findet sich in allen herangezogenen Handschriften. Die nachstehende Wiedergabe erfolgt daher in weiten Teilen zweispaltig. In der ersten Spalte findet sich die Version des Briefes nach dem Repräsentanten der Handschriftenklasse A1 (P9629), zu dem die übrigen übrigen Überlieferungsträger herangezogen wurden, soweit sie die jeweiligen Partieen überliefern. In der zweiten Spalte ist vermerkt welche Überlieferungsträger die jeweiligen Partieen nicht überliefern.

2 EIUSDEM] CXXII EIUSDEM N442; EIUSDEM] LXXI EIUSDEM W411; LXXI EIUSDEM V1341

3 LEONIS] LEONIS papae N442

4 AFRICANOS EPISCOPOS] episcopos per cesariensem mauritaniam constitutos N442

5 illicitate P9629

6 episcopum W411

7 proveniantur P9629; promoveandum W411

8 donatis W411; donastis V1341

9 aggario V630; V1341; abgaro W411

10 tiberino V630; V1341; tibiriano N442

11 fuerunt W411

12 IIII fehlt W411

13 sacris fehlt V1341

14 que W411

15 V fehlt W411

16 conservandis] conservandis episcopis V630

17 I fehlt, am Rande XLVIIII V630

18 I fehlt N442; W411; V1341

19 episcopus fehlt W411: V1341

20 africa P9629; caesariensem mauritaniam N442

21 vos korr. aus nos V1341

22 illicitate P9629

23 celebrior V630; V1341

24 ad nos fehlt W411

25 fama narraret] commeantium sermo perferret korr. aus commeantium sermo N442

26 ratio] ratio et P9629

27 exigit W411

28 sollicitudinem V1341

29 sera W411

30 studuerimus W411

31 cognoscere V630; V1341

32 proficiscenti a nobis fehlt W411

33 fratri et consacerdoti nostro Potentio iniungentes qui secundum scripta quae per ipsum ad vos direximus] qui se secundum scripta quae per ipsum ad vos direximus fratri et consacerdoti nostro potentio iniungentes P9629

34 delegantes N442; iniungentes praecipimus W411

35 secundum scripta quae per ipsum ad vos direximus fehlt W411

36 corum P9629

37 habereret P9629

38 nobisque] nobis quia P9629; nobis autem W411

39 notitiae nostrae fehlt W411

40 reserabit W411

41 quaedam Christi plebes in partibus fehlt W411

42 ples P9629

43 habeatur W411

44 patefacit W411

45 quod V1341

46 pro fehlt W411

47 nunc ad vos] nunc quoque ad dilectionem vestram korr. aus datis nunc ad dilectionem vestram N442

48 promeremus V630; N442; W411; V1341

49 per] per hoc W411

50 inpacata W411

51 ut W411

52 ambigentium V630; ambitum W411

53 praesumpsitionem V1341

54 multum V630

55 ignis W411

56 sacerdotalem P9629; W411

57 constitutus P9629

58 post P9629

59 consulere W411

60 populum P9629

61 aliis W411

62 incolumitis N442

63 sana est] est sana W411

64 quae V630

65 ad W411

66 occupabit W411

67 moribus] in orbis P9629; moribus korr. aus morbus N442

68 Ipsius W411

69 initiis V630; N442; innitius W411

70 initus viae] initii sui V1341

71 vi V630; N442; W411; V1341

72 perniciosus] pernitiosus ex V630; perniciosius W411

73 difficilis V1341

74 peragatur P9629; peragatu W411

75 incobata P9629; incoacta W411

76 quibus W411; quibuslibet] quibus licet V1341

77 domo domini] domini domo W411

78 proposterum W411

79 supti V1341

80 omne W411

81 gradis P9629

82 famule V1341

83 domini fehlt W411

84 interlinear vel exorbitabitur N442

85 nutabitur N442; nudabit W411

86 interlinear vel sit N442

87 ubi est korr. aus ubi N442

88 Pauli apostoli] apostoli pauli V630; N442; W411

89 spiritum] spiritum dei V630; N442; W411; V1341

90 quia P9629

91 timothimothei W411

92 Christi numerus] christianorum W411

93 eruditum W411

94 am Rande vel proinde et unicuique N442

95 inde] inde per W411

96 nemo V1341

97 communice P9629; communicaveris W411; communicaberis V1341

98 manus] mannum nemini W411

99 inponeris W411

100 nisi] nisi et W411

101 aetatem fehlt W411

102 maturitati W411

103 an W411

104 exanimis N442

105 interlinear vel obedientiae N442

106 officium W411

107 non fehlt P9629

108 scrutat W411

109 eclegendo W411

110 sacerdoti W411

111 personam W411

112 Ne V1341

113 amputandus W411

114 contra divinae legis praecepta collatus] de praevaricatione prolatus W411

115 legis precepta korr. aus precepta legis V1341

116 ut V630; W411; V1341; quod fehlt N442

117 alias fehlt W411

118 electionis korr. aus electiones N442

119 episcopos W411

120 sacrata korr. aus sacra N442

121 est N442

122 mulieres W411

123 intellegeretur V630; N442; V1341

124 illi P9629

125 prius quae] priusquam W411

126 matrimonium korr. aus matrimonio, interlinear vel societatem N442

127 viniret V630

128 alterium W411

129 experita W411

130 coniugium korr. aus condugium P9629; coniugio W411

131 tanti korr. aus tantu P9629

132 perpetratus P9629

133 huic korr. aus hic P9629; huic fehlt W411

134 ne divinae quidem legis] neglegis quidem W411

135 esse P9629

136 et P9629

137 coniugis] coniugii is W411

138 furata V630; futura fehlt W411

139 pontificis W411

140 figurabitur W411

141 et fehlt W411

142 ut W411

143 dicat W411

144 spiritum W411

145 enim W411

146 veri N442

147 haec V630; N442; W411; V1341

148 evangelii] revelata est W411

149 gratiam N442

150 constitutus W411

151 servire V630; W411; V1341

152 quamlibet V630; N442; W411; V1341

153 vel fehlt W411

154 diaconii V630; N442; V1341

155 presbyteri W411

156 episcopiscapatus P9629

157 interlinear vel claruerit N442

158 constituerit W411

159 dicente V630; N442; W411; V1341

160 primum N442

161 in fehlt V630

162 profectionibus W411

163 patrimoniorum W411

164 privilegia W411

165 sed] sed et P9629

166 ne autem] ne aut a korr. aus ne a N442

167 aut V630; V1341

168 aut] aut a V630; N442; W411; V1341

169 saeculi W411

170 pastorale fehlt W411

171 credamus W411

172 grados W411

173 profectuum V630; W411; V1341

174 debeant korr. aus debean P9629; debeat korr. aus debeant N442

175 aestimari V630; N442; V1341; exestimari W411

176 administrationibus] et ministrationibus W411

177 censuerunt korr. aus consuerunt V1341

178 per V630; N442; W411; V1341

179 cucurrisset ut korr. aus cucurrisset P9629; cucurissent W411

180 profectione W411

181 pro moribus korr. aus primoribus P9629

182 deberetur W411

183 pervenire korr. aus perveniri N442; pervenire W411

184 quod W411

185 ne V630; N442; W411; V1341

186 alico P9629

187 decreto P9629

188 violet W411

189 in fehlt V630; N442; W411; V1341

190 nescit W411

191 signari W411

192 infirmis W411

193 volunt habere] voluntare W411

194 inimicum W411

195 antiqui V630

196 antiquis et] antiqui sed V1341

197 meritis W411

198 magna, sicut apostolus disserit, necesse est, ut] magne necesse est ut sicut apostolus dixerit W411

199 ut fehlt V630; W411; V1341

200 materiae qualitate] materia aequalitate V630

201 interlinear vel discernitur N442

202 idem est pretiosorum] qui est pretiosorum idem W411

203 unus W411

204 vilius W411

205 erant W411

206 sic P9629

207 lignea korr. aus ligna N442

208 Sunt V1341

209 ligneis et fehlt W411

210 horum V1341

211 adhuc virtutibus] virtutibus adhuc W411

212 nitent V630; N442; W411; V1341

213 declaratur W411

214 longam N442; longum W411

215 et] et per V630; N442; W411; V1341

216 arum W411

217 hominis W411

218 ecclesiastica disciplina] oboedientia W411

219 solvitur W411

220 hominis W411

221 turbatur korr. aus turbaturtur P9629

222 optinuent W411

223 Quod ergo die dominico ordinationes sacerdotum celebrantur, non tantum ex consuetudine, sed etiam ex apostolica cognovimus venire doctrina, scriptura] Cum ergo inter vos W411

224 sec P9629

225 manifestante korr. aus manifestan P9629; manifestat W411

226 apostolu W411

227 ex spiritus sancto praecepto] et praecepto spiritus sancti W411

228 praeto P9629

229 de P9629

230 gentibus fehlt W411

231 et orantes fehlt

232 inposuerint W411

233 intellegam P9629

234 videantur P9629

235 pia W411

236 sacerdotium W411

237 praeesse te korr. aus praesse P9629; praeesse te] praeesset et W411

238 ipse W411

239 benedictio nisi] benedictionis W411

240 ad W411

241 initium fehlt W411

242 constet W411

243 et W411

244 dispositionum W411

245 mysterii W411

246 est fehlt W411

247 consecratam W411

248 ingneus W411

249 in fehlt W411

250 hac mundus] hoc mundo W411

251 sumpsit fehlt W411

252 in fehlt W411

253 pro W411

254 omnibus korr. aus ominibus P9629

255 evangelista fehlt W411

256 Accipe W411

257 quo P9629

258 retenta W411

259 promissus] promissa is W411

260 advenit W411

261 quedam W411

262 caebranda P9629

263 consolati W411

264 hominibus W411

265 concordet W411

266 custodiri W411

267 populis W411

268 numerioriori W411

269 confluerint W411

270 basilica W411

271 novae plebis praesentia] praesentie nove plebis W411

272 autem ut korr. aus autem P9629

273 quandam W411

274 misso W411

275 possunt] possint ut korr. aus possit ut W411

276 admonemus korr. aus adoremus P9629

277 congregamus W411

278 remeante korr. aus remante P9629

279 orationibus W411

280 missos W411

281 qui W411

282 auctoritatis W411

283 Quapropter miror] Data X Kal. Iul. W411

284 cum] cum ergo V630; N442; W411

285 valuerunt V630; valuerint N442; V1341

286 studia korr. aus stadia P9629

287 populorum korr. aus popularium P9629

288 stadia P9629

289 maritos korr. aus moritos P9629

290 cognoscamus pastorale] pastorale cognoscamus V630; V1341

291 clusse P9629

292 ecclesiae P9629

293 natales V630; V1341

294 prosules V1341

295 am Rande vel ultio competens proferatur N442

296 distrinctione P9629; districtio V630; districtione korr. aus distrinctione N442; distrinctio V1341

297 moveatur V630; moveamur N442; V1341

298 cogimus P9629

299 trutinate P9629; trinato V630

300 dilectorum P9629

301 quae constat non unius esse mensurae] quorum utique non una mensura est N442

302 inierunt korr. aus inieru N442

303 in sacerdotio manere non patimur] nec apostolica nec legalis auctoritas sacerdotum obtinere permittit N442

304 patimus P9629

305 hac P9629

306 Non korr. aus No N442

307 praeiudicantes korr. aus praedicantes N442

308 ne P9629

309 praedescessorum P9629

310 praedecessorum nostrorum nostrisque decretis] beatorum patrum regulas solventes N442

311 constitum V1341

312 primum] primum vel V630; N442; V1341

313 fultis V630

314 utcumque korr. aus utque P9629; utcumque patimur vel esse N442

315 venale V1341

316 est fehlt N442

317 poteret P9629

318 concedi fas erit N442

319 patiemur fehlt N442

320 continebat korr. aus contnebat P9629

321 quod P9629

322 providentissima] providentissima de P9629

323 iusta korr. aus iuxta N442

324 neglexerint korr. aus neglexerunt N442

325 consecrarint korr. aus consecrarit P9629

326 Unde] Unde si korr. aus Unde N442

327 ordinationem P9629

328 quod ad korr. aus quod P9629

329 omnium korr. aus om N442

330 canonum korr. aus cononum P9629

331 fuerunt N442

332 ubi N442

333 episcopali P9629; Episcopalia korr. aus Episcopali N442

334 praesideret P9629

335 viculis N442

336 mancipiis P9629

337 factum N442

338 humanam P9629

339 discesserint N442

340 ius eius korr. aus ius N442

341 fuerint korr. aus fuerit P9629; fuerant N442

342 inutile korr. aus utile N442

343 inconsiderata N442

344 minuatur korr. aus minuantur N442

345 quae N442

346 constituta P9629

347 barbarica P9629; N442

348 integritate P9629

349 Causa P9629

350 reddidimus korr. aus reddimus N442

351 sentiae P9629

352 disciplinę P9629

353 sacerdotum korr. aus sacerdote P9629

354 ventilentur korr. aus ventilenter N442

355 roborent P9629

356 augustas N442

357 NOVATIANENSEM V630; N442; V1341

358 novatioras P9629

359 aut P9629

360 novatiani korr. aus novationi P9629

361 dampnat V630

362 Maximum quoque] Maximumque que P9629

363 et P9629

364 quoquomodo korr. aus quomodo N442; quoquomodo V1341

365 editos P9629

366 AGGARIO V630

367 QUORUM] QUORUM A V630; V1341

368 hoc V630; N442; V1341

369 seditiones korr. aus seditionis N442

370 familiae P9629

371 podoris N442

372 correptione P9629

373 illius V630; V1341

374 opera P9629

375 poturunt P9629

376 corripere P9629

377 quae fehlt P9629

378 FRATRIS V630; V1341; fratres N442

379 potentii N442

380 vestra korr. aus vestram P9629

381 concordio V1341

382 ortatur N442

383 contentionem korr. aus concertationem N442

384 unianimes V630; V1341

385 serviatis V630; N442; V1341

386 qua P9629

387 antiquis korr. aus antiqis V1341

388 posthoc N442

389 ultio V630

390 plectamur V630; N442; V1341

© 2005 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 16.6.2005

[Home] [Überblick] [Text] [Teil I] [Teil II] [Teil III] [Übersetzungen] [Capitula Angilramni] [Collectio Danieliana] [Lizenz] [Kontakt] [Links] [Impressum] [Inhalt]

[Home]
[Überblick]
[Text]
[Teil I]
[Teil II]
[Teil III]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]