Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

Papst Anastasius II. an Kaiser Anastasius

P9629, f. 156vb; V630, f. 265ra; N442, f. 188ra; W411, f. 294r; V1341, f. 177ra

INCIPIT¹ EPISTOLA PAPAE ANASTASII URBIS ROMAE AD IMPERATOREM ANASTASIUM PRO PACE ECCLESIARUM² MISSA³.

<P9629, f. 157ra> I Quod pro Christo fungatur⁴ legatione, dum pro pace precatur ecclesiae.

II Quod non sit temere iudicandum de his, qui iam ad dominum migraverunt.

III Ut⁵ specialiter in ecclesia nomen taceatur Acacii⁶.

IIII Quod magnopere⁷ contentio sit cavenda.

V Ut Alexandrinos imperator admoneat ad fidem⁸ sinceram et ad pacem redire catholicam.

VI Admonetur⁹ imperator, ut constitutis¹⁰ apostolicae sedis obtemperet.

VII Quod eos, quos post damnationem¹¹ suam vel baptizavit vel ordinavit Acacius¹², nulla portio laesionis attingat.

VIII Quod mali bona ministrando sibi¹³ tantummodo noceant, nec ecclesiae sacramenta commaculent.

Gloriosissimo¹⁴ et clementissimo filio Anastasio augusto Anastasius¹⁵ episcopus.

Exordium pontificatus mei primitus oblata populis pace¹⁶ pronuntio, consequenter¹⁷ pro fide catholica humilis pietati¹⁸ tuae precator¹⁹ occurro²⁰, in quo primum mihi divinum favorem²¹ propinquasse confido, quod consonantia in me augustissimi²² nominis tui non dubium praestat auxilium, ut, sicut praecelsum vocabulum pietatis tuae per universas gentes toto orbe praefulget, ita per²³ ministerium meae²⁴ humilitatis, sicut semper est, sedes²⁵ beatissimi Petri in²⁶ universali ecclesia assignatum sibi a domino deo teneat principatum. Nec propter unum mortuum diutius tunica²⁷ illa salvatoris²⁸ desuper contexta per totum malae sortis²⁹ patiatur incertum, quae sola in discisionem pro firmitate³⁰ sui venire non potuit, serenitate³¹ tua³² praecipue³³ rempublicam gubernante. Cui etiam in privata vita³⁴ tantum circa sincerae³⁵ religionis studium fuit³⁶, ut, sicut fama certissima³⁷ celebravit, nemo magis <P9629, f. 157rb> vel inter praecipuos³⁸ sacerdotes praefixas³⁹ a⁴⁰ sanctis patribus regulas ecclesiae custodisse dicatur⁴¹, quod⁴² sanctum studium cum maiestate imperii⁴³ crevisse confidimus.

QUOD^{44 45} PRO CHRISTO FUNGATUR⁴⁶ LEGATIONE⁴⁷, DUM PRO PACE PRECATUR ECCLESIAE

<N442, f. 188rb> I Legatione⁴⁸ itaque fungimur pro Christo nec⁴⁹ eos propter offensionem vel scandalum patiamini⁵⁰ publice nominari, quorum merita vel actus illum iudicem latere non possunt, in cuius iam sunt iudicio constituti⁵¹. Nec illic se potest interserere in corpore⁵² mortali adhuc⁵³ temeraria praesumptio, in quo⁵⁴ non solum confessio facit⁵⁵ aperta⁵⁶ merita singulorum, sed etiam silentii⁵⁷ ipsius non potest latere secretum. Namque <W411, f. 294v> et praedecessor⁵⁸ noster <V1341, f. 177rb> papa⁵⁹ Felix et⁶⁰ etiam Acacius⁶¹ illic procul dubio sunt, ubi unusquisque sub tanto iudice non potest perdere sui meriti qualitatem.

QUOD⁶² NON SIT TEMERE⁶³ IUDICANDUM DE HIS, QUI IAM AD DEUM⁶⁴ MIGRAVERUNT⁶⁵

II Itaque monente⁶⁶ nos beatissimo Paulo⁶⁷ apostolo, ne, quod sit in hoc⁶⁸ offendiculum in ecclesia⁶⁹, dum⁷⁰, quod facere non possumus V630, f. 265rb> de his, qui iam transierunt, iudicare conemur, observandum esse tranquillitas tua cognoscat. Ait enim de his, qui⁷¹ de rebus ad deum⁷² solum pertinentibus iudicare praesumunt⁷³: Nemo enim nostrum sibi vivit, et nemo sibi moritur. Sive enim vivimus, domino vivimus, sive morimur, domino morimur. Sive enim vivimus sive morimur, domini sumus. In⁷⁴ hoc enim Christus resurrexit a mortuis, ut et vivorum et mortuorum dominetur. Tu autem, quid⁷⁵ iudicas⁷⁶ fratrem tuum, aut⁷⁷ quare spernis⁷⁸ fratrem tuum? Omnes enim⁷⁹ stabimus ante tribunal dei⁸⁰. Scriptum est enim: Vivo ego, dicit dominus, quoniam mihi flectet⁸¹ omne genu et omnis lingua confitebitur deo. <P9629, f. 157va> Itaque unusquisque nostrum⁸² pro se rationem reddet deo. Non ergo amplius invicem iudicemus, sed hoc iudicate magis, ne ponatis offendiculum fratri⁸³ vel scandalum. Monet igitur beatus apostolus, ne de his nobis praesumendo⁸⁴ iudicium, de quibus nemo potest verius vel melius⁸⁵ iudicare quam deus, in⁸⁶ hoc sibi quippiam temerarios⁸⁷ ausus usurpet et propter hoc pax atque unitas ecclesiae dissipetur⁸⁸. Nam et in regnorum libro dicitur: Non quomodo videt homo⁸⁹, videt⁹⁰ deus, quia⁹¹ homo videt in facie⁹², deus autem videt in corde. Item in paralipomenon libro primo: Et nunc et⁹³ Salomon, scito⁹⁴ deum patrum tuorum et servi illi in corde perfecto⁹⁵ et⁹⁶ in anima⁹⁷ volente, quoniam omnia⁹⁸ corda scrutatur deus et omnem cogitationem novit. Item in Ezechiel: Haec dicit dominus deus: Sic⁹⁹ dixistis, domus¹⁰⁰ Israel, et cogitationes spiritus vestri novi ego. Unde et¹⁰¹ de domino iudice dicitur in evangelio: Sciens autem Iesus cogitationes eorum dixit: Quid cogitatis mala in cordibus vestris?

UT^{102 103} SPECIALITER IN ECCLESIA¹⁰⁴ NOMEN <N442, f. 188va> TACEATUR ACACII¹⁰⁵

III Precamur¹⁰⁶ itaque clementiam vestram, ut specialiter in¹⁰⁷ ecclesia nomen taceatur Acacii, ut¹⁰⁸, quod multis ex causis scandalum vel offendiculum ecclesiae concitavit¹⁰⁹. Speciali appellatione taceatur, cum, sicut diximus, in generalitate sacerdotum uniuscuiusque meritum illum iudicem latere¹¹⁰ non possit, qui¹¹¹ novit, quid cuique tribuendum sit pro aestimata dispensatione meritorum, cui soli cogitationes quoque manifestae sunt. Quantos vero excessus atque praesumptiones¹¹² habuerit Acacius, ne clementiae tuae per singula suggerere¹¹³ fortasse videatur onerosum, <P9629, f. 157vb> Cresconio¹¹⁴ vel etiam Germano¹¹⁵ fratribus et coepiscopis meis, quos misimus ad serenitatem tuam, de causis singulis Acacii, qualis fuerit, instructionem¹¹⁶ ple<V1341, f. 177va>nissimam dedimus clementiae vestrae specialius¹¹⁷ recensendam, <W411, f. 295r> si hoc pietati¹¹⁸ tuae placuerit curiosius indagare, ne in¹¹⁹ aliquo suggestionis nostrae veritas defuisse videatur, ut pro divina sapientia vestra¹²⁰ perspicue¹²¹ videre possitis¹²², non superbia vel elatione¹²³ sedis apostolicae in Acacium talem¹²⁴ processisse sententiam, sed facinoribus certis, quantum nos extra¹²⁵ illud iudicium, quod solum falli non potest, aestimamus¹²⁶ zelo magis divinitatis extortam¹²⁷.

QUOD¹²⁸ MAGNOPERE¹²⁹ CONTENTIO SIT CAVENDA

IIII <V630, f. 265va> Nos¹³⁰ vero humiliter supplicantes controversiam¹³¹ in ecclesia remanere nolumus¹³², cum magis vitanda contentio sit, sicut dicitur in proverbiis: Odium suscitat contentio. Omnes autem, qui non contendunt, protegit amicitia. Nam et apostolus ad Corinthios¹³³: Cum enim sint inter vos aemulationes et contentiones, nonne carnales estis et secundum hominem ambulatis? Item ad Philippenses: Si qua ergo consolatio in Christo, si qua allocutio¹³⁴ caritatis, si qua societas spiritus¹³⁵, si qua viscera et miserationes¹³⁶, implete gaudium meum, ut idipsum¹³⁷ dicatis omnes eandem¹³⁸ caritatem habentes nihil per contentionem¹³⁹ neque per inanem gloriam, sed in humilitate mentis invicem existimantes¹⁴⁰ semet¹⁴¹ ipsos superiores, non¹⁴² sua singuli¹⁴³ respicientes, sed aliorum.

UT¹⁴⁴ ALEXANDRINOS¹⁴⁵ IMPERATOR¹⁴⁶ ADMONEAT AD FIDEM SINCERAM ET PACEM REDIRE¹⁴⁷ CATHOLICAM

V Hoc tamen praecipue insinuo serenitati¹⁴⁸ tuae, gloriosissime et clementissime fili¹⁴⁹ auguste, ut cum causae Alexandrinorum patuerint¹⁵⁰ piissimis auribus <N442, f. 188vb> vestris, ad sinceram et catholicam fidem eos auctoritate sapientia divinisque vestris monitis redire faciatis. Nam quid tenendum sit in religione¹⁵¹ catholica secundum definita patrum et praedicationem¹⁵² omnium¹⁵³ sacerdotum; qui in ecclesia floruerunt, si hoc quoque praeceperitis¹⁵⁴ scientibus <P9629, f. 158ra> in memoriam transmittendo renovabimus, ignorantibus ad discendum pro officio nostrae instructionis¹⁵⁵ offeremus¹⁵⁶, ut nulla extra haec ingeniorum iactantia vel pravitas¹⁵⁷ audiatur.

ADMONETUR^{158 159} IMPERATOR, UT CONSTITUTIS¹⁶⁰ APOSTOLICAE SEDIS OBTEMPERET¹⁶¹

VI Illud vero peculiarius¹⁶² pro amore imperii vestri et beatitudine, quae¹⁶³ consequi potuerit¹⁶⁴ regnum pro apostolico officio praedicamus, ut¹⁶⁵, sicut decet¹⁶⁶ et¹⁶⁷ sanctus spiritus dictat¹⁶⁸, monitis nostris¹⁶⁹ oboedientia praebeatur, ut bona omnia vestra¹⁷⁰ rempublicam consequantur, sicut in exodo promittitur: Si audieris¹⁷¹ vocem domini dei tui, et quae placent ei¹⁷², feceris coram ipso et oboedieris¹⁷³ praeceptis eius et custodieris omnem¹⁷⁴ iustitiam eius, omnem¹⁷⁵ infirmitatem, quam importavi Aegyptiis, non importabo in te. <W411, f. 295v> Ego enim sum dominus, qui salvum facio te. Et illic iterum tuba potentissima canitur: Et¹⁷⁶ nunc, Israel, quid dominus deus tuus postulat a¹⁷⁷ te aliud, quam ut timeas dominum deum tuum et ambules in¹⁷⁸ omnibus¹⁷⁹ viis eius et <V1341, f. 177vb> diligas eum, et servias domino deo tuo ex toto corde tuo et ex tota anima tua custodire praecepta domini dei tui et iustitias eius, quas ego mando¹⁸⁰ tibi? Haec¹⁸¹ suggerentem¹⁸² frequentius non spernat pietas tua, ante oculos¹⁸³ tuos habens^{184 185} domini in evangelio verba¹⁸⁶: Qui audit vos, me audit, et qui vos spernit¹⁸⁷, me spernit; et qui me¹⁸⁸ spernit, spernit¹⁸⁹ eum, qui me misit. Nam et apostolus¹⁹⁰ concinens¹⁹¹ salvatori nostro¹⁹² ita loquitur: Quapropter qui haec spernit, non hominem spernit, sed deum, qui dedit spiritum suum sanctum in nobis. Pectus clementiae vestrae sacrarium est publicae felicitatis, ut praestantia¹⁹³ vestra¹⁹⁴, quam^{195 196} velut vicarium praesidere¹⁹⁷ iussit in terris, evangelicis apostolicisque praeceptis non dura superbia resistat¹⁹⁸, sed per oboedientiam, quae¹⁹⁹ sunt salutifera²⁰⁰ compleantur²⁰¹.

QUOD²⁰² EOS²⁰³, QUOS POST DAMNATIONEM SUAM VEL BAPTIZAVIT VEL²⁰⁴ ORDINAVIT ACACIUS, NULLA PORTIO LAESIONIS ATTINGAT

VII <V630, f. 265vb> Nam secundum ecclesiae catholicae consuetudinem²⁰⁵ sacratissimum serenitatis tuae pectus agnoscat, quod nullum de his, vel quos baptizavit <N442, f. 189ra> Acacius vel quos sacerdotes sive²⁰⁶ levitas secundum canones ordinavit, ulla eos ex nomine Acacii portio <P9629, f. 158rb> laesionis attingat²⁰⁷, quo²⁰⁸ forsitan per²⁰⁹ iniquum tradita sacramenti gratia minus firma videatur²¹⁰. Nam et baptismum²¹¹, quod procul²¹² sit ab ecclesia, sive ab adultero²¹³ vel a fure fuerit datum, ad percipientem munus pervenit illibatum, quia vox²¹⁴ illa, quae²¹⁵ sonuit²¹⁶ per columbam, omnem maculam humanae pollutionis excludit²¹⁷, quae²¹⁸ declaratur ac dicitur: Hic est, qui baptizat in spiritu²¹⁹ et igni²²⁰. Nam si visibilis²²¹ solis istius radii, cum per loca foetidissima²²² transeunt, nulla contactus inquinatione maculantur, multo magis illius, qui²²³ istum visibilem fecit²²⁴, virtus nulla ministerii indignitate constringitur²²⁵. Nam et Iudas, cum fuerit sacrilegus atque fur, quicquid egit²²⁶ inter apostolos²²⁷ pro dignitate commissa, beneficia per indignum data nulla ex hoc detrimenta senserunt declarante hoc ipsum domino²²⁸ manifestissima voce: Scribae, inquit, et pharisaei super cathedram²²⁹ Moysi sedent, quae dicunt, facite²³⁰, quae autem faciunt, facere²³¹ nolite, dicunt enim et²³² non faciunt. Quidquid ergo ad hominum²³³ profectum quilibet in ecclesia minister pro²³⁴ officio suo videtur operari²³⁵, hoc totum contineri²³⁶ implendo divinitatis affectum²³⁷, ita ille, per quem Christus loquitur, Paulus affirmat: Ego plantavi, Apollo rigavit, sed deus²³⁸ <W411, f. 296r> incrementum dedit. Itaque neque²³⁹ qui plantat, est aliquid, neque qui rigat, sed²⁴⁰ qui incrementum dat deus. A deo autem non quaeritur, quis vel qualis praedicet²⁴¹, sed quem praedicet, ut invidos etiam bene Christum praedicare confirmet, quo malo diabolus²⁴² ipse deiectus²⁴³ est et hoc ipse²⁴⁴ praedicare²⁴⁵ non desinit²⁴⁶.

QUOD²⁴⁷ MALI²⁴⁸ BONA <V1341, f. 178ra> MINISTRANDO SIBI TANTUMMODO²⁴⁹ NOCEANT NEC ECCLESIAE SACRAMENTA COMMACULENT

VIII Ideo²⁵⁰ ergo et hic, cuius nomen dicimus esse²⁵¹ reticendum²⁵², male²⁵³ bona ministrando sibi tantum nocuit. Nam inviolabile sacramentum, quod per illum datum est aliis perfectionem suae virtutis obtinuit. Quod²⁵⁴ ita²⁵⁵ sit²⁵⁶ aliquorum, in tantum se extendit²⁵⁷ curiosa suspicio²⁵⁸, ut imaginetur²⁵⁹ prolato a papa Felice iudicio postea inefficaciter in sacramentis, quae Acacius usurpavit egisse, ac perinde eos metuere, qui vel in consecrationibus vel in baptismate mysteria tradita susceperunt, ne²⁶⁰ irrita beneficia divina videantur. Meminerint in hac²⁶¹ quoque²⁶² parte²⁶³ similiter tractatum²⁶⁴ praevalere superiorem, <P9629, f. 158va> quia non²⁶⁵ sine usurpatione²⁶⁶ sacerdotii adiudicatus hoc egit²⁶⁷, in quo virtutem suam obtinentibus mysteriis²⁶⁸, in hoc quoque aliis rea sibi persona non nocuit. Nam ad illum pertinuit, quod tuba Davitica²⁶⁹ canitur: <N442, f. 189rb> Verumtamen deus conquassavit capita²⁷⁰ inimicorum suorum, verticem capilli perambulantium in delictis suis. Nam superbia semper sibi, non aliis facit ruinam. Quod universa scripturarum caelestium testatur auctoritas, sicut etiam per spiritum sanctum dicitur²⁷¹ in propheta²⁷²: <V630, f. 266ra> Non habitabit²⁷³ in medio domus meae, qui facit²⁷⁴ superbiam. Unde cum sibi sacerdotis nomen vindicaverit, condemnatus in ipsius verticem superbiae²⁷⁵ tumor inflictus²⁷⁶ est, quia non populus, qui in mysteriis²⁷⁷ domum²⁷⁸ ipsius sitiebat exclusus est, sed anima sola illa, quae peccaverat, iusto iudicio²⁷⁹ propriae culpae²⁸⁰ erat obnoxia, quod ubique numerosa scripturarum testatur instructio²⁸¹. Unde remotis hominum studiis sive versutiis²⁸² in hac adhuc praesenti fragilitate praepositorum²⁸³ secundum preces nostras annisu²⁸⁴ et auctoritate imperiali offerte²⁸⁵ deo²⁸⁶ nostro unam catholicam²⁸⁷ ecclesiam et apostolicam, quia hoc solum est, in quo non solum in terris, sed etiam in caelo triumphare sine fine possitis²⁸⁸.

Subscriptio: Omnipotens deus regnum et salutem tuam perpetua protectione custodiat, gloriosissime²⁸⁹ et²⁹⁰ clementissime semper auguste²⁹¹.

P9629, f. 158va; V630, f. 266ra; N442, f. 189rb; W411, f. 296r; V1341, f. 178ra

© 2005 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 9.7.2005