[Home]
[Überblick]
[Text]
[Teil I]
[Teil II]
[Teil III]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

Projekt Pseudoisidor

Pseudoisidor

Capitula Angilramni

Collectio Danieliana

Pseudoisidor Teil I

Pseudoisidor Teil II

Pseudoisidor Teil III

Papst Iohannes III. an die germanischen und gallischen Bischöfe

Inhaltsverzeichnis

Papst Pelagius II. an das Konzil in Konstantinopel

 

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

 

Papst Benedictus I. an Bischof David

P9629,  f.  194rb;  V630,  f.  282va;  N442,  f.  217va

INCIPIUNT[1]  DECRETA  BENEDICTI  PAPAE.

Reverentissimo  fratri  David  episcopo  Benedictus  salutem  in  domino.

Respondere  litteris  vestris  plenius  cogitavi,  sed  dum[2]  hoc  meditarer,  tantus  me  dolor  tetigit,  ut  magis  flere  quam  aliquid  dicere  delectatus  sum[3].  Sed  ne  funditus  remaneret,  pauca  <N442,  f.  217vb>  vobis  scribere  curavi[4],  <P9629,  f.  194va>  ad  potiora[5]  vos[6]  tempore[7]  congrue[8]  invitans.  Quod  autem  litterae  tuae  testatae[9]  sunt  quosdam  intra  provinciam  Boeticam[10]  esse,  qui  dicerent  neminem  veraciter  posse  probare  trinitatem  unitatem  fieri,  cum  neque  tres  unum  neque  unum  in  tribus  posse  quemquam  proprie  approbari,  quibus  ob  causas,  dilectissime,  consulta[11]  tibi  apostolicae  sedis  misimus,  ut  his  eos  aut  ad  rectam  fidem  converti  facias  aut  ab  ecclesia,  antequam  pestis  hec  latius  divulgetur,  reppellas.

His,  frater,  scripturarum  testimoniis  unitatem  trinitatis  agnosce  et  desine  Arrianorum[12]  pravitatem  assequi[13],  ut  ab  eadem  possis  peccatorum  indulgentiam[14]  promereri,  Esaia  propheta  dicente:  Vidi  dominum  Sabaoth  sedentem  super  thronum  excelsum,  et  Seraphin[15]  stabant  in  circuitu  eius,  sex  alae  uni  et  sex  alae  alteri:  duabus  velabant  faciem,  duabus  autem  velabant  pedes,  et  duabus  velabant[16]  et  clamabant  ad  alterutrum,  dicentes:  Sanctus,  sanctus,  sanctus  dominus  deus  Sabaoth.  Si  trinitas  non  est,  quare  tertio  sanctus  dixerunt?  Et  si  unitas  non  est,  quare  sub  trina  repetitione  unum  deum  ac  dominum  intimarunt?  Si  trinitas  non  est,  cur  in  Geneseos  dicitur:  Dixit  deus,  fecit  deus,  et  benedixit  deus.  Si  vero  unitas  non  est,  quare  tertio  deus  dixit  et  non deos  plurali  numero  commendavit?  Et  si  trinitas  non  est,  quare  in  Exodo  dictum  est  tertio:  Domine,  domine[17],  domine,  miserator  et  misericors[18].  Si  unitas  non  est,  quare  dum  tertio  diceret[19]  domine,  et[20]  postea[21]  miserator  singulariter  dicit  et  non  miseratores,  ut[22]  plures  ostenderet,  intimavit[23]?  Si  trinitas[24]  non  est,  cur  Abraham  ad  ilicem  Mambre  sedens  tribusque[25]  occurrens  uni[26]  domine  dixit  et  non,  ut  viderat[27],  tribus  salutationibus[28]  obsequium  reddidit?  Si  trinitas  non  est,  quare  cum  Moyse[29]  deus  Abraham  et  deus  Isaac  et  deus  Iacob  tertio  dicitur[30],  unitatem  ostendens:  Hoc  mihi  nomen  est,  dixit,  non  haec  sunt[31]  nostra  nomina  designavit?  Si  trinitas  non  est,  quare  David  tertio  dixit:  Benedicat  nos  deus,  deus  noster,  benedicat  nos[32]  deus?  Si  unitas  non  est,  quare  cum  deum  tertio  nominasset,  benedicat[33]  dixit  et  non  benedicant  adiunxit?  Si  trinitas  non  est,  cur  Isaias  denuo  dixit[34]:  Domine[35]  deus  Sabaoth,  deus[36]  Israel,  qui  sedes  super  cherubin[37]?  Si  unitas  non  est,  quare  qui  sedes  dixit,  et  non  qui  sedetis  adstruxit?  Si  trinitas  non  est,  quare  in  Regnorum  libro  dicitur:  Dominus,  deus  omnipotens[38],  deus  Israhel,  sermones  tui  fideles  sunt?  Si  unitas  non  est,  quare  tui  dicitur  et  non[39]  vestri  <V630,  f.  282vb>  potius  intimatur?  Si  trinitas  non  est,  cur  in  psalmo  LVIII  cantatur[40]:  Domine[41]  virtutum,  deus  Israel,  intende  <P9629,  f.  194vb>  ad  visitandas  omnes  gentes?  Si  unitas  non  est,  quare  intende  posuit  et  non  intendite,  ut  praedicatus  est,  intimavit?  Si  trinitas  non  est,  quare  in  apocalypsi  tertio  dixit:  Sanctus  dominus,  deus  omnipotens[42],  qui  est  et  qui  erat?  Si  unitas  non  est,  quare  non  qui  sunt,  sed  qui  erat  pluraliter  designavit[43]?  Si  trinitas  non  est,  quare  in  Deuteronomio  dictum  est:  Dominus  deus  tuus,  deus  misericors  est  et  audiet  vocem  tuam.  Si  unitas  non  est,  quare  audiat  posuit  et  non  audiant[44]  intimavit?  Si  trinitas  non  est,  quare  in  Iesu[45]  Nave  dicitur  libro:  Dominus  deus  deorum[46]?  <N442,  f.  218ra>  Si  unitas  non  est,  quare  est  dixit  et  non  sunt  morem  locutionis  induxit?  Si  trinitas  non  est,  quare  Elias  orando[47]:  Domine,  domine,  deus[48],  ostende,  quia[49]  tu  es  deus  meus,  dixit?  Si  unitas  non  est,  quare  ostende  et[50]  non  ostendite  posuit?  Si  trinitas  non  est,  cur  Mardocheus  orando:  Domine,  domine,  deus  omnipotens,  omnia  in  potestate  tua  sunt,  dixit?  Si  unitas  non  est,  quare  in  tua  posuit,  et  non  in  vestra  signaverit[51]?  Si  trinitas  non  est,  cur  etiam  Iudith  orando  dixit:  Domine,  domine,  deus  omnium  virtutum,  respice[52]  orationem  meam?  Si  unitas  non  est,  quare  respice  posuit  et  non  respicite  designavit?  Si  trinitas  non  est,  quare  in  Hieremia  dicitur:  Dominus[53]  deus  vester  deus  verax[54]  est?  Si  unitas  non  est,  quare  verax  est  dixit  et  non  veraces  potius  intimavit?  Si  trinitas  non  est,  quare  in  apocalypsi[55]  scriptum  est:  Dominus,  deus  et  spiritus  prophetarum  misit  angelum  suum  ostendere  servis  suis,  quae  oportet[56]  fieri  cito?  Si  unitas  non  est,  quare  cum  patrem  et  filium  et  spiritum  sanctum  nominasset,  misit  dixit,  et  non  miserunt,  sub  praetexto  trium  personarum  et  nominum  introduxit?  Si  trinitas  non  est,  quare  in  Deuteronomio  dicitur:  Dominus  deus  vester,  hic[57]  est  deus?  Si  unitas  non  est,  quare  hic[58]  est  dixit,  et  non  hi[59]  sunt  plurali  numero  designavit?  Si  trinitas  non  est,  quare  in  eodem  dicitur  libro:  Dominus  deus  tuus,  deus  magnus  et  potens  est?  Si  unitas  non  est,  quare  magnus  et  potens[60]  pluraliter  nominatur?  Si  trinitas  non  est,  cur  Tobi[61],  cum[62]  filium  suum  in  Rages  civitatem  cum  Raphaelo[63]  angelo  mitteret,  et[64]  benedicens  eos  ita  dixisse  docetur:  Deus  Abraham  et  deus  Isaac  et  deus  Iacob  ipse  impleat  benedictionem  suam  in  vobis?  Si  unitas  non  est,  quare  ipse  impleat  dixit,  et  non  ipsi  impleant  intimavit?  Postremo  si  trinitas  non  est,  quare  dominus  discipulos  suos  in  nomine[65]  patris  et  filii  et  spiritus  sancti  universas  gentes  posuit[66]  baptizare?  Si  unitas  non  est,  quare  in  nomine  dixit,  et  non  in  nominibus[67]  praecipiendo  perdocuit?  Si  trinitas  <V630,  f.  283ra>  non  est,  quare  apostolus[68]  Paulus  ait:  Ex  ipso  et  per  ipsum  et  in  ipso  sunt  omnia?  <P9629,  f.  195ra>  Si  unitas  non  est,  quare  ex  ipso  posuit,  et  non  ex  ipsis  adstruxit?  Si  enim  certo  certius  volueris  unitatem  trinitatis  agnoscere,  a  saepedicto[69]  doctore  gentium  apostolo  poteris  universa  condiscere  et  sequi  catholicam  fidem  et  Arrianorum  respuere  pravitatem.  Gratia  domini  nostri  Iesu  Christi,  inquit,  et  caritas  dei  et  communicatio  spiritus  sancti  ipsa  est  patris  et  filii  et  spiritus  sancti.  Quomodo  in  trinitate[70]  unum[71]  sunt?  Quia  natura  atque  substantia  ab  invicem  separari[72]  non  possunt.

Ceterum,  frater  dilectissime,  quae  tua  continebant  scripta  ex  subiectis  sententiis  maxime  omnia  poteris  colligere.  Necesse  est,  frater  karissime,  adesse  divinum,  ubi  humanum[73]  cessat  auxilium.  Et  ut[74]  iuxta  apostolum  dicamus,  licet[75]  verba  replicemus,  quae  ipse[76]  Timotheo  scribit,  dicens:  Ecclesia  dei  vivi  columna  et  firmamentum  est  veritatis.  Et  mani<N442,  f.  218rb>feste  magnum  est  pietatis  sacramentum,  quod  manifestatum[77]  est  in  carne,  iustificatum  est  in  spiritu,  apparuit  angelis,  praedicatum  est  in  gentibus,  creditum  est  in  mundo,  assumptum  est  in  gloria.  Spiritus  autem  manifeste  dicit,  quia  in  novissimis  temporibus  discedent  quidam[78]  a  fide  attendentes  spiritibus  erroris  et  doctrinis  daemoniorum[79]  et  in  hypocrisi  loquentium  mendacium  et  cauteriatam  habentium  suam  conscientiam,  prohibentium  nubere,  abstinere[80]  a  cibis[81],  quos  deus  creavit  ad  percipiendum  cum  gratiarum  actione  fidelibus  et  his,  qui  cognoverunt  veritatem,  quia  omnis  creatura  dei  bona  et  nihil  reiciendum,  quod  cum  gratiarum  actione  percipitur,  sanctificatur  enim  per  verbum  dei  et  orationem.

Haec  proponens  fratribus  bonus  eris  minister  Christi  Iesu  enutritus[82]  verbis  fidei  et  bonae  doctrinae,  quam  assecutus  es.  Ineptas  autem  et  inanes  fabulas[83]  devita,  et  exerce  teipsum  ad  pietatem.  Nam  corporalis  exercitatio  ad  modicum  inutilis[84]  est.  Pietas  autem[85]  ad  omnia  utilis  est  promissionem  habens  vitae,  quae  nunc  est,  et  futurae.  Fidelis  sermo  et  omni[86]  acceptione  dignus.  In  hoc  enim  laboramus  et  maledicimur,  quia  speramus  in  deum  vivum,  qui  est  salvator  omnium  hominum,  maxime  fidelium.  Praecipe  haec  et  doce.  Nemo  adolescentiam  tuam  contemnat,  <P9629,  f.  195rb>  sed  exemplum  esto  fidelium,  in  verbo,  in  conversatione,  in  caritate,  in  fide,  in  castitate.  Dum  venio,  attende[87]  lectioni,  exhortationi,  doctrinae.  Noli  neglegere[88]  gratiam,  quae  in  te  est,  quae  data  est  tibi  per  prophetiam[89]  cum  impositione  manuum  presbyterii.  Haec  meditare,  in  his  esto,  ut  profectus  tuus  manifestus  sit  omnibus.  Attende  tibi  et  doctrinae,  insta  in  illis,  hoc  enim  faciens[90]  et  te  ipsum  salvum  facies  et  eos,  qui  te  audiunt.

Fame  enim  nimis  affligitur  populus  Romanus.  Quia[91]  clade  atque  aliis  anxietatibus  vexatus,  longam[92]  epistolam  minime  scri<V630,  f.  283rb>bere  valui[93].  Tempore  congruo  denuo,  si  necesse  fuerit,  mitte  et  ea,  quae  desideraveris,  sume[94].

Deus  te  incolumem  custodiat,  karissime[95]  frater.  Amen.

Data  III[96]  Nonas  Aprilis  Iustiniano  et  Libio  vv.  cc.  conss.  EXPLICIT

P9629,  f.  195rb;  V630,  f.  283rb;  N442,  f.  218rb



[1]  INCIPIUNT]  CLXXX  INCIPIUNT  N442

[2]  cum  V630

[3]  sim  korr.  aus  sum  N442;  N442

[4]  cura  P9629

[5]  potiora  korr.  aus  poriora  P9629

[6]  vos  korr.  aus  vobis  V630

[7]  tempora  korr.  aus  tempore  V630

[8]  congrue  V630

[9]  testes  korr.  aus  teste  V630

[10]  boeticam  korr.  aus  beaticam  P9629

[11]  consulta  tibi]  consultantibus  V630

[12]  arrianorum  korr.  aus  a  romanorum  V630

[13]  sequi  korr.  aus  adsequi  V630

[14]  indulgentiam  korr.  aus  indulgentiam  possis  V630

[15]  seraphim  N442

[16]  volabant  korr.  aus  velabant  V630

[17]  domine  domine  korr.  aus  domine  N442

[18]  misericors.  Si  unitas  non  est,  quare  dum  tertio  diceret  domine  diceret,  et  postea  miserator  singulariter  dicit  et  non  miseratores,  ut  plures  ostenderet,  intimavit  korr.  aus  misericors  N442

[19]  diceret  domine]  domine  diceret  N442

[20]  et  fehlt  V630

[21]  postea  korr.  aus  posita  V630

[22]  ut  plures  fehlt  V630

[23]  intimibit  korr.  aus  intimabit  V630

[24]  trinitas  korr.  aus  unitas  N442

[25]  tribusque]  tribus  queo  V630

[26]  uno  P9629;  V630;  uni  korr.  aus  uno  N442

[27]  videret  V630

[28]  salutationis  V630;  N442

[29]  moysi  korr.  aus  moyse  N442

[30]  dicetur  N442

[31]  futura  V630

[32]  nos  fehlt  P9629

[33]  benedicat  dixit]  benedicat  korr.  aus  benedix  V630

[34]  dicit  V630;  N442

[35]  Dominus  P9629;  V630

[36]  deus  fehlt  V630

[37]  cherubim  V630

[38]  ompns  korr.  aus  omps  P9629

[39]  non  fehlt  N442

[40]  cantantur  korr.  aus  cantatur  P9629

[41]  Domine]  Domine  deus  korr.  aus  Domine  N442

[42]  omnipotens  qui  est  korr.  aus  omnipotens  P9629

[43]  designat  V630

[44]  audient  N442

[45]  iesu  korr.  aus  iesum  V630

[46]  deorum  korr.  aus  eorum  N442

[47]  ortando  P9629;  V630

[48]  deus]  deus  israel  V630;  N442

[49]  quia]  quia  quia  P9629

[50]  et  non  korr.  aus  et  P9629

[51]  signaverit?  Si  trinitas  non  est,  cur  etiam  Iudith  orando  dixit:  Domine,  domine,  deus  omnium  virtutum,  respice  orationem  meam?  Si  unitas  non  est,  quare  respice  posuit  et  non  respicite  designavit  korr.  aus  signaverit  P9629

[52]  respice]  respice  in  V630;  N442

[53]  Domine  V630;  N442

[54]  unus  V630

[55]  apocalipsi  korr.  aus  apolipsi  N442

[56]  oportet  korr.  aus  oportent  N442

[57]  hoc  P9629;  V630;  hic  korr.  aus  hoc  N442

[58]  hic  korr.  aus  hi  N442

[59]  hii  korr.  aus  hi  V630

[60]  potens]  so  P9629;  V630;  N442  (statt  potens  non)

[61]  tibi  V630

[62]  cum  fehlt  V630

[63]  raphaelo  korr.  aus  raphelo  P9629;  raphahel  N442

[64]  et  fehlt  V630;  N442

[65]  nomine  korr.  aus  mine  N442

[66]  interlinear  vel  praecepit  P9629

[67]  nominibus  korr.  aus  hominibus  P9629

[68]  apostolus  Paulus]  paulus  apostolus  V630;  N442

[69]  sepedicti  P9629

[70]  trinitatem  N442

[71]  unum  korr.  aus  trinum  P9629

[72]  separare  P9629;  separari  korr.  aus  separare  V630

[73]  humanum  korr.  aus  manum  V630

[74]  aut  P9629;  ut  fehlt  V630

[75]  licet  verba  korr.  aus  licet  N442

[76]  ipso  N442

[77]  manifestatum  korr.  aus  manifestum  V630;  manifestum  N442

[78]  quidem  P9629

[79]  daemoniorum  et]  daemoniorum  korr.  aus  daemoniorum  et  V630

[80]  abstinere  a  korr.  aus  abstinere  N442

[81]  cibis  korr.  aus  cibis  quos  deus  P9629

[82]  enutritus  korr.  aus  et  nutritus  V630

[83]  fabulas  korr.  aus  famulas  N442

[84]  utilis  V630;  N442

[85]  autem  fehlt  V630

[86]  omnia  N442

[87]  attente  korr.  aus  adtente  V630

[88]  neglegere  korr.  aus  negleigere  V630

[89]  prophetiam  korr.  aus  prophetam  N442

[90]  facies  N442

[91]  Qua  N442

[92]  longa  P9629;  longam  korr.  aus  longe  N442

[93]  valui  korr.  aus  volui  P9629

[94]  summe  P9629;  sume  korr.  aus  summe  N442

[95]  karissime  frater]  frater  karissime  V630

[96]  IIII  V630

© 2005 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 28.7.2005