[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

Projekt Pseudoisidor

Pseudoisidor

Capitula Angilramni

Collectio Danieliana

Pseudoisidor Teil I

Pseudoisidor Teil II

Pseudoisidor Teil III

3. Alexander-Brief

Inhaltsverzeichnis

2. Brief Sixtus' I.

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

1. Brief Sixtus' I.

O93, f. 11ra; V630, f. 30va; N442, f. 30rb; I83, f. 62rb; VD38, f. 56rb; SG670, p. 101b; P9629, f. 6r; Bcan4, f. 56r; E97, f. 32ra; P102; BII13, f. 52rb; S105, f. 41v

1INCIPIT2 EPISTOLA PRIMA3 SIXTI4 ROMANAE URBIS APOSTOLICI5.

Bcan4: I

P102: I Exortatio boni operis

[H. 1] <BII13, f. 52va> Omnibus6 in deo patre et domino nostro7 Iesu <E97, f. 32rb> Christo dilectis8 fratribus in caritate domini nostri Iesu Christi Sixtus9 Roma<I83, f. 62va>nae10 urbis archiepiscopus11 salutem.

Carissimi, fideliter agite in omnibus, ut fideles et12 non infideles inveniamini. Nolite imitari malum, sed, quod bonum est, agite, quia13, qui bene facit, <SG670, p. 102a> ex deo est, qui autem male, <V630, f. 30vb> non ex deo, sed ex diabolo14 est.

Bcan4: II

P102; BII13: II De fide

[H. 2] Fidem enim rectam vos tenere oportet, ut dissentientes15 ab apostolica non sitis16 doctrina. Unum enim verum deum patrem et filium a17 prophetis et18 apostolis ostendimus praedicatum, a quibus etiam spiritum sanctum credimus non esse discretum19 Isaia20 propheta dicente: Ego sum deus et non21 alius praeter me. Et per meipsum22 iuro, quia23 <VD38, f. 56va> exivit24 ex ore meo veritas, et sermo meus non avertitur25, quia mihi inclinabitur omne genu26, et omnis lingua confitebitur27 per28 dominum dicens: Iustitia et29 gloria ad eum veniet. Et ut in hoc testimonio patrem simul et filium fuisse cognoscatis, Paulum apostolum audite30 dicentem: Ut in nomine Iesu31, inquit32, omne genu flectatur caelestium, terrestrium et infernorum, et omnis lingua confiteatur, quoniam33 dominus Iesus Christus in gloria est34 dei patris35 omnipotentis. <SG670, p. 102b> Quod si secundum aliquos filius minor est patre <N442, f. 30va> suo, ergo minorata est et gloria <I83, f. 62vb> patris in filio. Et ubi est, quod in Salomone scriptura loquitur dicens: Sicut etiam36 in conspectu eorum, <BII13, f. 52vb> inquit, magnificatus es in nobis, ita in conspectu nostro magnificaberis in illis, ut cognoscant te, sicut et nos cognovimus, quoniam37 non est deus praeter te38, domine? Diligenter attende et agnosce39 filium esse, qui40 magnificabitur41 in iudicio, dum venerit vivos et mortuos iudicare. Item Isaias: Audite domus Iacob, et residui domus Israel, qui egredimini42 ex utero et erudimini43 a puero <Bcan4, f. 56v> usque ad senectutem. Ab initio ego sum et, quousque senescatis44, <S105, f. 41'r> ego sum. Ego vos feci et ego sustineo, ego remittam, ego suscipiam45, dicit dominus. Et iterum: Ego sum dominus46 deus, praeter me non est alius deus47 annuntians <VD38, f. 56vb> novissima, priusquam fiant, et statim consummata48 sunt. Item49 50 alibi51: Audi52 <SG670, p. 103a> me, Iacob et Israel, quem ego feci. Ego sum53 dominus deus54 tuus55, et non est alius praeter me. Item ibi56: Ego sum dominus deus primus et ego novissimus et in57 ea, <E97, f. 32va> quae superventura sunt in novissimo, ego sum. Item ibi58: Ego sum deus, qui te creavi59, qui te adiuvavi60 et61 <I83, f. 63ra> communivi62 63 dextera mea. Et unitatem patris et filii assignans loquitur dicens: Ego testis vester64, dicit dominus deus, et puer meus tu, quem ego elegi, ut sciatis et credatis, quia ego sum et ante me non fuit alius deus et post me non erit. Unum hi65, qui non sane66 sapiunt, eligant67 e duobus68: aut fateantur69 patrem et filium unum deum, aut, si solum patrem deum esse contendunt, ergo illis70 dominus Iesus Christus deus71 filius non erit72 deus, quia scriptum est: Ante me non fuit73 alius deus et post me non erit74. <BII13, f. 53ra> Si secundum tales ita est, cur apostolus talia75 praedicat et eundem filium deum super omnia benedictum insinuat? Quorum patres, in<SG670, p. 103b>quit, ex quibus Christus secundum carnem, qui est super omnia deus benedictus in saecula. <P9629, f. 6v> Item Is[aias dicit: Dominus76 deus Israel, qui liberavit eum de Aegypto. Ego <O93, f. 11rb> sum primus77 et ego post haec et praeter me non est78 deus,] sicut ego sum, [qui stet et vocet et praeparet mihi, ex quo hominem feci79 in80 saeculo. Item ibi: In te est deus et nesciebamus81 deus82 et non est] <VD38, f. 57ra> alius deus83 prae[ter te. Tu enim es deus, et nesciebamus deus Israel salvator84. Unus deus, non85 sunt pater et filius, qui86 <I83, f. 63rb> est87] hic88 deus, <V630, f. 31ra> in quo es89, dic[itur deus90 pater, quem alium deum non esse91 propheta saepe numero92 protesta]tur? Et Hieremias: Hic93 deus noster94, ait, et non applicabitur alter [ad eum, qui invenit omnem viam scientiae et dedit eam] Iacob puero suo et Israel dilecto95 suo96. Post haec in terris visus est et in[ter homines conversatus est.] Et in Salomone97 habetur: Miserere nobis, <N442, f. 30vb> deus omnium98, et ostende nobis lumen miserationis, et immitte timorem99 tuum super <SG670, p. 104a> gentes, quae non exquisierunt100 te, et cognoscant101, quoniam102 non est alius deus103 nisi tu. Item ibi104: Domine deus Israel, non est tibi105 similis in caelo sursum, neque in terra deorsum. Et in psalmo septimo decimo: Quoniam quis deus praeter dominum aut quis deus praeter deum nostrum. Et in Geneseos106: Et pluit107 dominus a domino ignem et108 sulphur super109 Sodomam et Gomorram110 <BII13, f. 53rb> et evertit111 112 civitates illas. Si solus pater deus est, quis113 pluit ignem et sulphur a domino supra114 praedictas115 civitates, vel116 eas everterit117? Quaeso118, responde. Et in Deuteronomio: Dominus solus deducebat <E97, f. 32vb> eos et non fuit cum illis deus alienus. Et Paulus apostolus: Unus deus, qui iustificat circumcisionem ex fide et <S105, f. 41v> praeputium per fidem. Et ad Corinthios119: Deus erat in120 Christo <I83, f. 63va> mundum reconcilians sibi. Et iterum: Non est deus nisi unus. Et ad Galathas: Mediator <VD38, f. 57rb> autem unius non est, deus autem unus est. Et unitatem patris et filii et spiritus sancti demonstrans Ephe<SG670, p. 104b>siis121 scribens ita122 confirmat: Sufferentes123 invicem in caritate, solliciti124 servare unitatem spiritus125 in vinculo126 pacis. Unum corpus et unus spiritus, sicut vocati estis in una spe127 vocationis vestrae, unus dominus128, una fides, unum129 baptisma, unus deus. Si enim non sane130 sapientes131 unitatem fidei voluerint132 simplici133 corde recipere134, ex135 hoc itaque136 testimonio in uno spiritu137 poterint138 simul patris et filii unitatem condiscere139. Patrem140 igitur, ut superius compraehensum est, in divinis litteris genitum proprie positum nec141 legere possunt penitus142 nec probare. Sed quia id ipsum fides exigit143 144 christiana absque ulla dubitatione ingenitus creditur, qui tamen secundum seriem145 scrip<Bcan4, f. 57r>turarum in filio a se genito visus esse monstratur.

P9629: De acusatoribus

Bcan4: III

I83; Bcan4: De accusatoribus dei ministrorum

P102; BII13: III Quid enucleatim sit perscrutandum in accusatione domini ministrorum

S105: Infidelis accusare non potest neque suspectus

[H. 3] De146 cetero placuit propter malorum hominum infestationes147, ut148 in accusatione domini <BII13, f. 53va> ministrorum primo persona, fides, vita et conversatio149 <SG670, p. 105a> blasphe<I83, f. 63vb>mantium enucleatim150 perscrutetur. Nam fides omnes actus151 hominis praecedere152 153 debet, quia dubius in fide infidelis est, nec eis omnino esse154 credendum155, qui veritatis fidem ignorant, nec rectae conversationis vitam ducunt156, quoniam tales facile157 et158 indifferenter159 <VD38, f. 57va> lacerant160 et criminantur recte161 et pie viventes162. Ideo suspicio163 eorum discutienda164 est primum et corrigenda165. Neque accusatoribus suspectis vel de inimicorum domo prodeuntibus166 est credendum.

Erant enim quidam, qui prius videbantur esse ex nobis, sed non erant167 ex nobis. Si vero essent ex nobis, <V630, f. 31rb> mansissent utique nobiscum et non conturbassent fratres. Exacuerunt168 enim, ut ait propheta, linguas169 suas sicut serpentes170, venenum aspidum sub labiis eorum. Quapropter hi respuendi sunt, si171 in<N442, f. 31ra>corrigibiles apparuerint, et vitandi, ne domino172 decipiant famulantes173.

State ergo, dilectissimi, <SG670, p. 105b> <E97, f. 33ra> super vias aspicientes174 et interrogantes de semitis domini antiquis et videte, quae est <I83, f. 64ra> via bona et recta, et ambulate in eam175 et invenietis requiem animabus vestris.

Data XVI176 Kal. Maii sub Adriano et Vero177.

O93, f. 11rb; V630, f. 31rb; N442, f. 31ra; I83, f. 64 ra; VD38, f. 57va; SG670, p. 105b; P9629, f. 6v; Bcan4, f. 57r; E97, f. 33ra; P102; BII13, f. 53va; S105, f. 41v


1 In P9629 sind einige Passagen des Briefes wegen Beschädigung der Handschrift nicht lesbar; diese sind im Text durch [ ... ] gekennzeichnet

2 Überschrift] EPISTOLA SANCTI SYXTI PAPAE DE FIDEI VERITATE ET ACCUSATIONUM PROHIBITIONE SG670; Decreta Syxti papę de fide et accusatione episcopi CAPITULA V E97; INCIPIT DECRETA SIXTI PAPĘ P102; Überschrift fehlt S105

3 RIMA P9629

4 XISTI BII13

5 APOSTOLICI] APOSTOLICI DECRETA SIXTI V630; APOSTOLICI DECRETA XISTI P9629; APOSTOLICI DECRETA SIXTI PAPĘ QUINTA Bcan4

6 mnibus S105

7 nostro fehlt E97

8 dictis P9629

9 xistus BII13

10 romę VD38

11 archiepiscopus korr. aus episcopus P9629

12 et non infideles fehlt I83

13 quia qui korr. aus quia BII13

14 diabulo P9629; BII13

15 am Rande discordantes VD38

16 sitis korr. aus scitis BII13

17 et I83; Bcan4; et ex SG670; S105; a korr. aus et BII13

18 et] et ex SG670; S105

19 am Rande separantur VD38

20 esaiae O93

21 non] non est V630; Bcan4; non est korr. aus non N442

22 memetipsum E97

23 quia exivit] quia exibit korr. aus quia S105

24 exibit I83; VD38; Bcan4; P102; BII13; S105

25 revertetur I83; SG670; Bcan4; S105; avertetur VD38; E97; P102; avertetur korr. aus revertetur BII13

26 genus I83; Bcan4; P102

27 intravit O93; iurabit N442; I83; VD38; SG670; P9629; Bcan4; BII13; S105; iuravit P102

28 per fehlt S105

29 et korr. aus e P102

30 audite fehlt I83

31 iesu inquit korr. aus iesu S105

32 inquit fehlt E97

33 quia V630; N442; I83; VD38; SG670; Bcan4; P102; BII13; S105

34 est dei korr. aus est BII13; S105

35 patris omnipotentis] patris korr. aus patris omnipotentis VD38

36 enim Bcan4

37 quo V630

38 te fehlt VD38

39 agnosce korr. aus cognosce BII13

40 qui korr. aus quo O93; quia VD38; P102; quia korr. aus qui BII13

41 magnificabimur VD38

42 gredimini P102

43 erudimini korr. aus erodimini V630

44 senescamus P9629

45 suspiciam I83

46 deus I83; BII13; dominus fehlt SG670; S105

47 deus fehlt I83; Bcan4; BII13

48 consummata korr. aus consummati BII13

49 am Rande in eodem propheta VD38

50 Item alibi: Audi me, Iacob et Israel, quem ego feci. Ego sum dominus deus tuus, et non est alius praeter me. Item ibi: Ego sum dominus deus primus et ego novissimus et in ea, quae superventura sunt in novissimo, ego sum fehlt V630

51 ibi VD38; P102

52 Audi korr. aus Audite Bcan4

53 sum dominus korr. aus sum VD38

54 deus tuus korr. aus deus S105

55 tuus fehlt E97

56 alibi P9629; E97; ibi fehlt VD38; P102; BII13

57 am Rande super VD38

58 alibi V630; P9629; ibi fehlt BII13

59 creavit VD38

60 adiuvi N442; I83; Bcan4; E97; audivi SG670; S105; adiuvi korr. aus advivi BII13

61 et communivi] vel audivi korr. aus et communivi P9629

62 am Rande circumdedi VD38

63 commonivi O93; commovi V630

64 verus SG670; S105

65 hii O93

66 am Rande recte VD38

67 eligunt VD38

68 duobus korr. aus duobis N442

69 am Rande manifestant credant VD38

70 illis] illis unus Bcan4

71 dei I83; SG670; P9629; VD38; Bcan4; E97; P102; BII13; S105

72 est VD38

73 est SG670; S105

74 erit Si korr. aus erit P102

75 talia korr. aus tali P102

76 Deus VD38; P102; Dominus korr. aus Deus Bcan4

77 primus et korr. aus primus P102

78 est] est alius korr. aus est SG670

79 fecit Bcan4

80 in] in hoc N442; I83; VD38; SG670; Bcan4; P102; BII13; S105

81 nesciebamus] nesciebamus tu es VD38; P102; nesciebamus tu es korr. aus nesciebamus BII13

82 deus fehlt I83; SG670; S105

83 deus fehlt SG670; Bcan4; S105

84 salvator] salvator Si SG670; S105

85 nisi N442

86 quis korr. aus qui SG670

87 est hic korr. aus est BII13

88 hic fehlt I83; SG670; Bcan4; S105

89 est P9629; I83; VD38; esse SG670; P102; BII13; S105

90 deus korr. aus deus et S105

91 ee O93

92 numero] numero singulari VD38; P102; BII13

93 Hic] hic est VD38

94 noster] noster est korr. aus noster SG670

95 dilecto korr. aus electo O93; electo SG670; S105

96 tuo BII13

97 solomone P9629

98 omnium korr. aus omnium deus omnium SG670

99 timore O93

100 exquesierunt BII13

101 cognoscant korr. aus cognoscunt BII13

102 quia V630; P9629; E97

103 deus fehlt I83

104 alibi P9629

105 tibi korr. aus ibi P102

106 ieneseos P9629; genesi I83; SG670; Bcan4; S105

107 pluit dominus] pluvit dominus korr. aus pluvit P9629

108 et fehlt Bcan4

109 super korr. aus soper P9629

110 gomurram V630

111 am Rande subvertit destruxit VD38

112 evertat BII13

113 quis korr. aus qui SG670; qui S105

114 super I83; SG670; Bcan4; BII13; S105

115 predicatis P9629

116 ut V630; E97

117 everteret V630; P9629; E97; avertit I83; SG670; Bcan4; BII13; evertit VD38; S105; evertit korr. aus vertit P102

118 am Rande rogo VD38

119 chorinthios korr. aus corinthos P9629

120 in korr. aus cum BII13

121 Ephesis O93; P9629

122 item Bcan4

123 am Rande sustinentes VD38

124 solliciti korr. aus sollici Bcan4

125 spiritus in vinculo pacis unum corpus et unus spiritus korr. aus spiritus BII13

126 vinvinculo P102

127 spe korr. aus spem S105

128 dominus] dominus et P102; dominus et korr. aus dominus BII13

129 unam VD38

130 am Rande recte VD38

131 sapientes] sapientes in korr. aus sapientes SG670

132 voluerit I83; Bcan4; voluerint korr. aus voluerit BII13

133 simplici corde] simpliciter de N442; simpliciter I83; VD38; SG670; Bcan4; P102; BII13; S105

134 desipere I83; SG670; S105; decipere korr. aus desipere Bcan4; desipere, am Rande decipere BII13

135 ex fehlt V630

136 non korr. aus itaque SG670; utique E97

137 spiritum korr. aus spiritus P9629

138 poterunt korr. aus poterint V630; N442; poterit I83; Bcan4; BII13; poterunt VD38; E97; poterunt korr. aus potuerunt SG670; poterunt korr. aus poterit P102; potuerunt S105

139 am Rande simul discere VD38

140 Pater VD38

141 nec legere] neglegere O93; P9629; I83; nec legere korr. aus neglegere V630; BII13

142 am Rande omnimodo VD38

143 am Rande postulat VD38

144 exegit O93; I83; E97; Bcan4; exigit korr. aus exegit BII13

145 am Rande ordinem VD38

146 am Rande N SG670

147 am Rande persecutiones perturbationes VD38

148 am Rande Nota V630

149 conversatione P9629

150 am Rande manifeste VD38

151 am Rande opera VD38

152 am Rande superat VD38

153 praecedere debet] praecedit VD38; P102; pręcedit korr. aus pręcedere debet BII13

154 est korr. aus esse SG670

155 credendum korr. aus crededum P102

156 dicunt VD38

157 facile et korr. aus facile V630

158 et fehlt P9629; E97

159 am Rande sine differentia VD38

160 am Rande affligunt VD38

161 recte korr. aus recte p I83

162 vivaentes korr. aus vivantes E97

163 susceptio S105

164 am Rande inquirenda VD38

165 am Rande emendanda VD38

166 am Rande exeuntibus VD38

167 erat P9629; erant korr. aus erat P102

168 Exacuerunt korr. aus Exacuerint V630

169 linguas korr. aus lingas P9629

170 serpentis P102

171 si incorrigibiles] sibi corrigibiles I83

172 domino korr. aus domino non I83

173 am Rande servientes VD38

174 aspicientes et interrogantes korr. aus aspicientes BII13

175 ea N442; I83; VD38; SG670; Bcan4; P102; BII13; S105

176 XVII SG670; E97; S105

177 Vero] vero vv. cc. consulibus N442

© 2004-2006 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 14.7.2006