[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

Projekt Pseudoisidor

Pseudoisidor

Capitula Angilramni

Collectio Danieliana

Pseudoisidor Teil I

Pseudoisidor Teil II

Pseudoisidor Teil III

2. Pontianus-Brief

Inhaltsverzeichnis

1. Fabianus-Brief

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

Anterus-Brief

O93, f. 17vb; V630, f. 43vb; N442, f. 42rb; I83, f. 91ra; VD38, f. 82rb; SG670, p. 170b; P9629, f. 18r; Bcan4, f. 73v; E97, f. 47va; P102; BII13, f. 76vb; S105, f. 67r

1INCIPIUNT2 3 DECRETA4 ANTERI5 PAPAE6

Bcan4: I

P102; BII13: I De antiquo hoste

[H. 1] Carissimis atque dilectissimis fratribus per Beticae7 atque Toletanae8 provincias episcopis9 constitutis Anterus10 episcopus11 in domino salutem.

<VD38, f. 82va> Optarem, <E97, f. 47vb> fratres carissimi, semper12 dilectionis et pacis13 vestrae14 sinceri<O93, f. 18ra>tatis15 gaudia audire ita16, <P9629, f. 18v> ut vicissim discurrentibus litteris sospita[tis <SG670, p. 171a> indicia17 iuv]arentur18, si quietos nos ab incursione sua vacare hostis antiquus19 sineret, qui ab initio mendax, inimicus [veritatis,] aemulus20 hominis, quem ut deciperet, se ante decepit21, pudicitiae adversarius, luxuriae magister, crudelitatibus22 pascitur, abstinentia punitur, odit23 ieiunia, ministris24 <S105, f. 67v> suis praedicantibus, dum dicit esse superflua25, spem non habens de futuris, apostoli26 sententia repercussi27 dicentis28 29: Manducemus et bibamus, cras enim moriemur30. O infelix audacia, o desperata31 mentis astutia. Ipse enim <I83, f. 91rb> hortatur odia et fugat concordiam32 et, quia facile33 ad deteriorem partem mens humana transducitur volens34 magis per spatiosam35 viam ambulare quam artae viae iter cum labore36 transire. Qua de37 re, fratres dilectissimi, sectamini meliora et semper relinquite38 deteriora.

VD38: De mutatione episcoporum

Bona agite, mala vitate, <V630, f. 44ra> ut veri39 discipuli domini40 esse41 invenianimi.

V630; N442: De mutatione episcoporum

I83; Bcan4: De mutatione episcoporum de civitate ad civitatem

Bcan4: II

P102: II De mutatione episcoporum

BII13: II De mutatione episcoporum de civitate ad civitatem

S105: De mutacione episcoporum et qua ratione a sede in sedem transire debeat42 episcopus

[H. 2] <BII13, f. 77ra> De mutatione43 ergo episcoporum, unde <SG670, p. 171b> sanctam44 sedem apostolicam consulere45 voluistis, scitote46 eam communi utilitate47 atque necessitate fieri licere, sed48 non libitu49 cuiusquam aut dominatione50.

P9629: De mutatione episcoporum

Petrus, sanctus magister noster51 <VD38, f. 82vb> et princeps apostolorum52, de Antiochia utilitatis causa53 translatus est Romam, ut ibidem potius pro<N442, f. 42va>ficere posset. Eusebius quoque de quadam54 parva55 civitate apostolica auctoritate mutatus est56 Alexandriam57. Similiter Felix de civitate58, qua59 ordinatus erat, electione civium propter doctrinam et bonam vitam, quam habebat60, communi episcoporum et reliquorum sacerdotum61 ac populorum consilio translatus62 est Ephesum. Non enim transit de civitate ad civitatem, qui63 <I83, f. 91va> non64 suo libitu65 aut ambitu66 hoc facit, sed utilitate67 quadam aut necessitate, aliorum68 hortatu69 et70 consilio potiorum71 transfertur. Nec transfertur de minori72 civitate73 ad maiorem74, <Bcan4, f. 74r> qui hoc non ambitu nec75 propria voluntate facit76, sed aut vi77 78 a propria sede pulsus aut necessitate coactus aut utilitate79 <E97, f. 48ra> loci aut populi, non superbe, sed humiliter ab aliis translatus et inthronizatus80 81 est, quia homo videt82 <SG670, p. 172a> in facie83, deus autem in corde. Et dominus per prophetam loquitur dicens84: Dominus scit85 cogitationes hominum, quae86 vanae sunt. Non ergo mutat87 sedem, qui non mutat mentem, nec mutat civitatem, qui88 non sua sponte, <BII13, f. 77rb> sed consilio89 et electione aliorum90 mutatur. Non igitur <VD38, f. 83ra> migrat91 de civitate ad civitatem, qui92 avaritiae causa93 non sponte dimittit suam, sed, ut iam dictum est, aut pulsus a sua aut necessitate coactus aut electione et exhortatione94 sacerdotum et populorum95 translatus96 est ad alteram civitatem. Nam97 sicut episcopi habent potestatem ordinare regulariter episcopos et reliquos sacerdotes, sic98, quotiens99 utilitas aut neces<I83, f. 91vb>sitas exposcerit100, supradicto modo et mutare et inthronizare potestatem habent.

Bcan4: III

P102; BII13: III Ut ignorantia quorundam meliora et utiliora non vitentur et inutiliora sinantur

[H. 3] Haec101, ut petistis, licet vobis ignota non sint102, tenenda mandamus, ne ignorantia103 quorundam meliora et utiliora vitentur et inutiliora104 sinantur105, sicut in sancto legitur evangelio: Vae vobis, hypocritae106, quia107 decimatis mentam108 et anetum et ciminum109, <SG670, p. 172b> et reliquistis110, quae graviora sunt <S105, f. 68r> legis, iudicium et misericordiam et fidem. Haec111 oportuit facere et illa112 non omittere113. Duces caeci, excolantes114 culicem, camelum115 autem glutientes116. <V630, f. 44rb> Quod licet, non licet, et, quod non licet, licet. Quemadmodum Iamnes117 et Mambres118 resisterunt119 veritati, sic et illi mente reprobi, amantes voluptatem magis quam deum. Quod licet120, docent121 non licere, id est122 episcopos migrare de civitate ad civitatem praetaxato123 124 modo. <BII13, f. 77va> Et quod non licet125, docent126 licere, id est misericordiam127 agere128 circa <VD38, f. 83vb> patientes necessitatem, hoc129 tam130 eis, qui episcopum non habent et sacro episcopali131 indigent ministerio, <N442, f. 42vb> episcopum de alia civitate causa utilita<I83, f. 92ra>tis vel necessitatis tribui et episcopis persecutionem aut necessitatem patientibus aliam cathedram dari negant132.

I83; Bcan4: Quod non sit negandum episcopo aliam regiminis cathedram dare si persecutionem aut necessitatem in sua passus fuerit

Bcan4: IIII

P102; BII13: IIII De his qui contradicunt sacrę scripturę et negant episcoporum mutationem

[H. 4] Contradicunt etiam sacrae scripturae133, quae testatur134 mavelle135 deum misericordiam quam sacrificium. Utrisque autem, id est, et famem verbi dei patientibus et episcopis necessitatem136, <SG670, p. 173a> quando inthronizantur propter <E97, f. 48rb> communem utilitatem in aliis civitatibus non modica exhibetur misericordia137. Negantes autem haec, licet speciem habeant pietatis138, virtutem tamen eius abnegant. Nam139 in tali negotio prosapiem140 non agnosco.

Si141 quis tamen sapientium142, quos insipientibus tempestatis143 huius144 procella145 sociavit aliis auctoribus146, facinorum participatione maculantur147, splendor sapientis et, si communionem148 criminum incurrit, nescit tamen ducem149 se praebere peccantibus. <P9629, f. 19r> Alia est quoque causa utilitatis et necessitatis et alia avar[itiae et praesu]mptionis atque propriae voluntatis. Avaritiae150 151 152 vero153 causa154 vel praesumptionis aut propriae155 voluntatis [non sunt] episcopi mutandi de civitate <BII13, f. 77vb> ad civitatem, sed utilitatis et necessitatis156. <O93, f. 18rb> Quod nemo negat nisi hi, de quibus scriptum157 est: Erraverunt in ebrietate, nescierunt videntem, ignoraverunt <VD38, f. 83va> iudicium. Nam si enarrando158 cogerer159 aperire transacta160 161, ostenderem162 vobis nullum evenire solacium de com<SG670, p. 173b>paratione factorum.

Ceterum state, carissimi, super <I83, f. 92rb> vias <Bcan4, f. 74v> aspicientes et interrogantes de semitis domini antiquis et videte, quae est via163 bona et recta, et ambulate in ea164, et invenietis requiem animabus vestris, et ut165 iuxta166 sapientiae vocem dicamus: Diligite iustitiam, qui iudicatis terram. Sentite de167 domino in bonitate168 et169 in simplicitate cordis quaerite illum, quoniam invenitur170 ab his, qui non171 temptant illum172, apparet173 autem eis, qui fidem habent in illum174. Perversae enim <V630, f. 44va> cogitationes separant a deo. Probata autem175 virtus corripit insipientes, quoniam176 in malivolam animam non introibit177 sapientia178 nec habitabit179 in corpore subdito180 peccatis.

Sanctus enim spiritus disciplinae effugiet fictum181 182 et auferet183 se a184 cogitationibus, quae sunt sine intellectu, et corripietur185 a superveniente iniquitate. Benignus est enim186 spiritus sapientiae et non liberabit maledictum a labiis suis, quoniam renum illius testis est deus et cordis eius <S105, f. 68v> scrutator187 est verus, et linguae illius auditor, quoniam <E97, f. 48va> spiritus domini <BII13, f. 78ra> replevit188 orbem terrarum et hoc, quod continet <SG670, p. 174a> omnia, scientiam189 habet vocis190. Propter191 hoc, qui loquitur iniqua, non potest latere, nec praeteriet illum, <N442, f. 43ra> corripiet192 iudicium. In cogitationibus enim impii interrogatio erit, sermonum autem illius auditio193 ad dominum veniet194 et ad correptionem195 iniquitatum196 197 <VD38, f. 83vb> illius, quoniam auris zeli <I83, f. 92va> audit omnia, et tumultus198 murmurationum non abscondetur.

Custodite ergo vos a murmuratione, quae nihil prodest, et a detractione parcite199 linguae, quoniam sermo obscurus in vacuum200 non ibit. Os201, quod mentitur, occidit animam. Nolite zelare202 mortem in errore203 vitae vestrae, neque acquiratis perditionem in204 operibus manuum vestrarum, quoniam deus mortem non fecit nec laetatur in perditione vivorum. Creavit enim205, ut206 essent omnia, et sanabiles207 esse208 voluit209 nationes210 orbis211 terrarum. Non est in212 illis medicamentum exterminii, nec inferorum213 regnum in terra viventium. Iustitia perpetua est et immortalis, iniustitia214 autem mortis est acquisitio. Impii autem manibus et verbis accersierunt215 216 illam, et aestimantes217 illam218 amicam defluxerunt et sponsiones219 posuerunt220 ad illam, quoniam digni221 sunt222, qui sunt ex parte223 illius. Dixerunt <SG670, p. 174b> enim224 apud se cogitantes225 226 non227 recte228: Exiguum et cum229 tedio est tempus vitae nostrae, <BII13, f. 78rb> et non est refrigerium230 in fine hominis, et non est231, qui agnitus sit reversus ab232 inferis, quia233 ex nihilo nati234 sumus, et post haec erimus tamquam, si235 non fuerimus, quoniam fumus afflatus236 est in237 manibus238 239 nostris240, et sermo scintillae ad commovendum cor nostrum, quia241 extincta242 cinis erit243 corpus nostrum, et spiritus diffundetur244 tamquam245 mollis aer. Et <I83, f. 92vb> transibit vita nostra tamquam vestigium nubis, et246 sicut nebula dis<V630, f. 44vb>solvetur247, quae <VD38, f. 84ra> fugata248 est a radiis solis et a249 calore illius aggravata250, et nomen251 nostrum oblivionem accipiet per252 253 tempus et nemo254 memoriam255 habebit operum nostrorum, <E97, f. 48vb> umbrae256 enim transitus est tempus nostrum et non est reversio finis nostri257, quoniam consignata est, et nemo revertetur.

Propterea unicuique praevidendum258 est, ut summopere se custodiat et utiliter se praevideat, ut259, cum260 dies extrema finisque vitae advenerit, non transeat ad perpetuam261 mortem, sed262 ad vitam aeternam.

V630: Facta subditorum iudicantur a sacerdotibus263 sacerdotum vero iudicat deus

VD38: Quod merito plebis depravantur episcopi

Bcan4: V

P102; BII13: V Quod ex merito plebis depraventur episcopi Item de his qui vitam moresque bonorum corrumpunt

[H. 5] Facta264 enim265 subditorum iudicantur a nobis, nostra vero266 iudicat267 deus. Ex merito vero <SG670, p. 175a> plebis nonnumquam episcopi depravantur, quatenus proclivius268 cadant, qui269 sequuntur. Capite languescente270 cetera corporis membra271 inficiuntur272. Deteriores sunt, qui vitam <Bcan4, f. 75r> moresque bonorum corrumpunt, his, qui <N442, f. 43rb> substantias <BII13, f. 78va> aliorum praediaque diripiunt.

P9629: Non detrahendum

Caveat unusquisque, ne aut273 274 linguam aut aures habeat275 prurientes276, id est, ne277 aut ipse aliis detrahat aut alios audiat detrahentes. Sedens278, inquit, adversus fratrem tuum loquebaris detrahendo, et adversus filium279 matris tuae ponebas scandalum, et cetera. Parcant280 281 singuli282 a283 284 detractione linguae custodiantque285 sermones suos286 et sciant, <S105, f. 69r> quia cuncta287, quae de288 aliis lo<I83, f. 93ra>quuntur289, <P9629, f. 19v> sua sententia iudicabuntur. Nemo in[vito auditori] libenter refert290.

Bcan4: VI

P102; BII13: VI Ut singuli servent non solum castos oculos sed et linguam

[H. 6] Officii291 singulorum sit292, dilectissimi293, non solum oculos castos servare, sed et linguam, nec294 [quid295 in cuiu]sdam296 domo agitur, alia domus per eos297 umquam noverit.

BII13: quod oculi et lingua casti sint servandi

<VD38, f. 84rb> Habeant298 omnes simplicitatem columbae, [ne cui]quam machinentur299 300 dolos, et <SG670, p. 175b> serpentis301 <O93, f. 18va> astutiam, ne aliorum302 supplantentur303 insidiis. Non est humilitatis304 meae neque305 mensurae iudicare de ceteris et de ministris ecclesiarum sinistrum306 quippiam dicere307.

Bcan4: VII

P102; BII13: VII Quod nihil sinistrum sit loquendum de his qui apostolico gradui succedunt308

[H. 7] Absit, ut quicquam sinistrum de his loquar, qui apostolico gradu309 succedentes310 Christi corpus sacro ore conficiunt, per quos nos311 etiam christiani sumus, qui claves regni caelorum habentes ante iudicii diem iudicant312.

P9629: Sacerdotibus obediendum

Bcan4: Quid sustinebant quod sacerdotibus non obtemperabant313

Veteri314 quidem <BII13, f. 78vb> legi315 habetur, quicumque sacerdotibus non obtemperasset, aut extra castra <E97, f. 49ra> positus lapidabatur a populo

BII13: de is qui sacerdotibus obtemperare nolunt

aut gladio cervice subiecta contemptum316 317 expiabat318 cruore319. Nunc vero inoboediens320 spiritali321 animadver<V630, f. 45ra>sione322 truncatur aut323 eiectus de ecclesia324 rapido325 daemonum ore decerpitur326.

Bcan4: VIII

P102; BII13: VIII Quod absque ullo impedimento saeculi deo serviendum sit

[H. 8] Oportet enim, ut, qui deum327 hereditate328 possident, absque ullo impedimento saeculi deo serviant, ut dicere possint: Dominus pars hereditatis meae, o quam bonus et suavis est spiritus tuus, domine, in omnibus. <I83, f. 93rb> Parcis autem omnibus, quoniam tua329 sunt, domine, qui animas amas330. Ideoque hos331, qui332 exerrant partibus, corripis et, de quibus peccant, admones et alloqueris, ut relicta malicia333 credant in te, domine. Tu autem deus noster suavis et verus es, patiens et334 misericordia disponens335 omnia. Etenim, si peccaverimus, tui sumus <VD38, f. 84va> scientes magnitudinem tuam, et si non peccaverimus, scimus, quoniam apud te sumus computati. Spiritus timentium deum quaeretur336 ab eo, et in respectu illius benedicentur.

Quapropter, fratres carissimi337, sermo malus ex ore vestro non procedat338, sed, si quis bonus est ad aedificationem339 opportunitatis, ut det gratiam audientibus. Et nolite contristare340 spiritum sanctum dei, in quo signati estis in diem341 redemp<N442, f. 43va>tionis. <BII13, f. 79ra> Omnis amaritudo et ira et indignatio et clamor342 et blasphemia tollatur343 a vobis cum omni344 malicia. Estote345 autem invicem benigni, misericordes, donantes invicem, sicut et deus in Christo donavit vobis346. Estote ergo imitatores347 dei sicut filii carissimi et ambulate in348 dilectione, sicut et Christus dilexit nos et tradidit semetipsum pro nobis oblationem et hostiam349 deo in350 odorem351 suavitatis.

Fornicatio autem <SG670, p. 176a> et omnis immundicia aut avaritia352 nec nominetur in353 vobis354, sicut decet sanctos, aut turpi<I83, f. 93va>tudo355 aut stultiloquium aut scurrilitas, quae ad rem non pertinet356, sed magis gratiarum actio. Hoc enim scitote intellegentes, quod357 358 omnis fornicator aut immundus aut avarus, quod est idolorum359 servitus, non habet hereditatem in regno360 <E97, f. 49rb> Christi et dei.

Nemo vos seducat inanibus361 verbis, propter haec enim venit ira dei in filios362 diffidentiae363. <Bcan4, f. 75v> Nolite ergo effici364 participes eorum. Eratis enim aliquando365 tenebrae, nunc autem366 lux in domino, ut filii lucis <VD38, f. 84vb> ambulate. Fructus enim lucis est in omni bonitate et iustitia et veritate probantes, quid367 sit beneplacitum deo. Et nolite communicare operibus infructuosis368 tenebrarum, magis autem redarguite. Quae enim in occulto fiunt ab ipsis, turpe est et369 370 dicere. Omnia autem, quae371 arguuntur372, a lumine mani<V630, f. 45rb>festantur, omne enim, quod manifestatur, lumen est. Propter quod373 dicit: Surge, qui374 dormis, et exsurge a mortuis, et illuminabit375 tibi376 Christus.

Videte itaque, fratres, quomodo caute ambuletis, <SG670, p. 176b> non quasi insipientes, <BII13, f. 79rb> sed ut sapientes redimentes377 tempus, quoniam dies mali sunt. Propterea nolite fieri imprudentes, sed intellegentes, quae sit voluntas domini378, et nolite inebriari vino, in quo est <S105, f. 69v> luxu<I83, f. 93vb>ria, sed implemini spiritu379 loquentes vobismetipsis380 in psalmis381 et382 hymnis et383 canticis spiritalibus cantantes et psallentes in cordibus vestris domino gratias agentes semper pro omnibus in nomine domini nostri Iesu Christi deo et patri subiecti invicem in timore Christi.

State384 itaque, fratres385, et tenete traditiones apostolorum et apostolicae sedis, ut dominus noster Iesus Christus et pater noster, qui dilexit386 nos et dedit consolationem387 aeternam et spem bonam in gratia388, exhortetur corda vestra <VD38, f. 85ra> et confirmet in omni opere et sermone bono. De cetero, fratres, orate pro nobis, ut sermo domini currat et clarificetur sicut et389 apud vos390, <N442, f. 43vb> et391 ut liberemur ab importunis et malis hominibus. Non enim omnium est fides. Fidelis autem deus est, qui confirmabit vos et custodiet a malo. Quapropter ponite392 <SG670, p. 177a> indesinenter corda vestra <P9629, f. 20r> in virtute dei, et resistite semper malis et enarrate haec393 iuxta vocem prophetae in progenies alteras, quoniam hic est deus394, deus395 in aeternum, et ipse <E97, f. 49va> reget nos in saecula.

Unde vos, qui in speculo396 397 a domino estis constituti398, comprimere et repellere eos summopere399 debetis, qui fratribus insidias praeparant aut in eos seditiones et scandala excitant. Facile est enim verbo400 hominem401 fallere402, sed non deum.

P9629: De insidiatoribus

Ideo hos <I83, f. 94ra> repraehendere403 <O93, f. 19vb> <BII13, f. 79va> et ab his404 vos oportet avertere405, quatenus extincto406 funditus407 huiusmodi408 caligine409 lucifer eis resplendeat et laetitia oriatur in eorum410 cordibus.

Confidimus autem411, fratres412, de vobis in domino, quoniam, quae413 praecepimus414, et facitis et facietis. Quanto enim beneficia415 vestra his amplius exhibetis416, tanto maiorem417 vicissitudinem418 ab omnipotente deo, cui serviunt, exspectatis419. Omnipotens deus <SG670, p. 177b> sua vos420 protectione custodiat <VD38, f. 85rb> honoremque421 perceptum422 servare concedat, et gloria honorque deo patri omnipotenti eiusque unigenito filio423 salvatori nostro cum spiritu424 sancto sit in saecula saeculorum. Amen.

Dat.425 XIII426 Kal. Aprilis Maximino427 et Africano vv. cc. conss.

O93, f. 18vb; V630, f. 45va; N442, f. 43vb; I83, f. 94ra; VD38, f. 85rb; SG670, p. 177b; P9629, f. 20r; Bcan4, f. 75v; E97, f. 49va; P102; BII13, f. 79va; S105, f. 69v


1 In P9629 sind einige Passagen des Briefes wegen Beschädigung der Handschrift nicht lesbar; diese sind im Text durch [ ... ] gekennzeichnet

2 INCIPIUNT korr. aus INCIPIT O93; INCIPIT I83; VD38; Bcan4; INCIPIUNT fehlt V630; P9629; BII13

3 Überschrift] EPISTOLA ANTERI PAPAE PRO QUIBUS CAUSIS EPISCOPI SEDES MUTARE POSSINT SG670; CAP. XVII Decreta anterii papę De mutatione sedium episcopaliumE97; Überschrift fehlt S105

4 DECRETA korr. aus DECRTA BII13

5 ANTOERII V630; ANTERII VD38; P102; ANTHERII BII13

6 PAPAE fehlt P9629

7 beticam I83, SG670; Bcan4; S105

8 toletan I83; toletanam SG670; toletanam korr. aus toletane S105; toletam Bcan4

9 episcopis constitutis] constitutis episcopis BII13

10 Anterius V630; P9629; P102; antherius VD38; SG670; BII13; anterius, interlinear Antheros E97

11 episcopus in korr. aus episcopus N442

12 per P102

13 patris VD38

14 vestrae] vestrae ac VD38; P102; BII13

15 senzeritatis SG670; sinceritatisque S105

16 ita ut] id aut V630

17 indicia korr. aus idicia VD38; indicia korr. aus indica SG670; iuditia; interlinear al. indicia Bcan4

18 iuvarent korr. aus viderent VD38; iuvarent P102; BII13

19 antiquus korr. aus antiquis V630; antiquis P9629; Bcan4

20 am Rande Invidus VD38

21 decipit S105

22 crudelitate I83; VD38; SG670; Bcan4; P102; BII13; S105

23 odit ieiunia] odatiae uni a N442; odit ieiunia quod uni korr. aus odit ieiunia P9629; quod uni a I83; Bcan4; P102; odit ieiunia korr. aus Od uni a, am Rande R VD38; quam uni e korr. aus quod uni e SG670; Odium a BII13; quod uni e S105

24 minis V630; Ministris korr. aus Minis P9629; ministris korr. aus mistris VD38

25 superfluam SG670

26 apostoli] apostoli eum korr. aus apostoli SG670

27 repercussus V630; E97; repercussit SG670; S105

28 interlinear tem SG670

29 dicentes VD38; Bcan4

30 moriamur N442; P9629; moriemur korr. aus moriamur V630

31 disperata VD38

32 concordiam et] concordiam korr. aus condordiam Et SG670

33 facile korr. aus facilem P102

34 Vult E97

35 speciosam P102

36 laborare V630; labore korr. aus laborare P9629

37 de fehlt SG670; S105

38 derelinquite Bcan4

39 vere korr. aus vivere V630; vere P9629

40 domini esse korr. aus domini Bcan4

41 esse fehlt I83; SG670; S105

42 debeat korr. aus debeant S105

43 mutatione ergo korr. aus mutatione Bcan4

44 sanctam sedem korr. aus sedem sanctam P9629

45 consulere korr. aus consule Bcan4

46 scitote korr. aus scitote et I83

47 utilitate korr. aus utilita P9629

48 am Rande Nota V630

49 libito O93; V630

50 dominatione korr. aus dominationem P102

51 noster fehlt V630; I83; SG670; Bcan4; S105

52 apostolorum fehlt SG670

53 causam I83

54 quodam Bcan4

55 parva korr. aus parvo BII13; parva korr. aus parve S105

56 est] est in E97

57 alexandriam korr. aus alaxandriam O93

58 civitate] civitate in VD38; P102; BII13

59 qui P9629

60 habebat korr. aus habet P9629

61 sacerdotum fehlt SG670

62 tranlatus P102

63 qu I83

64 non fehlt I83

65 am Rande placito voluntate VD38

66 am Rande cupiditate VD38

67 hutilitatem I83

68 aliorumque korr. aus aliorum SG670

69 hortatu korr. aus hortu P9629

70 et fehlt P102

71 am Rande Maiorum VD38

72 minori korr. aus minora P9629

73 aviditate korr. aus avitate V630

74 maiorem korr. aus maiore P9629

75 non I83; SG670; Bcan4; S105

76 facit fehlt SG670

77 am Rande violentia VD38

78 vi] vi a korr. aus vi N442; vim Bcan4

79 inutilitate P9629

80 am Rande in trono positus V630; in sede collocatus quia thronus sedes dicitur VD38

81 intronizatus korr. aus intranizatus V630

82 vidit P9629

83 faciem I83

84 dicit S105

85 scit korr. aus sit Bcan4; BII13

86 quoniam V630; P9629; I83; SG670; Bcan4; E97; S105; quia N442

87 mutet P102

88 quia I83; Bcan4

89 concilio I83; Bcan4

90 aliarum V630; E97

91 migret P102

92 qui korr. aus quia N442

93 causa korr. aus causam Bcan4

94 exaltatione VD38; P102; BII13

95 pplorum S105

96 translatur SG670

97 am Rande Nota V630

98 sic korr. aus si N442; si I83; P102

99 quoties V630; P9629; quotiens korr. aus quoties E97

100 expoposcerit korr. aus exposcerit O93

101 Hoc P9629

102 sunt P9629

103 ignorantiam I83; Bcan4

104 utiliora I83; SG670; S105

105 solvantur I83; Bcan4

106 hopocrite korr. aus hocrite VD38

107 qui N442

108 mentam korr. aus mentem V630

109 cymimum P9629

110 reliquisti VD38

111 Hęc korr. aus Hoc V630

112 illa non omittere korr. aus mittere SG670

113 obmittere P9629; omittere korr. aus mittere N442

114 excolantes korr. aus excolentes V630; excolentes N442; P9629; I83

115 camelum korr. aus carmelum BII13

116 glutientes] gluctientes P9629; gluttientes et dicentes korr. aus gluttientes SG670; glutuentes S105

117 iamnes korr. aus iamnis O93; iammes korr. aus iammis V630; iamnes korr. aus iamner S105

118 mambres korr. aus mambris O93; V630

119 restiterunt korr. aus resisterunt V630; restiterunt VD38; SG670; Bcan4; E97; P102; BII13; S105

120 licet korr. aus licent BII13

121 dicent V630

122 est korr. aus ist V630

123 am Rande praescripto ordine VD38

124 praetexato P102; protaxato BII13

125 licent I83

126 docet Bcan4

127 interlinear misericorditer SG670

128 docere V630

129 hoc] Hoc est E97

130 tamen P9629; VD38; SG670; Bcan4; P102; BII13; S105

131 epistolii P9629

132 negant korr. aus neganti P9629

133 scripturae quae korr. aus scripturae N442

134 testantur korr. aus testatur V630; P9629; testantur I83; P102; Bcan4; S105; testatur] testatur magis korr. aus testantur SG670

135 mavelle] mavelle korr. aus mavelle quae est aturna velle V630; mavelle] super omnia velle I83; Bcan4; malle VD38; E97; P102; BII13; omnino velle SG670; S105

136 necessitatem] necessitatem quandam SG670; S105

137 misericordia korr. aus misericordiam SG670

138 pietatis korr. aus potestatis P9629

139 Piam, interlinear vel propriam E97

140 prosapiam P9629; I83; SG670; Bcan4; S105

141 Si quis] Sequitur SG670

142 sapientum O93; BII13

143 am Rande adversitatis VD38

144 huius korr. aus huiu N442

145 am Rande persecutio VD38

146 auctoritatibus V630; P9629; E97

147 maculatur VD38; SG670; P102; BII13; S105

148 communionem criminum] communem crimen P9629

149 lucem BII13

150 am Rande z V630

151 Avaritię korr. aus Avarię Bcan4

152 Avaritiae vero causa vel praesumptionis aut propriae voluntatis fehlt SG670; S105

153 quoque V630; P9629

154 causae O93; I83; Bcan4

155 propriae korr. aus priae N442

156 necessitatis] necessitatis causa SG670; S105

157 dictum V630; E97

158 errando S105

159 coegerer I83; conarer SG670; S105

160 am Rande praeterita VD38

161 transacta korr. aus transacto SG670

162 ostendere P9629; N442

163 via bona et recta] bona et recta via I83; SG670; Bcan4; S105

164 eam O93; P9629; E97

165 ut fehlt V630; P9629

166 iuxta korr. aus iuxta est BII13

167 de domino fehlt SG670

168 bonitate korr. aus binitate S105

169 et in korr. aus et N442

170 invenietur V630; P9629; I83; VD38; Bcan4; P102; BII13; S105; invenitur korr. aus invenietur E97

171 non temptant] interpretantur SG670; S105

172 illum fehlt V630

173 apparet korr. aus apperet S105

174 illo P102; BII13

175 aut P9629

176 Quoniam in korr. aus Quoniam VD38

177 intrabit V630

178 sapientia korr. aus sapientiam V630; sapientiam Bcan4

179 habitabit korr. aus habitabi N442; inhabitabit I83; habitavit P102

180 subdito korr. aus subitto S105

181 am Rande Mentis duplicitatem VD38

182 ifictum S105

183 aufert P102

184 a cogitationibus korr. aus agitationibus S105

185 corripitur P9629

186 enim fehlt S105

187 scruptator Bcan4

188 replebit VD38; P102

189 scientia O93; I83

190 vocis korr. aus vobis V630

191 Propter hoc korr. aus Propter P9629

192 corripiens V630; P9629; VD38; SG670; E97; P102; BII13; S105

193 auditio korr. aus aditio N442

194 veniet korr. aus venit P9629

195 correptionem korr. aus correptione P9629; correctionem E97

196 iniquitatem I83; Bcan4; iniquitates SG670; iniquitatis S105

197 iniquitatum illius korr. aus iniquitatum N442

198 am Rande sonitus VD38

199 parcitę korr. aus partite V630; parcite korr. aus pacite VD38; partitę SG670; P102

200 vanum E97

201 Os] Os autem korr. aus Os E97

202 am Rande desiderare VD38

203 orrore P9629; terrore SG670; errorem I83; Bcan4; terrorem S105

204 in operibus manuum vestrarum, quoniam deus mortem non fecit nec laetatur in perditione fehltSG670; S105

205 autem I83; SG670; Bcan4; S105

206 ut essent] in se korr. aus esse SG670; esse S105

207 am Rande Que sanari possunt et per fidem et penitentiam VD38

208 esse voluit] voluit esse SG670; S105

209 voluit korr. aus volunt V630

210 nationes korr. aus notiones S105

211 orbis] per orbem SG670; S105

212 in fehlt I83

213 inferorum korr. aus infernorum N442

214 iniustitia korr. aus iniustiti N442

215 accesserunt interlinear vel accersierunt V630; accerssierunt korr. aus accessierunt BII13

216 accersierunt illam korr. aus accesserunt P9629

217 aestimantes illam korr. aus aestimantes P9629

218 eam V630; E97

219 sponsiones korr. aus sponsionis I83

220 posuerunt fehlt I83; VD38; P102; BII13; fecerunt SG670; S105

221 benigni, interlinear et digni SG670

222 sunt] sunt morte SG670; S105

223 partes P9629

224 eum O93; VD38

225 cogitationes P9629; cogitantes korr. aus cogitates S105

226 cogitantes non recte korr. aus non recte cogitantes I83; cogitantes non recte] non recte cogitantes Bcan4

227 nec P9629

228 recte korr. aus rete VD38

229 cum tedio aus contedio V630; cum tedio] contedio Bcan4

230 refrigerium in] refrigerium korr. aus refrigerium in E97

231 est qui korr. aus est BII13

232 ad S105

233 quia korr. aus qui N442

234 facti V630; P9629

235 si non] sinus S105

236 ablatus I83; Bcan4

237 in manibus] naribus VD38; P102; BII13

238 interlinear naribus S105

239 naribus SG670; E97

240 vestris BII13

241 Qua korr. aus Quia V630; quia korr. aus qui N442

242 extinctus SG670; P102; BII13; S105; extinctus korr. aus extincta E97

243 erat P9629

244 diffundetur korr. aus diffudetur P102

245 quam Bcan4

246 et fehlt SG670; S105

247 diffundetur SG670; S105

248 fundata SG670; S105

249 ad Bcan4

250 aggravata korr. aus ac gravata SG670

251 nomen korr. aus nom N442

252 per fehlt I83

253 per tempus fehlt SG670; S105

254 ne V630; nemo fehlt P9629

255 memoriam korr. aus moriam N442

256 Umbra korr. aus Umbre Bcan4; Umbra P102

257 nostrę SG670; S105

258 providendum N442

259 et VD38

260 dum O93

261 perpetuam mortem] pęnam E97

262 sed korr. aus et SG670

263 sacedotibus V630

264 am Rande Nota V630; am Rande drei Punkte N442

265 aenim korr. aus autem S105

266 vero fehlt SG670

267 iudicat deus] iudicantur a deo I83; Bcan4; iudicantur a deo korr. aus iudicatur a deo SG670; iudicatur a deo S105

268 am Rande gravius VD38

269 qui sequuntur] persequuntur S105

270 am Rande infirmante VD38

271 membram I83

272 am Rande corrumpuntur VD38

273 aut korr. aus au P102

274 aut linguam aut aures habeat] habeat linguam aut aures korr. aus aut linguam aut aures SG670

275 habeat korr. aus beat V630

276 prurierientes VD38

277 ne aut] aut ne P102

278 Sedens korr. aus Sedes V630

279 filios P102

280 am Rande Cessent VD38

281 Parcant korr. aus Parcent S105

282 singuli a korr. aus singuli E97

283 a fehlt O93

284 a detractione] detrahendo V630; P9629; detractioni I83; SG670; Bcan4; S105

285 custodientes SG670; S105

286 tuos P9629

287 cuncta korr. aus cunta P9629

288 de fehlt SG670; S105

289 loquintur korr. aus loquitur P9629; loquuntur korr. aus loquntur N442

290 am Rande dicit loquitur narrat VD38

291 Officii korr. aus Offici N442; Officio S105

292 sit korr. aus si E97

293 dilectissim SG670

294 am Rande z V630

295 quod VD38; SG670; P102; BII13

296 cuiusquam korr. aus cuiusdam V630; SG670; cuiusquam E97; cuiustam S105

297 vos V630

298 Habeant korr. aus Habeat SG670

299 am Rande praeparent VD38

300 machinentur korr. aus machientur P9629

301 serpentes I83; Bcan4; serpentis korr. aus serpentes S105

302 alia O93

303 am Rande decipiantur VD38

304 humilitatis korr. aus humilitas V630; P9629; humilitatis korr. aus humitatis SG670

305 neque mensurae iudicare de ceteris et de ministris ecclesiarum sinistrum quippiam dicere. Absit, ut quicquam sinistrum de his loquar, qui apostolico gradu succedentes Christi corpus sacro ore conficiunt, per quos nos etiam christiani sumus, qui claves regni caelorum habentes ante iudicii diem iudicant. Veteri quidem legi habetur, quicumque sacerdotibus non obtemperasset, aut extra castra positus lapidabatur a populo aut gladio cervice subiecta contemptum expiabat cruore. Nunc vero inoboediens spiritali animadversione truncatur aut eiectus de ecclesia rapido daemonum ore decerpitur. Oportet enim, ut, qui deum hereditate possident, absque ullo impedimento saeculi deo serviant, ut dicere possint: Dominus pars hereditatis meae, o quam bonus et suavis est spiritus tuus, domine, in omnibus. Parcis autem omnibus, quoniam tua sunt, domine, qui animas amas. Ideoque hos, qui exerrant partibus, corripis et, de quibus peccant, admones et alloqueris, ut relicta malicia credant in te, domine fehlt SG670; S105

306 am Rande Contrarium VD38

307 dicere korr. aus docere O93

308 succeduntur P102

309 gradui korr. aus graduis VD38; gradui Bcan4; P102; BII13

310 succendentes P9629

311 nos etiam korr. aus nos P9629

312 iudicant] iudicant In P102; BII13

313 obtemperabant korr. aus opterabant Bcan4

314 Veteri] In veteri VD38

315 lege V630; I83; VD38; P102; BII13

316 am Rande Peccatum inoboedientiae VD38

317 contemptu BII13

318 expiabant I83; Bcan4

319 cruorem O93; P9629; N442; I83; Bcan4; P102

320 inoboediens korr. aus inoboedi V630

321 spali Bcan4

322 am Rande vindicta VD38

323 et V630; ut P9629

324 ecclesię O93

325 rabido V630; P9629; E97

326 am Rande vexatur VD38

327 dm I83; domini E97

328 hereditatem E97

329 tui P102; BII13

330 animas I83

331 interlinear vel his E97

332 interlinear vel quibus E97

333 malicia fehlt I83; Bcan4

334 et] et in V630; VD38; E97; P102; BII13

335 dispones S105

336 quaeretur korr. aus quaeretu N442

337 karissimis O93

338 procedat korr. aus procedit V630

339 aeficationem I83

340 contristari V630; P9629

341 die I83; VD38; SG670; Bcan4; P102; BII13; S105

342 am Rande Clamor est cum peccatum agitur sine verecundia VD38

343 tollatur a korr. aus tollatur BII13

344 omni korr. aus omnia SG670

345 Estote autem korr. aus Estote P9629

346 nobis I83; SG670; S105; vobis korr. aus nobis Bcan4

347 imitores SG670

348 in fehlt S105

349 hostia I83

350 in korr. aus in i I83

351 odorem korr. aus Iodorem I83

352 avaria VD38

353 in] in in I83

354 nobis O93; vobis korr. aus bis VD38

355 turpitudo korr. aus turpido P9629

356 pertinent korr. aus pertinet VD38; pertinent BII13

357 quoniam I83; SG670; S105

358 quod omnis korr. aus quod Bcan4

359 idholorum P102

360 regno Christi et dei] christi regno et dei korr. aus christo regni et deo V630

361 am Rande inutilibus VD38

362 silios P9629

363 am Rande Incredulitatis VD38

364 effi VD38

365 aliquando tenebre korr. aus aliquando P9629

366 autem fehlt SG670

367 quod I83

368 infructuosis korr. aus infuctuosis VD38

369 etiam N442; E97

370 et dicere] edicere V630

371 quę korr. aus quę te V630; quie korr. aus quite P9629

372 aguntur korr. aus arguuntur P9629; aguntur I83; SG670; Bcan4; S105

373 qui P9629

374 qui korr. aus quid SG670; quid S105

375 illuminabat N442

376 te E97; BII13

377 am Rande Tempus redimimus quando tempus vite nostre in bonis operibus peragimus VD38

378 dei V630; P9629; E97

379 spiritu] spiritu sancto P9629; Bcan4

380 vobismetipsis korr. aus vosmetipsis O93

381 psalmis korr. aus salmis P9629

382 et fehlt V630; P9629; E97

383 in VD38

384 State korr. aus Sate VD38

385 fratres fehlt Bcan4

386 dilexit korr. aus lexit VD38

387 dilectionem I83; SG670; Bcan4; S105

388 gratiam V630; P9629

389 et fehlt I83; SG670; Bcan4; S105

390 nos, interlinear vel vos V630; nos P9629

391 et fehlt V630; P9629; I83

392 ponitur VD38

393 hoc SG670; S105

394 deus fehlt P102; BII13

395 deus] deus noster SG670; E97; P102; BII13; S105; deus noster korr. aus deus Bcan4

396 interlinear a SG670

397 specula VD38; E97; P102; BII13

398 positi Bcan4

399 sūōpere S105

400 verbo korr. aus ver O93

401 homine I83; Bcan4

402 inflare VD38

403 repraehendere korr. aus rependere P9629; rependere N442; repellere VD38; E97; P102;BII13

404 ipsis SG670; S105

405 am Rande amovere separare VD38

406 extincta I83; VD38; SG670; Bcan4; E97; P102; BII13; S105

407 funditus korr. aus fuditus O93

408 huiusmodi korr. aus huiusmdi N442

409 calige O93; caligine] caligine in I83; Bcan4

410 eorum cordibus] cordibus eorum E97

411 autem fehlt SG670; S105

412 fratres de vobis in domino] in domino fratres de vobis SG670; S105

413 quę korr. aus quem V630

414 praecipimus BII13

415 am Rande munera VD38

416 am Rande Tribuitis VD38

417 malorum korr. aus malorem S105

418 am Rande Remunerationem VD38

419 exspectatis] ex peccatis V630; expetatis P102

420 nos S105

421 honoremque korr. aus honorem SG670

422 pręceptum V630; P102

423 flio SG670

424 spiritu korr. aus spiritus I83

425 Dat. XIII Kal. Aprilis Maximino et Africano vv. cc. conss. fehlt V630

426 XII E97; BII13

427 maximo I83; Bcan4; BII13

© 2004-2006 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 30.7.2006