O93, f. 19rb; V630, f. 46va; N442, f. 44vb; I83, f. 96ra; VD38, f. 87rb; SG670, p. 182b; P9629, f. 21r; Bcan4, f. 77r; E97, f. 51ra; P102; BII13, f. 81rb; S105, f. 71v

EPISTOLA^{1 2} CUIUS SUPRA AD OMNES ORIENTALES EPISCOPOS³.

Bcan4: VIII

P102; BII13: VIII De institutis et ordinatis ab apostolis eorumque successoribus minime violandis

<VD38, f. 87va> [H. 8] Fabianus⁴ episcopus urbis Romae omnibus orientalibus episcopis et cunctis⁵ fidelibus in domino salutem.

Exigit^{6 7} dilectio vestra sedis apostolicae consulta, quae⁸ vobis denegare non debemus nec possumus. Hoc autem et⁹ praedecessoribus^{10 11} nostris¹² multarum regionum¹³ episcopis¹⁴ egisse liquet¹⁵, et nos, qui in eadem¹⁶ sede domino largiente collocati¹⁷ sumus, agere¹⁸ debere fraterna caritas et oboedientiae debitum compellit¹⁹.

N442: De sacro chrismate

I83; Bcan4: De sacro crismate omni anno conficiendo

<I83, f. 96rb> Cura²⁰ est²¹ ergo vestrae sollicitudinis²² adhibenda, ut ea, quae sunt ab apostolis eorumque successoribus ordinata et instigante sancto spiritu instituta, nec dissimulatio <BII13, f. 81va> neglegere²³ nec aliqua praesumptio valeat perturbare. Sed sicut²⁴ hoc, quod rationis exigebat²⁵ utilitas oportuit definire²⁶ ita, quod definitum²⁷ est, non debet²⁸ violari²⁹.

V630: Quod chrisma per singulos annos in cena domini debet conficere

P9629: de crismate

Bcan4: VIIII

P102; BII13: VIIII De episcoporum errore qui dicunt non per singulos annos in cena domini chrisma conficiendum

[H. 9] Litteris³⁰ vero³¹ vestris inter cetera insertum³² invenimus³³ quosdam regionis³⁴ vestrae³⁵ episcopos <SG670, p. 183a> a vestro nostroque³⁶ ordine discrepare et non per singulos annos³⁷ <Bcan4, f. 77v> in cena domini chrisma conficere,

S105: De chrysmate

sed^{38 39} duos aut tres annos⁴⁰ confectionem sancti⁴¹ chrismatis semel actam⁴² servare⁴³. <VD38, f. 87vb> Dicunt enim, ut in memoratis repperimus apicibus⁴⁴, nec balsamum per singulos annos posse⁴⁵ repperire⁴⁶ nec necesse fore per singulos annos⁴⁷ chrisma <N442, f. 45ra> conficere, sed dum una confectio chrismatis abundat, aliam fieri necesse non habere. Errant enim, qui talia excogitant, et mente vesana potius⁴⁸ quam⁴⁹ recta sentienti⁵⁰ haec audiunt^{51 52}. In⁵³ illa⁵⁴ die dominus Iesus, postquam⁵⁵ cenavit cum discipulis suis⁵⁶ et pedes⁵⁷ eorum lavit⁵⁸ et,

O93: De sacro crismate

sicut a⁵⁹ sanctis⁶⁰ apostolis praedecessores nostri acceperunt nobisque⁶¹ reliquerunt⁶²,

VD38: Quod chrisma per omnes annos confici debeat

chrisma⁶³ confice<V630, f. 46vb>re⁶⁴ docuit. Ipsa enim <I83, f. 96va> lavatio⁶⁵ pedum nostrorum^{66 67} significat⁶⁸ baptismum, quod⁶⁹ sancti⁷⁰ chrismatis unctione perficitur atque confirmatur⁷¹.

Bcan4: X

P102; BII13: X Novum chrisma annue innovandum et vetus in sanctas ecclesias cremandum

<E97, f. 51rb> [H. 10] Nam sicut⁷² ipsius diei sollemnitas⁷³ per singulos annos est celebranda⁷⁴, ita ipsius sancti chrismatis confectio per singulos annos est agenda⁷⁵ et de anno in anno⁷⁶ renovanda et fidelibus tradenda⁷⁷, quia novum sacramentum est⁷⁸ et per singulos^{79 80} annos <BII13, f. 81vb> in iam dicta⁸¹ die⁸² innovandum <SG670, p. 183a> et vetus in sanctis⁸³ ecclesiis⁸⁴ cremandum. Ista^{85 86} a sanctis apostolis et⁸⁷ successoribus eorum accepimus vobisque tenenda mandamus.

VD38: Quod vetus chrisma incendi debeat

Haec sancta Romana ecclesia et Antio<VD38, f. 88ra>cena a⁸⁸ tempore apostolorum custodit, haec et⁸⁹ Hierosolimorum et Ephesianorum⁹⁰ tenet, in quibus apostoli praesidentes⁹¹ haec docuerunt et vetus chrisma incendi⁹² ac non^{93 94} amplius quam uno anno uti permiserunt, atque⁹⁵ deinceps novo⁹⁶ frui et non veteri <S105, f. 72r> iubentes docuerunt. Si⁹⁷ quis ergo his obviare⁹⁸ temptaverit, omnem sibi per nos et per omnes recte intellegentes⁹⁹ indulgentiae aditum¹⁰⁰ intellegat obseratum^{101 102}, quia pravissimarum¹⁰³ mentium perversa doctrina, dum indulgentius¹⁰⁴ frenis utitur, in praevaricationem praesumptionis dilabitur¹⁰⁵ et nullatenus eruitur¹⁰⁶, nisi prudentium sustentatione¹⁰⁷ et correctione¹⁰⁸ <I83, f. 96vb> liberetur.

Bcan4: XI

P102; BII13: XI Ut non otioso contemplentur intuitu quę circa divina mysteria et erga baptizandos in universo mundo sancta ecclesia uniformiter agit

[H. 11] Illa autem, quae circa divina mysteria et erga baptizandos in¹⁰⁹ universo mundo sancta¹¹⁰ ecclesia uniformiter¹¹¹ agit¹¹², non otioso contemplanda¹¹³ sunt intuitu, ne locum supervacuis intentionibus <SG670, p. 184a> et¹¹⁴ superstitionibus faciamus¹¹⁵. Rudes¹¹⁶ ergo fidelium mentes ad talia non debemus inducere, quia¹¹⁷ docendi¹¹⁸ sunt potius quam illudendi. <VD38, f. 88rb> Ad nostram enim laetitiam et¹¹⁹ bene facta¹²⁰ perveniunt, et meroris¹²¹ aculeis¹²² <O93, f. 19va> nos, <BII13, f. 82ra> quae fuerint¹²³ male¹²⁴ facta, compungunt. Hic vero, inter manus latronum¹²⁵ et dentes luporum furentium¹²⁶ utcumque versamur, et contumaces sunt subditi atque oves. Nam¹²⁷ latratu canum baculoque pastoris luporum rabies^{128 129} deterrenda est¹³⁰. Illa vero¹³¹, quae fomentis¹³² non sanantur vulnera¹³³, ferro¹³⁴ abscidi necesse est. Nec silere possumus, cum¹³⁵ hoc^{136 137}, ut¹³⁸ ab illicitis revocemus aliquos^{139 140}, officii nostri¹⁴¹ <P9629, f. 21v> provocemur¹⁴² instinctu^{143 144} in speculis^{145 146} a domino constituti¹⁴⁷, ut vigilantiae nostrae diligentiam¹⁴⁸ comprobantes et, quae coercenda^{149 150} <E97, f. 51va> sunt, rese<N442, f. 45rb>cemus¹⁵¹ et, quae observanda sunt, sentiamus^{152 153}.

V630; P9629; S105: De accusatione sacerdotum

Bcan4: XII

P102; BII13: XII De interrogatione super accusatione sacerdotum facta et de his qui adtendunt multos non congruenter in ipsis honoribus ecclesiasticis vivere sermonibus et sacramentis quę per eos populis ministrantur

[H. 12] Consulere¹⁵⁴ etiam nos¹⁵⁵, ut in praedictis litteris vestris invenimus, super accusatione¹⁵⁶ sa<V630, f. 47ra>cerdotum voluistis, quae oppido¹⁵⁷ apud vos¹⁵⁸, ut¹⁵⁹ in eisdem apicibus¹⁶⁰ reperimus, crebrescit¹⁶¹. Signifi<I83, f. 97ra>castis¹⁶² insuper plerosque¹⁶³ attendere¹⁶⁴, multos in <SG670, p. 184b> ipsis honoribus ecclesiasticis non congruenter¹⁶⁵ vivere¹⁶⁶ sermonibus et sacramentis, quae per eos populis ministrantur. O¹⁶⁷ miseros homines, qui hos intuendo Christum obliviscuntur, qui et multo ante praedixit¹⁶⁸, <VD38, f. 88va> ut legi dei potius obtemperetur quam imitandi videantur illi, qui ea, quae dicunt, non faciunt et traditorem suum tolerans usque in finem etiam¹⁶⁹ evangelizandum cum ceteris¹⁷⁰ misit. Nam apostoli talem consuetudinem non habuerunt nec habendam¹⁷¹ docuerunt. <BII13, f. 82rb> Similiter et successores eorum, quamquam multa¹⁷² de talibus praevidentes spiritu dei futura statue<Bcan4, f. 78r>rint¹⁷³. Porro, ut legitis¹⁷⁴ in¹⁷⁵ actibus apostolorum, erat eo tempore inter fideles cor unum et anima una, neque aliquis eorum¹⁷⁶ aliquid suum proprium dicebat, sed erant illis omnia communia. Nulla¹⁷⁷ enim inter eos accusatio¹⁷⁸ nisi familiaris erat, nec umquam¹⁷⁹ inter¹⁸⁰ imitatores eorum aut fideles fieri debuisset¹⁸¹ dicente domino: Quod tibi non¹⁸² vis^{183 184}, alteri ne facias¹⁸⁵. Et idem¹⁸⁶: Diliges proximum tuum sicut temetipsum¹⁸⁷. <SG670, p. 185a> Et: Dilectio proximi malum non operatur¹⁸⁸.

N442: De causatoribus

VD38: De accusatoribus

I83; Bcan4: De suspectis et ceteris accusatoribus

Bcan4: XIII

P102; BII13: XIII De accusatoribus

S105: Hic ad accusationem non recipit

[H. 13] Ipsi¹⁸⁹ ergo apostoli et successores¹⁹⁰ eorum olim statuerunt eos¹⁹¹ <I83, f. 97rb> ad accusationem non recipi, qui sunt suspecti vel qui heri aut nudiustertius vel dudum fuerunt inimici¹⁹², <VD38, f. 88vb> quoniam suspecti facti¹⁹³ sunt, et qui non sunt bonae¹⁹⁴ conversationis, vel quorum vita est accusabilis¹⁹⁵, aut <S105, f. 72v> dubii in recta^{196 197} fide, similiter¹⁹⁸ quorum fides, vita¹⁹⁹ et libertas nescitur²⁰⁰, vel²⁰¹ qui infamiae^{202 203} maculis²⁰⁴ sunt aspersi²⁰⁵, aut sceleribus²⁰⁶ irretiti²⁰⁷,

I83; Bcan4: Quod non rite possit sacerdotem²⁰⁸ accusare qui sacerdos fieri non potest

neque eos sacerdotes²⁰⁹ debere²¹⁰ aut²¹¹ posse²¹² accusare, qui rite sacerdotes fieri non possunt nec sui sunt ordinis²¹³, quoniam, sicut sacerdotes vel reliqui clerici a saecularium laicorum <E97, f. 51vb> excluduntur²¹⁴ accusatione²¹⁵, ita illi ab istorum sunt^{216 217} excludendi²¹⁸ et alienandi criminatione, et sicut isti²¹⁹ ab illis, ita et illi ab istis non recipiantur²²⁰, <BII13, f. 82va> quoniam, sicut domini sacerdotum segregata debet esse conversatio²²¹ ab eorum, ita et litigatio²²², quia servum dei²²³ non oportet litigare²²⁴.

Bcan4: XIIII

P102; BII13: XIIII De contentione vitanda et fratribus in omnibus solacio²²⁵ praestando

[H. 14] Tales²²⁶, carissimi fratres, accusationes et iniustas aut nocivas aemulationes²²⁷ pro²²⁸ viribus prohibete, quia <SG670, p. 185b> contentio <N442, f. 45va> summopere est²²⁹ vitanda. Septies enim cadit iustus in die et resurgit, impii autem corruent in malum. Cum ceciderit inimicus tuus, ait <VD38, f. 89ra> Salomon, ne gaudeas²³⁰, et in ruina eius²³¹ non exaltabitur²³² cor tuum, ne forte videat dominus²³³ et displiceat ei, et auferet²³⁴ ab eo²³⁵ iram suam. Ne²³⁶ contendas²³⁷ cum pessimis²³⁸ nec aemu<V630, f. 47rb>leris²³⁹ impios²⁴⁰, quoniam non <I83, f. 97va> habent futurorum^{241 242} spem mali, et lucerna impiorum exstinguetur. Ne²⁴³ aemularis²⁴⁴ viros malos nec desideres esse cum eis, quia²⁴⁵ rapinam²⁴⁶ meditatur mens eorum et²⁴⁷ fraudes labia eorum²⁴⁸ loquuntur²⁴⁹. Haec cavete, carissimi. Haec meditamini²⁵⁰ et fratribus in²⁵¹ omnibus solacium²⁵² praestate²⁵³, quia in hoc cognoscent omnes, ut ipsa per se veritas ait, quoniam mei estis discipuli, si²⁵⁴ dilectionem habueritis²⁵⁵ ad invicem.

Bcan4: XV

P102; BII13: XV De proprio ordine servando

[H. 15] Si enim in rebus saecularibus²⁵⁶ suum cuiusque²⁵⁷ ius et proprius ordo servandus est, quanto magis in ecclesiasticis dispositionibus²⁵⁸ nulla debet induci confusio²⁵⁹? Quod²⁶⁰ hac^{261 262} observatione²⁶³ servabitur²⁶⁴, <BII13, f. 82vb> si nihil <SG670, p. 186a> potestati, sed totum aequitati²⁶⁵ tribuitur²⁶⁶.

Unde constat episcopis²⁶⁷ locorum singulorum omnium, qui sub²⁶⁸ eorum degunt <VD38, f. 89rb> moderamine²⁶⁹, curam habere sollicitam, causas utilitatesque²⁷⁰ eorum cum dei timore disponere. Valde ergo iniquum²⁷¹ est, ut alii²⁷² quilibet omissis suis^{273 274} illorum²⁷⁵ se causis admisceant²⁷⁶, sed illi²⁷⁷ eorum vitam et iudicium competenti^{278 279} regularique debeant moderamine disponere, qui eos in sacerdotium²⁸⁰ ordinant²⁸¹, et a quibus iam ordinati sunt, quoniam, ut lex loquitur, maledictus est²⁸² omnis, qui transfert terminos proximi sui, et dicit²⁸³ omnis populus: Amen.

Bcan4: XVI

P102; BII13: XVI Ut omnes²⁸⁴ qui summo sacerdotio funguntur iniustitias removeant et in sacerdotio laborantibus succurrant et calumniam facientem²⁸⁵ abscidant

<I83, f. 97vb> [H. 16] Deus ergo, fratres, ad hoc praeordinavit vos^{286 287} et omnes, qui summo sacerdotio <E97, f. 52ra> funguntur²⁸⁸, ut iniustitias removeatis et praesumptiones²⁸⁹ abscidatis et²⁹⁰ sacerdotio laborantibus²⁹¹ succurratis²⁹² et opprobiis²⁹³ et calamitatibus²⁹⁴ eorum locum non praebeatis, sed ei, qui calumniam vel²⁹⁵ opprobrium patitur, adiutorium feratis²⁹⁶. Illum vero²⁹⁷, qui <O93, f. 19vb> calumniam vel²⁹⁸ opprobrium²⁹⁹ facit, abscidatis et domino <P9629, f. 22r> in suis sacerdotibus opem feratis.

Bcan4: XVII

P102; BII13: XVII De sacerdotibus et levitis

[H. 17] Sacerdotes quoque dominus sibi elegit, <SG670, p. 186b> ut sacrificent ei et offerant oblationes domino. <VD38, f. 89va> Levitas autem³⁰⁰ sub eis esse³⁰¹ iussit in ministeriis³⁰² <S105, f. 73r> eorum, unde ad³⁰³ Moysen loquitur dicens: <Bcan4, f. 78v> Princeps <BII13, f. 83ra> autem principum levitarum Eleazar³⁰⁴ filius Aaron sacerdotis³⁰⁵ erit³⁰⁶ super excubitores³⁰⁷ custodiae sanctuarii. De his enim locutus est <N442, f. 45vb> dominus ad Moysen: Tolle levitas³⁰⁸ pro³⁰⁹ primogenitis³¹⁰ filiorum Israel et pecora³¹¹ levitarum pro³¹² pecoribus eorum, eruntque levitae mei, ego dominus. Si levitas suas³¹³ esse³¹⁴ dominus voluit, quanto magis sacerdotes sibi adscivit, de quibus ait: Si quis externorum accesserit, morietur.

S105: Sacerdotes non leviter iudicandos

Omnia vero, quae domini³¹⁵ sunt, caute³¹⁶ tractanda sunt et non leviter praecipitanda, quoniam et³¹⁷ inter ho<I83, f. 98ra>mines pro fidelibus³¹⁸ habentur, qui dominorum³¹⁹ suorum causas bene custodiunt et³²⁰ fideliter tractant atque dominorum³²¹ praecepta custodiunt et non transgredi<V630, f. 47va>untur.

VD38: De sacerdotibus

Pro infidelibus vero³²² reputantur hi, qui³²³ dominorum suorum causas incaute³²⁴ et neglegenter³²⁵ tractant³²⁶ et praecepta eorum despiciunt³²⁷ et non, ut debent, custodiunt.

V630: Quod sacerdotes leviter non sunt tractandi

Haec ideo praemisimus, ut cognoscatur³²⁸ ab his, quibus incognitum est, quia³²⁹ et

O93: De sacerdotibus

sacerdotes³³⁰, <VD38, f. 89vb> quos³³¹ sibi dominus de omnibus adscivit³³² et suos esse voluit, <SG670, p. 187a> non sunt leviter tractandi³³³ nec lacerandi vel temere accusandi aut repraehendendi nisi³³⁴ a magistris suis³³⁵, quoniam eorum causas sibi dominus reservari³³⁶ voluit et suo iudicio³³⁷ vindicari³³⁸. Nam in his et aliis domini praeceptis et³³⁹ fideles agnoscuntur et³⁴⁰ infideles reprobantur. Tolerandi enim hi³⁴¹ sunt potius a fidelibus quam exprobrandi³⁴², veluti palea cum tritico usque ad ultimum ventilabrum, sicut pisces mali <BII13, f. 83rb> cum bonis usque ad segregationem³⁴³, quae <E97, f. 52rb> futura est in litore, hoc est in fine³⁴⁴ saeculi. Nullatenus³⁴⁵ ergo potest condemnari³⁴⁶ humano examine³⁴⁷, quem deus suo iudicio reservavit³⁴⁸, quia propositum^{349 350} dei³⁵¹, quod³⁵² decrevit³⁵³ salvare, quod perierat, stat³⁵⁴ immobile. Et ideo, quia voluntas eius non mutatur, nullus praesumat ea, quae <I83, f. 98rb> sibi³⁵⁵ non sunt concessa. Unde est illud, quod apostolus loquitur dicens: Iam quidem omnino delictum est³⁵⁶, quia iudicia habetis vobiscum, quare <SG670, p. 187b> non magis iniquitatem patiamini³⁵⁷? Quare non potius fraudamini³⁵⁸? ut ad illud³⁵⁹ redeatur, <VD38, f. 90ra> quod dominus ait: Si quis voluerit tunicam^{360 361} tuam tollere et³⁶² in³⁶³ iudicio tecum contendere³⁶⁴, dimitte ei et pallium. Et³⁶⁵ alio loco: Qui aufert, quae tua sunt, ne repetas³⁶⁶. Sunt autem quaedam, quae levissima putarentur³⁶⁷, nisi in scripturis demonstrarentur opinione graviora. Quis umquam dicenti³⁶⁸ fratri suo fatue reum³⁶⁹ gehennae putaret, nisi ipsa veritas diceret?

Bcan4: XVIII

P102; BII13: XVIII Quod criminosi cavendi sint et ad emendationem compellendi si voluntarie noluerint

[H. 18] Illi³⁷⁰ vero, qui illa peccata perpetrantur³⁷¹, de³⁷² quibus apostolus ait, quoniam³⁷³, qui talia agunt, regnum dei non consequentur³⁷⁴, valde cavendi³⁷⁵ sunt et ad emendationem, si voluntarie noluerint³⁷⁶, compellendi, quia³⁷⁷ infamiae maculis³⁷⁸ sunt aspersi, et in baratrum^{379 380} delabuntur^{381 382}, nisi³⁸³ eis³⁸⁴ sacerdotali auctoritate subventum³⁸⁵ fuerit, <N442, f. 46ra> similiter³⁸⁶ et illi, de quibus <BII13, f. 83va> ipse ait: Cum huiusmodi hominibus nec cibum sumere, quia³⁸⁷ infamia sunt notati, ante<SG670, p. 188a>quam sacerdotali auctoritate sanentur et gremio sanctae matris ecclesiae redintegrentur³⁸⁸, quia, qui extra nos sunt, nobiscum³⁸⁹ communicare non possunt³⁹⁰. Manifestum est enim, quod hi³⁹¹ extra nos³⁹² <I83, f. 98va> sunt³⁹³ <VD38, f. 90rb> et a nobis discreti esse debent, cum qui<V630, f. 47vb>bus nos³⁹⁴ nec edere nec³⁹⁵ cibum sumere licet. Similiter³⁹⁶ <S105, f. 73v> omnes personae quibuslibet turpitudinibus³⁹⁷ subiectae³⁹⁸ infames³⁹⁹ sunt effecti⁴⁰⁰, et omnes⁴⁰¹, qui adversus patres armantur, infames efficiuntur.

Arenam vero et salem et massam ferri facilius est portare quam hominem imprudentem et fatuum atque impium, <E97, f. 52va> quoniam, qui minoratur⁴⁰² corde, cogitat inania^{403 404}, et vir imprudens et errans cogitat⁴⁰⁵ stulta. Multos enim supplan<Bcan4, f. 79r>tavit⁴⁰⁶ suspicio illorum et in vanitate detinuit⁴⁰⁷ sensus⁴⁰⁸ illorum. Cor durum male habebit in novissimo et, qui⁴⁰⁹ amat periculum, in illo⁴¹⁰ peribit. Cor ingrediens⁴¹¹ duas⁴¹² vias non habebit requiem, et pravi cordis⁴¹³ in illis⁴¹⁴ scandalizabitur⁴¹⁵. Cor <SG670, p. 188b> nequam gravabitur in doloribus, et peccator adiciet ad peccandum⁴¹⁶.

V630: Apostoli eorumque successores difficilem aut numquam voluerunt esse accusationem sacerdotum

I83; Bcan4: Quod difficile aut numquam adversum presbyterum posse⁴¹⁷ fieri⁴¹⁸ accusatio

Bcan4: XVIIII

P102; BII13: XVIIII Cur sancti apostoli eorumque successores voluerunt⁴¹⁹ difficilem esse accusationem sacerdotum

BII13: quod accusationes sacerdotum difficiles sint

[H. 19] Talia⁴²⁰ cogitantes⁴²¹ sancti apostoli eorumque successores spiritu dei repleti malos homines praevidentes⁴²² et simplices considerantes difficilem⁴²³ aut numquam voluerunt⁴²⁴ esse accusationem^{425 426} <VD38, f. 90va> sacerdotum⁴²⁷, ne a malis potuissent evertere^{428 429 430} <BII13, f. 83vb> aut submovere^{431 432}, quia⁴³³, si hoc facile⁴³⁴ concederetur saecularibus et malis hominibus, aut nullus aut vix perpauci⁴³⁵ remanerent, <I83, f. 98vb> quoniam semper fuit et est, et, quod⁴³⁶ peius est, nimis viget, ut mali bonos persequantur⁴³⁷, et carnales spiritales⁴³⁸ infestent⁴³⁹. Idcirco, ut praedictum est, statuerunt, ne accusarentur aut, si aliter⁴⁴⁰ fieri non posset, perdifficilis^{441 442} fieret⁴⁴³ eorum accusatio, et a quibus⁴⁴⁴ supradictum est, non⁴⁴⁵ praesumeretur⁴⁴⁶, neque a propriis sedibus aut ecclesiis episcopi⁴⁴⁷ eicerentur.

P9629; S105: Episcopus expoliatus vocari ad iuditium non debet

I83: Nullus episcoporum accusandus est si suis non utitur

Bcan4: XX

P102; BII13: XX Quod episcopi loco et rebus suis expoliati⁴⁴⁸ accusari non possint

[H. 20] Quod⁴⁴⁹ si quoquo⁴⁵⁰ modo praesumptum⁴⁵¹ fuerit⁴⁵², antequam et proprius⁴⁵³ <SG670, p. 189a> locus et sua⁴⁵⁴ omnia eis⁴⁵⁵ legibus⁴⁵⁶ redintegrarentur, nullatenus a quoquam accusarentur aut criminarentur, <O93, f. 20ra> <P9629, f. 22v> et nisi sponte elegerint⁴⁵⁷, cuiquam pro talibus⁴⁵⁸ responderent,

Bcan4: Nullus episcoporum accusandus est suis non utitur

sed postquam, ut praefixum⁴⁵⁹ est, restituti fuerint et sua omnia eis⁴⁶⁰ legibus⁴⁶¹ redintegrata⁴⁶² dispositis ordinatisque suis magnum spatium tractandi causa⁴⁶³ eis concederetur. Et postea, si necesse fuerit, regulariter vocati⁴⁶⁴ venirent <VD38, f. 90vb> ad causam, et si⁴⁶⁵ iuste⁴⁶⁶ visum fuerit, accusantium propositionibus sustentatione^{467 468} fratrum responderent. <N442, f. 46rb> Nulla⁴⁶⁹ enim permittit ratio, dum ad tempus eorum bona vel ecclesias⁴⁷⁰ atque res ab aemulis⁴⁷¹ aut⁴⁷² a quibuscumque detinentur⁴⁷³, ut⁴⁷⁴ aliquid⁴⁷⁵ illis obicere⁴⁷⁶ <E97, f. 52vb> debeat, nec quicquam⁴⁷⁷ potest eis quoquo⁴⁷⁸ modo quilibet <V630, f. 48ra> maiorum vel minorum obicere⁴⁷⁹, <I83, f. 99ra> dum ecclesiis^{480 481} vel⁴⁸² rebus aut potestatibus⁴⁸³ carent suis.

P9629: Nullus clericus suo episcopo insidietur

N442; VD38: Ut subditi episcopos non accusent

I83: De conspiratione

Bcan4 P102; BII13: XXI De clericis insidiantibus episcopis suis

[H. 21] <BII13, f. 84ra> Similiter⁴⁸⁴ statutum⁴⁸⁵ est et nos eadem statuta⁴⁸⁶ firmantes statuimus, ut⁴⁸⁷, si aliquis clericorum suis episcopis infestus aut insidiator <SG670, p. 189b> fuerit⁴⁸⁸ eosque criminari⁴⁸⁹ temptaverit, aut conspirator fuerit, ut⁴⁹⁰ mox ante examinatum⁴⁹¹ iudicium submotus a clero curiae⁴⁹² tradatur, cui diebus vitae suae deserviat et infamis absque ulla⁴⁹³ restitutionis spe permaneat.

V630: Quod non debeat accusator simul esse et iudex vel testis

P9629; S105: Nemo simul sit accusator et⁴⁹⁴ testis et iudex

I83: Ut non sit uno tempore quis accusator et iudex vel testis et de quattuor personis requirendis in iudicio

VD38: Quod nullus simul esse posset accusator iudex et testis Eo quod in omni iuidicio necesse sit quattuor adesse personas

Bcan4: XXII

P102; BII13: XXII Quod nullus simul esse possit accusator iudex et testis et quod in omni iudicio necesse sit quattuor adesse personas et quod oves⁴⁹⁵ pastorem suum repraehendere non audeant

[H. 22] Nec^{496 497} ullus⁴⁹⁸ umquam praesumat accusator simul esse et iudex vel⁴⁹⁹ testis, quoniam in omni iudicio quattuor personas necesse⁵⁰⁰ est semper adesse, id est iudices electos <VD38, f. 91ra> et accusatores ac⁵⁰¹ defensores^{502 503} atque⁵⁰⁴ testes.

P9629; S105: Oves acusare pastorem⁵⁰⁵ nequeunt

Bcan4: Ne sit uno tempore quis accusator et iudex vel testis Et de quattuor personis requirendis in iuditio

Similiter⁵⁰⁶ statuentes apostolica auctoritate iubemus, ne pastorem suum oves, quae⁵⁰⁷ ei commissae fuerant⁵⁰⁸, nisi⁵⁰⁹ in fide erraverit⁵¹⁰, repraehendere audeant, <S105, f. 74r> quia facta⁵¹¹ propositorum⁵¹² oris gladio ferienda non sunt, neque potest esse⁵¹³ discipulus super magistrum dicente⁵¹⁴ veritatis voce: Non est discipulus super magistrum nec servus super dominum suum.

Odibilis autem coram deo et hominibus est⁵¹⁵ superbia et exsecrabilis omnis iniquitas. Perdit⁵¹⁶ deus memoriam⁵¹⁷ superborum et reliquit⁵¹⁸ memoriam humilium sensu⁵¹⁹. Semen hominum honora<I83, f. 99rb>bitur <SG670, p. 190a> hoc, <BII13, f. 84rb> quod⁵²⁰ timet deum. Semen autem hoc⁵²¹ exhonorabitur hominum, quod praeterit⁵²² mandata domini. <Bcan4, f. 79v> In medio fratrum rector illorum⁵²³ in honore, et qui timent dominum, erunt⁵²⁴ in oculis eius. Fili⁵²⁵, ait Salomon, in mansuetudine serva animam tuam et da illi honorem, cui honor competit⁵²⁶. Priusquam interroges⁵²⁷, ne vituperes quemquam, et⁵²⁸ cum interrogaveris, corripe⁵²⁹ iuste. Priusquam audias⁵³⁰, ne respondeas verbum, et in medio seniorum⁵³¹ <VD38, f. 91rb> ne adicias⁵³² loqui.

P9629: Proditores

I83; Bcan4: Qualiter damnantur qui sacerdotum culpas prodeunt

Exemplo⁵³³ Cham filii Noe damnantur⁵³⁴, qui patrum suorum culpas in publico produnt^{535 536}, aut^{537 538} eos⁵³⁹ accusare vel detrahere praesumunt, veluti Cham, qui patris⁵⁴⁰ sui Noe⁵⁴¹ pudenda^{542 543} non operuit, sed deridenda monstravit. Similiter et illi <E97, f. 53ra> exemplo Sem⁵⁴⁴ et Iaphet iustificantur, qui reverenter⁵⁴⁵ operiunt⁵⁴⁶ et non produnt⁵⁴⁷ ea, quae patres suos excessisse⁵⁴⁸ cognoscunt. <N442, f. 46va>

V630: De corrigendis episcopis

P9629: De causatione episcoporum

Bcan4: XXIII

P102; BII13: XXIII De episcopo qui a fide deviat

[H. 23] Si enim a fide deviaverit episcopus, erit corrigendus prius secrete a subditis⁵⁴⁹. Quod si incorrigibilis, quod absit, apparuerit⁵⁵⁰, tunc <SG670, p. 190b> erit accusandus ad primates suos aut ad⁵⁵¹ sedem apostolicam. Pro aliis vero actibus suis magis est tolerandus⁵⁵² ab ovibus⁵⁵³ et subditis^{554 555} suis⁵⁵⁶ quam accusandus⁵⁵⁷ aut publice derogandus⁵⁵⁸, <I83, f. 99va> quia, cum⁵⁵⁹ eis a subditis⁵⁶⁰ delinquitur, eius⁵⁶¹ ordinatio<V630, f. 48rb>ni obviatur⁵⁶², qui eos eis⁵⁶³ praetulit dicente apostolo: Dei ordinationi resistit, qui potestati resistit. Qui vero omnipotentem deum metuit⁵⁶⁴ nec⁵⁶⁵ contra evangelium <BII13, f. 84va> nec contra apostolos⁵⁶⁶ nec contra <VD38, f. 91va> prophetas⁵⁶⁷ vel⁵⁶⁸ sanctorum patrum instituta agere⁵⁶⁹ aliquid ullo modo consentit⁵⁷⁰.

Bcan4: XXIIII

P102; BII13: XXIIII De sacerdotibus honorandis

[H. 24] Sacerdotes ergo⁵⁷¹ honorandi sunt, non lacerandi vel exprobrandi⁵⁷², sicut legitur in Ecclesiaste⁵⁷³: In tota⁵⁷⁴ anima tua time deum et sacerdotes illius sanctifica. In omni virtute tua dilige eum, qui te⁵⁷⁵ fecit, et ministros eius non derelinquas. Honora deum⁵⁷⁶ ex tota anima tua, et honorifica sacerdotes, et propurga⁵⁷⁷ te cum brachiis⁵⁷⁸. Da illi partem, sicut mandatum est tibi, primiciarum⁵⁷⁹ et⁵⁸⁰ purgationis⁵⁸¹ et de⁵⁸² neglegentia purga te cum paucis⁵⁸³. <SG670, p. 191a> Datum brachiorum tuorum et sacrificium sanctificationis⁵⁸⁴ offerens⁵⁸⁵ domino et initia sanctorum et pauperi porrige manum tuam, ut perficiatur⁵⁸⁶ propitiatio et benedictio tua.

Haec non⁵⁸⁷ tantummodo vobis, sed omnibus fratribus per vos⁵⁸⁸ nota fieri volumus, ut unanimes unum sentientes permaneamus in Christo, nihil per contentionem⁵⁸⁹ nobis neque per inanem gloriam <I83, f. 99vb> vindicantes⁵⁹⁰, non hominibus, sed deo salvatori⁵⁹¹ nostro placentes⁵⁹², <VD38, f. 91vb> cui⁵⁹³ est honor et gloria in saecula saeculorum. Amen.

Data⁵⁹⁴ XIIII Kal. Novembr. Maximo et Africano vv. cc. conss.

O93, f. 20ra; V630, f. 48rb; N442, f. 46va; I83, f. 99vb; VD38, f. 91vb; SG670, p. 191; P9629, f. 22v; Bcan4, f. 79v; E97, f. 53ra; P102; BII13, f. 84va; S105, f. 74r