[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

Projekt Pseudoisidor

Pseudoisidor

Capitula Angilramni

Collectio Danieliana

Pseudoisidor Teil I

Pseudoisidor Teil II

Pseudoisidor Teil III

Lucius-Brief

Inhaltsverzeichnis

2. Stephanus-Brief

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

1. Stephanus-Brief

O93, f. 22rb; V630, f. 52va; N442, f. 50va; I83, f. 109va; VD38, f. 102rb; SG670, p. 212b; P9629, f. 26v; Bcan4, f. 85r; P102; BII13, f. 93va; S105, f. 81r

INCIPIT1 EPISTOLA DECRETALIS STEPHANI PAPAE HILARIO EPISCOPO DIRECTA.

Bcan4 : I

P102; BII13: I Quod cum bonis hominibus sit assidue conversandum et a perversis ac fratrum insidiatoribus separandum

<P9629, f. 27r> [H. 1] Dilectissimo2 fratri atque familiari3 amico Hilario Stephanus episcopus intimae caritatis salutem.

Quamquam sperem dilectionem tuam ad omne opus bonum4 esse devotam, tamen pro familiaritate5, qua nobis coniunctus6 esse cognosceris7, ut8 tua9 efficacior10 11 fiat in <Bcan4, f. 85v>dustria12 13, congruum nobis visum est, has fraternitatis litteras tuae dilectioni14 debere dirigere15.

Monemus te, carissime16, semper in bonis manere et a malis cavere, cum bonis et rectae fidei ac17 sanctae conversationis hominibus assidue esse et a perversis ac fratrum insidiatoribus, nisi ut eos convertas18 et19 ad20 concordiam reducas21, separare, quoniam, ut ait apostolus, corrumpunt mores <VD38, f. 102va> bonos colloquia <N442, f. 50va> mala.

Et ipsa per se veritas dicit: Si oculus tuus22 scandalizaverit23 te, erue eum <SG670, p. 213a> et proice24 abs te. Et si manus tua25 scandalizaverit te, abscide eam et proice <V630, f. 52vb> abs te. <I83, f. 109vb> Similiter26 et de27 pede agendum est, quia melius est tibi luscum aut claudum intrare in regnum caelorum quam duos oculos aut duas manus vel duos pedes habentem mitti in gehennam ignis.

Et in ecclesiastico invenitur28 libro29: In bonis viri inimici illius, in <O93, f. 22va> tristitia vero <BII13, f. 92vb> et30 31 in32 malicia illius amicus agnitus est. In labiis suis33 indulcat34 inimicos35 et in corde suo insidiatur, ut subvertat36 te in foveam. Et qui tetigerit picem, inquinabitur ab ea. Et qui communicaverit37 superbo38, induetur superbia39. Pondus super se tollit, qui honestiori40 41 42 se communicat, et ditiori te43, ne socius fueris. Quid44 communicabit cacabus ad ollam? Quando enim se colliserint, confringentur45 46. Dives iniuste47 eget48 et49 fremebit50, pauper autem laesus tacebit51. Si largitus ei52 fueris53, assumet54 te, et55 si56 non habueris, derelinquet te. Si57 habes, convivet tecum et evacuabit58 te et ipse non dolebit super te. Si necessarius illi <SG670, p. 213b> fueris, supplantabit59 te et subridens <VD38, f. 102b> spem dabit narrans tibi bona et dicet: Quid opus est tibi? Et confundet te in cibis suis60, donec te exinaniat61 62 bis et ter63, et64 in novissimo deridet te. <I83, f. 110ra> Postea65 videns derelinquet66 te, et caput suum movebit ad67 68 te. Humiliare deo et exspecta manus69 eius. Attende, ne70 seductus in stultitia71 humilieris72. Noli73 esse humilis in sapientia tua, ne humiliatus in stultitiam74 seducaris75. Advocatus a76 potentiori77 discede78, ex hoc enim magis79 te advocabit. Ne improbus80 sis, ne impingaris et ne longe sis ab eo et eas in oblivionem. Ne81 retineas82 ex83 aequo loqui84 cum illo et85 credas multis verbis illius. Ex multa enim loquela temptabit86 te et subridens interrogabit te de absconditis <BII13, f. 93ra> tuis87. Immitis88 89 animus90 illius conservabit verba tua et non91 parcet <S105, f. 81v> de malicia et de vinculis. Cave tibi et92 attende diligenter auditui tuo, quoniam93 cum94 subversione95 96 97 tua ambulabas98. Audiens vero illa99 quasi in somnis vide et vigilabis. Omni vita tua dilige deum100 et invoca eum in salute tua.

Omne animal diligit <SG670, p. 214a> similem101 sibi, sic102 et omnis homo proximum sibi. <VD38, f. 103rb> Omnis caro ad103 similem104 sibi coniungitur et omnis homo simili105 sibi sociatur. Si106 communicabit lupus agno aliquando, sic peccator iusto. Quae com<V630, f. 53ra>municatio sancto homini ad canem? Aut quae pax107 108 bona109 diviti ad pauperem? Venatio <I83, f. 110rb> leonis onager110 in eremo, sic pascua sunt divitum pauperes.

BII13: de divite et paupere

Et sicut abominatio est superbo humilitas, <N442, f. 51ra> sic111 exsecratio divitis112 pauper113. Dives commotus114 confirmatur ab amicis, humilis autem, cum ceciderit, expelletur et a notis115 116. Diviti decepto multi recuperatores, locutus117 est118 superba119 et iustificaverunt illum, humilis deceptus est120, insuper et arguitur121, locutus est sensate et non est datus ei locus. Dives locutus est et omnes tacuerunt, et verbum illius usque ad nubes <Bcan4, f. 86ra> perducent. Pauper locutus est, et dicunt: Quis est hic? Et si offenderit122 123, subvertunt124 illum. Bona est substantia, cui non est peccatum <BII13, f. 93rb> in conscientia, et125 nequissima paupertas in ore impii. Cor126 homi<SG670, p. 214b>nis immutat faciem illius, sive in bona, sive in mala. Vestigium127 cordis boni et faciem bonam difficile128 invenies et cum labore. Haec129, frater, cave130 tibi, et131 post concupiscentias tuas132 133 non vadas.

V630: Qui sint infames vel qui ad gradus ecclesiasticos non sint admittendi

Bcan4; P102; BII13: II Quae personae sint infames aut qui non sint ad gradus ecclesiasticos admittendi

[H. 2] Quod vero134 consuluisti <VD38, f. 103rb> sedem apostolicam, qui135 sint infames, aut

P9629: De non admittendis ad grados ecclesiasticos

qui136 ad137 gradus ecclesiasticos non sint138 admittendi139, et140 nosse141 te credimus, et142 pro143 <I83, f. 110va> auctoritate sedis apostolicae144 te informare145 non denegamus.

I83: De infamibus

I83: De infamibus personis quae non possint promovere

VD38: Hic dicit quae sint infames pesone

Infames autem146 esse eas personas dicimus, qui147 pro aliqua culpa notantur infamia,

P9629: Quid sit infames

id est, omnes148, qui christianae legis normam abiciunt149 et statuta ecclesiastica contemnunt, similiter fures, sacrilegos et150 omnes capitalibus151 criminibus irretitos152, sepulchrorum quoque violatores et apostolorum atque successorum153 eorum reliquorumque154 sanctorum patrum155 statuta156 libenter157 violatores158 et omnes159, qui160 adversus patres armantur, qui in omni mundo161 infamia notantur, similiter et162

VD38: Hic refert qui non sunt ad accusationem suscipiendi

incestuosos163, homicidas164, periuros, raptores, maleficos, veneficos, adulteros, de165 166 bellis fugientes, et qui indigna sibi pe<SG670, p. 215a>tunt loca tenere aut facultates ecclesiae <BII13, f. 93va> abstrahunt167 iniuste, et qui fratres calumniant168 aut accusant et non169 probant, vel qui contra innocentes principum animos170 ad iracundiam provocant, <P9629, f. 27v> et omnes anathematizatos171 vel pro suis sceleribus ab ecclesia pul<I83, f. 110vb>sos172 et omnes, quos173 ecclesiasticae vel saeculi174 leges infames pronuntiant. Hos175 176 vero non177 ordines nec servos ante legitimam libertatem <VD38, f. 103va> nec poenitentes178, nec digamos, nec eos, qui curiae deserviunt, vel qui non sunt integri corpore179 aut sanam non habent mentem <V630, f. 53rb> vel intellectum aut inoboedientes sanctorum decretis exsistunt aut furiosi manifestantur.

Hi180 omnes nec181 ad sacros gradus <O93, f. 22vb> debent provehi182, nec isti nec183 liberti184 neque suspecti185 nec rectam fidem186 vel dignam conversationem187 non habentes <S105, f. 82r> summos sacerdotes188 possunt accusare.

V630: De oboedientia praepositis exibenda

Sed189 et qualiter oboedientia vel reverentia sit praepositis190 exhibenda, ex tuis quoque subiectis ipse non ambigis. In qua re valde est <SG670, p. 215b> utile, si id, quod disci<N442, f. 51rb>plinae vigor191 imponit, nullo cogente humilitas laudanda servaverit. Omnipotens deus, in cuius manu192 sunt omnia, de quo scriptum est: Non est sapientia, non est prudentia, non est consilium193 contra deum194 195, ipse te tuosque et divina196 et197 apostolicae sedis statuta198 illibata199 servare et ad200 potiora201 202 203 semper conscendere <BII13, f. 93vb> et de die in diem <I83, f. 111ra> deteriora204 cavere et meliora ac deo placita sectari205 atque perficere concedat.

V630: De vestimentis ecclesiasticis

P9629: Non utendum vestimentis sacris nisi in divinis offitiis

I83: De vestimentis ecclesiasticis quod nullo debent frui nisi ecclesiastico officio nec contingi a sacratis hominibus

VD38: Quod vestimenta ecclesiastica Sacrata debent esse et honesta et a sacratis contigi et ferri hominibus

Bcan4: III De vestimentis ęcclesiasticis quod nullo debent frui in ęcclesiastico officio ne contigi nisi a sacratis hominibus

P102; BII13: III Quod ecclesiastica vestimenta sacrata debent esse et honesta et a206 sacratis contingi207 et ferri hominibus

[H. 3] Vestimenta208 vero ecclesiastica, quibus domino209 ministratur, et sacrata210 debent esse et honesta. <VD38, f. 103vb> Quibus211 aliis212 usibus nemo213 debet frui quam ecclesiasticis214 in215 216 deo dignis officiis. Quae217 nec ab aliis debent contingi218 aut ferri219 nisi a sacratis hominibus220, ne221 ultio, quae Balthasar percussit, super haec transgredientibus et talia presumentibus veniat222 divina223 et corruere eos faciat ad ima.

Haec224 illis in225 partibus, quibus moraris, et in omnibus, quibus potueris, cunctis226 nota facito, et observare227 apostolica228 mandato229 230 auctoritate, quia et <SG670, p. 216a> nostri nobisque commissi in sancta231 apostolica et universali ecclesia omnes haec observare nunc et futuris temporibus professi232 sunt.

His breviter tuis, frater magnifice233, respondi234 litteris235. <Bcan4, f. 86v> Quibus tua dilectio ita societur, ut nihil in his, quae236 ad universalis ecclesiae statum237 238 pertinent, aut dubie239 agatur aut segniter240. Et cum tali moderatione241 agantur cuncta, ut nec benivolentiae partes nec iustitiae242 neglegantur243, <I83, f. 111rb> sed244 absque245 personarum acceptione divinum246 in omnibus iudicium <BII13, f. 94ra> cogitetur. Quod247, ut248 recta observantia valeant custodire249, catholicae primitus fidei250 servetur integritas, et251 quia per omnia <VD38, f. 104ra> angusta252 et ardua via253 est254, quae ducit ad vitam, neque in sinistram neque in dextram255 ab256 eius tramite257 devietur258 259.

Data V Nonas Maii260 Valeriano et Gallicano261 vv.262 cc. conss.

O93, f. 22vb; V630, f. 53rb; N442, f. 51rb; I83, f. 111rb; VD38, f. 104ra; SG670, p. 216a; P9629, f. 27v; Bcan4, f. 86v; P102; BII13, f. 94ra; S105, f. 82r


1 Überschrift] EPISTOLA STEPHANI PAPAE SG670; INCIPIUNT DECRETA STEPHANI PAPAE P102; BII13; Überschrift fehlt, am Rande Incipit epistola decretalis stephanus papa hilario episcopo S105

2 ilectissimo S105

3 familiario S105

4 bonum fehlt P9629

5 familiaritate korr. aus familiaritatem P9629

6 coniuntus O93; coniunctus korr. aus coniunctos V630; coniunctos Bcan4

7 cognosceris ut korr. aus cognosceris SG670

8 ut fehlt S105

9 tua] vitae tuae SG670; S105

10 am Rande Perfectior VD38

11 efficior V630

12 am Rande Diligentia VD38

13 industria korr. aus industra VD38

14 directioni O93; directioni korr. aus directione P9629

15 diligere V630; VD38; dirigi I83; SG670; S105

16 christe I83

17 hęc P102

18 convertas et korr. aus convertas S105

19 ut P102

20 a VD38; P102

21 ducas V630; reducas] reducas te korr. aus reducas SG670

22 tuus korr. aus tus VD38

23 scandalizat BII13

24 proice] proice eum VD38

25 tuas S105

26 Similiter et de pede] Similiter et pede korr. aus Similiter P102

27 de fehlt P102

28 legitur I83; invenitus S105

29 librum S105

30 et fehlt SG670; S105

31 et in fehlt I83; Bcan4

32 in fehlt O93; P9629; VD38; P102; BII13

33 tuis SG670; S105

34 indulcat korr. aus inducat V630; indulca SG670; S105

35 inimicus P9629; VD38; P102; BII13

36 subvertat te korr. aus subverversitate V630

37 communicabitur Bcan4

38 superbis korr. aus super SG670; super S105

39 superbiam P9629; superbias S105

40 am Rande Nobiliori VD38

41 honesteriori korr. aus honesterio VD38; honesterio Bcan4

42 honestiori se] onestioris est S105

43 se V630

44 Quid korr. aus Qui V630

45 am Rande Corrumpentur VD38

46 confringetur P9629

47 in SG670

48 aget V630; VD38; P102; BII13; egit SG670; Bcan4; S105

49 et fehlt SG670; S105

50 fremet VD38; P102; BII13; fremet korr. aus fremebit Bcan4

51 tacebit korr. aus tacebat Bcan4

52 ei korr. aus eis V630; N442

53 fueris korr. aus fuerit P9629

54 am Rande Suscipiet VD38

55 et si korr. aus et SG670

56 si fehlt S105

57 Si habes, convivet tecum et evacuabit te fehlt I83; VD38; SG670; Bcan4; P102; BII13; S105

58 vacuabit V630

59 am Rande Decipiet VD38

60 tuis P102

61 am Rande evidet VD38

62 exinaniet O93; V630; P9629; Bcan4; exaniet I83

63 ter et korr. aus ter SG670

64 et fehlt S105

65 Postea videns derelinquet te, et caput suum movebit ad te fehlt SG670; S105

66 derelinquet korr. aus delinquet O93; relinquet P9629

67 am Rande Contra te VD38

68 a Bcan4

69 manum SG670

70 ne] ne sis I83; Bcan4

71 stultitiam I83

72 mulieris I83; Bcan4

73 am Rande N SG670

74 stultitia P9629; VD38; Bcan4; P102; BII13

75 am Rande decipiaris VD38

76 ad I83

77 potentiore V630; P9629; SG670; Bcan4; S105

78 discende I83

79 magis te] magister I83; Bcan4

80 am Rande Insatiabilis VD38

81 Ne fehlt SG670; S105

82 timeas VD38

83 am Rande equalitate VD38

84 loqui korr. aus lo P9629

85 et] et ne V630; et non SG670

86 am Rande Probabit VD38

87 suis I83; Bcan4

88 am Rande Crudelis VD38

89 Inmitis] In multis N442; Immittis P102; S105

90 animus korr. aus animis V630

91 non fehlt VD38

92 et fehlt Bcan4

93 quoniam cum] quoniam in korr. aus quoniam V630

94 cum fehlt P9629

95 am Rande Perditione VD38

96 conversione I83; Bcan4

97 subversione tua korr. aus subversione O93

98 ambulas V630; P9629; SG670; S105

99 illam V630

100 dominum Bcan4

101 simile korr. aus similem N442; simile VD38; SG670; P102

102 sic et] et sic VD38

103 ad similem korr. aus assimilem SG670

104 simile SG670

105 similis S105

106 Sicut Bcan4

107 pax bona korr. aus bona pax P9629

108 pax bona diviti ad pauperem? Venatio leonis onager fehlt VD38

109 bona fehlt SG670; S105

110 onager korr. aus ognager P102

111 Sic korr. aus Sic et S105

112 diviti I83; Bcan4

113 pauperi V630

114 am Rande Deiectus VD38

115 am Rande Ad propinquis VD38

116 notis korr. aus notos S105

117 Locutus est korr. aus Locutus I83

118 est superba] est superbiam korr. aus est P102

119 superbo I83; superbe SG670; S105; superbia Bcan4; superbiam P102

120 est korr. aus est et P102

121 am Rande reprehenditur VD38

122 am Rande Peccaverit VD38

123 offenderit korr. aus offenderit te P9629

124 am Rande Deserunt Perdunt VD38

125 et nequissima paupertas in ore impii fehlt N442

126 Cor korr. aus Cur SG670

127 am Rande Signum VD38

128 deficile P9629

129 Hac VD38

130 kave P102

131 et fehlt S105

132 tuas fehlt SG670; S105

133 tuas non korr. aus tuas P9629

134 vera, interlinear o SG670; vera S105

135 qui korr. aus quid SG670; quid S105

136 qui korr. aus quid P9629

137 ad fehlt I83

138 sint korr. aus sit SG670; sit S105

139 am Rande Suscipiendi VD38

140 Hęc SG670; S105

141 nosse te] te nosse I83

142 et] et nos I83; SG670; S105

143 pro auctoritate] per auctoritatem SG670; per auctoritate S105

144 apostolicae korr. aus apostolicam P9629

145 am Rande Docere VD38

146 autem fehlt I83

147 quae V630

148 omnis Bcan4

149 abiciunt korr. aus obiciunt SG670; obiciunt S105

150 et fehlt P102

151 am Rande Maioribus VD38

152 irretitos korr. aus retitos SG670; retitos S105

153 successores P9629; I83

154 religiosorumque I83; Bcan4; reliquaque korr. aus religiosa SG670; religiosa S105

155 am Rande de ordinandis BII13

156 instatuta korr. aus istatuta P102

157 libent V630

158 violantes SG670; violatores korr. aus vilatores P102

159 omnes korr. aus omnis P102

160 am Rande z V630

161 mundo korr. aus mudo P9629

162 et fehlt V630

163 am Rande Qui propinquos corrumpunt vel propinquos occidunt VD38

164 homicidos P9629

165 am Rande Nota V630

166 de bellis korr. aus debelles V630

167 abstulerint Bcan4

168 calumniantur I83; VD38; SG670; Bcan4; BII13; S105; kalumpniatur P102

169 non probant] improbant korr. aus non probant SG670

170 animas SG670; S105

171 anathematizati SG670; S105

172 expulsi SG670; S105

173 quod VD38

174 sancti Bcan4

175 am Rande z V630

176 Nos SG670; S105

177 extraneos korr. aus nos SG670; nos S105

178 poenites I83

179 corpore aut] mente id est qui N442

180 Hi omnes] Homines VD38

181 nec korr. aus ne P102

182 provehere O93; provehi korr. aus provehere P9629; provegi S105

183 nec fehlt VD38

184 liberti korr. aus libertate P9629

185 suscepti V630

186 fide O93

187 conversationem non] conversationem korr. aus converationem non SG670

188 sacerdotes korr. aus sacerdotes non SG670; sacerdotes] sacerdotes non S105

189 am Rande z V630

190 propositis P9629

191 virga I83; SG670; S105; virgam Bcan4

192 manu korr. aus manus P9629; manus Bcan4

193 consilium contra korr. aus consilium N442

194 dominum V630

195 deum ipse korr. aus deum O93

196 divina et] divinę VD38; P102; BII13

197 et fehlt I83; SG670; Bcan4; S105

198 instituta SG670; S105

199 am Rande Inviolata VD38

200 ad korr. aus a O93

201 am Rande maiora VD38

202 altiora SG670; optiora S105

203 potiora semper korr. aus potiora P9629

204 am Rande Peiora VD38

205 am Rande Inmitari VD38

206 a fehlt P102

207 CONTIGI P102

208 am Rande drei Punkte N442

209 domino ministratur korr. aus domino P9629

210 sacra korr. aus sacrata Bcan4; sacra P102

211 Quibus] quibus in I83; SG670; Bcan4; S105

212 aliis] aliis in V630

213 non V630

214 ecclesiasticos O93; ecclesiasticis korr. aus ecclesiasticas P9629

215 interlinear et SG670

216 et V630; VD38; P102; BII13

217 quia I83

218 contingi korr. aus contigi P9629

219 am Rande Promiserunt VD38

220 hominibus korr. aus omnibus O93

221 ne korr. aus nec P9629

222 veniet korr. aus veniad S105

223 am Rande r SG670

224 Hęc korr. aus Nec SG670; Nec S105

225 in fehlt V630; in] in se VD38

226 cuntis P9629

227 observate O93

228 apostolico VD38

229 am Rande Precipito VD38

230 mandata O93; P9629; P102; S105; manda I83; Bcan4; mandato korr. aus mandataSG670

231 sede VD38; P102; BII13

232 am Rande Promiserunt VD38

233 honeste magnifica VD38

234 responsis korr. aus respondit S105

235 litteris korr. aus litteras P9629; litteris korr. aus litteri S105

236 quae ad korr. aus quae O93

237 am Rande Ordinem VD38

238 statutum Bcan4

239 dubie korr. aus dubio SG670; dubio S105

240 am Rande Pigros

241 am Rande Temperantia rectitudine VD38

242 iustitię korr. aus iusti P102

243 neglegantur korr. aus neglegatur P9629

244 sed] Sed in his korr. aus Sed ab his SG670

245 absque korr. aus quae SG670; absque] ab his quę S105

246 divinum korr. aus divine S105

247 quod ut korr. aus quod SG670

248 ut fehlt S105

249 custodiri V630

250 fidei servetur] servetur fidei V630; P9629

251 Et quia korr. aus Et P102

252 angusta korr. aus angustia I83

253 vita O93; N442; I83; via korr. aus vita Bcan4

254 est korr. aus est servetur integritas VD38

255 dexteram V630; P9629; P102; S105

256 ab fehlt Bcan4

257 am Rande Rectitudine VD38

258 am Rande Devietur VD38

259 divitetur P9629

260 Maias SG670; S105

261 gallieno Bcan4

262 vv. cc.] v. c. SG670

© 2004-2006 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 10.8.2006