|
|
|
|
|
 |
|||
|
|
||||||||||
|
|
|
|
Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier. 1. Brief Sixtus' II. O93, f. 23va; V630, f. 55ra; N442, f. 52vb; I83, f. 114v; VD38, f. 108ra; SG670, p. 223b; P9629, f. 29r; Bcan4, f. 88v; P102; BII13, f. 96vb; S105, f. 84v INCIPIUNT1 2 DECRETA SIXTI3 PAPAE. Bcan4: I P102; BII13: I De errore hereticorum execrando4 et quod filius dei non sit natus ex tempore neque post tempora sed ante omnia tempora de paterno utero generatus inenarrabiliter [H. 1] Sixtus5 episcopus Grato coepiscopo6 salutem. Laetari et gaudere me plurimum7 in Christo Iesu domino nostro dilectionis tuae scripta fecerunt, quibus evidenter ostenditur, quantum catholicam8 diligis fidem et, quantum pravorum9 hominum detestaris10 11 errorem. Omnis12 enim heresis nimis est impia13 et evangelicae veritatis14 <O93, f. 23vb> inimica, quae <SG670, p. 224a> non portionem aliquam15 laedere16, sed17 ipsa christiana18 religionis <BII13, f. 97ra> conatur fundamenta convellere19 20. Memor enim sum21 me sub illius22 nomine23 ecclesiae praesidere, cui24 a domino Iesu Christo est glorificata confessio, et cuius fides25 nullum26 umquam fovet27 28, sed omnes quidem hereses destruit. Intellego autem mihi aliter non licere quam, ut29 omnes30 conatus31 meos ei causae, in qua32 universalis ecclesiae salus infestatur33, impendam34. V630: Quod filius dei non ex tempore neque post tempora sit natus SG670: De incarnatione domini Agnosce, carissime fili35, non ex tempore neque post36 tempora filium37 dei38 natum, sed ante omnia tempora39 de paterno utero ine<VD38, f. 108rb>narrabiliter generatum ipso deo patre40 per prophetam dicentem41: In <I83, f. 115ra> splendoribus sanctorum ex utero ante luciferum genui te. Quam sententiam et Isaias42 propheta dubiis43 atque incredulis evidenter <N442, f. 53ra> expressit44, dum non aliunde filium quam de patre ineffabiliter natum ostendit: In humilitate45, in46 47 qua48 sublatum est iudicium eius, nativitatem49 autem50 eius51, quis enarravit52? Et53 in libro Iob: Sapientia54 dei, ait, unde invenies? Latet enim ab oculis hominum <SG670, p. 224b> et a volucribus55 <V630, f. 55rb> caeli absconsa est. <P9629, f. 29v> <S105, f. 85r> Expergiscere56 57 paululum58 59, et si lumen scientiae in teipsum60 aliquantum61 habes, invenies62, neque63 cuius nativitas64 a propheta non potuit65 enarrari ex66 tempore67 vel68 adstruere69 70 ipse conaris71 72, non potuit generari. In principio, <Bcan4, f. 89r> inquit Iohannes73 evangelista, erat verbum74, et75 verbum erat apud deum, et deus erat verbum, hoc76 erat in principio apud deum. Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil. <VD38, f. 108va> Et77 iterum: Erat lux vera, quae illuminat omnem <BII13, f. 97rb> hominem venientem in hunc78 mundum. In isto igitur, quod dicitur, erat, si tempus quaerere volueris79, invenies, quoniam ex quo pater, ex illo et80 filius, et81 82 quod pater est, id83 est84 etiam filius, Salomone dicente: Ego ex ore altissimi prodii85 86, <I83, f. 115rb> primogenita ante omnem creaturam. Ego feci, ut87 in88 caelo oriretur89 lumen indeficiens, et nebula texi90 omnem terram. Ego in altissimis habito91 et thronus92 meus in columna nubis. Gyrum93 caeli circuivi94 sola95 et profundum abyssi penetravi96. In omni97 terra steti et in omni98 gente et99 populo <SG670, p. 225a> primatum habui. Item ibi100: Cum pararet101 caelum aderam illi102, et cum secerneret suam sedem. Quando super ventos fortes faciebat in summo nubes103 et cum certos104 ponebat fontes105 sub caelo, cum fortia faciebat fundamenta terrae et106 ego eram107 cum illo108 componens, et109 ego eram, cui adgaudebat, cum laetaretur110 orbe perfecto111. Et in psalmo112 CI: Tu, domine113, in principio114 terram <VD38, f. 108vb> fundasti et opera manuum tuarum sunt caeli. Ipsi peribunt, tu autem115 permanes, et116 sicut opertorium117 mutabis eos et mutabuntur. Tu autem idem ipse es et anni tui non deficient. Non enim erat aestus118 aut aliquando119 temporis120 121, antequam122 de patre filius nasceretur, quoniam, qui tempora universa propria potestate constituit, ex tempore vel post123 tem<I83, f. 115va>pora124 nasci non potuit. His paucis sententiis breviter consultis125 tuis126 respondi, frater carissime. Bcan: De sede apostolica appellanda De cetero tuam moneo dilectionem, ut cunctos, quos errare cognosceris127, ad catholicam fidem et ad unitatem <BII13, f. 97va> recte credentium convertere studeas <SG670, p. 225b> et tu numquam ab apostolico tramite128 recedas129. Si autem te130 non audierint131 132 et133 errantes, quod absit134, permanserint135, nobis eos manifestare, quam citius poteris136, non tardes, ut137 apostolica <V630, f. 55va> auctoritate aut cito ad ecclesiam convertantur, aut ab ecclesia separentur. I83; VD38; Bcan4: De138 sede apostolica appellanda Bcan4: II P102; BII13: II De sede apostolica appellanda [H. 2] Audivimus etiam, quod idem erronei139 et consenti<N442, f. 53rb>entes140 eis te et <VD38, f. 109ra> reliquos infestent141 episcopos142, et143 144 ad145 aliquos comprovinciales ad vestram infamationem atque damnationem secum trahant146. N442: De sede apostolica appellanda S105: Ut pulsatus episcopus apostolicam sedem appellet Quapropter in hac sancta147 sede dudum148 149 a multis episcopis constitutum erat150 et modo ad vestrum151 et ceterorum fratrum auxilium152 est denuo153 roboratum154, V630: Ut episcopi si necesse fuerit libere apostolicam appellent sedem ut omnes episcopi, qui in quibusdam gravioribus pulsantur vel criminantur causis, quotiens155 necesse fuerit, libere156 apostolicam appellent157 158 sedem atque159 ad eam quasi ad matrem <I83, f. 115vb> confugiant160, ut ab ea, sicut semper161 fuit, pie162 163 fulciantur164 165, defendantur166 et liberentur. P9629: Apellandum ad apostolicam sedem et ut nullus dampnetur inconsulto romano pontifice Cuius167 dispositioni168 omnes maiores ecclesiasticas causas et episcoporum iudicia169 antiqua apostolorum <SG670, p. 226a> eorumque170 successorum atque canonum auctoritas reservavit, quoniam culpantur episcopi, qui171 aliter erga fratres egerint, quam eiusdem172 sedis papae fieri placuerit173. Unde placuit, ut accusatus vel iudicatus a comprovincialibus in aliqua causa <S105, f. 85v> episcopus licenter appellet174 et adeat apos<VD38, f. 109ra>tolicae sedis pontificem, qui175 aut per se aut per vicarios suos eius retractari176 177 negotium178 procuret179, et dum itera<BII13, f. 97vb> to iudicio pontifex causam suam agit180, nullus181 182 alius183 in eius184 loco ponatur aut ordinetur episcopus, <O93, f. 24ra> quoniam, quamquam185 comprovincialibus186 episcopis187 accusati causam188 pontificis scrutari189 liceat, non tamen definiri190 inconsulto191 192 Romano pontifice permissum193 est, cum beato Petro apostolo non ab alio quam ab ipso dictum sit194 domino: Quaecumque ligaveris195 super terram, erunt ligata196 et in caelis. VD38: QUI GRAVATUR A METROPOLITANO IUDICARI DEBET APUT PRIMATEM AUT ROMANUM PONTIFICEM Bcan4; P102; BII13: III De eo qui a proprio metropolitano197 gravatur [H. 3] <Bcan4, f. 89v> Et198 si quis199 putaverit se a proprio metropolitano gravari, apud primatem200 dioceseos201 aut penes202 universalis apostolicae <I83, f. 116ra> ecclesiae papam203 iudicetur. Ait enim Iacobus apostolus: Iudicium sine misericordia204 illi205, qui non fecerit misericordiam. Super<SG670, p. 226b>extollit206 autem misericordia207 iudicium208. In omnibus ergo, fili209 dilectissime, cor210 custodi, sicut scriptum est: Omni211 custodia serva cor tuum, quia ex ipso212 vita procedit213. Haec breviter214 pro215 commemoratione caritatis rescripsi216, sed217 peto, ut pro me orare debeas, quatenus omnipotens deus et a malignis218 me spiritibus et a perversis219 <VD38, f. 109va> hominibus custodire dignetur, quia in hac vitae220 meae peregrinatione221 mala me simul222 et multa circumdant ita, ut cum psalmista iure223 224 dicam225: In me pertransierunt226 irae tuae <V630, f. 55vb> et terrores tui conturbaverunt me, circumdederunt227 me sicut aqua tota die, cir<N442, f. 53va>cumdederunt me228 simul. Caelestis229 gratia et230 nos231 in urbibus et vos232 ubique protegat, quia antiquus hostis terrarum locis a temptatione non233 excluditur234, quia, si in paradiso hominem stravit235, <BII13, f. 98ra> quis locus esse extra236 paradisum237 potest, in quo mentes hominum238 penetrare non valeat? <P9629, f. 30r> In sola ergo creatoris nostri protectione fidendum239 240 est, cui ex intimo corde clamamus241: Esto mihi in242 deum protectorem243 et in locum <I83, f. 116rb> munitum, ut <SG670, p. 227a> salvum244 me facias245. Data Kal. Septembris Valeriano246 et Decio vv. cc247. conss248. O93, f. 24ra; V630, f. 55vb; N442, f. 53va; I83, f. 116rb; VD38, f. 109va; SG670, p. 227a; P9629, f. 30r; Bcan4, f. 89v; P102; BII13, f. 98ra; S105, f. 85v
1 INCIPIT VD38; Bcan4; INCIPIUNT fehlt BII13 2 Überschrift] EPISTOLA SANCTI SYXTI PAPAE SG670; Überschrift fehlt, am Rande Incipiunt decreta sixti papae S105 3 am Rande II V630 4 execrando korr. aus execrendo BII13 5 Sistus VD38; ixtus S105 6 coepiscopo korr. aus episcopo P9629; quoepiscopo VD38 7 plurimum korr. aus plirimum S105 8 catholicam korr. aus catholicum SG670; catholicum S105 9 pravorum korr. aus pravorem VD38 10 am Rande abominaris VD38 11 detestaris korr. aus detestari SG670; detestari S105 12 Omnis korr. aus Omnes Bcan4 13 insta, am Rande infesta r SG670 14 veritatis] veritatis veritatis O93 15 aliquam korr. aus aliquid V630; VD38 16 lędere korr. aus lęde BII13 17 sed] Sed et korr. aus Sed SG670; Sed et S105 18 christianae korr. aus christiana VD38; christianae SG670 19 am Rande Destruere VD38 20 convollere P9629; convellere korr. aus convelle BII13 21 sum me] summę I83 22 illius korr. aus illis P102 23 nomine eclesię korr. aus nomine VD38 24 cuius V630; I83; VD38; SG670; Bcan4; S105 25 fides korr. aus fidem VD38 26 nullam N442; VD38; SG670; P102; BII13; S105; nullam korr. aus nullum Bcan4 27 am Rande Nutrit palpat VD38 28 am Rande vel fallit V630 29 aut SG670; S105 30 omnis VD38 31 am Rande Vires possibilitates VD38 32 quam P9629 33 praestatur VD38; P102; BII13; prestatur korr. aus infestatur 34 am Rande Tribuam 35 fili] fili quoniam korr. aus fili SG670 36 post tempora] postempora VD38 37 filium dei natum, sed ante omnia tempora fehlt SG670; S105 38 deiu korr. aus dum SG670 39 tempora fehlt P102 40 patre per korr. aus patre BII13 41 dicente korr. aus dicentem V630; dicente P9629; VD38; Bcan4; BII13; dicente korr. aus dicitur SG670; dicitur S105 42 esaias korr. aus esais VD38 43 dubiis korr. aus dubius P9629 44 expressit] expressit ut christus sit deus korr. aus expressit P9629; ut christus sit deus SG670; S105 45 am Rande In incarnatione VD38 46 am Rande vel inquit V630 47 in qua] inquiens P9629; inquit korr. aus in quam SG670; inquit Bcan4 48 quam N442; BII13; S105 49 nativitatem autem korr. aus nativitatem I83 50 autem fehlt V630; SG670; S105 51 eius fehlt P102 52 enarrabit V630; P9629; SG670; Bcan4; S105; enarravit korr. aus enarrabit I83 53 Et fehlt SG670; S105 54 sapientiam V630 55 volacribus VD38; volucribus korr. aus volacribus P102 56 am Rande Evigila VD38 57 Expergiscere] Expergiscere igitur heretice korr. aus Expergiscere SG670; Expergescere I83; P102; S105 58 am Rande Modicum VD38 59 paulolum SG670; paululum korr. aus paulum P102 60 teipso SG670 61 aliquantulum P9629; I83; SG670; S105 62 invenies] invenies eum korr. aus invenies P9629 63 eum SG670; S105 64 nativitas a korr. aus nativitas V630 65 potui O93 66 interlinear quod SG670 67 tempore] tempore vero I83; Bcan4; BII13; S105; tempore korr. aus tempore vero VD38 68 ut korr. aus vel, am Rande R V630; velut korr. aus vel P9629; velut I83; SG670; Bcan4;P102; BII13; S105; velut korr. aus ut VD38 69 am Rande affirmare VD38 70 astruere korr. aus abstruere SG670 71 am Rande Temptas laboras VD38 72 conaris korr. aus coronaris V630 73 iohannis O93 74 verbum et korr. aus verbum SG670 75 et verbum erat apud deum, et deus erat verbum fehlt SG670; S105 76 et Hoc korr. aus Hoc SG670 77 Et iterum Erat] Interum Erat korr. aus Erat P9629 78 huc O93 79 volueris] volueris non V630; P9629 80 ex P9629 81 et quod korr. aus et O93 82 et quod pater est, id est etiam filius fehlt I83; VD38; SG670; Bcan4; P102; BII13; S105 83 id est] idem P9629 84 est fehlt O93 85 am Rande Exivi nata sum VD38 86 prodivi SG670; prodigii S105 87 ut in korr. aus ut SG670 88 in fehlt S105 89 oriretur korr. aus orietur V630; BII13; orietur I83 90 am Rande cooperui VD38 91 inhabitabo I83; Bcan4; habito korr. aus habitabo SG670 92 am Rande Sedes VD38 93 am Rande Circuitum VD38 94 circumivi Bcan4 95 solus O93; N442 96 am Rande Intravi VD38 97 omni terra] omnem terram V630; P9629 98 omne O93 99 et fehlt V630 100 alibi P9629 101 pararet korr. aus pareret SG670; Bcan4; pareret S105 102 ibi V630 103 nubis SG670 104 ceteros BII13 105 fontes korr. aus fonfontes Bcan4; P102 106 et fehlt V630; P9629 107 eram cum illo componens et ego eram korr. aus eram P102 108 illa P9629 109 Et ego korr. aus Et Bcan4 110 lateretur P9629; lectaretur Bcan4 111 perfecto korr. aus fecto BII13 112 psalmo CI korr. aus psalmo V630 113 dne P9629 114 principio korr. aus principi N442 115 āt BII13 116 et sicut opertorium mutabis eos et mutabuntur. Tu autem idem ipse es et anni tui non deficient fehlt SG670; S105 117 oportorium VD38; Bcan4 118 estas VD38; P102; BII13; estas korr. aus estus Bcan4 119 aliquando temporis] aliquod tempus V630 120 tenebris VD38 121 temporis antequam de patre filius nasceretur quoniam qui tempora universa propria potestate constituit korr. aus temporis P102 122 antequam korr. aus quam SG670; quam S105 123 pos P9629 124 tempore BII13 125 am Rande Interrogacionibus VD38 126 suis P9629 127 cognoveris V630; I83, SG670; Bcan4; S105; cognoscis VD38; P102; cognoscis korr. aus cognosis BII13 128 am Rande via rectitudine VD38 129 recedas korr. aus cedas P102 130 te fehlt SG670; S105 131 audierint korr. aus viderint V630; VD38; viderint P9629; BII13; audierint korr. aus viderit P102 132 audierint et korr. aus audierint SG670 133 et fehlt S105 134 absint O93; V630; P9629; I83 135 permanserint korr. aus permanserit VD38 136 potueris I83; SG670; Bcan4; S105 137 ut korr. aus aut V630 138 De] CAP. DE VD38 139 erronei korr. aus etronei SG670 140 consentientes korr. aus consensentientes P102 141 am Rande oprimant aggravent VD38 142 episcopos korr. aus episcopus VD38 143 et fehlt I83¸VD38 144 et quod fehlt V630 145 quod V630; N442; ad fehlt I83; VD38; SG670; Bcan4; P102; BII13; S105 146 trahant] trahant Ut pulsatus episcopus apostolicam sedem appellet S105 147 sancta fehlt SG670; S105 148 am Rande Ante prius VD38 149 dum P102 150 est V630 151 nostrum VD38; P102; BII13; vestram S105 152 auxiliu korr. aus auxilio P9629 153 am Rande Iterum VD38 154 am Rande firmatum VD38 155 quoties Bcan4 156 am Rande fiducialiter VD38 157 appellent korr. aus appellant V630 158 appellent sedem] sedem appellent SG670 159 atque ad eam] et I83 160 confugiunt O93 161 semper] semper mos korr. aus semper SG670 162 am Rande Misericorditer VD38 163 pie fulciantur] praefulciantur SG670; praefultiantur korr. aus praefultione S105 164 am Rande Sustententur VD38 165 fulciantur korr. aus fulcantur BII13; fulciantur korr. aus fultione P102 166 defendantur korr. aus defendentur O93 167 Cui P9629 168 depositioni Bcan4; dispositioni korr. aus dispositione BII13 169 iuditio Bcan4 170 eorumque fehlt SG670; S105 171 qui aliter] qualiter P9629 172 eidem S105 173 placuerit korr. aus placuerint VD38 174 appellat, interlinear e V630 175 am Rande De sede apostolica apellanda I83 176 am Rande Iterum tractari VD38 177 retractari korr. aus retratari N442; retractare SG670; S105 178 am Rande Causam VD38 179 am Rande Studeat VD38 180 ait BII13 181 am Rande Nota V630 182 nullus alius] nullius S105 183 alius fehlt SG670 184 eius loco] loco suo I83; Bcan4 185 quanquam korr. aus quaquam V630; N442 186 comprovincaalibus I83 187 episcopus P9629; episcopis korr. aus episcopus VD38; S105 188 causas SG670; S105 189 scructari Bcan4 190 definire VD38; P102; BII13 191 am Rande Non interrogato VD38 192 inconsulto korr. aus inconsultu V630; inconsultu Bcan4 193 am Rande Concessum VD38 194 sit] sit a I83; sit korr. aus sit a Bcan4 195 ligaveris korr. aus ligaris I83 196 ligata korr. aus cigata P9629 197 metropolitano korr. aus metropono BII13 198 Et si korr. aus Et P102 199 quis korr. aus qus BII13 200 primate P9629 201 dioeceseos korr. aus dioecesos I83 202 am Rande Apud VD38 203 papa O93; papam korr. aus ppam BII13 204 misericordiam O93 205 illi korr. aus illum VD38 206 Superextollat N442; P102; BII13; superextollat korr. aus superextollit Bcan4 207 misericordia iudicium] misericordiam iudicio V630 208 iudicium korr. aus iudicio O93; iuditio P9629 209 fili dilectissime] fidelissime P102 210 cor fehlt I83; Bcan4 211 Omni korr. aus Omnia BII13 212 ipsa S105 213 procedit korr. aus prodit VD38 214 breviter korr. aus previter P9629 215 pro fehlt V630; que P9629 216 scripsi BII13 217 sed] sed et Bcan4 218 malignis me] malignissime I83 219 perversis korr. aus persis BII13 220 vita VD38; P102; BII13 221 peregrinationis korr. aus peregrinationes O93; peregrinationis VD38; P102; BII13 222 simul et fehlt I83; SG670; Bcan4; S105; simul et] sic korr. aus si VD38; sic P102; BII13 223 am Rande Recte VD38 224 vere P9629 225 dicam korr. aus dicant Bcan4 226 transierunt V630; Bcan4 227 circumderunt V630 228 me fehlt N442 229 Caelestis korr. aus Caelistis VD38 230 et fehlt Bcan4 231 non S105 232 vos] vos sub O93; N442 233 non korr. aus nos V630 234 am Rande Repellitur Separatur VD38 235 am Rande Deiecit perdidit VD38 236 estra Bcan4 237 paradysum potest korr. aus paradysum P9629 238 hominum korr. aus hominem P9629 239 am Rande Sperandum VD38 240 fidendum] fidem dum P9629 241 clamamus korr. aus clamemus O93; clamemus V630; P9629 242 in fehlt I83 243 protectorem fehlt V630 244 salvum me korr. aus salvum N442 245 facies O93 246 valerio VD38 247 ā VD38; P102 248 SS. SG670 ©
2004-2006
Karl-Georg Schon Zuletzt geändert am 12.8.2006 |