[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

Projekt Pseudoisidor

Pseudoisidor

Capitula Angilramni

Collectio Danieliana

Pseudoisidor Teil I

Pseudoisidor Teil II

Pseudoisidor Teil III

2. Brief Felix' I.

Inhaltsverzeichnis

1. Euticianus-Brief

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

3. Brief Felix' I.

O93, f. 26ra; V630, f. 59va; N442, f. 57rb; I83. f. 124va; VD38, f. 118ra; SG670, p. 247 (246)b; P9629, f. 33v; Bcan4, f. 94v; E97, f. 66ra; P102; BII13, f. 104rb; S105, f. 91r

CUIUS1 SUPRA BENIGNO EPISCOPO DIRECTA.

Bcan4: XVII

P102; BII13: XVII Ut dubia et maiora negotia terminum accipiant a romana sede

<V630, f. 59vb> [H. 17] Dilectissimo2 fratri Benigno episcopo3 Felix4 coepiscopus5 in domino salutem.

Suscipientes6 fraternitatis7 tuae epistolas, quibus me super fidei documentis, quae8 ab9 aliis habebantur aliter10, quam rectae fidei contineant11 sacramenta12, prout dominus <SG670, p. 248a> dedit, pro13 fraternitatis amore respondere <VD38, f. 118rb> <E97, f. 66rb> non resultavimus14 15.

Semper enim dubia et maiora negotia16 terminum ab hac sancta sede17 a tempore apostolorum, qui eam suis documentis instruxerunt18, accipere19 consueverunt, et ideo tu recte fecisti, quod huius sanctae sedis consultis te ceterosque firmari et instrui voluisti.

V630: De his qui dicunt filium non posse proprie videre patrem

Bcan4: XVIIII

P102; BII13: XVIII De hereticis qui dicunt filium non posse proprie videre patrem et dicunt filium minorem patre

<I83, f. 124vb> <BII13, f. 104va> [H. 18] Continebantur20 enim litterae tuae fratrumque21 tuorum, quod quidam22 dicunt filium non posse23 proprie videre24 patrem, quia scriptum est: Deum25 nemo vidit umquam. Et alii26 fingunt27, ideo28 minor29 est filius30 patri31, quoniam pater illi perhibet testimonium. Quidam autem32 garriunt33, quod ideo pater maior34 est, quia ipse35 invisibilis dicitur, filius vero visibilis comprobatur36. Hi enim ignorantes divinarum scripturarum et apostolorum iura37 ex proprio aut adulterino38 sensu talia fabricant et seducere corda fidelium quaerunt. Nos vero39 ad ipsius fontis <S105, f. 91v> originem redeamus40, ex quo filium patrem41 semper videre potuisse vel posse42 evidentioribus43 testimoniis44 de veteris et <VD38, f. 118vb> novi <SG670, p. 248b> instrumenti45 46 litteris doceamus47 Salomone docente48: Est tecum sapientia, quae novit opera tua, quae affuit49 tibi, cum faceres orbem terrarum, et ipsa novit50, <P9629, f. 34r> quid sit placitum51 52 oculis tuis. Et dominus in evangelio: Nemo novit filium nisi pater, neque patrem53 quis54 novit nisi filius et, cui55 voluerit56 filius revelare57. Et iterum: Deum58 nemo vidit umquam, <N442, f. 57va> nisi unige<I83, f. 125ra>nitus filius, qui59 est in sinu patris, ipse narravit60. Et iterum Iudaeis dicit: Vos non nostis61 eum, ego autem novi eum. Quod si dixero, quia62 non novi63 eum, ero similis64 vobis mendax. Item65 ibi66: Qui ex deo est, hic novit deum67. Et iterum68: Ego novi eum, quia69 ab ipso sum. Ecce docuimus, quia semper videt filius patrem. Quomodo adstruunt70 eum patrem non posse videre, in cuius <BII13, f. 104vb> sinu noscitur71 permanere?

<O93, f. 26rb> Si sereno sensu divinas recenseas72 73 scripturas, invenies74 non solum patrem filio testimonium75 perhibentem sed totam simul inseparabilem76 trinitatem ipso domino protestante, qui ait: Ego <V630, f. 60ra> sum, <VD38, f. 118vb> qui testimo<SG670, p. 249a>nium77 perhibeo78 de meipso, et testimonium perhibet79 80 de me pater, qui misit me. Et iterum: Si ego testimonium perhibeo de meipso, testimonium meum verum est, quia <E97, f. 66va> scio81, unde venio et82 quo vado. Et de spiritu sancto: Cum venerit paraclitus spiritus83 veritatis, ille testimonium perhibet84 de me.

<Bcan4, f. 95r> Intende85, quaeso, intende, quoniam in quibus una testificationis86 virtus ostenditur, nullus ab alio neque potior87 neque inferior88 iudicatur89. Saepius90 ista91 iam <I83, f. 125rb> diximus, quia92 secundum hominis formam filius visibilis dicitur, secundum deitatis vero substantiam invisibilis93 praedicatur Paulo apostolo attestante94: O altitudo, inquit, sapientiae et95 scientiae dei, quam incompraehensibilia sunt iudicia eius et investigabiles viae96 eius. Et in Isaia97: Cui similem aestimatis98 eum, cum sit ipse invisibilis? Et item apostolus: Mihi autem minimo omnium99 sanctorum data est gratia haec in gentibus100 evangelizare investigabiles divitias101 Christi et illuminare omnes, quae sit dispositio <VD38, f. 119ra> sacramenti102 <SG670, p. 249b> absconditi103 a saeculis, in quibus omnia creavit. Item ipse: Qui est, ait104, imago dei invisibilis. Et ad Colosenses: Ego Paulus minister105, qui nunc gaudeo106 in passionibus meis pro vobis et suppleo107, quae desunt108, tribulationum Christi109 in carne mea pro corpore110 eius, <N442, f. 57vb> quod est ecclesia111, <BII13, f. 105ra> cuius factus sum ego minister secundum dispensationem112 dei in ministerium113 Christi, quod absconditum fuit a saeculis et114 generationibus115. Item ibi116: Ut consolentur corda eorum in caritate, in omnes divitias adimpletionis117 intellectus, <I83, f. 125va> in agnitione118 mysterii, quod est Christus, in quo sunt omnes thesauri119 sapientiae120 et scientiae121 122 absconditi123. Et in psalmo124 LXXVI: In mari125 est126 via127 tua et semitae tuae in aquis multis et vestigia tua non cognoscentur. Et in Salomone128: Sapientiam dei praecedentem129 omnia, quis investigavit130? <S105, f. 92r> Item131 ibi132: Radix sapientiae, cui revelata est, et astucias133 134 illius, quis agnovit135? Item136 ibi137: Disciplina138 sapientiae, cui mani<SG670, p. 250a>festata est et multipli<VD38, f. 119rb>cationem139 ingressus illius, quis intellexit? Item ibi140 141: Quoniam mirabilia sunt opera domini solius et gloriosa142 et absconsa143 et opera illius invisa144 hominibus.

Ecce sicut pater invisibilis145 est, ita etiam et146 filius invenitur. <E97, f. 66vb> Quomodo ergo ab illis, qui hoc dicunt, quod mandastis147, in eo, quod148 nobis carnaliter se videri dignatus est patri149 inferior150 iudicatur? Talibus nolite cre<V630, f. 60rb>dere, vos et alios ab eorum151 sensu avertere152 docete. Vos ergo servite domino in timore, et exultate153 ei cum154 tremore. Appraehendite155 disciplinam, ne pereatis de via <I83, f. 125vb> iusta.

Haec vero apostolorum est viva156 traditio, haec vera157 caritas, quae praedicanda est et veraciter diligenda158 ac fovenda atque fiducialiter ab omnibus tenenda.

BII13: quod numquam erraverit romana ecclesia

Haec159 sancta et apostolica mater omnium ecclesiarum Christi ecclesia, quae per dei omnipotentis gratiam160 <BII13, f. 105rb> a tramite161 apostolicae traditionis numquam errasse probabitur162, nec163 hereticis novitatibus depravanda164 suc<SG670, p. 250b>cubuit165 166, sed167, ut168 in exordio normam fidei christianae percepit169 ab auctoribus suis apostolorum <VD38, f. 119va> Christi principibus170 illibata171 finetenus172 173 manet secundum ipsius domini salvatoris divinam pollicitationem174 175, qui suorum discipulorum principi in suis fatus176 177 est evangeliis: Petre, inquiens, ecce satan178 expetivit, ut cribraret179 180 vos sicut, qui cribrat181 triticum. Ego autem pro te rogavi182, ut non deficiat183 fides tua, et tu aliquando184 confirma fratres tuos185.

Consideret itaque vestra186 excellens187 prudentia, quam bonum sit persistere188 in dispensatione189 190 vobis credita et191 in fide recta atque hereticis192 193 et aemulis194 Christi repugnare195 196 numquam197 a veritatis198 tramite declinare, quoniam dominus et salvator199 omnium, cuius <I83, f. 126ra> fides est, <N442, f. 58ra> qui pro200 nobis mori non dubitavit201 et proprio nos suo202 redemit sanguine, qui203 fidem beati204 Petri non defecturam promisit et confirmare eum fratres <P9629, f. 34v> suos205 admonuit, quod apostolicos pontifices meae exiguitatis206 praedecessores207 confidenter fecisse semper <Bcan4, f. 95v> cunctis est cognitum. Quorum et pusillitas208 mea, <SG670, p. 250a> licet impar209 et minima, pro210 suscepto tamen divina dignatione ministerio pedissequa211 <VD38, f. 120rb> cupit exsistere. Vae enim erit nobis, qui huius <O93, f. 26va> ministerii onus susceptum habemus, si veritatem salvatoris nostri Iesu Christi, quam apostoli praedicaverunt212, praedicare213 <BII13, f. 105va> neglexerimus. Vae214 erit215 nobis, si silentio <E97, f. 67ra> veritatem oppresserimus, qui216 erogare nummulariis217 iubemur218, id219 est, christianos populos iubere220 et docere. Quid221 in222 ipsius Christi futuro dicturi sumus examine, si sermonum223 eius veritatem confundimus224 praedicare? Quid erit de nobis, cum de commissis nobis animabus et de officio suscepto225 rationem226 iustus iudex Christus deus227 noster districtam exegerit?

Ideo, <V630, f. 60va> fratres, hortor dilectionem vestram, obtestor et moneo, ut, qua debetis et potes<I83, f. 126rb>tis sollicitudine228, vigiletis ad investigandos229 <S105, f. 92v> hereticos et inimicos sanctae dei ecclesiae et230 a sanis mentibus, ne pestis haec latius divulgetur231, severitate232, qua233 potestis pro viribus exstirpetis, quoniam, ut234 habebit235 a deo dignae remunerationis236 praemium, qui237 diligen<SG670, p. 250b>tius, quod ad salutem commissae sibi plebis238 proficiat, fuerit exsecutus239, ita ante tribunal240 domini de reatu neglegentiae241 <VD38, f. 120ra> se non poterit excusare, quicumque plebem suam contra sacrilegae242 persuasionis243 244 auctores noluerit custodire.

Data Non. Febr. Claudio245 et Paterno vv.246 cc. conss.247

O93, f. 26va; V630, f. 60va; N442, f. 58ra; I83, f. 126rb; VD38, f. 120ra; SG670, p. 250b; P9629, f. 34v; Bcan4, f. 95v; E97, f. 67ra; P102; BII13, f. 105va; S105, f. 92v


1 Überschrift] EPISTOLA FELICIS PAPAE SG670; Tertia epistola felicis papae P102; BII13; Überschrift fehlt S105

2 ilectissimo S105

3 episcopo fehlt V630

4 Felix korr. aus Felex Bcan4

5 episcopus V630; SG670; S105; quoepiscopo I83

6 Suscipiens VD38; P102; BII13

7 fraternitatis korr. aus fraternitati VD38

8 quae ab korr. aus quae, am Rande r SG670

9 ab fehlt S105

10 aliter korr. aus liter SG670; liter S105

11 conveniunt I83; S105; conveniant korr. aus conveniunt SG670

12 sacramentis korr. aus sacramenta SG670

13 pro fehlt E97

14 am Rande Repugnavimus rennuimus contradiximus VD38

15 resultavimus korr. aus sultavimus V630

16 am Rande causae VD38

17 sede] sede querebant korr. aus sede SG670

18 intruxerunt P9629; instruxerunt korr. aus instuxerunt VD38

19 accipere consueverunt fehlt I83; SG670; S105

20 Continebant korr. aus Continebantur V630; Continebant VD38; SG670; Bcan4; E97; BII13; S105

21 fratremque Bcan4

22 quidam korr. aus didam SG670

23 possunt P9629

24 videri korr. aus videre Bcan4

25 dominum VD38

26 aliis VD38

27 am Rande componunt VD38

28 Ideo korr. aus Adeo S105

29 minor est filius] minorē filium korr. aus minorē filius SG670

30 filius fehlt VD38

31 patre V630; P9629; I83; VD38; SG670; Bcan4; E97; P102; BII13; S105

32 autem] autem aut P9629

33 am Rande deridendo clamant et docent VD38

34 maior korr. aus minor S105

35 ipse invisibilis korr. aus invisibilis ipse V630

36 cōnprobantur V630

37 am Rande leges institutiones VD38

38 adulterino korr. aus adulteriono I83

39 vero] vero vere S105

40 redeamur S105

41 pater O93; P9629; I83; Bcan4; patre V630; patrem korr. aus pater SG670

42 posse] posse et Bcan4

43 am Rande manifestioribus VD38

44 testimonii V630; I83

45 am Rande testamenti VD38

46 instrumentis V630; I83; Bcan4; S105; instrumenti korr. aus instrumentis SG670

47 doceamur SG670

48 dicente I83; VD38; SG670; Bcan4; E97; P102; BII13; S105

49 affuit] affuit et korr. aus affuit est SG670; affuit est S105

50 novit quid sit] novit quid korr. aus novit P102

51 am Rande apertum VD38

52 placitum] placitum in SG670; E97; S105

53 patrem korr. aus patre VD38

54 quis novit korr. aus quis novit quis novit VD38

55 qui P9629

56 voluerit filius] filius voluerit Bcan4

57 revelari V630; I83

58 domine P102

59 qui est korr. aus quem BII13

60 enarravit E97; ennarravit korr. aus narravit BII13

61 nostis korr. aus ostis V630

62 quia fehlt V630; quiaa korr. aus quia P9629

63 scio Bcan4; E97

64 similis vobis] vobis similis P102

65 Item] Dixit enim SG670; S105

66 alibi P9629

67 eum SG670; S105

68 item Bcan4

69 qui P9629; VD38; quia korr. aus qui BII13

70 am Rande Docent VD38

71 noscitur] nos scitur SG670; nosscitus S105

72 am Rande Relegas Rememoras Revolvas VD38

73 recenseamus SG670; S105

74 inveniemus korr. aus inveniens SG670; inveniemus S105

75 testimonium korr. aus testimonio V630; SG670; testimonio S105

76 inseparabilem korr. aus inparabilem N442

77 testimonio P9629

78 testimonium perhibeo de meipso et testimonium korr. aus testimonium BII13

79 perhibebit korr. aus perhibet V630

80 perhibet de me pater korr. aus perhibet P9629

81 scito V630

82 aut V630; P9629

83 spiritus fehlt P9629

84 perhibebit N442; VD38; Bcan4; E97; P102; BII13; perhibebit korr. aus perhibet SG670

85 Intende korr. aus Intendo P9629

86 am Rande affirmationis VD38

87 am Rande Maior aut melior VD38

88 am Rande Minor VD38

89 iudicatus S105

90 Saepius ista] Sed prius ista korr. aus sepius iusta SG670

91 iusta SG670; S105

92 qui I83; VD38; BII13

93 invisibilis] minus visibilis SG670; S105

94 testante VD38

95 et scientiae dei fehlt N442

96 am Rande opera VD38

97 esaia korr. aus esiia BII13

98 ęstimastis E97

99 omnium fehlt SG670; S105

100 gentibus korr. aus gintibus Bcan4

101 divitia I83

102 sacrament VD38; sacramenti korr. aus sacrament SG670

103 abscondita S105

104 ait fehlt BII13

105 minister] minister vester korr. aus minister SG670; minister christi iesu korr. aus minister Bcan4; minister christi iesu P102; BII13; minister vester S105

106 gaudeo korr. aus gaudio S105

107 am Rande Impleo VD38

108 desunt korr. aus deest SG670

109 christi korr. aus christo P102

110 corpore korr. aus cordore S105

111 ęcclesia korr. aus ęcclesie S105

112 am Rande Ordinationem VD38

113 ministerio korr. aus ministerium SG670; misterium BII13; ministerio S105

114 et] et a V630; P9629; E97

115 generationibus korr. aus gerationibus N442; generationibus korr. aus generatiobus SG670

116 alibi P9629

117 adimpletionis korr. aus adimpletiones P9629

118 agnitionem V630; SG670; S105

119 thesauris Bcan4

120 am Rande Sapientia est divinarum rerum cognitio VD38

121 am Rande Scientia est humanarum rerum cognitio VD38

122 scientię korr. aus sientię BII13

123 absconditi korr. aus abconditi VD38; absconditi korr. aus abscondi BII13

124 salmo P9629

125 mari korr. aus maria V630

126 est fehlt I83

127 via tua] viae tuae V630; I83; via tua korr. aus vię tuę Bcan4

128 salamone P9629

129 praecedente S105

130 investigabitur V630; investigabit P9629; E97

131 Ite S105

132 alibi P9629

133 am Rande subtilitates VD38

134 astutia I83; Bcan4; P102

135 agnovit korr. aus agnovitur V630

136 Item ibi fehlt SG670; S105

137 alibi P9629

138 ibi Disciplina sapientiae, cui manifestata est et multiplicationem ingressus illius, quis intellexit? Item ibi] alibi Disciplina sapientiae, cui manifestata est et multiplicationem ingressus illius, quis intellexit? Item alibi korr. aus alibi P9629

139 multiplicationem] multiplicationem et P102; BII13

140 alibi P9629

141 ibi quoniam korr. aus ibi BII13

142 gloriosa et absconsa korr. aus gloriosa S105

143 abscondita P9629

144 am Rande non visa incognita VD38

145 invisibilis est] invisibilem BII13

146 et filius fehlt BII13

147 mandatis V630; E97; S105; mandastis korr. aus mandatis SG670

148 quod] quod a korr. aus quod P9629; quod a SG670; E97; S105

149 patre VD38; P102; BII13; pater Bcan4

150 inferior] inferior non SG670; S105

151 eorum] eorum se korr. aus eorum SG670

152 am Rande Recedere VD38

153 exaltate I83

154 in N442

155 Adprehendite korr. aus Adprehedite BII13

156 am Rande vera et fortis viva quia vivificat peccatores VD38

157 vero I83

158 diligenda korr. aus diligentia SG670

159 Haec] Hęc habet korr. aus Hęc SG670

160 gratiam korr. aus gratia SG670; gratie E97

161 am Rande A rectitudine VD38

162 probatur korr. aus probabitur SG670; E97; probatur korr. aus probantur E97

163 nec] nec ab V630

164 am Rande Corrumpenda VD38

165 am Rande Inclinatur cecidit VD38

166 succumbit korr. aus succubuit SG670

167 sed ut] sed sicut korr. aus sed SG670

168 ut fehlt S105

169 praecepit P102; BII13

170 pricipibus I83

171 am Rande Incorrupta VD38

172 am Rande usque in finem VD38

173 fidetenus P102

174 am Rande promissionem VD38

175 pollicitatemonem P102

176 am Rande Locutus VD38

177 fatus korr. aus factus O93; V630; SG670; E97; factus P9629; I83; Bcan4; BII13; S105

178 satanas N442

179 am Rande Dispergeret VD38

180 cribaret VD38; Bcan4; P102; S105; cribraret korr. aus cribaret BII13

181 cribat S105

182 rogavi korr. aus rogavit P9629

183 deficiat korr. aus deficiet P9629; SG670; P102; deficiet S105

184 aliquando] aliquando conversus korr. aus aliquando SG670

185 tuos korr. aus tuo SG670

186 vestra korr. aus vestram SG670; vestram S105

187 am Rande praecellens VD38

188 am Rande perseverare VD38

189 am Rande Ministerio VD38

190 dispensationem I83

191 et fehlt Bcan4

192 hereticis korr. aus herticis S105

193 hereticis et aemulis] contra hereticos et ęmulos korr. aus contra hereticis et ęmulis Bcan4

194 am Rande Inimicis VD38

195 am Rande Resistere VD38

196 pugnare I83; repugnare korr. aus pugnare Bcan4; repugnare] repugnare et N442; VD38;SG670; E97; S105

197 numquam korr. aus num P102

198 veritatis korr. aus veritatistis VD38

199 salvator] salvator est VD38; P102; BII13

200 pro fehlt I83

201 dubitabit P102

202 suo fehlt I83

203 qui fehlt I83; SG670; Bcan4; S105

204 beati] beati beati O93; beati korr. aus bati SG670

205 suos korr. aus vos V630

206 am Rande parvitatis VD38

207 praecessores I83; SG670; Bcan4; S105

208 pusillitas korr. aus pusillitatis VD38

209 am Rande Inequalis VD38

210 pros S105

211 am Rande Imitatrix VD38

212 praedicaverant S105

213 praedicare fehlt SG670; S105

214 Vae] Vę enim Bcan4

215 erit nobis korr. aus erit P9629

216 quam korr. aus qui V630

217 nummolariis V630

218 iubemus I83; Bcan4

219 id est] ide P9629

220 iuvare korr. aus iubere V630; imbuere I83; VD38; Bcan4; P102; BII13; iuvare SG670; S105

221 Quid in korr. aus Quid SG670; Bcan4

222 in fehlt I83; S105

223 sermonem V630

224 confundimur VD38; E97

225 suscepta Bcan4

226 ratione S105

227 dominus P102

228 am Rande Diligentia VD38

229 am Rande Inquirendos VD38

230 et a korr. aus et P9629

231 divultgetur P9629

232 am Rande Asperitate VD38

233 qua korr. aus qa SG670; quia S105

234 ut fehlt SG670; S105

235 habebit korr. aus haec V630

236 remunerationis korr. aus remunerationes V630

237 quid Bcan4

238 plebis korr. aus plebi SG670; plebi S105

239 am Rande Impleverit VD38

240 tribunal korr. aus tribulnal I83

241 neglegentiae korr. aus neglegintiae P9629

242 am Rande perfide VD38

243 am Rande Deceptionis VD38

244 persuasiones I83

245 claudiano I83; Bcan4

246 vv. cc.] v. c. SG670

247 conss.] conss. EXPLICIT Bcan4; ss. E97

© 2004-2006 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 20.8.2006