O93,
f. 30ra; V630, f. 67ra; N442, f. 64vb; I83, f. 140rb; VD38, f. 134ra;
SG670, p. 281b; P9629, f. 41r; Bcan4, f. 104v; E97, f. 75vb; P102;
BII13, f. 117va; S105, f. 103r
EPISTOLA CUIUS SUPRA MAXENTIO DIRECTA
Bcan4: V
P102;
BII13:
V DE CARITATE
[H.
5] Marcellus episcopus sanctae
catholicae et apostolicae ecclesiae urbis Romae <E97, f.
76ra> Maxentio.
Magistra
bonorum omnium caritas, quae nihil rapit extraneum, nihil
agit asperum, nihil confusum, si in te perfecte
habitaret, temperares animum <I83, f.
140va> a malis et bonis potioribus frui satageres. Caritas enim
exercet corda, sensus
corroborat, ut nihil grave,
nihil difficile, sed fiat totum dulce, quod agitur, dum eius sit
propri<BII13, f. 117vb>um nutrire pacifica, servare composita, dissociata coniungere, prava dirige<VD38, f.
134rb>re et virtutes
reliquas perfectionis suae munimine solidare.
De
ipsa ergo omnes monens apostolus
ita loquitur dicens: Si linguis hominum
loquar et angelorum, caritatem autem non habeam, factus sum velut aes sonans aut <SG670, p.
282a> cymbalum tinniens. Et si habuero prophetiam et noverim
mysteria omnia et omnem
scientiam et habuero omnem fidem, ita ut montes transferam, caritatem autem non habeam, nihil sum. Et si distribuero
in cibos pauperum omnes facultates
meas, et si tradidero corpus meum, ita ut ardeam, caritatem autem non habuero , nihil mihi prodest. Caritas patiens est,
benigna est. Caritas non aemulatur, non agit perperam, non inflatur, non est ambitiosa, non quaerit, quae
sua sunt, non ir<N442, f. 65ra>rita<I83, f.
140vb>tur, non cogitat malum,
non gaudet super iniquitatem, congaudet autem
veritati. Omnia suffert, omnia credit, omnia sperat, omnia sustinet.
Caritas numquam excedit . Quisquis ergo in eius se radice inserit , nec a viriditate
deficit nec a fructibus in<VD38, f.
134rb>anescit, quia amore fecunditatis opus
efficax non admittit .
Licet modo caritas in
persecutoribus ecclesiae servorumque dei arefacta sit,
Bcan4: VI
P102;
BII13:
VI De his qui persecutionem patiuntur
propter iustitiam
[H.
6] viget tamen <V630, f.
67rb> <SG670, p. 282b> in amatoribus eius et in eos, qui per<BII13,
f. 118ra>sequuntur propter iustitiam, de quibus ipsa per
se veritas testatur dicens: Beati, qui persequuntur propter iustitiam.
Et alibi: Si me persecuti sunt, et vos persequentur. Potius enim nos et omnes domini
sacerdotes, qui eius videlicet sunt veri sacerdotes,
elegimus propter iustitiam et veram fidem persequi et pro Christi
nomine pati, quam multis
divitiis ditari honoribusque
copiosissimis abundari <E97, f.
76rb> et caelesti regno carere. Ista enim
temporalia sunt, illa aeterna, ista caduca et ad horam transeuntia, illa
vero perpetuo et sine fine mansura.
Bcan4: VII
P102;
BII13:
VII De maxentio qui suadebat cultum
dimittere divinum
[H.
7] Tu ergo, qui nos suades cultum dimittere divinum
et a recta fide recedere diisque immolare, melius tibi foret, ut tu prius imitabilem te prae<I83, f.
141ra>beres omnesque exhortares fidei documenta et divini cultus ministeria ita teneri, sicut patres
nostri, <S105, f. 103v> sancti apostoli, sibi tradita
praedicaverunt et docuerunt.
O93: De
accusationibus episcoporum
Boni enim principis ac regis est ecclesias
contritas atque scissas restaurare <SG670, p.
283a> novasque aedificare et dei sacerdotes <VD38. f.
134vb>
honorare atque tueri.
Bcan4: VIII
P102;
BII13:
VIII De sacerdotibus domini a propria sede
pulsis et rebus suis expoliatis
S105: Expoliatus
episcopus pulsari non depet
[H.
8] Unde sanctos apostolos
eorumque successores sub
divina contestatione constituisse legimus non debere fieri persecutiones nec inferri <BII13, f.
118rb> fluctuationes neque invidere laborantibus dominico in <O93, f.
30rb> agro, neque expellere aeterni regis dispensatores,
V630: Quod
expulsis vel suis rebus expoliatis primo omnia legaliter reddi
conveniat quę eis iniusta ablata sunt
P9629: De
episcopo a sede expulso
sed
si qui expulsi fuerint aut suis rebus exspoliati, primo omnia legaliter reddi, quae eis ab inimicis aut a
persecutoribus ablata sunt, et sedes proprias
cum omnibus ad se pertinentibus regulariter restitui et postea tempore
congruo vocari ad synodum regulariter congregatam, nec liceat ei, <Bcan4, f.
105r> priusquam haec fiant, de se iuxta statuta
praedictorum respondere aut de suis impetitionibus , si se viderit praegravari, reddere rationem.
Sed his rite peractis suisque
omnibus libere dispositis, si tum iustum videtur, suis
respondeat accusatoribus et
inducias, si ei necesse <N442,
f. 65rb> fuerit, accipiat non modicas, <I83, f.
141rb> ut explorare valeat ea, quae obiciuntur
ei, ne aliqua delusus <SG670, p.
283b> fraude nocenter ruat ,
I83: De
accusatoribus episcoporum
Bcan4: VIIII
P102;
BII13:
VIIII Quod non oporteat quemquam iudicare
vel damnare priusquam accusatus habeat legitimos praesentes accusatores
[H.
9] quoniam non oportet
quemquam iudicare vel damnare,
priusquam legitimos habeat praesentes <VD38. f.
135ra> accusatores locumque defendendi accipiat ad abluenda crimina. Unde ait
propheta: Priusquam
agnoscas, non iudices quemquam.
VD38: DE
ACCUSATIONIBUS EPISCOPORUM
In
hoc ergo, quod episcopi et reliqui servi
dei persequuntur, non tantum ipsi persequuntur,
<BII13, f. 118va> quantum ille, cuius vice funguntur,
sicut
scriptum est: Qui vos tangit, tangit pupillam oculi mei.
Et alibi: Qui vos contristavit, me contristavit. Et: Qui facit
iniuriam, recipiat id, quod inique
gessit.
I83: Valde
utilia
Vos ergo, licet corpora
nostra possi<V630, f. 67va>tis <E97, f.
76va> occidere, animas tamen non potestis interficere nec gradus nobis divinitus collatos potestis auferre.
V630: Quod
synodus non possit regulariter agi absque auctoritate sanctę sedis
romanę
P9629;
S105: Sinodus
non est legitima absque auctoritate romani episcopi
Bcan4: X
P102;
BII13:
X De synodo episcoporum non facienda absque
auctoritate romanae sedis
[H.
10] Synodos ergo absque huius sanctae sedis
auctoritate episcoporum, quamquam quosdam episcopos possitis
congregare, non potestis regulariter facere, neque ullum
episcopum, qui hanc appellaverit
apostolicam sedem damnare, <I83, f. 141va> <SG670,
p. 284a>
antequam hinc sententia finitiva procedat. Nam si saeculares
in publicis iudiciis
libellis utuntur appellatoriis , quanto magis
sacerdotibus haec eadem agere licet, qui super illos sunt quibusque dictum est:
<P9629, f. 41v> Ego dixi: Dii estis et filii
excelsi omnes. Et ideo nullus episcopus, nisi in legitima synodo suo tempore
apostolica aut regula<VD38.
f. 135rb>ri auctoritate convocata, super
quibuslibet pulsatus criminibus audiatur vel iudicetur, ne innocens
damnetur aut perdat communionem.
P9629: Quod
laici aut suspecti episcopos non debeant acusare neque acusatoribus de
inimici domo prodeuntibus credendum sit
I83;
VD38: De
accusatoribus
Bcan4: XI
P102;
BII13:
XI De accusatoribus
S105: Qui
accusatores qui testes esse nequeunt
[H.
11] Quod laici aut suspecti
episcopos non debeant accusare neque accusatoribus de inimici domo
prodeun<BII13, f. 118vb>tibus credendum sit,
<S105, f. 104r> et a beato Clemente ipsis eum instruentibus apostolis legimus
definitum et nos eadem firmamus,
I83: Quid
debeat accusator
quoniam idem odio multotiens incensi recte
viventes atque credentes perturbare nituntur. Propterea persona, fides, vita et conversatio
atque suspicio accusantium
enucleatim primo inquirenda est <SG670, p.
284b> et postea, quae obiciunt, fideliter pertrac<I83, f.
141vb>tanda, quia nihil ante fieri debet,
quam impetitorum vita et suspectio atque odium inquiratur.
<N442, f. 65va> Et si bonae conversationis non fuerint aut laici vel
manifesti inimici aut odiosi reperti fuerint, nequaquam in episcoporum
recipiantur accusationem.
Haec
vobis, a quibus nimis infeste persequimur scienda
mandamus, ut ab his vos caveatis et cessetis persequi eos, qui deo
ministrant, quorum orationibus et terrena bella
sedantur et deus
peccatoribus conciliatur. Et si amplius nos eligitis persequi
quam deum placare, et nos magis
eligimus vestram sustinere persecutionem quam regulam confundi ecclesiasticam
<VD38, f. 135va> hortante nos ipsa veritatis voce atque testante ita: Nolite timere
eos, qui occidunt corpus, animam
autem non possunt occidere. Et iterum: Si quis vult post me
<E97, f.
76vb> venire, abneget semetipsum et tollat <BII13, f.
119ra>
crucem suam et sequatur me. Qui enim voluerit
animam <SG670, p. 285a> suam salvam facere, perdet eam. Qui autem
perdiderit animam suam propter me, inveniet eam. Quid enim prodest homini, <Bcan4, f.
105v> si mundum universum lucretur, <I83, f.
142ra> animae
vero suae detrimentum patietur? Aut quam dabit
homo commutationem pro anima sua?
Filius enim hominis venturus est in gloria patris sui cum <V630,
f. 67vb> angelis suis et tunc reddet unicuique secundum opus eius. Ista vobis valde timenda et cavenda sunt, a
quibus ecclesia dei eiusque ministri vexantur et persequuntur, quibus dominus per
prophetam minando loquitur dicens:
Homo in honore non
commorabitur, assimilatus iumentis exaequatus est. Haec est via eorum, insipientia eorum, <O93, f.
30va> et post eos iuxta os
eorum current, quasi oves in inferno positi sunt, mors pascet eos, et subicient eos recti in matutino, et
figura eorum conteretur in inferno post habitaculum suum,
verumtamen deus redimet animam meam de manu
inferi, cum assumpse<SG670, p. 285b>rit me. Noli timere, cum ditatus fuerit vir, cum
multiplicata fuerit gloria domus
eius. Neque enim moriens tollet
omnia nec descendet post eum gloria
eius, quia animae suae in vita
sua benedicet. Laudabunt te, cum bene fuerit tibi. Intrabit usque ad
generationem patrum suorum,
usque in finem non videbit lumen, <N442, f.
65vb> homo, cum <I83, f.
142rb> in honore <BII13, f.
119rb> non commorabitur, assimilatus iumentis exaequatus est.
Et
alibi: Quid gloriaris in malicia? Potens misericordia dei. <S105, f.
104v> Tota die insidias cogitavit lingua tua, quasi novacula
acuta
faciens dolum. Dilexisti maliciam magis quam bonum, mendacium magis quam loqui
iustitiam. Dilexisti omnia
verba ad devorandum lingua dolosa. Sed
deus destruet te in
sempiternum, terrebit et evellet te de tabernaculo et
eradicabit te de terra
viventium. Et videbunt iusti et
timebunt et super eum ridebunt: Ecce vir, qui non
posuit deum fortitudinem suam, sed speravit <VD38, f.
135vb> in
<SG670, p. 286a> multitudine divitiae suae, confortatus
est in insidiis suis. Ego autem sicut oliva virens, in domo dei
speravi in misericordia dei in saeculum et in aeternum. Confitebor tibi in saeculum,
quoniam fecisti, et exspectabo nomen <E97, f. 77ra> tuum,
quoniam
bonum in conspectu misericordium tuorum. Ista omnia
vobis ad interitum, nobis enim ad confortationem, ne pereamus, dicta
sunt.
Vobis
ergo ideo haec scribimus, quia debitores vobis sumus dicente
domino: Diligite inimicos <I83, f. 142va> vestros,
benefacite
his, qui vos oderunt. Et alibi
scriptura loquitur dicens: Si esurierit inimicus tuus, ciba illum, si
sitit, potum da illi. Hoc enim faciens carbones ignis congregas super caput eius.
<BII13,
f. 119va> His fulti auctoritatibus bellum, quod <V630, f.
68ra> adversum nos excitatis, adeo feliciter
dextera domini nos protegente atque pro nobis
pugnante pacifice portare cupimus, ut triumphante Christo omnium verorum fiat una <SG670,
p. 286b> victoria sacerdotum et choruscante lumine veritatis solae erroris tenebrae cum suis auctoribus
pellantur, quia non est in hominis potestate consilium dei. Iustus enim
est dominus et omnia iudicia
eius iusta sunt atque omnes viae eius
misericordia et veritas et iudicium. In
manu dei potestas terrae, cui
exsecrabilis est omnis iniquitas, in manu dei potestas hominis et super faciem scribae imponet honorem
suum. Perdit deus memoriam superborum et inique agentium et
relinquit memoriam humilium et bonorum
hominum.
Hoc
autem pro certo habet omnis, qui recte <N442, f. 66ra>
colit
deum, <I83, f. 142vb> quia vita eius, si in probatione fuerit,
coronabitur, et si in tribulatione, liberabitur. Si vero in cor<P9629, f.
42r>reptione fuerit, ad misericordiam
perveniet. Tu ergo ne delecteris in perditionibus nostris, quia post
tempestatem facit dominus tranquillitatem et
<Bcan4, f. 106r> post lacrimationem et fletum
exultationem
infundit.
Benedictus
dominus deus patrum nostrorum, <SG670, p. 287a> qui, cum
iratus
fuerit, misericordiam faciet et in tempore
tribulationis peccata dimittit. Magnus est dominus
in aeternum et ipse reget nos in saecula, <BII13, f.
119vb>
quoniam regnum eius permanet in saecula
saeculorum. Amen.
Data
XVI Kal. Februarii Maxentio et Maximo vv. cc. conss.
O93,
f. 30va; V630, f. 68ra; N442, f. 66ra; I83, f. 142vb;
VD38, f.
135vb; SG670, p. 287a; P9629, f. 42r;
Bcan4, f.
106r; E97, f. 77ra; P102; BII13, f. 119vb; S105, f. 104v