O93, f. 37rb; V630, f. 79va; W411, f. 8v; V1341, f. 10vb; E97, f. 248ra

INCIPIT¹ SYNODUS ANCHIRITANA².

I De presbyteris lapsis in persecutione.

II De diaconibus, qui immolaverunt.

<O93, f. 37va> III De clericis sive laicis, quorum manus³ alii⁴ cum iniuria⁵ super idolorum sacrificia posuerunt.

IIII De his⁶, qui in templis idolorum cenaverunt. De quibus supra

V De his⁷, qui timore ritus gentilium peregerunt.

VI De his⁸, qui in locis idolorum manducaverunt.

VII De his⁹, qui frequenter idolis immolaverunt.

VIII De his¹⁰, qui¹¹ coacti¹² idolis immolaverunt.

VIIII De his¹³, qui et aliis sacrificandi¹⁴ causam¹⁵ attulerunt.

X De diaconibus.

XI De disponsatis¹⁶ puellis et¹⁷ ab aliis corruptis.

XII De his¹⁸, qui ante baptismum sacrificaverunt idolis.

XIII De chorepiscopis.

XIIII De presbyteris a carne se abstinentibus.

XV Non debere presbyteros¹⁹ ecclesiastica iura²⁰ vendere²¹.

XVI De his²², qui irrationabiliter²³ vixerunt.

XVII De his²⁴, qui sicut muta animalia vixerunt.

XVIII <V1341, f. 11ra> De episcopis, qui ordinati²⁵ non suscipiuntur.

XVIIII De his²⁶, qui virginitatem²⁷ profitentur.

XX De adulteris.

XXI De mulieribus, qui²⁸ fornicatae partus suos necant.

XXII De his²⁹, qui volentes homicidium fecerunt.

XXIII De his³⁰, qui nolentes homicidium fecerunt.

XXIIII De his³¹, qui more gentilium vivunt.

XXV De eo, qui sororem sponsae suae vitiavit³².

Isti quidem canones seu regulae priores sunt Nicenis, sed ideo Niceni canones priores scribuntur propter auctoritatem magni et sancti concilii apud Niceam habiti.

Convenerunt autem in synodum memoratam³³ Anchiram³⁴ civitatem hi³⁵, qui infra scripti sunt: Marcellus Anchyritanus, Agricolaus Caesariensis, Lupus Tarsensis, Vitalis³⁶ Antiochensis³⁷, Basilius Amasenus, Philadelphius Iuliopolitanus, Festulus Nicomedensis³⁸, <V630, f. 79vb> Heraclius Zelonensis, Petrus Iconiensis, Nunecius Laudocenus³⁹, <E97, f. 248rb> Sergianus Antiochenus Phisidiae⁴⁰, Narcisus Nerodiensis.

DE⁴¹ PRESBYTERIS LAPSIS IN PERSECUTIONE

I⁴² Presbyteros, qui immolaverunt <W411, f. 9r> et postea iterum certamen inierunt, si hoc ipsum⁴³ ex fide et non aliquo argumento sibimet praeparantes egerunt, ut iterum teneri viderentur aut tormentis subici tamquam putentur⁴⁴ inviti, si⁴⁵ ex⁴⁶ fide ergo luctati sunt et non ex compacto ad ostentationem, ut offerentur, ipsi fecerunt. Hos placuit honorem quidem sedis propriae retinere, offerre autem illis et sermonem ad populum facere aut aliquibus sacerdotalibus⁴⁷ officiis fungi non liceat.

DE⁴⁸ DIACONIBUS, QUI IMMOLAVERUNT

II⁴⁹ Diacones similiter, qui immolaverunt, postea autem iterum reluctati sunt, illos⁵⁰ quidem honorem habere oportet, cessare vero debere ab omni sacro ministerio⁵¹ ita, ut nec panem nec calicem offerant nec pronuntient, nisi forte aliqui episcoporum conscii sint⁵² laboris eorum et humilitatis et⁵³ mansuetudinis et voluerint eis aliquid amplius tribuere vel adimere⁵⁴, penes ipsos ergo de his erit potestas.

DE⁵⁵ CLERICIS SIVE⁵⁶ LAICIS, QUORUM MANUS⁵⁷ ALII CUM INIURIA⁵⁸ SUPER IDOLORUM <V1341, f. 11rb> SACRIFICIA POSUERUNT⁵⁹

III⁶⁰ Qui fugientes tempore persecutionis compraehensi⁶¹ sunt vel a familiaribus seu a domesticis traditi et vel bona propria amiserunt⁶² vel sustinuerunt tormenta vel etiam carceribus inclusi sunt, et tamen proclamaverunt se⁶³ esse christianos, quin etiam perseverante violentia ad id usque perducti sunt, ut manus eorum appraehensas et violenter attractas super⁶⁴ sacrificia imponerent, illis scilicet perseverantibus in fide et christianos se⁶⁵ esse vociferantibus, hoc ergo, quod eis invitis et aliis cogentibus contingit⁶⁶, si luctu et merore animi acerbe⁶⁷ se ferre demonstrant ipsique humili per⁶⁸ bonam conversationem habitu incedentes dolere⁶⁹ se, quod inviti coacti sunt, doceant, hos tamquam⁷⁰ inculpatos a communione non vetari. Si autem iam prohibiti sunt ab aliquibus a communione maioris diligentiae⁷¹ inquisitionis causa aut per aliquorum ignorantiam, <E97, f. 248va> statim recipi⁷² oportere⁷³. Hoc autem observari oportet <V630, f. 80ra> et de clericis et laicis omnibus. Laicos <O93, f. 37vb> sane, qui in similem⁷⁴ necessitatis⁷⁵ causam⁷⁶ inciderunt, tamquam si⁷⁷ nihil peccaverint, maxime si eos probabilis vita commendet, ad ordinationem recipi⁷⁸ placuit.

DE⁷⁹ HIS, QUI IN TEMPLIS IDOLORUM CENAVERUNT. DE QUIBUS SUPRA

IIII⁸⁰ De his⁸¹, qui⁸² sacrificare coacti sunt, insuper⁸³ in templis idolorum cenaverunt, si quis⁸⁴ eorum cum habitu cultiore⁸⁵ ad templa producti⁸⁶ sunt atque ibi pretiosiori adhuc veste mutata cenae participes facti sunt idolorum indifferenter sumentes omnia, quae fuerant apposita, placuit inter <W411, f. 9v> audientes uno anno constitui, tribus autem aliis annis agere poenitentiam, sed ex ipso triennio per biennium tantummodo orationi communicare, tertio autem anno reconciliare⁸⁷ sacramentis.

DE⁸⁸ HIS⁸⁹, QUI TIMORE RITUS GENTILIUM PEREGERUNT

V⁹⁰ Quotquot autem ascenderunt templa cum veste⁹¹ lugubri⁹² et recumbentes inter alios manducaverunt flentes, si⁹³ compleverint⁹⁴ poenitentiam triennii tempus⁹⁵, sine oblatione suscipiantur ad communionem, id est, ut ipsi oblationem non offerant. Si autem perducti ad templa non manducaverunt, biennio maneant in poenitentia, tertio vero⁹⁶ anno communicent, sed sine oblatione, ut dictum est, ut quarto iam anno perfectionem suam percipiant⁹⁷. <V1341, f. 11va> Episcopum autem hinc⁹⁸ habere licentiam oportet, ut pro his peccata singulorum consideret⁹⁹ et, prout viderit, conversationem¹⁰⁰, normam regulamque conversionis attribuat, id est, ut humanius agens secundum vitae modum tempus alicui breviare aut etiam prolixius, quod correctionis¹⁰¹ necessarium viderit, addere. Discutiatur¹⁰² autem omnium horum et praecedens vita et posterior, et ita circa eos sacerdotalis humanitas moderetur.

DE¹⁰³ HIS¹⁰⁴, QUI IN LOCIS IDOLORUM MANDUCAVERUNT

VI¹⁰⁵ De his¹⁰⁶, qui minis tantum cesserint¹⁰⁷ aut bonorum ablatione¹⁰⁸ aut transportationis poena deterriti sacrificaverunt¹⁰⁹ et nunc usque non poenituerunt neque conversi sunt, modo autem, id est, tempore huius synodi, se obtulerunt <E97, f. 248vb> conversionis suae consilium capientes, placuit eos usque ad magnum diem inter audientes suscipi, poenitentiam autem agere triennio et post duos¹¹⁰ alios annos sine oblatione communicare et ita demum sex annis completis ad perfectum pervenire. Quod si aliqui ante hoc concilium suscepti sunt ad¹¹¹ poenitentiam, ex illo tempore imputabitur eis initium sexennii¹¹² constituti. Quod si alicui¹¹³ horum quodlibet¹¹⁴ mortis periculum aut ex¹¹⁵ aegritudine aut ex aliqua causa acciderit, his communionem propter viaticum suum non negari.

DE¹¹⁶ HIS, QUI FREQUENTER IDOLIS IMMOLAVERUNT

VII¹¹⁷ <V630, f. 80rb> De his¹¹⁸, qui festis diebus paganorum in remotis eorum locis conviviis interfuerunt et suas nihilominus epulas ibidem¹¹⁹ portaverunt atque¹²⁰ comederunt, placuit, ut post biennii¹²¹ poenitentiam suscipiantur, ita tamen, utrum aut¹²² cum oblatione recipiendi¹²³ sint, an¹²⁴ ad solam communionem admitti debeant, unusquisque episcoporum examinet vitam¹²⁵ eorum et¹²⁶ praeterita ac¹²⁷ praesentia¹²⁸ habita consideratione perpendat¹²⁹.

DE¹³⁰ HIS, QUI VI¹³¹ COACTI IDOLIS IMMOLAVERUNT

VIII¹³² Hi¹³³ autem, qui secundo et tertio sacrificaverunt vi¹³⁴ coacti, quattuor annis sese¹³⁵ ad poenitentiam submittant, duobus autem aliis sine oblatione communicent, septimo anno perfectionem recepturi communionis.

<W411, f. 10r> DE¹³⁶ HIS¹³⁷, QUI ET ALIIS SACRIFICANDI CAUSAM¹³⁸ ATTULERUNT

VIIII¹³⁹ Quotquot autem non solum a fide dominica deviaverunt¹⁴⁰, <V1341, f. 11vb> sed etiam insurrexerunt in alios et fratribus persuaserunt et rei facti sunt persuasionis, hi¹⁴¹ per triennium quidem inter caticuminos habeantur, per aliud autem sexennium poenitentiae recipiant locum, alio¹⁴² vero anno, id est decimo, communionem sine oblatione recipiant, ut completo decennio perfectione fruantur. Ideo¹⁴³ autem ipso tempore etiam vita eorum et conversatio¹⁴⁴ consideranda est.

DE^{145 146} DIACONIBUS

X¹⁴⁷ Diaconi¹⁴⁸ quicumque, cum ordinantur, si in ipsa ordinatione protestati sunt dicentes velle¹⁴⁹ se habere uxores nec posse se continere, hi¹⁵⁰, si¹⁵¹ postea ad nuptias venerint¹⁵², maneant in minis<O93, f. 38ra>terio, propterea quod his¹⁵³ <E97, f. 249ra> episcopus licentiam dederit. Quicumque sane tacuerunt et susceperunt manus impositionem¹⁵⁴ professi¹⁵⁵ continentiam, si¹⁵⁶ postea ad nuptias convenerint¹⁵⁷, a ministerio cessare debebunt.

DE¹⁵⁸ DISPONSATIS¹⁵⁹ PUELLIS ET AB ALIIS CORRUPTIS

XI¹⁶⁰ Desponsatas¹⁶¹ puellas et postea ab aliis corruptas¹⁶² placuit erui et his¹⁶³ reddi, quibus fuerant¹⁶⁴ desponsatae¹⁶⁵, etiamsi eis¹⁶⁶ a raptoribus florem pudoris amisisse constiterit.

DE¹⁶⁷ HIS¹⁶⁸, QUI ANTE BAPTISMUM SACRIFICAVERUNT IDOLIS

XII¹⁶⁹ Eos, qui ante baptismum sacrificaverunt et postea baptismum consecuti sunt, placuit ad ordinem promoveri, tamquam ab omni crimine lavacri salutaris sanctificatione purgatos.

DE¹⁷⁰ CHOREPISCOPIS

XIII¹⁷¹ Vicariis¹⁷² episcoporum, quos¹⁷³ Graeci chorepiscopos vocant, non licere vel presbyteros vel diaconos ordinare, sed nec presbyteris civitatis sine episcopi praecepto¹⁷⁴ aliquid imperare nec¹⁷⁵ sine auctoritate litterarum eius in unaquaque parrochia¹⁷⁶ aliquid agere.

DE¹⁷⁷ PRESBYTERIS A CARNE SE ABSTINENTIBUS

XIIII¹⁷⁸ De his¹⁷⁹, qui in clero sunt presbyteri vel diaconi et abstinent se¹⁸⁰ a carnibus, hoc placuit statui, ut non¹⁸¹ eas <V630, f. 80va> tamquam immundas contemnant¹⁸², contingant¹⁸³ a quibus quidem, qui¹⁸⁴ se abstinere volunt, habeant potestatem, ita tamen¹⁸⁵, ut, si quando cum oleribus coquuntur, eadem tamquam carnibus polluta non iudicent, sed ex¹⁸⁶ his¹⁸⁷ cibum assumant, quamvis a carnibus se abstineant. Quod si in tantum eas immundas et abominabiles iudicaverint, ut nec olera, quae cum carnibus coquuntur, aestiment comedenda, tamquam <V1341, f. 12ra> non consentientes huic regulae cessare hos¹⁸⁸ oportet a ministerio et ordine suo. Si quis autem huic^{189 190} regulae monitus¹⁹¹ non oboedierit, sed carnes, ut dictum est, immundas et abominandas existimaverit, cessare debet ab ordine suo.

NON¹⁹² DEBERE PRESBYTEROS ECCLESIASTICA IURA¹⁹³ VENDERE¹⁹⁴

<W411, f. 10v> XV¹⁹⁵ Si qua de rebus ecclesiae, cum episcopus non est¹⁹⁶, presbyteri vendiderint¹⁹⁷, placuit rescisso contractu ad ius ecclesiasticum revocari. In iudicio autem erit episcopi constitutum, si pretium debeat recipi <E97, f. 249rb> necne¹⁹⁸, propter quod saepe contingit¹⁹⁹ distractarum rerum reditus ampliorem summam pro accepto pretio reddi²⁰⁰.

DE²⁰¹ HIS²⁰², QUI IRRATIONABILITER VIXERUNT

XVI²⁰³ In hoc titulo²⁰⁴, Graeca verba haec sunt ΠΕΡΤΩΝΑ²⁰⁵ ΛΟΓΕΥCIA²⁰⁶ KACNO²⁰⁷ KAa OTEI²⁰⁸ TOME NON TOLONE²⁰⁹, quae nos latine possumus dicere, de his²¹⁰, qui irrationabiliter versati sunt sive versantur. Sensus autem in hac sententia duplex²¹¹ esse potest, qui ex subiectis²¹² conicitur, aut de his²¹³, qui cum pecoribus coitu mixti sunt aut more pecorum incesta²¹⁴ cum propinquis sanguinum²¹⁵ commiscuerunt²¹⁶. Quotquot igitur ante vicesimum²¹⁷ aetatis suae annum tale crimen²¹⁸ admiserint, quindecim annis²¹⁹ in poenitentia²²⁰ exactis²²¹ orationi²²² tantum incipiant communicare et quinquennium alterum in communione orationis solius perdurantes post vicesimum²²³ cum oblatione ad communionem suscipiantur. Discutiatur²²⁴ autem et vita eorum, qualis²²⁵ fuerit tempore poenitentiae, et iuxta²²⁶ hanc humanitatem consequantur. Quod si qui perseverantius abusi sunt hoc crimine, prolixius²²⁷ tempus, id est viginti²²⁸ annorum, poenitentiam²²⁹ suscipiant. Qui²³⁰ vero exacta viginti annorum aetate et uxores habentes in hoc crimine²³¹ inciderint²³², post²³³ viginti et quinque annos²³⁴ poenitentia²³⁵ acta ad communionem orationum admittantur, in qua cum²³⁶ communione orationum altero quinquennio perdurantes²³⁷ plenam communionem cum oratione recipiantur. Quod si aliqui et²³⁸ uxores habentes et²³⁹ excedentes²⁴⁰ quinquagesimum²⁴¹ aetatis suae annum in hoc prolapsi²⁴² sunt scelere²⁴³, <V630, f. 80vb> ad exitum vitae²⁴⁴ tantum communionem mereantur.

DE²⁴⁵ HIS²⁴⁶, QUI SICUT ANIMALIA²⁴⁷ MUTA VIXERUNT

XVII²⁴⁸ Hos²⁴⁹ eosdem²⁵⁰ sane non solum²⁵¹ leprosos crimine huiuscemodi <O93, f. 38rb> factos, sed et alios isto suo morbo replentes placuit inter eos orare, qui tempestate iactantur, qui a nobis inergumini²⁵² intelleguntur.

<V1341, f. 12rb> DE²⁵³ EPISCOPIS, QUI ORDINATI NON SUSCIPIUNTUR

XVIII²⁵⁴ Si qui²⁵⁵ episcopi suscepti non sunt a sua diocesi, in qua fuerant²⁵⁶ denominati, compellantur ad²⁵⁷ eandem iudicis edicto redire. Quod si voluerint alias ecclesias occupare et vim facere aliis episcopis, quos²⁵⁸ ibi invenerint, seditiones <E97, f. 249va> excitando adversus²⁵⁹ eos, hos segregare²⁶⁰ oportet. Quod si volunt in presbyterio in ecclesia, ubi prius fuerant, tamquam presbyteri residere, non re<W411, f. 11r>pellantur a propria dignitate. Quod si etiam ibi seditiones concitare probantur episcopis²⁶¹ ibidem²⁶² constitutis, segregari eos necesse est et nihilominus presbyterii dignitate privari.

DE²⁶³ HIS²⁶⁴, QUI VIRGINITATEM²⁶⁵ PROFITENTUR²⁶⁶

XVIIII²⁶⁷ Quotquot²⁶⁸ virginitatem pollicitam²⁶⁹ praevaricatae²⁷⁰ sunt, professione contempta inter digamos, id est, qui ad secundas nuptias transierunt, haberi debebunt. Virgines autem puellas, quae tamquam sorores²⁷¹ cum nonnullis viris habitare volunt, ab eorum consortio prohibemus.

DE²⁷² ADULTERIS

XX²⁷³ Si quis adulterium commiserit, septem annis in poenitentia²⁷⁴ completis perfectioni reddatur secundum pristinos gradus.

DE²⁷⁵ MULIERIBUS, QUAE FORNICATAE PARTUS²⁷⁶ SUOS NECANT

XXI²⁷⁷ De mulieribus, quae fornicantur et partus suos necant, sed et de his²⁷⁸, quae agunt secum, ut utero²⁷⁹ conceptos²⁸⁰ excutiant, antiqua quidem definitio usque ad exitum vitae²⁸¹ eas ab ecclesia²⁸² removet²⁸³. Humanius²⁸⁴ autem nunc definimus, ut eis decem annorum tempus poenitentiae tribuatur.

DE²⁸⁵ HIS²⁸⁶, QUI VOLENTES HOMICIDIUM FECERUNT²⁸⁷

XXII²⁸⁸ Qui voluntarie homicidium fecerint²⁸⁹, ad poenitentiam quidem iugiter se submittant²⁹⁰, circa exitum²⁹¹ autem vitae communione digni²⁹² habeantur.

DE²⁹³ HIS²⁹⁴, QUI NOLENTES HOMICIDIUM FECERINT²⁹⁵

XXIII²⁹⁶ Eos vero, qui non voluntate, sed casu homicidium fecerint, prior quidem regula post septem tantum annorum poenitentiam²⁹⁷ communioni²⁹⁸ sociavit secundum gradus constitutos. Haec²⁹⁹ vero humanior definitio quinquennii tempus³⁰⁰ tribuit³⁰¹.

DE³⁰² HIS³⁰³, QUI MORE GENTILIUM VIVUNT

XXIIII³⁰⁴ Qui auguria³⁰⁵ vel³⁰⁶ auspicia sive somnia vel divinationes quaslibet secundum morem gentilium observant <V1341, f. 12va> aut in domos³⁰⁷ suas huiusmodi homines introducunt in exquirendis aliquibus arte malefica³⁰⁸ aut³⁰⁹ domos³¹⁰ lustrant, confessi quin<V630, f. 81ra>quennio³¹¹ poenitentiam agant secundum antiquas regulas constitutas.

DE³¹² EO, QUI SOROREM SPONSAE SUAE VITIAVIT

<E97, f. 249vb> XXV³¹³ Si quis sponsam habens sorori eius forsitan intulerit vitium eique inhaeserit tamquam suae et sibi expetendam³¹⁴ esse coniunctionem^{315 316} duxerit³¹⁷, hanc³¹⁸ autem deceptam postea uxorem duxerit disponsatam³¹⁹. Illa vero, quae³²⁰ vitium passa est, si forte necem sibi intulerit, omnes hi³²¹, qui huius³²² facti sunt conscii, decem annis in poenitentiam³²³ redigantur secundum canones³²⁴ constitutos.

EXPLICIT CONCILIUM ANCHIRITANI³²⁵

O93, f. 38rb; V630, f. 81ra; W411, f. 11r; V1341, f. 12va; E97, f. 249vb