8. Konzil von Toledo

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

O93, f. 81va; V630, f. 149vb; W411, f. 136v; V1341, f. 86ra; E97, f. 324va

IN NOMINE DOMINI INCIPIUNT^¹ GESTA SYNODALIA LII^² PONTIFICUM IN URBE^³ REGIA CELEBRATA DIE XVII^⁴ KAL. IANUAR. ERA^⁵ DCLXLI ANNO^⁶ INCARNATIONIS DOMINICAE DCCLIII. CICLI^⁷ DECENNOVALIS XI^⁸

<E97, f. 324vb> Anno^⁹ quinto orthodoxi atque gloriosi et vera clementiae dignitate praecipui Reccesvinti^¹⁰ regis, cum^¹¹ nos omnes divinae ordinatio voluntatis eiusdem principis serenissimo iussu in basilicam^¹² sanctorum apostolorum^¹³ ad sacrum synodi coegisset aggregari conventum, dies tandem laetitiae^¹⁴ appetitu^¹⁵ diutissime^¹⁶ praeoptatus et gratus adfuit et iucundus tanto nostri pectoris avidiori voto susceptus, <V630, f. 150ra> quanto^¹⁷ ad remedium salutis exstiterat anhelantium^¹⁸ praecordiis^¹⁹ exquisitus. Cumque ex more unusquisque nostri^²⁰ ordinis^²¹ sedes debitas^²² occupasset et^²³ eventum rei tranquillae intentionis exspectatio^²⁴ sustineret, adest serenissimus princeps^²⁵ pia religione^²⁶ plenissimus et summo laudum^²⁷ titulo gloriosus, qui se nostro coetui reddens acclinis, ut hunc omnipotenti domino precibus commendaremus adstans^²⁸ dulcifluis^²⁹ nos^³⁰ cohortatus^³¹ est verbis grates deferens deo virtutum, quod suae^³² iussionis implentes decretum in unum fuissemus adunati^³³ concilium. Sed^³⁴ cum tam^³⁵ humilem cognovissemus eius animae^³⁶ voluntatem et tam sublimis gloriae celsitudinem sublimius^³⁷ videremus^³⁸ acclinem, tanta^³⁹ sumus in^⁴⁰ dei^⁴¹ gloriam^⁴² exultationis^⁴³ succensi, ut grates illi debitas^⁴⁴ <E97, f. 325ra> et honorem et laeti redderemus et cernui. Sed quantum extulerat principem humilitatis ordo, sublimis tanto^⁴⁵ ad exercitia summae virtutis instruebant exempla sacratissimi principis formam nostrae^⁴⁶ religionis^⁴⁷. Tum relatis deo laudibus de unitatis alternae proventu^⁴⁸, magna nos cum tranquillitatis gratia allocutus est dicens:

Et^⁴⁹ summus^⁵⁰ auctor rerum me divae memoriae domni^⁵¹ et^⁵² genitoris^⁵³ mei temporibus in regni^⁵⁴ sede^⁵⁵ subvexit atque ipsius gloriae participem fecit, nunc tamen, cum ipse requiem aeternarum adeptus^⁵⁶ est mansionum^⁵⁷, ea, quae in me totius regiminis transfusa iura reliquit^⁵⁸, ex toto divina mihi^⁵⁹ potentia subiugavit, unde, quia regendorum^⁶⁰ membrorum causa salus est capitis et felicitas populorum nonnisi mansuetudo est principum, votive <V1341, f. 86rb> decrevi vobis coram positis et votorum meorum deliberationes sanctione^⁶¹ patula reserare^⁶² et studiorum apta^⁶³ sincera exhibitione deferre. At vero quia anhelum pectus se^⁶⁴ in promissorum^⁶⁵ completa^⁶⁶ diffundit, ne^⁶⁷ pigredine^⁶⁸ fessum^⁶⁹ retardationis oneribus se submittat^⁷⁰, longam prosecutionem compendia^⁷¹ brevitatis^⁷² adstrinxit^⁷³ et, quod^⁷⁴ productionibus^⁷⁵ <W411, f. 137r> loquelarum in contione^⁷⁶ diffundere potui, totum in tomi huius complicamento^⁷⁷ prorsus^⁷⁸ almae vestrae sanctitudini^⁷⁹ offerre decrevi^⁸⁰ ^⁸¹ id^⁸² magno^⁸³ precatu deliberationis exhortans, ut, quaecumque illic tenentur adscripta^⁸⁴, valido attendatis intuitu^⁸⁵, sagaci^⁸⁶ perscrutemini^⁸⁷ studio et^⁸⁸, quicumque^⁸⁹ exstiterint placita deo, <O93, f. 81vb> vestri oris ad nos sacro referantur oraculo.

Accepto^⁹⁰ dein oblato nobis tomo^⁹¹, agentes domino^⁹² gratias acclamavimus: Gloria in excelsis deo et in terra pax hominibus bonae voluntatis. Post huius exultationis beatae gaudium et caelestis gloriae hymnum eidem sacro principi benediximus reseratoque^⁹³ tomo^⁹⁴ haec inibi^⁹⁵ contexta^⁹⁶ reperimus:

IN NOMINE DOMINI FLAVIUS RECCES<V630, f. 150rb>VINTUS^⁹⁷ REX Reverentissimis patribus in hac sancta synodo residentibus sanctis^⁹⁸ episcopis^⁹⁹.

Admirabili dono regulam fidei meae^¹⁰⁰ solidam tenens et instructam agnoscens atque in honorem^¹⁰¹ eius diadema^¹⁰² gloriae cum cordis humilitatem^¹⁰³ prosternens^¹⁰⁴, illo laetus^¹⁰⁵ auditu, <E97, f. 325rb> quod^¹⁰⁶ omnes reges terrae serviunt^¹⁰⁷ et oboediunt deo^¹⁰⁸, eo^¹⁰⁹, reverendi patres, excelsiori^¹¹⁰ mihi venerationis honore sublimes, coram vobis advenio in gratiam mansuetudinis vestrae testimonium convocans et ad testimonium visionis vestrae memet^¹¹¹ coram omnipotentis dei nutibus tremendis acclinans, referens^¹¹² illi corde laeto gratias opulentas, quod vos clementia^¹¹³ voluntatis ipsius ex nostrae celsitudinis iussu ad huius sanctae congregationis votivum dignatus est deducere coetum, confidens tam mihi quam vobis et in praesentium serie temporum et in futurorum longitudine^¹¹⁴ saeculorum eius adesse gratiae praemium, quoniam vestra^¹¹⁵ concordia in conveniendo unanimum^¹¹⁶ ac religiosum demonstratis^¹¹⁷ effectum^¹¹⁸ et dispositionis meae^¹¹⁹ in regendis populis, quam pium sit, prosperatis^¹²⁰ patenter^¹²¹ agnoscere votum. Nunc^¹²² igitur, quia monenti^¹²³ locutioni^¹²⁴ longae dictionis non capit excessum, quid de sancta fide noverim, quam caelitus^¹²⁵ illapsam mihi per sanctorum apostolorum sequentiumque patrum ora cognovi, seu quid de secuturis^¹²⁶ negotiis, pro quibus hunc conventum^¹²⁷ vestrae^¹²⁸ congregationis^¹²⁹ coadunari^¹³⁰ percensui^¹³¹, intimare decreverim, in huius tomi <V1341, f. 86va> serie conscripta tenete ac relecta^¹³² praenoscite^¹³³ et cunctis, quae tenori eius nostrae amplitudinis potestas impressit, vestrae beatitudinis gravitas effectum tam eis^¹³⁴ prona^¹³⁵ ac miseranter impendat, quam nostrae mansuetudinis serenitas haec vobis implenda^¹³⁶ commendat.

Exordium itaque allocutionis meae^¹³⁷ ex definitione^¹³⁸ sanctae fidei inchoans^¹³⁹, cetera, quae futura^¹⁴⁰ sunt prosecutionibus intimanda velut supra soliditatem petrae constructurus adeo^¹⁴¹ etiam^¹⁴², ut^¹⁴³ operis mei aedificium^¹⁴⁴ congressurus eo sequentia^¹⁴⁵ <W411, f. 137v> validius^¹⁴⁶ ponam, quod^¹⁴⁷ decentius^¹⁴⁸ firmissima praetulerim. Primo^¹⁴⁹ itaque coram se reverentia vestra^¹⁵⁰ habeat, quod nosse^¹⁵¹ non ambigat^¹⁵² me orthodoxae fidei veram, sanctam^¹⁵³ et sinceram regulam de^¹⁵⁴ corde puro et conscientia bona plenissime habere, veraciter scire et firmissime retinere atque eam ita complecti^¹⁵⁵ ac^¹⁵⁶ venerari atque diligere, sicut^¹⁵⁷ eam apostolica^¹⁵⁸ traditio docet^¹⁵⁹, sicut eam sancta synodus Nicena^¹⁶⁰ constituit, sicut <E97, f. 325va> Constantinopolim sanctorum patrum congregatio definivit^¹⁶¹, sicut Ephesini^¹⁶² primi coetus <V630, f. 150va> unitas affirmavit, sicut Chalcedonensis concilii^¹⁶³ definitio praetulit, hanc cum fidelibus servans, ad hanc^¹⁶⁴ salvandos infideles invitans^¹⁶⁵, in hanc subiectos populos regens, hanc propriis gentibus tenendam insinuans^¹⁶⁶, hanc populis alienis^¹⁶⁷ annuntians^¹⁶⁸, ut in^¹⁶⁹ illa glorificans deum et inter^¹⁷⁰ mortales me summae divinitatis felicitas assequatur et in terra viventium hereditas a me gloriae capiatur. En, reverentissimi patres, quantum ad^¹⁷¹ veritatem fidei sanctae pertinuit ex toto animam meam suae^¹⁷² confessionis titulos explicuisse, honorificentia vestra pensavit. Iam nunc magnopere^¹⁷³ arbitror esse mihi opportunum^¹⁷⁴, quo^¹⁷⁵ tendimus societati^¹⁷⁶ eiusdem verae^¹⁷⁷ fidei studia sanctae operationis innectere, ne hanc aut sine operibus mortuam habeamus aut non^¹⁷⁸ plenitudinis suae^¹⁷⁹ dignitatem^¹⁸⁰, perspicua^¹⁸¹ decidat^¹⁸² inhonesta, dum scriptura non silente, de quibusdam infertur^¹⁸³, qui dicunt se nosse^¹⁸⁴ deum, factis autem negant. Ut ergo hanc fidem super^¹⁸⁵ lapidem illum^¹⁸⁶ solidatam^¹⁸⁷, quem reprobaverunt quidam^¹⁸⁸ aedificantes, idem^¹⁸⁹ tamen a domino factum^¹⁹⁰ est in caput anguli et est admirabilis in oculis nostris, plenius habemus^¹⁹¹ eiusque insignibus decentius^¹⁹² exornemus^¹⁹³, attendite, cuius operis fructum cuiusque operationis augmentum^¹⁹⁴ studiis huius sanctae fidei consociare^¹⁹⁵ velimus et innectere quantotius^¹⁹⁶ praeoptemus^¹⁹⁷. Itaque revolutis^¹⁹⁸ retro temporibus ita vos omnemque populum iurasse recolimus, ut cuiuscumque ordinis vel honoris personam^¹⁹⁹, quae in necem^²⁰⁰ regiam^²⁰¹ excidiumque Gothorum gentis ac patriae detecta fuisset vel cogitasse^²⁰² noxia vel egisse, irrevocabilis^²⁰³ sententiae multatus atrocitate^²⁰⁴ nusquam^²⁰⁵ <O93, f. 82ra> <V1341, f. 86vb> mereretur veniae^²⁰⁶ remedium vel alicuius temperantiae percipere qualecumque subsidium. At nunc, quia grave onerosumque^²⁰⁷ censetur, dum^²⁰⁸ pietatis actibus gravi contradictione^²⁰⁹ haec sententia resultare^²¹⁰ perpenditur^²¹¹ et sic funditus damnationis adstipulatio retinetur, ne pietatis^²¹² atque^²¹³ apostolo <W411, f. 138r> praecinente ad omnia utilis est, quocumque aditur^²¹⁴, reservetur, vestro^²¹⁵ haec committo^²¹⁶ fidenti animo <E97, f. 325vb> sacris pertractandam^²¹⁷ iudiciis ac dirimenda sententiis, unde iam vestrum erit, inspirante^²¹⁸ vobis miseratione divina ita utriusque discriminis temperare mensuram, ne^²¹⁹ aut in iuramento condicio teneat reos aut impietatis ultio habeat inhumanos, sicque nostra^²²⁰ vos^²²¹ instruat forma iudicii, ut^²²² subiectos populos nec in profanationibus^²²³ habeamus^²²⁴ subditos, nec impietatis vinculis doleamus^²²⁵ comminatos^²²⁶. Post huius conventionis alloquium sequentium tractemus^²²⁷ causas negotiorum similique^²²⁸ subiungimus^²²⁹ vos intendere^²³⁰ attentione. Decernimus attestan<V630, f. 150vb>tes universitatem vestram^²³¹ per summae divinitatis coaequalem^²³² et coaeternam^²³³ et inseparabilem trinitatem atque illius mysterii^²³⁴ sacramentum, quod^²³⁵ incarnatum dei filium de spiritu sancto et Maria virgine pro salute^²³⁶ mundi vera fides in toto orbe denuntiat atque adventum eiusdem Iesu Christi filii dei domini nostri, quo perimendi sunt impii^²³⁷ et regnum eius, quo^²³⁸ glorificandi sunt sancti, ut, quaecumque negotia de quorumlibet querelarum^²³⁹ auditibus exstiterint patefacta, cum iustitiae^²⁴⁰ vigore misericorditer et cum temperamento miserationis iustissimae concorditer^²⁴¹ terminetis^²⁴², in legum sententiis, quae aut depravata consistunt aut ex^²⁴³ superfluo^²⁴⁴ vel debito^²⁴⁵ coniecta videntur^²⁴⁶, nostrae serenitatis^²⁴⁷ accommodante^²⁴⁸ consensu haec sola^²⁴⁹, quae ad sinceram iustitiam et negotiorum sufficientiam conveniant ordinetis, canonum obscura quaedam et in dubium versa in meridiem lucidae intellegentiae reducatis omniumque negotiorum conventus ordinumque status, qui^²⁵⁰ in vestram exstiterint devoluti praesentiam, ita maiorum regulis^²⁵¹ concordantes iustissime pieque^²⁵² ac temperanter^²⁵³ constituere studeatis, ut et mihi, qui^²⁵⁴ ad studiorum fructus bonorum anhelo pars beatorum adveniat et vos, qui^²⁵⁵ adimplentes^²⁵⁶ voluntatem dei me^²⁵⁷ non spernitis imprecantem regio^²⁵⁸ beatitudinis aeternae suscipiat^²⁵⁹ et visio delectationis^²⁶⁰ dei sibi perenniter inhaerere concedat. Vos^²⁶¹ etiam^²⁶² illustres viros, quos ex officio palatino^²⁶³ huic^²⁶⁴ sanctae synodo interesse^²⁶⁵ primatus^²⁶⁶ obtinuit ac nobilitas <E97, f. 325*ra> spectabilis^²⁶⁷ honoravit et^²⁶⁸ experientia^²⁶⁹ aequalitatis^²⁷⁰ plebium rectores exegit, quos in regimine socios^²⁷¹, in adversitate fidos et in prosperis^²⁷² amplector strenuos, per quos iustitia leges implet, miseratio legis^²⁷³ impletur^²⁷⁴ contra iustitiam legum <V1341, f. 87ra> moderatio aequitatis^²⁷⁵ temperantiam^²⁷⁶ legis^²⁷⁷ extorquet^²⁷⁸, adiurans obtestor per omne illud admirabile et^²⁷⁹ solum unius sacrae fidei sacramentum <W411, f. 138v> et^²⁸⁰ ^²⁸¹ venerabilem^²⁸² omnium sanctorum patrum, per^²⁸³ ^²⁸⁴ quem^²⁸⁵ obtestor^²⁸⁶ conventum, ut ad cunctae veritatis ac discretionis iustissimae formulam ita animos dirigatis, ut nihil a^²⁸⁷ consensu praesentium patrum sanctorumque virorum aliorum^²⁸⁸ sumentis^²⁸⁹ ducentes obtutum^²⁹⁰ quicquid innocentiae vicinum, quicquid iustitiae proximum, quicquid a pietate non alienum vel soli deo cognoveritis exsistere^²⁹¹ placitum, instanter, modeste et cum omni dignamini^²⁹² intentione complere scientes, quia in eo, quod haec mea sobria^²⁹³ vita^²⁹⁴ completis, vos deo amabiles assignatis^²⁹⁵, et in eo, quod decretorum nostrorum edicta favoris^²⁹⁶ exhibitione cum^²⁹⁷ robore me vobiscum simul deo^²⁹⁸ placiturum assigno. In commune iam vobis cunctis et ex divino^²⁹⁹ cultu ministris idoneis et ex aula regia rectoribus^³⁰⁰ divini nominis adiuratione constrictis^³⁰¹, aditio consensionis meae^³⁰² verum purumque promissum, ut, quodcumque^³⁰³ <V630, f. 151ra> iustitiae aut pietatis^³⁰⁴ salutarique discretioni^³⁰⁵ vicinum decernere seu adimplere cum sancto^³⁰⁶ consilio^³⁰⁷ elegeritis, omnia favente^³⁰⁸ deo perficiam et adversus commoda^³⁰⁹ controversiarum^³¹⁰ querelam^³¹¹ principali^³¹² ^³¹³ auctoritate^³¹⁴ muniam ac defendam^³¹⁵. Praemissis illis, quae ad domesticos fidei regula veritatis pertinuisse^³¹⁶ probavit^³¹⁷, adhuc^³¹⁸ aliud a beatitudinis vestrae conventu eiusdem fidei debita^³¹⁹ sancta deposcit, connectente^³²⁰ me in sequentis^³²¹ traditionis^³²² confinio^³²³ causam, quae nostrae^³²⁴ dignitati^³²⁵ probatur^³²⁶ extranea, quam licet per me lucrari Christus^³²⁷ hortetur^³²⁸, inimicam sibi tamen esse non ambigit, donec, quod ardenter optat^³²⁹, obtineat. Iudaeorum scilicet et^³³⁰ vitam^³³¹ moresque denuntio^³³², <O93, f. 82rb> quorum^³³³ tantummodo novi terram regiminis mei^³³⁴ pollutam esse peste contagii^³³⁵. Nam cum^³³⁶ deus omnipotens omnes^³³⁷ ex hac regione radicitus exstirpaverit^³³⁸ hereses, hoc solum sacrilegii dedecus^³³⁹ <E97, f. 325*rb> remansisse dinoscitur, quod aut nostrae devotionis instantia corrigat aut ultionis suae vindicta disperdat. Ex eis enim quosdam^³⁴⁰ traditionis errore vetusto^³⁴¹ video retinere iura perfidiae^³⁴², quosdam vero sacri baptismatis expiatos ablutione, ita in apostasiae^³⁴³ denuo^³⁴⁴ relapsos^³⁴⁵ errorem^³⁴⁶, ut detestabilior inveniatur in eis probatio^³⁴⁷ blasphemiae quam in illis, quos nondum constat purificatos esse regenerationis sacrae liquore. Pro quo^³⁴⁸ bonae intentionis agone et^³⁴⁹ lucro fidei verae obsecro reverentiam^³⁵⁰ beatitudinis vestrae atque^³⁵¹ suprataxato^³⁵² contestor tremendae coniurationis tenore^³⁵³, ut absque^³⁵⁴ omni favore^³⁵⁵, absque omni personarum partis ipsorum acceptione, quicquid ad domini et redemptoris mei Iesu Christi veram fidem verumque pertinet^³⁵⁶ ad^³⁵⁷ honorem, de his iubeatis ardenter <V1341, f. 87rb> et verissime deo ac fidei meae^³⁵⁸ placitam sententiam dare, ut, sicut mihi divina pietas <W411 f. 139r> regimen fidelium dedit^³⁵⁹, cum quibus eam me^³⁶⁰ glorificari^³⁶¹ cognoscit, ita quoque infidelium assequi tribuat lucrum, in quibus et voluntatis^³⁶² suae fieri bonum et in^³⁶³ eius advenisse^³⁶⁴ congaudeamus^³⁶⁵ venerabile regnum.

Datum sub die^³⁶⁶ Kal. Ianuar., anno feliciter quinto gloriae regni nostri^³⁶⁷.

ITEM^³⁶⁸ SUPSCRIPTIO. In nomine domini Flavius Reccesvinthus^³⁶⁹ rex hanc fidei et bonae voluntatis meae^³⁷⁰ deliberationem manu mea subscripsi^³⁷¹.

Relecta^³⁷² ^³⁷³ omni^³⁷⁴ pagina vel finita, cum glorificassemus deum de fidei principalis auditu et de bonae voluntatis^³⁷⁵ affectu, ad peragendum causarum ceterarum^³⁷⁶ negotium^³⁷⁷ statim vertimus animum simulque sumus exorsi iudicium^³⁷⁸. Tunc primae narrationis exortu annuere^³⁷⁹ fidei nobis tractatus^³⁸⁰ occurrit incipientes de illa primitus loqui, ut^³⁸¹ inde^³⁸² soliditatis auspicemur exordium^³⁸³, unde^³⁸⁴ sacrae sumpsimus nativitatis initium, quatenus assertionum^³⁸⁵ sanctarum forti praemissa sententia, quicquid subsequenter advenerit de actis negotiorum fortius^³⁸⁶ sustinere valeat seriem^³⁸⁷ decretorum. Unius^³⁸⁸ ^³⁸⁹ itaque sacrae fidei veram professionem veramque regulam tenere, nos tota^³⁹⁰ virtute animi^³⁹¹ et profitemur et acclamamus, cunctisque percipiendam <E97, f. 325*va> ac retinendam plena^³⁹² deliberatione in<V630, f. 151rb>cessanter^³⁹³ praedicamus, sicut a sanctis apostolis ostensa docetur, sicut a sequentibus patribus orthodoxis^³⁹⁴ disserta probatur, sicut etiam a^³⁹⁵ sanctis illis synodalibus^³⁹⁶ gestis^³⁹⁷ vere sancteque^³⁹⁸ confirmata dinoscitur, in quibus Arrii^³⁹⁹, vel Euticetis^⁴⁰⁰ insanissimus^⁴⁰¹ error^⁴⁰² depraehenditur^⁴⁰³ et radicitus exstirpatur, sicut denique in sacris missarum sollemnitatibus concordi voce profitemur ac dicimus^⁴⁰⁴:

Credimus in unum deum patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae, visibilium omnium et invisibilium conditorem et in unum dominum Iesum Christum, filium dei unigenitum, ex patre natum ante omnia saecula, deum ex^⁴⁰⁵ deo, lumen ex lumine, deum^⁴⁰⁶ verum ex deo vero, natum, non factum, homousion patri^⁴⁰⁷, hoc^⁴⁰⁸ est eiusdem cum patre substantiae, per ipsum^⁴⁰⁹ omnia facta sunt quae in caelo et^⁴¹⁰ quae in terra, qui propter nos et propter nostram salutem descendit et incarnatus est de spiritu sancto et Maria virgine, homo factus et^⁴¹¹ passus sub Pontio Pilato ac^⁴¹² sepultus et^⁴¹³ tertia die resurrexit, ascendit in caelos, sedet^⁴¹⁴ ad dexteram patris, inde venturus in^⁴¹⁵ gloria iudicare vivos et mortuos, cuius regni non erit finis. Credimus et in spiritum sanctum^⁴¹⁶ et vivificatorem, ex patre <V1341, f. 87va> et filio procedentem, cum patre et filio adorandum et glorificandum, qui locutus est per prophetas, et^⁴¹⁷ unam^⁴¹⁸ catholicam atque apostolicam ecclesiam. Confitemur unum baptisma^⁴¹⁹ in remissionem^⁴²⁰ peccatorum. Exspectamus resurrectionem mortuorum et^⁴²¹ vitam futuri^⁴²² saeculi. Amen.

Huius sanctae fidei regula idcirco nunc tractatus^⁴²³ non recipit^⁴²⁴ aperturam, qui^⁴²⁵ aetas sacris doctoribus abunde constat exposita^⁴²⁶ et imminentium causarum negotia nos <W411, f. 139v> ad alia pertrahunt^⁴²⁷ peragenda^⁴²⁸.

<O93, f. 82va> II^⁴²⁹ Secundae disputationis occursu adfuit negotium tam difficile^⁴³⁰ quam et^⁴³¹ grave, in quo de refugis^⁴³² atque perfidis disputatione commota, utrumne posset eorundem^⁴³³ temperari sententia^⁴³⁴ damnatorum, magno satis conatu^⁴³⁵ est exquisitum. Sed cum illarum series condicionum^⁴³⁶, ad quas decursis^⁴³⁷ non^⁴³⁸ longe temporibus pro eorum penuria hostilitatis vastitas nos iurare coegerat, nostris esset auditibus recensita^⁴³⁹, tantam^⁴⁴⁰ repperimus^⁴⁴¹ obligationis illic^⁴⁴² inesse^⁴⁴³ censuram^⁴⁴⁴, ut macularum suarum nodositas^⁴⁴⁵ non tantum videretur prohibitionem dedisse^⁴⁴⁶ transgressionum, quantum conclusisse viscera <E97, f. 325*vb> pietatum. Aderat enim, quod^⁴⁴⁷ in utroque pavor agebat^⁴⁴⁸ et ne sancti nominis profanatio fieret et ne miserationis operatio interiret, quia ex dei nominis profanatione^⁴⁴⁹ non aberat, quod terrebat, et^⁴⁵⁰ prohibitione pietatis aderat, quod tedebat^⁴⁵¹, dumque alterno periculorum obiecti^⁴⁵² se prolatae^⁴⁵³ sententiae compugnarent, <V630, f. 151va> periclitabamur ancipites in bifido^⁴⁵⁴ partium discidentium^⁴⁵⁵ calle, quo^⁴⁵⁶ direptionis tramite iudicium properaret^⁴⁵⁷. Sed cum gressibus disputationis nostrae esset difficultatis congressio et^⁴⁵⁸ devia nos^⁴⁵⁹ abiecisset^⁴⁶⁰, properandi tandem relicto discrimine cum fragore^⁴⁶¹ singultuum^⁴⁶² ^⁴⁶³ et imbribus lacrimarum ad deum, qui pietatis fons est, verba simul et corda convertimus orantes^⁴⁶⁴.

Aspira, sancte^⁴⁶⁵ spiritus, et ducito^⁴⁶⁶ nos in portum voluntatis tuae, sedatis fluctibus ignorantiae nostrae. Ecce enim periculorum sirtes in litore cursus nostri proveniunt^⁴⁶⁷ atque hinc inde obviantibus^⁴⁶⁸ naufragiorum^⁴⁶⁹ obicibus, quo^⁴⁷⁰ dispositionis nostrae vela^⁴⁷¹ pandamus^⁴⁷², attentionis^⁴⁷³ consideratione non cernimus. Sed aspirati^⁴⁷⁴, sancte spiritus, et dato nobis te donante nosse, quid iubeas, ac te iubente^⁴⁷⁵ implere posse, quod iusseris, ut et perlustrando illumines, quod nescimus, et adiuvando perficias, quod implere pavemus. Simus^⁴⁷⁶ ergo in^⁴⁷⁷ te requiescentes^⁴⁷⁸ et^⁴⁷⁹ erroneorum^⁴⁸⁰ fluctuum pavoribus abiectis^⁴⁸¹, commercia nos iubemus^⁴⁸² disponere pacis, <V1341, f. 87vb> inchoemus^⁴⁸³ illa, quae et in gloriam^⁴⁸⁴ tuae omnipotentiae^⁴⁸⁵ conferantur et humanae salutis te annitente donentur. Temporibus non procul excursis^⁴⁸⁶, cum quorundam refutatorum^⁴⁸⁷ tumultuosa seditio^⁴⁸⁸ frequenter vastationes terris inferret et scandala populis cum excidiis irrogaret^⁴⁸⁹, adeo^⁴⁹⁰ ut captivorum^⁴⁹¹ turmas ducerent^⁴⁹² et desolationes^⁴⁹³ ecclesiarum^⁴⁹⁴ facerent^⁴⁹⁵, quae tali concussae^⁴⁹⁶ sunt peste, ut^⁴⁹⁷ quilibet^⁴⁹⁸ conatus nequeat^⁴⁹⁹ reparare, exactum est vi^⁵⁰⁰ potius necessitatis exortae quam deliberatione iudicii, ut contra eosdem eisdemque^⁵⁰¹ simillimos cum omni^⁵⁰² fere populo acerrima iuramenta^⁵⁰³ daremus, unde iurasse nos per attestationem^⁵⁰⁴ divini nominis condicio iuramenti demonstrat et, ne resolvi queat^⁵⁰⁵, sacrae scripturae auctoritas instat. Scriptum^⁵⁰⁶ namque est^⁵⁰⁷ in Exodo: <W411, f. 140r> Non assumes nomen domini dei tui in vanum^⁵⁰⁸, nec enim insontem habebit dominus eum, qui assumpserit nomen domini dei sui^⁵⁰⁹ frustra. <E97, f. 326ra> Item in Levitico: Non periurabis in nomine meo, nec pollues nomen domini dei tui: ego dominus. At vero quia^⁵¹⁰ illata pressurarum^⁵¹¹ acerbitas^⁵¹² resolvi possit ac debeat, tam^⁵¹³ vinculorum et lamentorum horror insinuat, quam eiusdem auctoritatis dominicae praecepta commendant. Etenim iuxta veterem translationem ita quosdam per Isaiam gravi exprobratione^⁵¹⁴ dominus^⁵¹⁵ increpitat^⁵¹⁶ dicens: Vae filiis^⁵¹⁷ desertionis, dicit^⁵¹⁸ dominus, fecistis consilium^⁵¹⁹ non per me et sponsionem non per spiritum meum, adicere^⁵²⁰ peccatum super peccatum. Item in Ieremiam^⁵²¹: <V630, f. 151vb> Iniquitates nostrae declinaverunt omnia^⁵²², et peccata nostra amoverunt bona a^⁵²³ nobis, quia^⁵²⁴ inventi sunt in populo meo impii et loquentes^⁵²⁵ vana^⁵²⁶. Statuerunt ad dispergendos viros et^⁵²⁷ compraehenderunt; ut laqueus venantis^⁵²⁸ plenus volatilibus, sic domus eorum plenae dolo^⁵²⁹ ^⁵³⁰. Item^⁵³¹ eundem^⁵³²: Vae mihi anima^⁵³³, quia^⁵³⁴ periit^⁵³⁵ revertens ad terram, et qui corrigat inter homines non est. Omnes in sanguine iudicantur, unusquisque^⁵³⁶ proximum suum tribulat^⁵³⁷ omnes, <O93, f. 82vb> in malum manus suas praeparant. Beneficientiam^⁵³⁸ certe^⁵³⁹, quae divinis oculis tanto est^⁵⁴⁰ gratior, quanto et^⁵⁴¹ invenitur esse praesentior^⁵⁴², sic nos Isaias instruit dicens: Dissolve colligationes impietatis, solve fasciculos deprimentes^⁵⁴³. Paulus etiam vas electionis: Pietas ad omnia utilis^⁵⁴⁴ est. Et Iacobus: Iudicium sine misericordia^⁵⁴⁵ illi, qui non fecerit misericordiam; superextollit^⁵⁴⁶ autem misericordia^⁵⁴⁷ iudicio^⁵⁴⁸. Ioannes idem^⁵⁴⁹: Qui odit fratrem suum homicida est, et scitis, <V1341, f. 88ra> quia omnis homicida^⁵⁵⁰ non habet vitam aeternam in se manentem. Et per semetipsam veritas: Diligite inimicos vestros, benefacite his^⁵⁵¹, qui vos^⁵⁵² oderunt. Et iterum: Dimittite^⁵⁵³, et dimittetur vobis, si autem non dimiseritis, nec pater vester caelestis dimittet vobis peccata vestra. Ecce sunt dominicae iussionis^⁵⁵⁴ hinc^⁵⁵⁵ de^⁵⁵⁶ adstipulata firmissima cautione praecepta^⁵⁵⁷, ac proinde, quia sunt divini oris^⁵⁵⁸ prosecutione taxata, manebunt per omnia aeterna lege praefixa^⁵⁵⁹. Quid ergo? Numquid^⁵⁶⁰ et^⁵⁶¹ iuramenti^⁵⁶² iustitiae^⁵⁶³ et^⁵⁶⁴ iuramenta^⁵⁶⁵ pacis sibi contraire narrabimus^⁵⁶⁶, dum scriptum sit: Misericordia et veritas obviaverunt sibi, iustitia et pax complexae^⁵⁶⁷ sunt se? Ut^⁵⁶⁸ quia^⁵⁶⁹ controversiarum^⁵⁷⁰ lapsus esse^⁵⁷¹ in^⁵⁷² contentione fassi^⁵⁷³ sumus et^⁵⁷⁴ ^⁵⁷⁵ unus^⁵⁷⁶ partis assertionem narravimus^⁵⁷⁷ <E97, f. 326rb> non implendam^⁵⁷⁸, cur^⁵⁷⁹ alterius assertio^⁵⁸⁰ partis iacturae^⁵⁸¹ patietur^⁵⁸² instantiam? Et quia iuramenti custodia ultionem non temperat pavescendam, idcirco impietatis atrocitas mortem pariat^⁵⁸³ exsecrandam? absit. Etenim, si publicis sacramentorum gestis, quod deus avertat, a quibuslibet illicita vel non bona exstitisse^⁵⁸⁴ condicio allegatur^⁵⁸⁵, quae aut iugulare^⁵⁸⁶ animam patris aut agere compelleret^⁵⁸⁷ <W411, f. 140v> stuprum^⁵⁸⁸ sacratissimae virginis, numquid^⁵⁸⁹ non^⁵⁹⁰ tolerabilius esset stultae promissionis eicere^⁵⁹¹ vota, quam per^⁵⁹² inutilium^⁵⁹³ promissorum custodiam^⁵⁹⁴ exhorrendam criminum implere mensuram? Quod si^⁵⁹⁵ ita esset, quomodo crederetur unius observantia iussionis esse^⁵⁹⁶ fons pietatis, cum emitteret^⁵⁹⁷ tribulos ultionis? Aut quaenam illa esset sacrae observatio legis, quae sacrilegia^⁵⁹⁸ committeret probitatis^⁵⁹⁹ vel cuius mensurae aequitas videretur, ut ex unius praecepti^⁶⁰⁰ cautela necis exoriretur immanitas truculenta? At nunc non ita contendimus, ut^⁶⁰¹ contentionum divortiis^⁶⁰² concitatis^⁶⁰³ nosipsos contentionis certaminibus misceamus^⁶⁰⁴. Est vera pax in utroque, quod dicimus^⁶⁰⁵, quia sic sanctus^⁶⁰⁶ spiritus iter^⁶⁰⁷ nostrum ac^⁶⁰⁸ cursum temperat, ut in nullo^⁶⁰⁹ devius^⁶¹⁰ non^⁶¹¹ <V630, f. 162ra> casus a dispositione secludat. Unde plena iam voce, pleniori fide, plenissimaque intentione praedicimus atque^⁶¹² in tota^⁶¹³ sanctae ecclesiae^⁶¹⁴ universitate^⁶¹⁵ praedicamus pariter et optamus, nulla profanatione^⁶¹⁶ solius et summae divinitatis nomen exsistere assumendum, nullo periurii^⁶¹⁷ sacrilegio indebito profanandum, nullo vos^⁶¹⁸ ^⁶¹⁹ piam contractu fallaciae contingendum. Nam si attestante veritate propter profanationem periurii^⁶²⁰ evitandam^⁶²¹ prohibetur^⁶²² omnino iurare, cum dicitur: Sit sermo vester, est, est, non, non, quod autem plus est, a malo est, quomodo impunitum erit nomen tantae gloriae voluntarie profanasse, dum in eo taxati^⁶²³ fides dinoscitur interisse vel quatenus pacis <V1341, f. 88rb> foedera^⁶²⁴ inter^⁶²⁵ gentium discidia ligabuntur, si non iuramenti pacta^⁶²⁶ sanctiori integritate^⁶²⁷ serventur? Etenim omne^⁶²⁸, quod in pacis^⁶²⁹ foedera^⁶³⁰ venit, tunc solidius subsistit^⁶³¹, cum^⁶³² iuramenti hoc interpositio roborat, sed et omne^⁶³³, quod^⁶³⁴ animos amicorum conciliat, tunc fides^⁶³⁵ durat^⁶³⁶, cum^⁶³⁷ eam^⁶³⁸ sacramenti vincula ligant, omne etiam, quod testis adstipulatur^⁶³⁹, tunc^⁶⁴⁰ verius constat, <E97, f. 326va> cum^⁶⁴¹ id adiectio iurationis affirmat. Quod si et gestis^⁶⁴² deficiat, nocentis fidem sola iurisiurandi taxatio manifestat. Hinc^⁶⁴³ ut mentibus^⁶⁴⁴ humanis divina^⁶⁴⁵ voluntas panderet, quod volebat, ne labens^⁶⁴⁶ fragilitas pro^⁶⁴⁷ incerto teneret, quod inviolatae^⁶⁴⁸ veritatis promissio exprimebat, per Isaiam^⁶⁴⁹ loquitur dicens: Ego dominus et non est alius, in memetipso iuravi. Si ergo tantae institutionis^⁶⁵⁰ limite sunt votiva^⁶⁵¹ iuramenta servanda, quis alienus^⁶⁵² a veritate constituat^⁶⁵³ exsecrabiliter violanda^⁶⁵⁴? Stabunt ergo sacrae auctoritatis vivifica^⁶⁵⁵ iussa nec vana profanatione erunt aliquatenus temeranda. Verum ne^⁶⁵⁶ iuramenta, quae data sunt, videantur in nos^⁶⁵⁷ ita penitus miserationum conclusisse praecordia, ut nullam^⁶⁵⁸ de pietatis affectu^⁶⁵⁹ animae viscera^⁶⁶⁰ concipiant indulgentiam parituram^⁶⁶¹, sic stabilitis^⁶⁶² contractibus^⁶⁶³ iuramenti sinum^⁶⁶⁴ misericordiae aperimus, atque ita^⁶⁶⁵ cunctis deo placita devotione misereri^⁶⁶⁶ censemus, ut nos nec^⁶⁶⁷ iuramenti <W411, f. 141r> teneat cautio^⁶⁶⁸ reos, nec^⁶⁶⁹ humanitas^⁶⁷⁰ faciat exsecrandos^⁶⁷¹. <O93, f. 83ra> Occurrere^⁶⁷² certe^⁶⁷³ miserorum ruinis^⁶⁷⁴ debet^⁶⁷⁵ subsidio unusquisque, quo^⁶⁷⁶ valeant^⁶⁷⁷ ex relevatione^⁶⁷⁸ alienae vindictae a^⁶⁷⁹ se dei^⁶⁸⁰ removere^⁶⁸¹ vindictam^⁶⁸², libat enim domino prospera, qui ab^⁶⁸³ afflictis pellit adversa. Inde iuvante^⁶⁸⁴ passionis experientia^⁶⁸⁵ impendens patientibus passionis^⁶⁸⁶ suae patientiam^⁶⁸⁷ memorabat^⁶⁸⁸, suarum virtutum^⁶⁸⁹ catalogum^⁶⁹⁰ texens inter cetera sic connectit: Benedictio^⁶⁹¹ perituri^⁶⁹² super me veniebat et cor viduae consolatus sum. Et paulo post: Flebam quondam^⁶⁹³ super eum, qui afflictus erat et compatiebatur^⁶⁹⁴ <V630, f. 152rb> anima mea pauperi. Hinc^⁶⁹⁵ et Salomon^⁶⁹⁶: Erue eos, qui ducuntur ad mortem, et qui trahuntur ad interitum, liberare non cesses. Quibus sanctae auctoritatis instructi decretis, nec sanctum nomen profanasse nos constat, quod nullatenus profanandum vis^⁶⁹⁷ vestrae^⁶⁹⁸ praedicationis insinuat et indulgentiae visceribus adapertis, licet oris sui professione damnati difficile^⁶⁹⁹ mereantur^⁷⁰⁰ absolvi, iuxta^⁷⁰¹ quod scriptum est: Sanguis tuus super caput tuum, os^⁷⁰² enim tuum locutum est adversum te. Et iterum: Ex ore tuo iustificaberis^⁷⁰³ et^⁷⁰⁴ ex ore tuo condemnaberis^⁷⁰⁵; tamen pietatis intuitu et^⁷⁰⁶ praecedenti^⁷⁰⁷ viam pandimus et misericordiam <E97, f. 326vb> prorogamus. <V1341, f. 88va> Huius sane promissionis incaute crudam cruentamque temperare sententiam^⁷⁰⁸ illa^⁷⁰⁹, quam^⁷¹⁰ maxime compellimus^⁷¹¹ causa, quod haec duo mala, licet sint^⁷¹² omnino cautissime praecavenda, tamen^⁷¹³ si periculi necessitas ex his unum temperare compulerit, id debemus resolvere, quod minori nexu noscitur obligari^⁷¹⁴. Quid autem ex his levius, quidve sit gravius pietatis^⁷¹⁵ ^⁷¹⁶ acumine vestigemus. Etenim dum periurare compellimur, creatorem quidem offendimus, sed nos tantummodo maculamus, cum vero noxia^⁷¹⁷ promissa complemus et dei iussa superbe^⁷¹⁸ contemnimus^⁷¹⁹ et^⁷²⁰ proximis^⁷²¹ impia crudelitate nocemus, et nosipsos crudeliori^⁷²² mortis^⁷²³ ^⁷²⁴ gladio trucidamus. Illic^⁷²⁵ enim duplici^⁷²⁶ culparum telo^⁷²⁷ percutimur. Hic tripliciter iugulamur. Restat ergo, ut hac^⁷²⁸ nostra pergat^⁷²⁹ sententia, qua^⁷³⁰ misericordiae patuerit via, quae ita domino probatur accepta, ut plus eam cupiat quam sacrificia veneranda dicente ipso: Misericordiam volui et non sacrificium. Hac indulgentiae concessa licentia miserationis ipsius opus in gloriosi principis potestate^⁷³¹ redigimus, ut, quia deus^⁷³² illi miserendi^⁷³³ aditum patefecit, remedia pietatis ipse quoque^⁷³⁴ non deneget, quae ita principali discretione^⁷³⁵ moderata persistant, ut et illis sit aliquatenus^⁷³⁶ misericordia <W411, f. 141v> contributa et^⁷³⁷ nusquam gens aut patria per^⁷³⁸ eosdem aut periculum quodcumque perferat aut iacturam, haec miserationis obtentu temperasse sufficiat. Ceterum^⁷³⁹ quaecumque^⁷⁴⁰ iuramenta pro regiae potestatis salute vel contutatione gentis et patriae vel hactenus sunt exacta vel deinceps exstiterint exigenda, omni custodia omnique vigilantia indissolubiliter^⁷⁴¹ decernimus observanda, a^⁷⁴² membrorum truncatione mortisque sententia religione penitus absoluta^⁷⁴³. Sed ne^⁷⁴⁴ pravarum mentium versuta nequitia nosmet^⁷⁴⁵ ad periurii quandoque^⁷⁴⁶ devocet^⁷⁴⁷ culpam, nec a sanctae fidei regula^⁷⁴⁸ hanc asserat venire sententiam, tam^⁷⁴⁹ divinae auctoritatis oracula quam praecedentium patrum asserta^⁷⁵⁰ huic^⁷⁵¹ narrati<V630, f. 152va>oni curavimus innectenda. Etenim immutabilis^⁷⁵² deitatis^⁷⁵³, licet^⁷⁵⁴ dicta sint^⁷⁵⁵ firmissima^⁷⁵⁶, crebro tamen eius^⁷⁵⁷ et iuramenta leguntur et poenitentia, quae sacris exstant <E97, f. 327ra> mysteriis adoperta. Iurare namque dei est a se ipso nullatenus ordinata convellere^⁷⁵⁸, poenitere vero eadem ordinata, cum voluerit immutare^⁷⁵⁹. Sic enim per^⁷⁶⁰ Ieremiam^⁷⁶¹ dicit^⁷⁶²: Repente loquar adversus gentem et adversus regnum, ut eradicem et destruam et disperdam illud. Si poenitentiam^⁷⁶³ egerit <V1341, f. 88vb> gens illa^⁷⁶⁴ a^⁷⁶⁵ malo suo, quod locutus sum adversus eam, agam et ego poenitentiam super malo, quod cogitavi, ut^⁷⁶⁶ facerem ei. Et per Ezechielum^⁷⁶⁷: Si dixero iusto, quod vita vivat, et conversus^⁷⁶⁸ a^⁷⁶⁹ iustitia^⁷⁷⁰ sua fecerit iniquitatem, omnes iustitiae eius oblivioni tradentur et^⁷⁷¹ iniquitate sua, quam operatus est, in ipsa morietur. Si autem dixero impio: Morte morieris, et egerit poenitentiam a peccato suo, vita vivet et non morietur. Si ergo^⁷⁷² nostra conversio sic divinam mutat sententiam, cur miserorum tantae lacrimae vel pressura tam crudam non temperent ex miseratione vindictam? Hinc etiam israelitico^⁷⁷³ ^⁷⁷⁴ populo^⁷⁷⁵ saepe ultio promissa suspenditur, et Ninivitarum perditio divinae sententiae permutatione^⁷⁷⁶ sedatur.

At vero^⁷⁷⁷ illustrium^⁷⁷⁸ laudum titulo praeclarus^⁷⁷⁹ auctor^⁷⁸⁰ Ambrosius in libro de officiis primo huiusce rei causa sic loquitur: Est etiam contra <O93, f. 83rb> officium nonnumquam promissum^⁷⁸¹ sacramentum custodire^⁷⁸², ut Herodes, qui iuravit, quoniam, quicquid petitus esset, daret^⁷⁸³ filiae^⁷⁸⁴ Herodiadis et necem^⁷⁸⁵ Ioannis praestitit, ne^⁷⁸⁶ promissum denegaret^⁷⁸⁷. Nam <W411, f. 142r> de Gepte^⁷⁸⁸, quid dicam, qui immolavit filiam, quae^⁷⁸⁹ sibi victori primum occurrerat^⁷⁹⁰, quo votum impleret, quod spoponderat, ut, quid^⁷⁹¹ sibi primum occurrisset, offerret^⁷⁹² deo? Melius fuerat nihil tale promittere, quam promissum solvere parricidio^⁷⁹³. Item in libro tertio: Purum igitur ac sincerum oportet esse affectum, et^⁷⁹⁴ unusquisque simplicem sermonem proferat, vas suum in sanctitate possideat^⁷⁹⁵, nec fratrem circumscriptione^⁷⁹⁶ verborum inducat, nihil promittat inhonestum, ac^⁷⁹⁷ si^⁷⁹⁸ promiserit^⁷⁹⁹, tolerabilius est promissum non facere^⁸⁰⁰, quod turpe sit. Saepe plerique^⁸⁰¹ constringunt se iurisiurandi sacramento, et cum ipsi cognoverint promittendum non fuisse, sacramenti tamen contemplatione faciunt, quod spoponderint^⁸⁰², sicut de Herode <E97, f. 327rb> supra^⁸⁰³ scripsimus, qui saltatrici^⁸⁰⁴ praemium turpiter promisit, crudeliter solvit, turpe, quod regnum pro saltatione^⁸⁰⁵ promittitur, crudele, quod mors^⁸⁰⁶ professa^⁸⁰⁷ iurisiurandi religione donatus^⁸⁰⁸. Quanto tolerabilius tale fuisset^⁸⁰⁹ periurium sacramento? Et post pauca de Gepte^⁸¹⁰ disputans^⁸¹¹: Miserabilis necessitas, quae solvitur parricidio^⁸¹². Melius est^⁸¹³ votum^⁸¹⁴ ^⁸¹⁵ non solvere, id^⁸¹⁶ est^⁸¹⁷, quod sibi is, cui promittitur, nolit^⁸¹⁸ exsolvi. Et post paululum^⁸¹⁹: Non semper igitur <V630, f. 152vb> promissa solvenda^⁸²⁰ omnia sunt. Denique ipse dominus, sicut scriptura indicat, frequenter suam^⁸²¹ mutat sententiam.

Vir quoque sanctissimus Augustinus^⁸²² vestigationis acumine cautus, inveniendi arte praecipuus, asserendi copia <V1341, f. 89ra> profluus, eloquentiae^⁸²³ flore venustus, sapientiae^⁸²⁴ fructu fecundus, haec in suis narrat affatibus^⁸²⁵: Duo sunt omnino genera mendaciorum, in quibus non magna culpa est, sed tamen non est sine culpa, cum aut iocamur aut pro^⁸²⁶ misericordia mentimur. Illud primum^⁸²⁷ in iocando^⁸²⁸ ideo non est perniciosissimum, quia non fallit. Novit enim ille, cui dicitur, ioci causa esse dictum, secundum autem ideo^⁸²⁹ ^⁸³⁰ ^⁸³¹ mitius^⁸³² est, quia retinet nonnullam^⁸³³ benevolentiam^⁸³⁴. Idem ipse: Non auferat, inquit, veritas misericordiam, nec^⁸³⁵ misericordia impediat veritatem. Si enim pro veritate aut qua^⁸³⁶ singula veritate oblitus fueris misericordiam, non ambulaveris^⁸³⁷ in via domini, in quae^⁸³⁸ misericordia et veritas obviaverunt sibi.

Beatus etiam papa Gregorius^⁸³⁹ et vita^⁸⁴⁰ et^⁸⁴¹ meritis^⁸⁴² honorandus atque^⁸⁴³ in ethicis^⁸⁴⁴ assertionibus^⁸⁴⁵ pene cunctis merito praeferendus^⁸⁴⁶, sic in libris infert moralibus: Quia ergo Behemoth^⁸⁴⁷ iste^⁸⁴⁸ tam^⁸⁴⁹ inexplicabilibus nodis^⁸⁵⁰ ligatur^⁸⁵¹, ut plerumque mens in dubio^⁸⁵² adducta, unde^⁸⁵³ ^⁸⁵⁴ se a culpa solvere nititur, inde^⁸⁵⁵ culpa artius^⁸⁵⁶ adstringatur, recte dicitur: Nervi testiculorum <W411, f. 142v> eius perplexi^⁸⁵⁷ sunt. Argumenta namque machinationum^⁸⁵⁸ illius, quo^⁸⁵⁹ relaxantur^⁸⁶⁰, ut relinquant, eo magis implicantur^⁸⁶¹, ut^⁸⁶² teneant. Est^⁸⁶³ tamen, quod ad destruendas versutias utiliter fiat, ut, cum mens inter^⁸⁶⁴ minora^⁸⁶⁵ et maxima^⁸⁶⁶ peccata constringitur, si omnino nullus sine peccato evadendi aditus patet, minora^⁸⁶⁷ <E97, f. 327va> semper eligantur, quia et, qui murorum ambitu, ne fugiat, clauditur, ibi se in fugam praecipitat^⁸⁶⁸, ubi brevior^⁸⁶⁹ murus invenitur.

Nostri quoque saeculi doctor egregius, ecclesiae catholicae novissimum decus, praecedentibus aetate postremus, doctrinae comparatione non infimus, et quod maius est, in saeculorum fine doctissimus atque cum reverentia^⁸⁷⁰ nominandus Isidorus in libro sententiarum secundo haec pro tali^⁸⁷¹ narrat negotio: Non est conservandum sacramentum, quod^⁸⁷² male^⁸⁷³ et^⁸⁷⁴ incaute promittitur, veluti si quispiam adulterae perpetuam^⁸⁷⁵ cum ea^⁸⁷⁶ permanendi fidem polliceatur. Tolerabilius est enim non implere sacramentum quam permanere in stupri flagitio^⁸⁷⁷. Similiter in synonymis: In malis promissis rescinde fidem, in turpi^⁸⁷⁸ voto vita^⁸⁷⁹ decretum, quod incaute vovisti, non facias; impia est promissio, quae scelere adimpletur.

Haec de sacris paginis auctoribusque praecipuis brevissime sufficiat praelibasse. <V1341, f. 89rb> Nam plurima colligere poterit, qui^⁸⁸⁰ haec attentius legendo quaesierit^⁸⁸¹. Ceterum quibus haec nequaquam sufficiunt vel hinc sumant cum rubore silentium, quia^⁸⁸² optat^⁸⁸³ vas electionis^⁸⁸⁴ anathema esse a^⁸⁸⁵ Christo pro^⁸⁸⁶ fratribus <O93, f. 83va> suis^⁸⁸⁷ quam perdurare^⁸⁸⁸ crudelibus^⁸⁸⁹ in delictis.

<V630, f. 153ra> III^⁸⁹⁰ Tertiae^⁸⁹¹ ratiocinationis alloquio doluimus^⁸⁹² contra priora^⁸⁹³ monita patrum vota, perniciosissima posterorum, nam quanto frequentius illi noxia^⁸⁹⁴ vetuerunt^⁸⁹⁵, tanto studiosius isti^⁸⁹⁶ perpetrare vetita non quiescunt, sicque^⁸⁹⁷ per contrarium, quod penitus occumbere debuit^⁸⁹⁸, insultare non desinit, et res, quae tot excisa decretis arescere potuit, ad vicem lyrnei^⁸⁹⁹ capitis, ut ferunt fabulae, truncata^⁹⁰⁰ virescit. Denique quod^⁹⁰¹ non sine magno dolore dicendum^⁹⁰² est, repperiuntur quamplurimi negotio muneris perituri mercari^⁹⁰³ velle^⁹⁰⁴ gratiam spiritus sancti, dum ille^⁹⁰⁵ praemium donat^⁹⁰⁶, ut pontificalis ordinis sublime^⁹⁰⁷ culmen accipiat^⁹⁰⁸ obliti^⁹⁰⁹ verborum Petri, qui^⁹¹⁰ dixit ad Simonem: Pecunia tua tecum sit^⁹¹¹ in perditione^⁹¹², quoniam donum^⁹¹³ dei existimasti^⁹¹⁴ per pecuniam possidere^⁹¹⁵. Proinde^⁹¹⁶ quia et usitatum^⁹¹⁷ est tantum^⁹¹⁸ malum et maiorum <E97, f. 327vb> frequenter exstat^⁹¹⁹ mucrone^⁹²⁰ succisum, nos quoque huc^⁹²¹ vulneri^⁹²² canceroso ignitum, quod superest^⁹²³ adhuc, inicimus^⁹²⁴ ferrum^⁹²⁵, decernentes omnimodo, ut, quicumque deinceps propter accipiendam^⁹²⁶ sacerdotii dignitatem^⁹²⁷ quodlibet praemium fuerit detectus <W411, f. 143r> obtulisse, ex eodem^⁹²⁸ tempore se^⁹²⁹ noverit anathematis opprobrio^⁹³⁰ condemnatum atque a^⁹³¹ participatione^⁹³² Christi corporis et sanguinis alienum, ex^⁹³³ quo^⁹³⁴ illum constat^⁹³⁵ exsecrabile Christo perpetrasse flagitium. Quod si aliquis^⁹³⁶ exstiterit, qui accuset, ille, qui hunc^⁹³⁷ ordinem munerum fuerat^⁹³⁸ acceptione^⁹³⁹ lucratus^⁹⁴⁰ et suscepto^⁹⁴¹ honoris gradu privetur^⁹⁴² et in monasterio sub^⁹⁴³ perenni poenitentia religetur^⁹⁴⁴. Illi vero, qui pro hac^⁹⁴⁵ causa munerum acceptores exstiterint^⁹⁴⁶, si clerici fuerint, honoris amissione^⁹⁴⁷ multentur, si vero laici, anathemate perpetuo condemnentur.

IIII^⁹⁴⁸ Quartae congregationis^⁹⁴⁹ eventu obvius^⁹⁵⁰ sese^⁹⁵¹ nobis intulit pontificalis culminis lapsus, quem^⁹⁵² ante flere quam disponere compulsi ex ordine sumus. Nam^⁹⁵³ dum^⁹⁵⁴ secundum carnis assumptae mysterium ecclesiae suae fuerit dignatus caput exsistere Christus, merito in membris eius intentio episcoporum officia peragere cernitur oculorum. Ipsi enim de sublimioris^⁹⁵⁵ celsitudine ordinis^⁹⁵⁶ regunt et disponunt subiectas multitudines^⁹⁵⁷ plebium. <V1341, f. 89va> Unde quanto ipsi fiunt frequentius^⁹⁵⁸ ducatores^⁹⁵⁹, tanto^⁹⁶⁰ meritorum lumine^⁹⁶¹ debent^⁹⁶² praefulgere. Quapropter omnes episcopi inter cetera ornamenta^⁹⁶³ virtutum nitore carnis debent propensius enitere, ut ex hoc audientes mundiciam appetant, ex quo doctores immundicia non^⁹⁶⁴ deturpat, adeo ut^⁹⁶⁵, si deinceps episcopi detecti^⁹⁶⁶ fuerint exsecrabilibus flagitiis^⁹⁶⁷ cum quibuslibet feminis pollui ac familiari peculiaritate versari, noverint se irrevocabili sententia^⁹⁶⁸ patrum ulcisci, id est, et loci et ordinis se^⁹⁶⁹ dignitate privari.

<V630, f. 153rb> V^⁹⁷⁰ Quintae actionis impulsu pervenit^⁹⁷¹ ad^⁹⁷² totius concilii^⁹⁷³ sacrum auditum quosdam sacerdotes et ministros obliviscentes maiorum ac^⁹⁷⁴ veterum^⁹⁷⁵ constitutorum aut uxorum aut quarumcumque feminarum^⁹⁷⁶ immunda^⁹⁷⁷ societate et^⁹⁷⁸ exsecrabili^⁹⁷⁹ contagione turpari et^⁹⁸⁰ pessimi^⁹⁸¹ <E97, f. 328ra> cordis obstinatione^⁹⁸² tam sacris litteris quam patrum regulis obviantes nec^⁹⁸³ levi quidem^⁹⁸⁴ respiramine^⁹⁸⁵ contemplantes^⁹⁸⁶, quod scriptum est: Sancti estote, quoniam et ego sanctus sum^⁹⁸⁷, dicit dominus. Et illud apostolicum: Mortificate membra vestra, quae sunt super terram, id est fornicationem et^⁹⁸⁸ immundiciam, concupiscentiam malam et avaritiam, quibus, quanto^⁹⁸⁹ est pertinacior^⁹⁹⁰ vis^⁹⁹¹ in malis, tanto auctorum^⁹⁹² convenit obviare decretis. Propter quod flagitiis detectis^⁹⁹³ specialiter hoc a sancto concilio definitur, ut omnes episcopi id ipsum in suis quaerere sollicite curent^⁹⁹⁴, et cum^⁹⁹⁵ hoc verissime repperire potuerunt^⁹⁹⁶, inter^⁹⁹⁷ omnes placita^⁹⁹⁸ cautione^⁹⁹⁹ taliter^¹⁰⁰⁰ distringant^¹⁰⁰¹, ut^¹⁰⁰² nusquam^¹⁰⁰³ ulterius tam abominanda committant. Mulieres vero seu <W411, f. 143v> liberae sint seu^¹⁰⁰⁴ ancillae tam^¹⁰⁰⁵ turpiter^¹⁰⁰⁶ sociatae ita omnimodis^¹⁰⁰⁷ separentur aut certe vendantur, ut^¹⁰⁰⁸ ulterius ad conscios^¹⁰⁰⁹ sui criminis revertendi omnem^¹⁰¹⁰ habeant aditum denegatum. Illi vero, si omnino coerceri^¹⁰¹¹ nequiverint, usque ad exitum vitae suae monasteriis deputati^¹⁰¹² disciplinis monasticis^¹⁰¹³ <O93, f. 83vb> maneant omnino subiecti.

VI^¹⁰¹⁴ Sextae discussionis obiectu quorundam male sibi consciorum patuit denotatum elogium. Nam relatum est nobis quosdam subdiacones, postquam ad sacri^¹⁰¹⁵ ordinis pervenerint^¹⁰¹⁶ gradum, non solum carnis immundicia sordidari, cum scriptum sit: Mundamini, qui fertis vasa domini, sed etiam, quod^¹⁰¹⁷ dictu^¹⁰¹⁸ quoque^¹⁰¹⁹ nefas est^¹⁰²⁰, uxoribus copulari asserentes hoc ideo sibi licere, quia benedictionem a pontifice se nesciunt percepisse. Proinde omni excusationum discusso^¹⁰²¹ velamine, id praecipimus observari^¹⁰²², utrum^¹⁰²³ idem subdiacones ordinantur, cum vasis ministerii <V1341, f. 89vb> benedictio^¹⁰²⁴ ei^¹⁰²⁵ ab episcopo detur, sicut in quibusdam ecclesiis^¹⁰²⁶ vetustas^¹⁰²⁷ tradit antiqua et sacra dinoscitur consuetudo substare prolata, omni penitus ab^¹⁰²⁸ illis sorde^¹⁰²⁹ mulierum ac^¹⁰³⁰ familiaritate remota. Quod si hoc vulnere deinceps fuerint sauciati, mox erunt sub poenitentiae oneribus usque ad extremum vitae monasteriis religandi.

VII^¹⁰³¹ Septimae assertionis accessu adiit coetum nostrum tam^¹⁰³² inverecundia^¹⁰³³ progressio <E97, f. 328rb> quam ignobilis ac detestanda praesumptio. Quosdam enim aut eventu necessitatum^¹⁰³⁴ aut metu periculorum adeptos^¹⁰³⁵ fuisse^¹⁰³⁶ novimus ecclesiasticarum officia dignitatum, et quoniam, cum illis haec imponerentur^¹⁰³⁷, id sibi fieri noluisse testati^¹⁰³⁸ sunt, <V630, f. 153va> idcirco haec^¹⁰³⁹ spernere atque ad^¹⁰⁴⁰ pristina pertemptant coniugia moresque redire, tam nequiter caelestia iura solventes quam prompte saeculi^¹⁰⁴¹ exstant illecebris^¹⁰⁴² inhiantes. Qua de re nosse nos convenit, quod episcopalis eminentiae^¹⁰⁴³ non immerito sacris omnibus esse^¹⁰⁴⁴ summam^¹⁰⁴⁵ percensuit, quae ceteris sacerdotibus exercenda^¹⁰⁴⁶ prohibuit, scilicet templorum^¹⁰⁴⁷ dei sacrationem, chrismatis^¹⁰⁴⁸ benedictionem^¹⁰⁴⁹, sacrorumque ordinum institutionem^¹⁰⁵⁰, quae^¹⁰⁵¹ tamdiu aliter ordinata persistunt, quam excellentissime conferuntur, quia et tanto ab eis singulariter impenduntur, quanto eidem summo culmini peragenda^¹⁰⁵² servantur. Quomodo ergo, quod^¹⁰⁵³ in se recipit^¹⁰⁵⁴, a se reicere poterit, cum haec a^¹⁰⁵⁵ ^¹⁰⁵⁶ nullo altero conferri quam a^¹⁰⁵⁷ solis pontificibus novit, a^¹⁰⁵⁸ quibus nec^¹⁰⁵⁹ ligata^¹⁰⁶⁰ solvi, nec soluta poterunt^¹⁰⁶¹ ab aliquo religari? Sic enim ad Petrum veritas ait: Quodcumque ligaveritis^¹⁰⁶² super terram, erit ligatum^¹⁰⁶³ et in caelo, <W411, f. 144r> et quodcumque solveritis^¹⁰⁶⁴ super terram, erit solutum et in caelo. Nequaquam^¹⁰⁶⁵ ergo^¹⁰⁶⁶ aliquando^¹⁰⁶⁷ poterit profanari, quod divina^¹⁰⁶⁸ iussione simulque apostolicae traditionis auctoritate sacrum noscitur exstitisse, verum sicut sanctum^¹⁰⁶⁹ chrisma collatum et altaris honor evelli non queunt, ita quoque sacrum decus^¹⁰⁷⁰ honorum, quod his compar habetur et socium, qualibet^¹⁰⁷¹ fuerit occasione^¹⁰⁷² perceptum, manebit omnimodis^¹⁰⁷³ inconvulsum. At exstirpandum vero radicitus huius callidae machinationis inutile argumentum, id sibi rationabiliter dari noverint^¹⁰⁷⁴ in obiectu^¹⁰⁷⁵, quod sacrosancti baptismatis inappretiabile donum est semper et saepe non solum nolentibus, verum etiam, quod maius est, nescientibus impertitur^¹⁰⁷⁶, sed hoc a nullo penitus profanari permittitur. Quod et si hic opponitur, necdum rationis capacem^¹⁰⁷⁷ exsistere, qui^¹⁰⁷⁸ pro^¹⁰⁷⁹ hoc probatur accipere, hinc omnimodo^¹⁰⁸⁰ cognoscant^¹⁰⁸¹, quia, si maiores impune^¹⁰⁸² non deserunt, quod parvuli vel <V1341, f. 90ra> nesciendo vel nolendo <E97, f. 328va> percipiunt, quanto magis non convenit violari, quod pro mortis aut poenarum evadenda^¹⁰⁸³ pernicie^¹⁰⁸⁴ occulta dei dispensatione dinoscitur obvenisse^¹⁰⁸⁵? Recedant ergo talium desideriorum^¹⁰⁸⁶ impuderati^¹⁰⁸⁷ fautores^¹⁰⁸⁸ et licet muti^¹⁰⁸⁹ perceperint^¹⁰⁹⁰, quod non^¹⁰⁹¹ merebantur habere, libenter tamen ob caeleste retineant praemium, quod nolendo propter^¹⁰⁹² terrenae consecuti sunt necessitatis eventum, ut tam^¹⁰⁹³ inviti appetant bona diligere, quae^¹⁰⁹⁴ sponte videntur desidentes^¹⁰⁹⁵ impugnare. Quod si quis^¹⁰⁹⁶ post hoc perennis dispositionis edictum non sinceriter sacris inhaeserit^¹⁰⁹⁷ cultibus et abiciens a se gratiam, quam accepit, relabitur^¹⁰⁹⁸ et^¹⁰⁹⁹ ad coniugia moresque saeculi attemptaverit vel eum ad^¹¹⁰⁰ hoc redire constiterit, mox omni ecclesiastici ordinis dignitate privatus^¹¹⁰¹ vere^¹¹⁰² ut apostata a sanctae ecclesiae liminibus et societate fidelium habeatur prorsus exclusus, monasterii claustris, <V630, f. 153vb> donec advixerit^¹¹⁰³, sub poenitentia retrudendus.

VIII^¹¹⁰⁴ Repperimus^¹¹⁰⁵ quosdam divinis officiis mancipatos tanta nescientiae^¹¹⁰⁶ socordia plenos, ut nec illis probentur instructi competenter ordinibus, qui cotidianos^¹¹⁰⁷ versantur in usus^¹¹⁰⁸. Proinde sollicite constituitur atque decernitur, ut nullus^¹¹⁰⁹ cuiuscumque dignitatis ecclesiasticae <O93, f. 84ra> deinceps percipiant^¹¹¹⁰ gradum^¹¹¹¹, qui non totum psalterium vel canticorum usualium et hymnorum sive baptizandi perfecte non^¹¹¹² noverint^¹¹¹³ supplementum. Illi sane, <W411, f. 144v> qui iam honorum^¹¹¹⁴ dignitate^¹¹¹⁵ funguntur, et^¹¹¹⁶ huius^¹¹¹⁷ certamen ignorantiae caecitate vexantur aut sponte sumant intentionem necessariam perdiscendi^¹¹¹⁸ aut a maioribus ad lectionis exercitia^¹¹¹⁹ cogantur inviti.

VIIII^¹¹²⁰ Nonae intentionis admonitu^¹¹²¹ detecta est ingluvies horrenda voracium, quae, dum freno parsimoniae non adstringitur, religioni^¹¹²² contraire monstratur^¹¹²³ nam dicente^¹¹²⁴ scriptura: Qui spernit^¹¹²⁵ minima, paulatim decidit^¹¹²⁶. Illi tantae^¹¹²⁷ edacitatis^¹¹²⁸ improbae^¹¹²⁹ ^¹¹³⁰ grassantur^¹¹³¹, ut^¹¹³² caelestia et pene summa contemnere videantur. Etenim^¹¹³³ <E97, f. 328vb> quicumque quadragesimae^¹¹³⁴ dies, quae^¹¹³⁵ anni totius decimae deputantur^¹¹³⁶, quae et^¹¹³⁷ in oblatione ieiunii^¹¹³⁸ domino consecrantur, quibus etiam saluberrime condicio humani generis expiatur, dum a quattuor mundi partibus adhuc^¹¹³⁹ homo religionem^¹¹⁴⁰ crediturus adducitur et quattuor elementis formatus^¹¹⁴¹ et^¹¹⁴² propter transgressionem decalogi^¹¹⁴³ quater^¹¹⁴⁴ decies convenienter affligitur, illi^¹¹⁴⁵, qui^¹¹⁴⁶ auso^¹¹⁴⁷ ^¹¹⁴⁸ temerario^¹¹⁴⁹ haec omnia contemnunt^¹¹⁵⁰ nec^¹¹⁵¹ voracitatis ingluviem^¹¹⁵² ferant^¹¹⁵³ et, quod peius est, paschalia festa illicitorum esuum perceptione^¹¹⁵⁴ profanant^¹¹⁵⁵, <V1341, f. 90rb> quibus^¹¹⁵⁶ ex hoc adeo acerrime interdicitur, ut quisquis absque^¹¹⁵⁷ inevitabili^¹¹⁵⁸ necessitate atque fragilitate^¹¹⁵⁹ evidenti^¹¹⁶⁰ languore^¹¹⁶¹ seu etiam aetatis impossibilitate diebus quadragesimae^¹¹⁶² esum carnium praesumpserit attemptare, non solum reus erit resurrectionis^¹¹⁶³ ^¹¹⁶⁴ dominicae, verum etiam^¹¹⁶⁵ alienus ab eiusdem diei sancta communione, et hoc illi cumuletur^¹¹⁶⁶ ad poenam, ut ipsius anni tempore ab omni esu^¹¹⁶⁷ carnium abstineant^¹¹⁶⁸ gulam^¹¹⁶⁹, quia^¹¹⁷⁰ sacris diebus abstinentiae oblitus est disciplinam. Illi vero, quos aut^¹¹⁷¹ aetas incurvat aut languor^¹¹⁷² extenuat^¹¹⁷³ aut necessitas artat, non ante prohibita violare praesumant, quam a sacerdote permissum accipiant.

X^¹¹⁷⁴ Decimae colluctationis^¹¹⁷⁵ assensu^¹¹⁷⁶ molestis actibus, quibus^¹¹⁷⁷ sagax^¹¹⁷⁸ indagatio^¹¹⁷⁹ pietatis^¹¹⁸⁰ obviare^¹¹⁸¹ decrevit^¹¹⁸² et^¹¹⁸³ non tam^¹¹⁸⁴ bene regendi^¹¹⁸⁵ licentia^¹¹⁸⁶ quam se mansuetudo impugnasse probatur^¹¹⁸⁷, satis, ut opinamur, illi^¹¹⁸⁸ et gloriosi principis et decreto sanctae^¹¹⁸⁹ synodi huius contradictum esse conspeximus. Ita enim sanctus^¹¹⁹⁰ spiritus per utrasque definitiones mortalium corda proflavit^¹¹⁹¹, ut vitali flatu verborum in posterum omnem^¹¹⁹² exureret male concupiscentium rabiem^¹¹⁹³ animorum. Actum namque est definitionibus ipsis, ut, quia pietatis divinae incompraehensibilis^¹¹⁹⁴ natura^¹¹⁹⁵ se^¹¹⁹⁶ condicioni^¹¹⁹⁷ mortalium <V630, f. 154ra> in unione personae coniunxit mysterio redemptionis <W411, f. 145r> humanae, nos quoque membra^¹¹⁹⁸ capitis huius et perfidiae^¹¹⁹⁹ malum et concupiscentiam, quae radix <E97, f. 329ra> malorum^¹²⁰⁰ est omnium, et avaritiam, quae invenitur servitus idolorum, pari simul igne ac mucrone totoque artificio radicitus evellamus ac desecemus. Abhinc ergo deinceps ita erunt in regni gloriam perficiendi^¹²⁰¹ rectores, ut aut in urbe regia aut in loco, ubi princeps decesserit cum pontificum maiorumque palatii omnimodo eligantur assensu, non^¹²⁰² forinsecus^¹²⁰³ coetus^¹²⁰⁴ aut conspiratio^¹²⁰⁵ paucorum aut rusticarum plebium seditiosa tumultuatio^¹²⁰⁶, sed^¹²⁰⁷ erunt catholicae fidei assertores eamque et hanc^¹²⁰⁸, quae imminet, Iudaeorum perfidiam^¹²⁰⁹ et^¹²¹⁰ cunctorum^¹²¹¹ heresum iniuriam^¹²¹² defendentes, erunt actibus, iudiciis^¹²¹³ et vita modesti^¹²¹⁴, erunt^¹²¹⁵ in provisionibus rerum^¹²¹⁶ parci plus^¹²¹⁷ quam extenti, ut nullos^¹²¹⁸ ^¹²¹⁹ aut factione^¹²²⁰ scripturarum vel definitionum qualiumcumque contractus a^¹²²¹ subditis^¹²²² vel exigant vel exigendos intendant, erunt in conquisitis oblationis^¹²²³ ^¹²²⁴ gratissimae rebus non prospectantes proprii iura commodi^¹²²⁵, sed consulentes^¹²²⁶ patriae atque genti. <V1341, f. 90va> De rebus congregatis ab eis illas^¹²²⁷ tantum^¹²²⁸ sibi^¹²²⁹ vindicent^¹²³⁰ partes, quas^¹²³¹ dictaverit auctoritas principalis, rerum^¹²³² quaecumque inordinata reliquerint^¹²³³, hereditabunt^¹²³⁴ successores^¹²³⁵, proprii^¹²³⁶ eorum et ante regnum iustissime conquisita aut filii aut heredes capiant iure proximitatis^¹²³⁷. De affinium successione vel^¹²³⁸ munere, quamvis inordinata relicta^¹²³⁹ sint^¹²⁴⁰ aut primo^¹²⁴¹ tantum filiis aut heredibus sequenter proficiant vel propinquis ita in eorum cunctis^¹²⁴² actibus, moribus atque rebus privatae^¹²⁴³ legis^¹²⁴⁴ erit^¹²⁴⁵ auctoritas valitura, ut et perenniter maneat inconvulsa. Et non prius apicem regni quisque percipiat, quam se^¹²⁴⁶ illa per omnia suppleturum iurisiurandi taxatione^¹²⁴⁷ definiant^¹²⁴⁸. Cui etiam legi^¹²⁴⁹ vel decreto episcopalem^¹²⁵⁰ non solum in futuro, sed etiam in praesenti^¹²⁵¹ reverentiam^¹²⁵² apponentes, decernimus, ut, quicumque detractor^¹²⁵³ et non potius venerator decreti eiusdem atque legis^¹²⁵⁴ ^¹²⁵⁵ esse maluerit, sive religiosus ille sive^¹²⁵⁶ sit laicus, non solum ecclesiastica^¹²⁵⁷ ex<O93, f. 84rb>communicatione plectatur^¹²⁵⁸, verum et sui ordinis <E97, f. 329rb> dignitate privetur.

XI^¹²⁵⁹ Undecimae occasionis articulo decretorum universalium perenne dedimus firmamentum scientes, quod multimoda^¹²⁶⁰ semper deus oppositione iudiciorum aerumnas relevat^¹²⁶¹ oppressorum, et sicut malis exigentibus hominum permittit exerceri^¹²⁶² penurias <W411, f. 145v> ultionum, ita cum voluerit gravedines^¹²⁶³ relevat pressurarum. Hinc et decreta praecedentium patrum ad contentionis^¹²⁶⁴ iurgium radicitus evellendum^¹²⁶⁵ rite^¹²⁶⁶ synodalem^¹²⁶⁷ fieri censuere conventum, ut illic^¹²⁶⁸ de^¹²⁶⁹ diversitate iudiciorum praeteritae^¹²⁷⁰ lites habeant terminum, ubi sanctus^¹²⁷¹ spiritus universalem coadunaverit^¹²⁷² coetum. Ab^¹²⁷³ hoc ergo spiritu sancto succensiones^¹²⁷⁴ quaelibet^¹²⁷⁵ in posterum haud^¹²⁷⁶ impune valeant commu<V630, f. 154rb>niri^¹²⁷⁷, ut^¹²⁷⁸ generalitas^¹²⁷⁹ ^¹²⁸⁰ tuta valeat^¹²⁸¹ consistere, plena decernimus unanimitate^¹²⁸² connexi, ut quaecumque pro fidei causis ecclesiasticisque negotiis aut in praeteritis gestis aut in praesentibus constitutis aut in futuris etiam^¹²⁸³ decretis vel sunt vel fuerint definitione^¹²⁸⁴ conscripta^¹²⁸⁵ universalis auctoritatis, nullus deinceps contradicere^¹²⁸⁶ audeat nullus^¹²⁸⁷ evertere^¹²⁸⁸ praesumat, nullus^¹²⁸⁹ non implere contendat. Nam, si quis ex religione contra haec inoboediens aut susurrans aut certe lacerator aut invidus ac^¹²⁹⁰ non potius eorundem factor^¹²⁹¹ exstiterit gratiam^¹²⁹² et^¹²⁹³ honoris sui et communionis sanctae lugeat amissione^¹²⁹⁴ multatus. Cum vero aut^¹²⁹⁵ quaelibet^¹²⁹⁶ sancta^¹²⁹⁷ synodus agitur aut pacifice inter pontifices^¹²⁹⁸ quippiam^¹²⁹⁹ definitur, si pauciores per nescientiam vel contentionem^¹³⁰⁰ forte dissentiant^¹³⁰¹ aut commoniti a^¹³⁰² plurimorum <V1341, f. 90vb> coetu^¹³⁰³ dedecore confusionis abscedant^¹³⁰⁴ aut^¹³⁰⁵ excommunicationis^¹³⁰⁶ annuae sententiam^¹³⁰⁷ luant.

XII^¹³⁰⁸ Duodecimae^¹³⁰⁹ quaestionis^¹³¹⁰ propositione sacratissimi principis obsecratione piissima pro Iudaeorum abominabili ac nefanda perfidia^¹³¹¹ exsecranda, nostro coetui^¹³¹² perpatuit causa, quam idcirco in fine sententiarum censuimus esse ponendam, quoniam eandem gentem delicti sui merito retroductam per <E97, f. 329va> divinae sanctionis oracula in^¹³¹³ capite positam deflemus nunc^¹³¹⁴ esse in cauda^¹³¹⁵. Sed quia Christus ut pro nobis, ita quoque pro illis est mortuus, iuxta^¹³¹⁶ quod ipse ait: Non sum missus nisi ad oves, quae perierant^¹³¹⁷ domus Israel, necessarium^¹³¹⁸ duximus^¹³¹⁹ summam pro eis impendere curam, pro quibus suam Christus^¹³²⁰ ponere non dedignatus est animam. Id quoque principali clementia^¹³²¹ devotissime approbante^¹³²², quae ob hoc sui regni apicem^¹³²³ domino solidari praeoptat, si catholicae fidei pereuntium turmas acquirat, indignum^¹³²⁴ reputans orthodoxae fidei principem sacrilegis^¹³²⁵ imperare et^¹³²⁶ infidelium^¹³²⁷ societate^¹³²⁸ polluere^¹³²⁹, nihil aliud pro his ex nostra sententia definitur, quam ut decreta <W411, f. 146r> concilii Toletani, quod divae memoriae Sisenandi^¹³³⁰ regis aggregatum est tempore, a nobis ac posteris omnimoda suppleantur intentione. Qui^¹³³¹ autem ab eiusdem synodi voluerit^¹³³² sententia dissentire, ut vere sacrilegum se noverit condemnari.

Divinae trinitatis inseparabile nomen^¹³³³ sicut inspiratione mirabili nostrum^¹³³⁴ tractatum primordio^¹³³⁵ illuminavit^¹³³⁶, ita consummatione^¹³³⁷ sublimi eundem^¹³³⁸ iam perficiendo concludat^¹³³⁹, ut in illo sit nostrum explicuisse^¹³⁴⁰, a quo nobis fuit^¹³⁴¹ inchoasse. Damus ergo gloriam et honorem eidem^¹³⁴² sanctae et^¹³⁴³ indivisibili trinitati^¹³⁴⁴, quae nobis et haec^¹³⁴⁵ dicere contulit <V630, f. 154va> et in se dicta complevit, quae^¹³⁴⁶ reformavit in extremitate saeculorum remedia^¹³⁴⁷ pietatum et resolvit ligamina vinculorum. Sit^¹³⁴⁸ gratiarum^¹³⁴⁹ salus et benedictio^¹³⁵⁰ exercituum domino super serenissimum^¹³⁵¹ Reccesvinto^¹³⁵² ^¹³⁵³ principe glorioso, gratiarum actio^¹³⁵⁴ et^¹³⁵⁵ reverentiae^¹³⁵⁶ plenitudo a nobis omnibus^¹³⁵⁷ in commune ipsi clementissimo principi, bonorum gratifico largitori, cuius^¹³⁵⁸ votorum instantia benigna deus attulit complenda^¹³⁵⁹, cuius dispositio piissima pressurarum removit exitia, cuius temporibus confert^¹³⁶⁰ vigorem^¹³⁶¹ iustitia^¹³⁶² et exuberat^¹³⁶³ misericordia^¹³⁶⁴ opulenta, cui dominus^¹³⁶⁵ post praesentis^¹³⁶⁶ aevi tempora diuturnam^¹³⁶⁷ cum sanctis omnibus tribuat in re<O93, f. 84va>muneratione coronam. Nos autem omnes hanc decretorum nostrorum^¹³⁶⁸ seriem et^¹³⁶⁹ rectae fidei vel pietatis ac iustitiae fontem manentem^¹³⁷⁰, coram deo et sanctis^¹³⁷¹ <E97, f. 329vb> angelis eius, orthodoxis^¹³⁷² omnibus et nunc et^¹³⁷³ futuro^¹³⁷⁴ impensissime <V1341, f. 91ra> commendamus obserantes^¹³⁷⁵ ^¹³⁷⁶, ut hanc et reverenter adimpleant et ab aemulis benigne defendant, contemnentibus^¹³⁷⁷ autem^¹³⁷⁸ eam divinae^¹³⁷⁹ veritatis^¹³⁸⁰ ultio pavenda^¹³⁸¹ proveniat, observantibus^¹³⁸² autem misericordia profluens, pax perpetua et gloria sempiterna contingat. Huius quoque sententiae fortitudine vel vigore^¹³⁸³ decreti nostri seriem, quam in serenissimi domini nostri Reccesvinti^¹³⁸⁴ regis^¹³⁸⁵ edidimus nomine, pro rebus a divae memoriae patre suo quolibet titulo conquisitis decernimus omnino constare^¹³⁸⁶. Legem denique, quam pro coercenda^¹³⁸⁷ principum horrenda^¹³⁸⁸ cupiditate idem clementissimus edidit princeps, simili robore firmamus^¹³⁸⁹ atque, ut^¹³⁹⁰ futuris retro temporibus modis omnibus observetur, pari^¹³⁹¹ sententia definimus. Quae etiam, ne taciturna temporum^¹³⁹² vel obliviosa^¹³⁹³ vetustate deferantur^¹³⁹⁴, huic nostrae constitutioni^¹³⁹⁵ <W411, f. 146r> utraque decrevimus innectenda, ita cunctorum memoriae commendanda^¹³⁹⁶, ut a cunctis regulis superius^¹³⁹⁷ ordinatis^¹³⁹⁸ nusquam maneant segregata^¹³⁹⁹. Cetera quoque decretorum nostrorum iudicia, quae ab hac sancta synodo noscuntur esse^¹⁴⁰⁰ confecta, si quis convellere forsitan^¹⁴⁰¹ decreverit aut temere^¹⁴⁰² ^¹⁴⁰³ implere neglexerit vel infringere^¹⁴⁰⁴ quandoque voluerit, per iudicium omnipotentis dei anathema sit. Soli autem deo^¹⁴⁰⁵ nostro gloria in saecula saeculorum^¹⁴⁰⁶.

DECRETUM IUDICII UNIVERSALIS EDITUM^¹⁴⁰⁷ IN NOMINE^¹⁴⁰⁸ PRINCIPIS.

Soliditatem reddidisse^¹⁴⁰⁹ fracturae^¹⁴¹⁰ atque fecisse consurgere, quod exstiterat^¹⁴¹¹ collisum^¹⁴¹² et incrementum^¹⁴¹³ est huius^¹⁴¹⁴ ^¹⁴¹⁵ mercedis et plenitudo consummatae perfectionis^¹⁴¹⁶. Ponderi etenim collidentis ruinae, si aequalium proximorum cura^¹⁴¹⁷ convenit obviare^¹⁴¹⁸, quanto^¹⁴¹⁹ grandioris erit culpae praelibatae^¹⁴²⁰ incuriae discrimen incurrere, <V630, f. 154vb> si non, quo^¹⁴²¹ valent, excommunioni^¹⁴²² onere^¹⁴²³ sibi^¹⁴²⁴ commissos procurent^¹⁴²⁵ <E97, f. 330ra> populos sublevare? Properandum ergo est inter^¹⁴²⁶ ruinas collisionum catervas eripere collisorum^¹⁴²⁷, ut ex hoc iugiter et ultra nec vigorem nocendi habeat exsecranda pressura, et omnis compressus noverit sanctae sanctionis esse^¹⁴²⁸ sibi collata^¹⁴²⁹ remedia. Cum decursis ergo temporibus durae dominationis^¹⁴³⁰ sese potestas gravis^¹⁴³¹ attolleret^¹⁴³² et in subiectis populis^¹⁴³³ impiorum dominatus^¹⁴³⁴ non formaret iura regiminis, sed^¹⁴³⁵ excidia^¹⁴³⁶ ultionis, adspeximus^¹⁴³⁷ subditorum statum non ex <V1341, f. 91rb> ordine vegetari^¹⁴³⁸ ^¹⁴³⁹ rectoris, sed deici ex^¹⁴⁴⁰ gravedine^¹⁴⁴¹ potestatis. Contraxerunt^¹⁴⁴² enim reges elata fastigia in bifronti discidio motionis^¹⁴⁴³, et^¹⁴⁴⁴ aut in culpis lex ardua saeviebat^¹⁴⁴⁵ aut in spoliis^¹⁴⁴⁶ favorem^¹⁴⁴⁷ lex voluntaria commodabat. Inde mestos^¹⁴⁴⁸ animos non spes fovebat ex munere^¹⁴⁴⁹, sed tolerantia^¹⁴⁵⁰ vexabat in funere. Unde iam increpationis occursu^¹⁴⁵¹ non tantum nos abire^¹⁴⁵² sola ratio cogit, verum et ipsa commonitio^¹⁴⁵³ rerum impellit, ut ex omnium animorum deliberatione concordi illa^¹⁴⁵⁴ maneat^¹⁴⁵⁵ sententia dicta^¹⁴⁵⁶, quae et finem ausibus rite ponat illicitis et consultum salvandis iure ferat^¹⁴⁵⁷ populis. Quosdam namque conspeximus reges, postquam fuerint^¹⁴⁵⁸ regni gloriam assecuti^¹⁴⁵⁹ extenuatis viribus populorum rei^¹⁴⁶⁰ propriae congerere^¹⁴⁶¹ lucrum et obliti, quod regere^¹⁴⁶² sint^¹⁴⁶³ vocati, defensionem in vastationem^¹⁴⁶⁴ convertunt et^¹⁴⁶⁵ vastationem defensione pellere^¹⁴⁶⁶ defugiunt^¹⁴⁶⁷, illud gravius innectentes, quod ea, quae videntur acquirere^¹⁴⁶⁸ regni deputant honori vel gloriae, <W411, f. 147r> sed ita malunt in suo iure confundi, ut veluti ex debito decernant^¹⁴⁶⁹ haec in liberorum posteritatem^¹⁴⁷⁰ transmittit^¹⁴⁷¹. Quam^¹⁴⁷² ob rem in proprietatis illa conantur redigere sinu^¹⁴⁷³, quae pro solo constat illos imperii^¹⁴⁷⁴ percepisse^¹⁴⁷⁵ fastigio? Et^¹⁴⁷⁶ illud in iuris proprii collocant antro, quod populi utilitatis acquisitum esse constat^¹⁴⁷⁷ obtentu. Nam numquid ad illos aut <O93, f. 84vb> populorum adventus aut rerum poterat concurrere census, nisi exstitissent gloriae sublimati culminibus aut ab aequalibus illi potuerunt^¹⁴⁷⁸ rerum coacervatione^¹⁴⁷⁹ ditari, nisi per subiectos^¹⁴⁸⁰ glorioso apice potuissent attolli? Omnia certe totius plebis memoria^¹⁴⁸¹ subiecta^¹⁴⁸² ad^¹⁴⁸³ principale caput relevant^¹⁴⁸⁴, <E97, f. 330rb> attentum debitae visionis obtutum^¹⁴⁸⁵ ab illo negotiorum prospectant^¹⁴⁸⁶ remedium, cui modo gratum, modo^¹⁴⁸⁷ debitum^¹⁴⁸⁸ irrogant^¹⁴⁸⁹ censum. Regalis proinde^¹⁴⁹⁰ orthodoxa^¹⁴⁹¹ haec^¹⁴⁹² cuncta sibi deberi^¹⁴⁹³ convincit, ex quo^¹⁴⁹⁴ se^¹⁴⁹⁵ regere^¹⁴⁹⁶ cuncta^¹⁴⁹⁷ cognoscit^¹⁴⁹⁸ et inde conquisita non alteri quam sibi iuste defendit. Unde non personae, sed potentiae subdi^¹⁴⁹⁹ haec deberi^¹⁵⁰⁰ non ambigit. Regem aeterna^¹⁵⁰¹ iura^¹⁵⁰² faciunt, non persona, quia nec constat sui mediocritate, sed sublimitatis^¹⁵⁰³ honore. Quae ergo honori^¹⁵⁰⁴ debeant^¹⁵⁰⁵, honori^¹⁵⁰⁶ deserviant, et quae reges^¹⁵⁰⁷ accumulant, regno relinquant, ut, quia eos regni gloria decorat, ipsi quoque gloriam regni non extenuent, sed exornent. Habeant deinceps iure conditi reges in regendo iudicia iusta, in parcendo pectora prompta^¹⁵⁰⁸, in conquirendo studia parca, in conservando^¹⁵⁰⁹ vota^¹⁵¹⁰ sincera et^¹⁵¹¹ tanto gloriam regni cum felicitate <V1341, f. 91va> retentent, quanto^¹⁵¹² iura regiminis et mansuetudinis^¹⁵¹³ conservaverint et aequitate direxerint promissae^¹⁵¹⁴ <V630, f. 155ra> praemium ditionis^¹⁵¹⁵. Ne non prodisse putetur ex fomite rationis, revelare convenit evidentissimam^¹⁵¹⁶ speciem operis, ut^¹⁵¹⁷ ex illo nos idoneos assertores^¹⁵¹⁸ habeat probitas^¹⁵¹⁹ veritatis, ex quo semper^¹⁵²⁰ semetipsam reservaverit^¹⁵²¹ qualitas^¹⁵²² actionis. Ecce enim^¹⁵²³ ita ex^¹⁵²⁴ gentis nostrae mediocribus maioribusque personis multos^¹⁵²⁵ hactenus corruisse repperimus et deflemus, ut eorum agnitis ruinis non aliud possimus quam divinae iudicia considerare permissionis, quorum domorum spolia et potentiarum divitias^¹⁵²⁶ simul ac praedia ita conspicimus prorsus exinanita, ut nec fisci usibus commoda^¹⁵²⁷ nec palatinis officiis repperiantur^¹⁵²⁸ in remedium salutare collata. Cuius rei serie^¹⁵²⁹ ex utroque concurrente, dum et iudicatos^¹⁵³⁰ sententia iudiciorum elisit, et^¹⁵³¹ in^¹⁵³² eorum^¹⁵³³ bonis ad ipsorum vicem munificatus nemo surrexit, pene non tenuisse^¹⁵³⁴ <W411, f. 147v> disciplinam in ordine, sed defectum posuisse^¹⁵³⁵ pensatur^¹⁵³⁶ in gente^¹⁵³⁷, illo maiori salutis dispendio cumulato, quod tam haec, quae a^¹⁵³⁸ iudiciis vigor^¹⁵³⁹ iudiciorum abstraxerat, quam illa^¹⁵⁴⁰, quae qualiscumque proventus ordine <E97, f. 330va> profligationis^¹⁵⁴¹ contererat^¹⁵⁴², tota proprietatis principum amplitudo in sinum suae receptionis incluserat sicque^¹⁵⁴³ solo principali ventre suppleto^¹⁵⁴⁴, cuncta totius gentis^¹⁵⁴⁵ membra vacuata languescerent^¹⁵⁴⁶ ex defuncto^¹⁵⁴⁷. Unde evenit^¹⁵⁴⁸, ut nec subsidium mediocres nec dignitatem valeant obtinere maiores, quia, dum solius potestatis vigor maxima occupavit, totius plebis status^¹⁵⁴⁹ nec^¹⁵⁵⁰ minima iura defendit. Ad^¹⁵⁵¹ quae cum omni palatino officio simulque cum maiorum^¹⁵⁵² minorumque conventu nos omnes tam pontifices quam etiam sacerdotes et universi sacris ordinibus famulantes, concordi definitione decernimus et optamus, ut omnis conquisitionis profligatio in omnium rerum viventium, immobilium quoque et moveri valentium corpore vel specie, forma vel genere, quae a^¹⁵⁵³ gloriosae memoriae Chindasvinto rege a die, quo^¹⁵⁵⁴ in regnum dinoscitur conscendisse reperta^¹⁵⁵⁵, quolibet^¹⁵⁵⁶ modo exstiterit^¹⁵⁵⁷, omnia in serenissimi atque clementissimi domini^¹⁵⁵⁸ nostri Reccesvinti^¹⁵⁵⁹ principis perenni transeant potestate et perpetuo deputentur in iure, non habenda parentali^¹⁵⁶⁰ successione^¹⁵⁶¹, sed possidenda regali^¹⁵⁶² congressione, ita ut iuste sibi debita^¹⁵⁶³ quisque percipiat et de reliquis^¹⁵⁶⁴ ad remedia subiectorum, quaecumque elegerit^¹⁵⁶⁵ principis^¹⁵⁶⁶ voluntas, exerceat illis tantundem exceptis, quae memoratus divae^¹⁵⁶⁷ memoriae Chindasvintus princeps ante regnum aut^¹⁵⁶⁸ ex propriis aut ex iustissime conquisitis <V1341, f. 91vb> visus est habuisse. In quibus cunctis filiis^¹⁵⁶⁹ unacum glorioso domino nostro Reccesvinto^¹⁵⁷⁰ rege maneat divisio libera et possessio pace plenissima. Sed illae res, quas praedictus princeps de iustis proventibus filiis suis vel quibuslibet iustissime visus est contulisse vel reliquisse^¹⁵⁷¹, omnes in eorum iure maneant inconvulsae, illa negotii huius veritate servata, ut, quia gratia^¹⁵⁷² voluntas gloriosi domini nostri Reccesvinti^¹⁵⁷³ regis reddere decernit, unicuique iustissime^¹⁵⁷⁴ ^¹⁵⁷⁵ debita, nemo <E97, f. 330vb> invasionis calumniam^¹⁵⁷⁶ moveat aut damna requirat, praeter^¹⁵⁷⁷ quae gloriosae memoriae genitore^¹⁵⁷⁸ <V630, f. 155rb> eius quaedam^¹⁵⁷⁹ indebite habuisse^¹⁵⁸⁰ constiterat.

<W411, f. 148r> LEX EDITA IN EODEM CONCILIO^¹⁵⁸¹ IMPERANTE^¹⁵⁸² RECCESVIN<O93, f. 85ra>TO^¹⁵⁸³ PRINCIPE GLORIOSO.

In nomine domini Flavius Reccesvintus^¹⁵⁸⁴ rex.

Eminentiae^¹⁵⁸⁵ celsitudo terrenae tunc salubrius sublimia probatur appetere, cum saluti proximorum pia cernitur compassione^¹⁵⁸⁶ prodesse. Unde^¹⁵⁸⁷ solet contingere^¹⁵⁸⁸, ut plus commodi de aliena salute conquirat, quam de propria humilitate^¹⁵⁸⁹ quisque perficiat^¹⁵⁹⁰. In multis enim, quia multorum salus attenditur, maioris^¹⁵⁹¹ lucri summa perficitur. In se autem, quia privati commodi fructus appetitur, non satis est, si unius^¹⁵⁹² beneficii praemium^¹⁵⁹³ conquiratur. Hinc et illa^¹⁵⁹⁴ regendarum tantundem^¹⁵⁹⁵ salus est plebium, quae^¹⁵⁹⁶ non suos fines privata voluntate concludit, sed quae universitatis limites communi^¹⁵⁹⁷ pietatis^¹⁵⁹⁸ lege^¹⁵⁹⁹ defendit. Quapropter^¹⁶⁰⁰ ne salutaris ordo imperialibus^¹⁶⁰¹ videatur verbis potius obtineri quam pactis^¹⁶⁰², de sublimitatis obtentu^¹⁶⁰³ declinamus^¹⁶⁰⁴ ad vota supplicum^¹⁶⁰⁵ tranquillae visionis <E97, f. 331ra> aspectu^¹⁶⁰⁶, ut inde salutaris compassio habeat commodum^¹⁶⁰⁷, unde^¹⁶⁰⁸ plebes^¹⁶⁰⁹ adeptae fuerint supplicationis effectum. Cum igitur praecedentium serie^¹⁶¹⁰ temporum immoderationis^¹⁶¹¹ aviditas principum sese prona diffunderet in spoliis^¹⁶¹² populorum et augeret eis^¹⁶¹³ proprietatis^¹⁶¹⁴ censu^¹⁶¹⁵ aerumna flebilis subiectorum, tandem supernae respectionis afflatu^¹⁶¹⁶ nobis^¹⁶¹⁷ est divinitus inspiratum, ut, quia subiectis regibus^¹⁶¹⁸ reverentiam^¹⁶¹⁹ dederamus, principum quoque excessibus retinaculum temperantiae poneremus. Proinde sincera mansuetudinis deliberatione tam nobis quam cunctis nostrae gloriae successoribus adfuturis^¹⁶²⁰ deo mediante legem ponimus, decretumque divalis observantiae promulgamus, ut nullus^¹⁶²¹ regum^¹⁶²² impulsionis^¹⁶²³ suae quibuscumque motibus aut factionibus^¹⁶²⁴ scripturas de^¹⁶²⁵ quibuslibet rebus alteri debitis ita extorqueat vel extorquendas^¹⁶²⁶ instituat^¹⁶²⁷, quatenus iniuste ac violenter^¹⁶²⁸ <V1341, f. 92ra> indebitarum^¹⁶²⁹ sibi^¹⁶³⁰ quisque probare^¹⁶³¹ possit dominum^¹⁶³² rerum. Quod si^¹⁶³³ alicuius gratissima voluntate quippiam de rebus^¹⁶³⁴ a quocumque perceperit^¹⁶³⁵ vel providenti praestatione lucratus^¹⁶³⁶ aliquid^¹⁶³⁷ fuerit, in eadem^¹⁶³⁸ scriptura patens voluntatis^¹⁶³⁹ praestiti condicio annotetur, per quam^¹⁶⁴⁰ aut impressio^¹⁶⁴¹ principis aut conferentis fraus evidentissime detegatur; et si patuerit a nolente fuisse scripturam exactam, aut resipiscat improbitas^¹⁶⁴² principis et^¹⁶⁴³ evacuet, quod male contraxit^¹⁶⁴⁴ aut certe post eius mortem ad eum, cui exacta est scriptura vel ad^¹⁶⁴⁵ heredes eius <W411, f. 148v> res ipsae sine cunctatione debeant revocari^¹⁶⁴⁶. Illae autem res, quae remota^¹⁶⁴⁷ omni compraehensionis argumentatione directo modo transierint in principis potestatem^¹⁶⁴⁸, in eius perenniter iure perdurent^¹⁶⁴⁹. Et quicquid ex rebus ipsis idem^¹⁶⁵⁰ princeps ordinare^¹⁶⁵¹ voluerit, <V630, f. 155va> suae^¹⁶⁵² potestatis^¹⁶⁵³ arbitrio subiacebit. Verum ut^¹⁶⁵⁴ omne huius negotium actionis roboret sinceritas^¹⁶⁵⁵ veritatis, cum quarumcumque rerum scripturae in principis nomine exstiterint factae^¹⁶⁵⁶, mox^¹⁶⁵⁷ testes, qui in eadem scriptura^¹⁶⁵⁸ subscriptores accesserint^¹⁶⁵⁹ ab his, quos^¹⁶⁶⁰ elegerit princeps, diligentissime perquiratur^¹⁶⁶¹, <E97, f. 331rb> si non aliquod indicium^¹⁶⁶² aut de impressione principis aut de fraude scripturam^¹⁶⁶³ facientis modo quocumque cognoverint^¹⁶⁶⁴, ac si^¹⁶⁶⁵ aut^¹⁶⁶⁶ rite facta series^¹⁶⁶⁷ scripturae permaneat^¹⁶⁶⁸ aut irrite^¹⁶⁶⁹ confecta^¹⁶⁷⁰ vanescat^¹⁶⁷¹. Similis quoque sententia^¹⁶⁷² de terris, vineis^¹⁶⁷³ atque famulis observetur, si sine scripturae textu tantummodo^¹⁶⁷⁴ coram^¹⁶⁷⁵ testibus quolibet^¹⁶⁷⁶ pacto^¹⁶⁷⁷ fuerit definitio. De rebus autem omnibus a tempore Svintilane^¹⁶⁷⁸ regis hucusque a^¹⁶⁷⁹ principibus acquisitis aut deinceps, si provenerit, acquirendis, quaecumque forsitan princeps inordinata sive relinquit^¹⁶⁸⁰ sive reliquerit^¹⁶⁸¹, quae^¹⁶⁸² pro regni apice probantur acquisita fuisse, ad successorem tantundem^¹⁶⁸³ regni discernimus^¹⁶⁸⁴ pertinere, ita habita potestate, ut quicquid ex his legerit^¹⁶⁸⁵ facere, liberum habeat velle. In illis autem rebus, quae^¹⁶⁸⁶ ^¹⁶⁸⁷ ipsi aut de bonis parentum aut de quorumcumque provenerint successionibus proximorum, ita eidem principi^¹⁶⁸⁸ eiusque, si^¹⁶⁸⁹ filii defuerint, heredibus^¹⁶⁹⁰ legitimis hereditatis iura patebunt, sicut etiam ceteris lege vel successione^¹⁶⁹¹ paterna^¹⁶⁹² patuisse^¹⁶⁹³ noscuntur. Quod si aliquid ex rebus de quorumcumque parentum proximorum non solum successione, sed etiam qualibet^¹⁶⁹⁴ collatione aut quocumque contractu ad ius ipsius pervenisse patuerit, si contingat haec^¹⁶⁹⁵ inordinate^¹⁶⁹⁶ relinqui^¹⁶⁹⁷, <O93, f. 85rb> non ad successorem regni, sed ad filios vel heredes eius, quae^¹⁶⁹⁸ conquisivit, specialiter omnis eadem conquisitio pertinebit. Nam de illis rebus, quae^¹⁶⁹⁹ idem^¹⁷⁰⁰ princeps ante regnum aut ex proprio <V1341, f. 92rb> aut ex iustissimo^¹⁷⁰¹ conquisito dinoscitur habuisse, irrevocabili^¹⁷⁰² ordine^¹⁷⁰³ aut faciendi, quod voluerit, potestas^¹⁷⁰⁴ manebit aut certe filiis eius successio plena patebit. Quod si filii defuerint, legitimis^¹⁷⁰⁵ heredibus ex^¹⁷⁰⁶ his, quae inordinata^¹⁷⁰⁷ reliquerit^¹⁷⁰⁸, hereditario^¹⁷⁰⁹ iure^¹⁷¹⁰ adire^¹⁷¹¹ licebit. Huius sane legis sententia in solis erunt^¹⁷¹² principum negotiis observanda atque ita perpetim valitura, ut non ante quispiam solium^¹⁷¹³ regale conscendat^¹⁷¹⁴, quam^¹⁷¹⁵ iuramenti^¹⁷¹⁶ <E97, f. 331va> foedere hanc legem se in omnibus implere promittat^¹⁷¹⁷. Quemcumque vero aut per tumultuosas^¹⁷¹⁸ plebes aut per absconsam^¹⁷¹⁹ dignitatem publicae machinatam^¹⁷²⁰ adeptum esse constiterit regni fastigia, mox idem^¹⁷²¹ cum <W411, f. 149ra> omnibus tam nefarie^¹⁷²² sibi consentientibus^¹⁷²³ et anathema fiat et^¹⁷²⁴ christianorum communionem amittat, tam dirae percussionis ultione collisus, ut omnis divini ordinis cultor, qui illi communicare praesumpserit, simili cum ipso damnatione dispereat et poena^¹⁷²⁵ tabescat. Nam si quis legis huius seriem^¹⁷²⁶ ex officio palatino male^¹⁷²⁷ volendo vel^¹⁷²⁸ detrahendo lacerare voluerit aut evacuandam quandoque vel silenter musi<V630, f. 155vb>tans vel aperte resultans proloqui detectus exstiterit, cunctis palatinae dignitatis^¹⁷²⁹ consortiis et^¹⁷³⁰ officiis mox nudatus omnium rerum suarum dimidiam partem amittat, et in deputato^¹⁷³¹ sibi loco redactus^¹⁷³² ^¹⁷³³ totius palatii^¹⁷³⁴ maneat societate seclusus. Religiosus etiam, qui se in hac^¹⁷³⁵ ^¹⁷³⁶ culpa devolverit, simili^¹⁷³⁷ rerum proprietatis suae dispendio subiacebit.

Haec sancta synodus nulli licentiam tribuit^¹⁷³⁸ res ecclesiae alienare, quoniam et hoc^¹⁷³⁹ antiquioribus^¹⁷⁴⁰ ^¹⁷⁴¹ canonibus prohibetur. Si quid vero, quod utilitatem non gravat^¹⁷⁴² ecclesiae pro suffragio monachorum vel ecclesiis ad suam parrochiam pertinentium^¹⁷⁴³ salvo iure ecclesiae praestare voluerit^¹⁷⁴⁴, permittitur ei^¹⁷⁴⁵ pro tempore, quo potuerint.

Quicquid parrochiarum presbyteri ecclesiastici iuris^¹⁷⁴⁶ vel quicumque clerici distraxerint, inane habeatur^¹⁷⁴⁷ et vacuum et^¹⁷⁴⁸ in^¹⁷⁴⁹ venditorem^¹⁷⁵⁰ comparanti^¹⁷⁵¹ sanctione^¹⁷⁵² ^¹⁷⁵³ vertenda.

Nullus episcopus de rebus ecclesiae suae sine conscientia^¹⁷⁵⁴ metropolitani^¹⁷⁵⁵ sui vendendi aliquid habeat potestatem, utili^¹⁷⁵⁶ tamen omnibus commutatione^¹⁷⁵⁷ permissa.

His ergo perpensis mansuro cum domini nostri consideratione decreto^¹⁷⁵⁸ sancimus, ut nulli apostolicae sedis praesuli^¹⁷⁵⁹ a praesente^¹⁷⁶⁰ die, donec disponente domino catholicae fidei manserit doctrina salutaris, liceat alicui praedium rusticum, quantaecumque fuerit^¹⁷⁶¹ magnitudinis vel exiguitatis, sub qualibet alienatione ad cuiuslibet iura^¹⁷⁶² transferre, ne^¹⁷⁶³ cuiusquam excusetur^¹⁷⁶⁴ necessitatis obtentu. Quippe^¹⁷⁶⁵ cum non sit personale, quod loquimur, nec^¹⁷⁶⁶ aliquid^¹⁷⁶⁷ clericorum vel laicorum <E97, f. 331vb> @@@ 1:39:43 sub hac occasione <V1341, f. 92va> accepta tueatur^¹⁷⁶⁸. Et paulo post: Quicumque^¹⁷⁶⁹ oblitus dei et decreti huius immemor, cuius Romanae^¹⁷⁷⁰ civitatis sacerdotes volumus^¹⁷⁷¹ religiosis^¹⁷⁷² nexibus devinciri^¹⁷⁷³, contra haec^¹⁷⁷⁴ facere aut aliquid ex^¹⁷⁷⁵ his alienare temptaverit, honoris sui amissione multetur. Praeterea^¹⁷⁷⁶ qui petierit aut acceperit vel qui presbyterorum^¹⁷⁷⁷ <W411, f. 149v> aut diaconorum^¹⁷⁷⁸ seu defensorum^¹⁷⁷⁹ danti^¹⁷⁸⁰ subscripserit^¹⁷⁸¹ illo^¹⁷⁸², quo^¹⁷⁸³ iratus deus animas percutit^¹⁷⁸⁴, anathemate^¹⁷⁸⁵ feriatur^¹⁷⁸⁶. Sitque^¹⁷⁸⁷ accipienti vel^¹⁷⁸⁸ subscribenti de personis superius compraehensis, id est, quas anathemate feriri^¹⁷⁸⁹ censuimus, statuta poena^¹⁷⁹⁰ servata^¹⁷⁹¹, quam praemisimus^¹⁷⁹², in dante^¹⁷⁹³ vindicta^¹⁷⁹⁴, nisi forte et dator sibi celeri^¹⁷⁹⁵ repetitione et^¹⁷⁹⁶, qui acceperit, celeri restitutione prospexerit. Quod si minori animae suae cura^¹⁷⁹⁷ sibi quisquam remedium oblatum^¹⁷⁹⁸ forte neglexerit, subeat^¹⁷⁹⁹ genera^¹⁸⁰⁰ poenarum, quae superius tenentur adscripta, contra fas, si quod^¹⁸⁰¹ confectum^¹⁸⁰² fuerit scriptum^¹⁸⁰³ universis viribus, quamvis ab initio nullas^¹⁸⁰⁴ habuerit^¹⁸⁰⁵, effectet^¹⁸⁰⁶. Sed etiam liceat quibuscumque ecclesiasticis personis vocem contradictionis offerre^¹⁸⁰⁷ ^¹⁸⁰⁸ et^¹⁸⁰⁹ ecclesiastica auctoritate fulciri, ita ut cum fructibus possit <O93, f. 85va> data reposcere^¹⁸¹⁰, ne^¹⁸¹¹ aliquo^¹⁸¹² se^¹⁸¹³ ante tribunal Christi obstaculo muniat, quia religiosis animabus ad substantiam pauperum derelicta^¹⁸¹⁴ contra fas^¹⁸¹⁵ omne^¹⁸¹⁶ aliqua pietatis^¹⁸¹⁷ consideratione^¹⁸¹⁸ dispergit.

X^¹⁸¹⁹ ^¹⁸²⁰ ITEM PRAECEPTUM ATQUE LEX DATA A^¹⁸²¹ GLORIOSISSIMO TEODERICO REGE.

<V630, f. 156ra> Pervenit ad nos, patres conscripti, de ecclesia^¹⁸²² missa utilis^¹⁸²³ suggestio^¹⁸²⁴ et^¹⁸²⁵ mansuetudinis gratia^¹⁸²⁶ sacri coetus vestri^¹⁸²⁷ corda pulsavit^¹⁸²⁸. Et licet per^¹⁸²⁹ venerabilem synodum ad huiusmodi^¹⁸³⁰ decreta vestri sufficiat ordinatio sola iudicii, tamen pro vestra huiusmodi praesentibus oraculis dedimus consultatione^¹⁸³¹ responsum, ut nulli fas^¹⁸³² sit ecclesiae cuiuslibet et^¹⁸³³ antistiti sub qualibet alienatione de proprietate^¹⁸³⁴ contractos usum^¹⁸³⁵ fructus commodare^¹⁸³⁶, plane suum, cui salva voluerint^¹⁸³⁷, aequitate praestabunt, neque^¹⁸³⁸ frustrari sola pontificis voluntate vel cleri peregrinis debita nominibus vel statui ecclesiae res dedita^¹⁸³⁹. Quid enim tam^¹⁸⁴⁰ profanum est, quam ut in hac largientis <E97, f. 332ra> parte violetur arbitrio, dum, quod ad ecclesiam quisque voluit pertinere, prave sibi^¹⁸⁴¹ vindicent^¹⁸⁴² pro usufructuario^¹⁸⁴³ personae contractum^¹⁸⁴⁴? Ergo si quis scelestis^¹⁸⁴⁵ ausibus interdicta praesumpserit et ultra usumfructum retinere cupit, episcopo vel clero largiente alienata res <V1341, f. 92vb> protinus cum fructibus a venerando^¹⁸⁴⁶ praesule^¹⁸⁴⁷ vindicetur^¹⁸⁴⁸.

XI^¹⁸⁴⁹ ^¹⁸⁵⁰ ^¹⁸⁵¹ EX CONCILIO AURILIANENSE^¹⁸⁵² CAP. VIII

De agellis^¹⁸⁵³ vero ceterisque facultatibus ecclesiae a^¹⁸⁵⁴ sacerdotibus non alienandis nec per contractus^¹⁸⁵⁵ inutiles obligandis priorum canonum statuta serventur, ut nos^¹⁸⁵⁶ non^¹⁸⁵⁷ solum per nullos contractus^¹⁸⁵⁸ res ecclesiasticas alienare^¹⁸⁵⁹ debeamus^¹⁸⁶⁰, sed^¹⁸⁶¹ etiam <W411, f. 150r> ea^¹⁸⁶², quae de rebus ecclesiasticis ab^¹⁸⁶³ antecessoribus nostris alienata et in dispendio ecelesiae obligata noscuntur et intra tricennalia^¹⁸⁶⁴ tempora^¹⁸⁶⁵ repetitio^¹⁸⁶⁶ suppetit, quae acta^¹⁸⁶⁷ sunt, suffragante iustitia per publicum^¹⁸⁶⁸ electorum iudicium^¹⁸⁶⁹ revocentur. Quod si hic, qui rem ecclesiasticam tenet, admonitus iudicium declinaverit, quousque ad discussionem veniat, ut rem restituat, ecclesiastica^¹⁸⁷⁰ communione privetur.

XII^¹⁸⁷¹ ^¹⁸⁷² ^¹⁸⁷³ EX^¹⁸⁷⁴ EODEM CONCILIO^¹⁸⁷⁵.

Abbatibus, presbyteris aliisque^¹⁸⁷⁶ ministris^¹⁸⁷⁷ de rebus ecclesiasticis vel sacro^¹⁸⁷⁸ ministerio^¹⁸⁷⁹ deditis^¹⁸⁸⁰ alienare vel obligare absque permissu^¹⁸⁸¹ et subscriptione episcopi nihil liceat. Quod, qui praesumpserit, degradetur communione concessa et, quod temere^¹⁸⁸² alienatum est, ordinatione episcopi revocetur^¹⁸⁸³.

XIII^¹⁸⁸⁴ Si quis vero de clericis documenta, quibus ecclesiae professio firmatur, aut supprimere^¹⁸⁸⁵ aut^¹⁸⁸⁶ negare^¹⁸⁸⁷ aut evertere^¹⁸⁸⁸ aut^¹⁸⁸⁹ fortasse tradere damnabili^¹⁸⁹⁰ et punienda obstinatione praesumpserit, quicquid pro absentia^¹⁸⁹¹ documentorum damni ecclesiae illatum est, de propriis facultatibus reddat^¹⁸⁹².

EX^¹⁸⁹³ CONCILIO EPAUNENSIS^¹⁸⁹⁴ CAP. I.

Si quis fidelis alea^¹⁸⁹⁵ luserit, annis^¹⁸⁹⁶ ^¹⁸⁹⁷ binis placuit eum abstineri. Quod^¹⁸⁹⁸, si emendatus cessaverit, post annum poterit communione^¹⁸⁹⁹ reconciliari. Si denuo id^¹⁹⁰⁰ facere voluerit, post X annos acta legitima poenitentia communione^¹⁹⁰¹ societur^¹⁹⁰².

VIIII^¹⁹⁰³ ^¹⁹⁰⁴ EX CONCILIO ELIBERITANO^¹⁹⁰⁵ CAP. LXXIII

<V630, f. 156rb> <E97, f. 332rb> Episcopis, presbyteris atque diaconibus canes^¹⁹⁰⁶ ad venandum et accipitres habere non liceat. Quod, si quis talium^¹⁹⁰⁷ personarum^¹⁹⁰⁸ hac fuerit voluntate^¹⁹⁰⁹ detectus, si^¹⁹¹⁰ episcopus est^¹⁹¹¹, III mensibus se a communione suspendat, presbyter II mensibus^¹⁹¹² abstineat^¹⁹¹³, diaconus^¹⁹¹⁴ I mense a^¹⁹¹⁵ communi officio et communione cessabit^¹⁹¹⁶.

XII^¹⁹¹⁷ ^¹⁹¹⁸ EX CONCILIO AURILIANENSE^¹⁹¹⁹ CAP. XXII

Si quis^¹⁹²⁰ clericorum, ut nuper multis in^¹⁹²¹ locis^¹⁹²² superbiam diabolo instigante actum^¹⁹²³ fuisse^¹⁹²⁴ perpatuit, rebelli auctoritate se in unum coniuratione intercedente collegerint^¹⁹²⁵ <W411, f. 150v> aut sacramenta inter se data aut cartulam^¹⁹²⁶ conscripta^¹⁹²⁷ <V1341, f. 93ra> fuisse patuerit, nullis excusationibus praesumptio labetur^¹⁹²⁸, sed res detecta, cum in synodum ventum^¹⁹²⁹ fuerit, in praesumptoribus iuxta^¹⁹³⁰ personam^¹⁹³¹ et ordinum^¹⁹³² ^¹⁹³³ qualitatem^¹⁹³⁴ a pontificibus, qui tunc in unum collecti^¹⁹³⁵ fuerint, vindicetur, quia^¹⁹³⁶, sicut caritas ex praeceptis^¹⁹³⁷ divinis corde, non^¹⁹³⁸ cartulae conscriptione est vel coniurationis exhibenda, itaque^¹⁹³⁹ supra sacras^¹⁹⁴⁰ admittuntur scripturas auctoritate et districtione <O93, f. 85vb> pontificali^¹⁹⁴¹ sunt reprimenda^¹⁹⁴².

XIII^¹⁹⁴³ ^¹⁹⁴⁴ EX CONCILIO ARELATENSIUM^¹⁹⁴⁵ TIT^¹⁹⁴⁶. VI

Presbyter diaconem^¹⁹⁴⁷ et^¹⁹⁴⁸ subdiaconum^¹⁹⁴⁹ de ordine deponere inscio episcopo suo non praesumat^¹⁹⁵⁰. Quod, si fecerit, illi in officio vel communione recipiantur et ille anno integro^¹⁹⁵¹ communione privatus officium penitus implere non praesumat.

XII^¹⁹⁵² ^¹⁹⁵³ EX CONCILIO SPALENSI^¹⁹⁵⁴ CAP. VI.

Comperimus quondam^¹⁹⁵⁵ Fragitanum Cordobensis^¹⁹⁵⁶ ecelesiae presbyterum a pontifice suo iniuste olim deiectum et innocentem exilio condemnatum, quem^¹⁹⁵⁷ rursus ordini^¹⁹⁵⁸ suo restituentes id denuo adversus praesumptionem novam^¹⁹⁵⁹ decrevimus, ut^¹⁹⁶⁰ iuxta^¹⁹⁶¹ priscorum patrum^¹⁹⁶² synodalem^¹⁹⁶³ sententiam^¹⁹⁶⁴ nullus nostrum sine concilii examine deiciendum^¹⁹⁶⁵ quemlibet presbyterorum vel diaconorum^¹⁹⁶⁶ audeat. Nam multi sunt, qui indiscussos potestate^¹⁹⁶⁷ tyrannica non auctoritate canonica damnant, et sicut nonnullos^¹⁹⁶⁸ gratia^¹⁹⁶⁹ favoris^¹⁹⁷⁰ sublimant, ita quosdam odio invidiaque permoti humiliant et ad levem <E97, f. 332va> opinionis auram^¹⁹⁷¹ condemnant, quorum crimen non approbant. Episcopus^¹⁹⁷² enim sacerdotibus ac^¹⁹⁷³ ministris solus honorem^¹⁹⁷⁴ dare potest, auferre^¹⁹⁷⁵ solus non potest. Si enim hi^¹⁹⁷⁶, qui in saeculo a dominis suis honorem libertatis adepti sunt, in servitutis nexum^¹⁹⁷⁷ non revolvuntur^¹⁹⁷⁸, nisi publice^¹⁹⁷⁹ apud^¹⁹⁸⁰ praetores^¹⁹⁸¹ in^¹⁹⁸² tribunali foro fuerint accusati, quanto magis hi, qui divinis altaribus consecrati honore ecclesiastico decorantur, qui profecto nec ab uno damnari nec uno iudicante^¹⁹⁸³ poterunt^¹⁹⁸⁴ honoris sui privilegio^¹⁹⁸⁵ exui^¹⁹⁸⁶, sed^¹⁹⁸⁷ praesenti^¹⁹⁸⁸ synodali iudicio, quod canon de illis praeceperit definire^¹⁹⁸⁹.

<V630, f. 156va> XIIII^¹⁹⁹⁰ EX CONCILIO TOLETANO CAP^¹⁹⁹¹.

Suggerendo^¹⁹⁹² in^¹⁹⁹³ concilio id gloriosissimus dominus^¹⁹⁹⁴ noster canonibus^¹⁹⁹⁵ inserere^¹⁹⁹⁶ praecepit, ut Iudaeis non liceat christianas habere uxores vel etiam concubinas nec mancipium christianum in usus^¹⁹⁹⁷ <W411, f. 151r> proprios comparare, sed si^¹⁹⁹⁸ filii de tali consortio nati sunt, assumendos esse^¹⁹⁹⁹ ad baptismum. Nulla^²⁰⁰⁰ officia publica^²⁰⁰¹ eis impungantur^²⁰⁰², per quae^²⁰⁰³ eis occasio tribuatur poenam^²⁰⁰⁴ christianis inferre^²⁰⁰⁵. Si qui^²⁰⁰⁶ vero christiani^²⁰⁰⁷ ab eis^²⁰⁰⁸ in^²⁰⁰⁹ aliquo sunt maculati vel etiam circumcisi, non reddito pretio ad libertatem <V1341, f. 93rb> et religionem^²⁰¹⁰ redeant^²⁰¹¹ christianam.

EX^²⁰¹² CONCILIO URBENENSE^²⁰¹³ CAPITULO VI

Si quis iudaicae^²⁰¹⁴ pravitati^²⁰¹⁵ coniugali^²⁰¹⁶ societate iungitur sive^²⁰¹⁷ christiana Iudaeo sive Iudaea christiano^²⁰¹⁸ mulier carnali consortio^²⁰¹⁹ misceatur^²⁰²⁰, quicumque^²⁰²¹ eorum^²⁰²² tantum nefas admisisse^²⁰²³ cognoscitur^²⁰²⁴, a christiano^²⁰²⁵ coetu atque convivio et a communione^²⁰²⁶ ecclesiae protinus segregetur.

EX^²⁰²⁷ EODEM CONCILIO CAPITULO VIII^²⁰²⁸

Ne Iudaei^²⁰²⁹ christianis^²⁰³⁰ populis iudices praeponantur^²⁰³¹.

EX^²⁰³² CONCILIO AURILIANENSE^²⁰³³ CAP. XIIII^²⁰³⁴

De mancipiis christianis, quae in Iudaeorum servitio^²⁰³⁵ detinentur^²⁰³⁶, si^²⁰³⁷ eis, quae christiana religio vetat, a dominis imponuntur^²⁰³⁸ et^²⁰³⁹ ad ecclesiam confugerint, ibi tueantur. Quod^²⁰⁴⁰ si eos, quos de ecclesia excusatos^²⁰⁴¹ tollunt^²⁰⁴², pro culpa, quae remissa est, affligere <E97, f. 332vb> aut cedere fortasse praesumpserint et ad ecclesiam iterato confugerint^²⁰⁴³, nullatenus a sacerdote reddantur. Christianis quoque^²⁰⁴⁴ interdicimus, ne Iudaeorum coniugiis misceantur. Quod si fecerint usque ad sequestrationem^²⁰⁴⁵ a^²⁰⁴⁶ communione repellantur. Item^²⁰⁴⁷ christianis convivia interdicimus Iudaeorum, in quibus, si^²⁰⁴⁸ forte^²⁰⁴⁹ fuisse probantur, annali^²⁰⁵⁰ excommunicatione huiusmodi contumacia^²⁰⁵¹ subiacebit^²⁰⁵².

EX^²⁰⁵³ EODEM CONCILIO CAPITULO XXXII^²⁰⁵⁴

Quia deo propitio^²⁰⁵⁵ sub catholicorum regum dominatione consistimus, Iudaei a cena domini usque in secunda sabbati in pascha, hoc est, in ipso quatriduo^²⁰⁵⁶ procedere inter^²⁰⁵⁷ christianos atque catholicis populis se ullo loco vel quacumque occasione miscere non praesumant^²⁰⁵⁸.

EX^²⁰⁵⁹ CONCILIO TOLETANO CAP^²⁰⁶⁰. III.

Inflexibilis Iudaeorum perfidia deflexa^²⁰⁶¹ tandem videtur pietate et potentia superna^²⁰⁶², quod inspiramine^²⁰⁶³ summi dei excellentissimus et christianissimus princeps ardore fidei inflammatus^²⁰⁶⁴, cum regni sui^²⁰⁶⁵ sacerdotibus praevaricationes et superstitiones^²⁰⁶⁶ eorum^²⁰⁶⁷ eradicare elegit, funditus^²⁰⁶⁸ nec sinit degere in regno suo eum, qui^²⁰⁶⁹ non sit catholicus. Ob cuius fervorem^²⁰⁷⁰ fidei gratias^²⁰⁷¹ omnipotenti deo caelorum regi^²⁰⁷² agimus^²⁰⁷³ eo, quod ei tam^²⁰⁷⁴ illustrem creaverit <W411, f. 151v> animam et sua repleverit sapien<V630, f. 156vb>tia, ut^²⁰⁷⁵ donet ei praesentem^²⁰⁷⁶ ^²⁰⁷⁷ seu diuturnam vitam^²⁰⁷⁸ ^²⁰⁷⁹ et in futuro^²⁰⁸⁰ gloriam aeternam. Illud autem provida nobis cura et valde est^²⁰⁸¹ decernendum^²⁰⁸² vigilanti sollertia, <O93, f. 86ra> ne^²⁰⁸³ eius labor^²⁰⁸⁴ et noster quandoque in posteris tepefactus liquescat. <V1341, f. 93va> Quocirca^²⁰⁸⁵ consonam cum eo corde et ore promulgamus^²⁰⁸⁶ deo placituram sententiam, simul etiam cum suorum optimatum illustriumque^²⁰⁸⁷ virorum consensu^²⁰⁸⁸ ex deliberatione sancimus, ut, quisquis^²⁰⁸⁹ succedentium^²⁰⁹⁰ temporum regni sortitus^²⁰⁹¹ ^²⁰⁹² fuerit^²⁰⁹³ apicem, non ante conscendat^²⁰⁹⁴ regiam sedem, quam inter reliqua condicionum sacramenta pollicitus fuerit^²⁰⁹⁵, hanc se catholicam non permissurum eos violare fidem, sed et nullatenus eorum perfidiae favens vel quolibet^²⁰⁹⁶ neglectu aut cupiditate illectus tendentibus ad praecipitia^²⁰⁹⁷ infidelitatis^²⁰⁹⁸ aditum praebeat praevaricationis, sed quod magnopere^²⁰⁹⁹ est tempore con<E97, f. 333ra>quisitum, debeat illibatum perseverare in futurum. Nam incassum^²¹⁰⁰ bonum agitur, si non eius perseverantia providetur. Ergo postquam^²¹⁰¹ ordine^²¹⁰² ad gubernacula accesserit regni, si ipse temerator exstiterit huius promissionis^²¹⁰³, sit anathema maranatha^²¹⁰⁴ in conspectu sempiterni dei et pabulum efficiatur^²¹⁰⁵ ignis^²¹⁰⁶ aeterni^²¹⁰⁷ simulque^²¹⁰⁸ cum eo damnatione dispereant^²¹⁰⁹, quicumque^²¹¹⁰ sacerdotum vel quilibet christianorum eius implicati fuerint errori. Nos enim ita praesentia decernimus, ut praeterita, quae in universali concilio de Iudaeis conscripta sunt, confirmemus, quoniam^²¹¹¹, quae^²¹¹² necessaria pro eorum salvatione scribi poterunt^²¹¹³, in eadem esse cautum^²¹¹⁴ scimus. Quapropter^²¹¹⁵ quae^²¹¹⁶ nunc^²¹¹⁷ decreta sunt, valitura censemus^²¹¹⁸.

EX^²¹¹⁹ CONCILIO^²¹²⁰ SPALITANO^²¹²¹ CAP. X^²¹²².

Comperimus quosdam Iudaeos nuper ad fidem^²¹²³ Christi^²¹²⁴ vocatos quadam^²¹²⁵ perfidiae^²¹²⁶ fraude^²¹²⁷ alios pro filiis suis ad sacrum^²¹²⁸ sanctum lavacri fontem offerre, ita ut specie filiorum quosdam iterato baptismate tingant^²¹²⁹ sicque occulta ac^²¹³⁰ nefaria simulatione natos suos paganos retinent^²¹³¹, vere omnes ab initio naturali^²¹³² perfidia viciati^²¹³³ et numquam manentes^²¹³⁴ in fide^²¹³⁵, contra quorum^²¹³⁶ fraudulentas^²¹³⁷ artes ac subdolas^²¹³⁸ diligentem nos oportet^²¹³⁹ habere sollertiam^²¹⁴⁰. Si enim illi antiqui patres de his, qui ex Iudaeis sponte sua ad Christi gratiam veniebant, tantam^²¹⁴¹ sollicitudinis curam^²¹⁴² gesserunt^²¹⁴³, ut fides eorum ante baptismum^²¹⁴⁴ multis temporibus probaretur, quanto magis de his, quos non propriae^²¹⁴⁵ mentis conversio, sed sola regalis auctoritas <W411, f. 152r> ad fidei^²¹⁴⁶ praemium^²¹⁴⁷ provocavit^²¹⁴⁸. Namque^²¹⁴⁹ fidelissimus deo Sisebutus^²¹⁵⁰ ac victoriosissimus princeps inter cunctas reipublicae suae curas memor patrum dicti^²¹⁵¹, quam multa bona protestantur^²¹⁵² invitis, sciens^²¹⁵³ se^²¹⁵⁴ deo reddere rationem <V1341, f. 93vb> de his, quos Christus^²¹⁵⁵ suo deputavit^²¹⁵⁶ regimini^²¹⁵⁷, maluit istos^²¹⁵⁸ etiam nolentes ad veritatem perducere quam in vetustate^²¹⁵⁹ inolitae perfidiae^²¹⁶⁰ permanere^²¹⁶¹. Repraehensibile^²¹⁶² quippe erat, ut princeps praeclarus fide et gratia sancti spiritus plenus, qui longe exsistentes gentes <E97, f. 333rb> doctrina sua perduxit^²¹⁶³ ad^²¹⁶⁴ fidem^²¹⁶⁵, sibi subiectas animas in errorem perfidiae^²¹⁶⁶ relaxaret, et qui erant^²¹⁶⁷ in regimine suo^²¹⁶⁸ a fide Christi exsisterent alieni, <V630, f. 157ra> quorum innotio^²¹⁶⁹ magnum gaudium exspectationis cunctis fidelibus ministravit, quod divina gratia regali annitente favore ad verae religionis formam fideique credulitatem^²¹⁷⁰ pervenerint^²¹⁷¹, verumtamen quia in^²¹⁷² nonnullis ita perfidia naturalis obduravit^²¹⁷³, ut usque quaque retenta cordis duritia^²¹⁷⁴ occultatam impietatem generarent^²¹⁷⁵, idcirco contra indevotos et^²¹⁷⁶ pertinaces animos hoc in commune^²¹⁷⁷ decernimus^²¹⁷⁸, ut sive in parrochiis seu^²¹⁷⁹ in urbibus tam presbyteri quam clerici pervigilem pro eis sollicitudinem gerant^²¹⁸⁰ neque ex his sine perceptione^²¹⁸¹ lavacri quemquam^²¹⁸² in errore^²¹⁸³ pristino laxent^²¹⁸⁴. Dum vero filios^²¹⁸⁵ ad regenerationis gratiam offerunt^²¹⁸⁶ data primum parentibus iusiurandi fide, quod eorum sint^²¹⁸⁷ filii^²¹⁸⁸ vicinorumque adhibito^²¹⁸⁹ testimonio, sic demum gratiam baptismi sub multorum praesentia infantes eorum percipiant. Admoneri^²¹⁹⁰ autem eos indesinenter oportet a nobis et omnibus, qui in ecclesiasticis gradibus constituti sunt, ut pristinos^²¹⁹¹ eorum^²¹⁹² viciis deletis^²¹⁹³ non esum agni, non azima^²¹⁹⁴ denique sabbati^²¹⁹⁵ observationes differentiasque ciborum custodiant, sed in nomine Christi^²¹⁹⁶ religionis cultu, victu^²¹⁹⁷, habitu^²¹⁹⁸ nobiscum commune^²¹⁹⁹ exsistant. Ad ecclesiam quoque saepe concurrant, ut, dum frequenter conveniunt, et fides in eis crescat et^²²⁰⁰ eruditio augeatur et cognoscant, quia^²²⁰¹ in nova fidei gratia ambulantes, quaecumque^²²⁰² in sacramentis^²²⁰³ priscis agebantur censante^²²⁰⁴ umbra iam in Christo esse^²²⁰⁵ completa. Si quis^²²⁰⁶ autem ex his contra^²²⁰⁷ fidem moresque christianos aliquid agunt et^²²⁰⁸ admoniti^²²⁰⁹ ^²²¹⁰ ad^²²¹¹ ecclesiam non revocantur, iudici publicandi sunt, ut quos religio reprimere non^²²¹² valet, terror ac disciplina saecularis emendet^²²¹³.

O93, f. 86rb; V630, f. 157ra; W411, f. 152r; V1341, f. 93vb; E97, f. 333rb

1 INCIPIUNT fehlt W411

2 LII] LII DUORUM O93

3 URBE REGIA CELEBRATA] URBEM REGIAM CELEBRATAM W411

4 septimo E97

5 ERA fehlt W411

6 ANNO INCARNATIONIS DOMINICAE DCCLIII. CICLI DECENNOVALIS XI fehlt V630; W411; V1341

7 cycli E97

8 XI] XI Incipiunt capitula toletani concilii octavi

I Allocutio Recensvinti regis ad synodum

II Thomus eiusdem principis

III De catholicae fidei plenitudine

IIII De incauto iuramento

V De his qui sacros ordines muneribus assequuntur et de fautoribus eorum

VI De incontinentibus episcopis

VII De incontinentibus presbyteris vel diaconibus et de feminis quę talibus coniunguntur

VIII De incontinentibus subdiaconibus

VIIII De his qui aut per necessitatem aut per vim ordinati sunt

X De non ordinandis his qui psalmorum canticorum seu ymnorum ignari sunt

XI De his qui pręter in commodum ęgritudinis XLmę ieiunium solvunt

XII De pręficiendo rege

XIII De confirmatione universalium decretorum

XIIII De iudeis

Expliciunt Capitula Incipit toletanum concilium octavum E97

9 Anno] I capit. ANNO E97

10 Recensvinthi E97

11 Cum nos korr. aus Cum O93

12 basilica V630; V1341; E97

13 apostulorum W411

14 leti W411

15 appetitus V1341

16 diutissimo E97

17 quando W411

18 anhelentium V1341

19 precordus W411

20 nostrorum W411

21 ordinis] ordinis vos W411

22 devitas W411

23 et fehlt W411

24 expectatione E97

25 princeps pia korr. aus princeps V1341

26 relegione W411

27 laudem W411

28 adtestis W411

29 dulcifluis] dulcibus ut filius V630; V1341; dulcifluus W411

30 nos fehlt W411

31 cooratus W411

32 sue korr. aus sive V1341

33 adonati W411

34 et W411

35 tam] tam pie W411

36 animi E97

37 sublimius fehlt V630; V1341

38 vidissemus E97

39 tanta korr. aus tanto V630

40 in dei] inde V630; V1341; E97

41 die W411

42 gloria V630; V1341; E97

43 exultationis korr. aus exultationi O93

44 debitas et] devitasset W411

45 tanto ad korr. aus tanto O93; tantum V630; V1341

46 nostrae] nostre ad W411

47 relegionis W411

48 proventum W411

49 Etsi V630; V1341; E97

50 simus W411

51 domini V630; V1341

52 et fehlt V630; V1341

53 genitori W411

54 regnis W411

55 sedem E97

56 adeptus est korr. aus adeptus O93

57 mansionum] mansionum ad W411

58 relinquid W411

59 mici W411

60 regendorum] regem dorum W411

61 sanctionem W411

62 reserare et studiorum apta sincera exhibitione deferre] reserare et studiorum acta sincera exhibitione deferre korr. aus reserare E97

63 actaq

64 esse W411

65 proximorum E97

66 conpeta V630; V1341

67 nec W411

68 pigritię V630; V1341; pigridine W411

69 fessu W411

70 submittit W411

71 conpendio V630; V1341; E97; conprehendio W411

72 brebitatis W411

73 astrinxi korr. aus adstrinxi V630; adstrinxi W411; V1341; E97

74 quid W411

75 productioribus V630; V1341

76 contentione W411

77 complicamentores W411

78 prorsus almae] pro sucalami W411

79 sanctitudinis W411

80 deorevi W411

81 decrevi id korr. aus decrevi O93

82 idem W411

83 magnopere E97

84 addiscripta W411

85 intuitus W411

86 agaci W411

87 perscrutemini] perscrutemini korr. aus prescrutemini V630; perscrutemine in W411

88 et] ad eis W411

89 quęcumque V630; W411; V1341; E97

90 Accepto] II Accepto E97

91 domo W411

92 domino gratias] gartias domino E97

93 seratoque W411

94 tomo haec] involuto mici W411

95 mihi O93

96 contera W411

97 RECCESINTUS W411; Recensvintus E97

98 sancti E97

99 spiritus W411; E97

100 mei W411

101 honore V630; V1341

102 deadema W411

103 humilitate V630; V1341; E97

104 prosternenens korr. aus prosternens W411

105 lectus W411

106 quo E97

107 veniunt E97

108 deo eo] docoe W411

109 en E97

110 excelsiori korr. aus exelsiori E97

111 emet W411; memet] meae et V1341

112 reverens W411

113 clementias W411

114 longitudone W411

115 vestra concordia] vestre concordię W411

116 inanime W411

117 monstratis E97

118 affectum E97

119 me W411

120 poteritis V630; V1341; propatis E97

121 patenter fehlt E97

122 Nunc korr. aus Non V1341

123 monens V630; V1341; monens, interlinear vel monenti E97

124 praelocutio V630; V1341; locutio W411; pręlocutio, interlinear vel locutio E97

125 celetus W411

126 secutoris W411

127 conventum vestrae congregationis] vestrę congregationis conventum E97

128 vestrae fehlt V630; V1341

129 congraegationis korr. aus congragationis V630

130 quoadunari O93; W411

131 precensui W411

132 relicta W411

133 pernoscite V630; V1341

134 ei W411; eis fehlt E97

135 promat V630; V1341; prompte W411; E97

136 implenda korr. aus implende E97

137 me W411

138 difinitione O93; divinitione korr. aus divinatione W411

139 incohans O93

140 futuris V630; W411; V1341; E97

141 adeo etiam] adiectam W411; annectam E97

142 tam W411

143 ut fehlt V630; V1341

144 dificium W411

145 sequentio W411

146 validum W411

147 quo V630; V1341

148 dicentius W411

149 prima W411

150 vestra] vestra vestra W411

151 nosse] nosse vos E97

152 ambigit V630; W411; V1341; ambigo E97

153 sanctam et korr. aus sanctam V1341

154 de fehlt W411

155 conpleti W411

156 ac fehlt W411

157 sicut eam fehlt W411

158 apostolice W411

159 dicit W411

160 nicent W411

161 dexinivit W411

162 epheseni O93; W411; V1341

163 concilii definitio korr. aus concilii V1341

164 hanc korr. aus hunc V1341

165 advitans W411

166 insinuas E97

167 alienos W411

168 adnuntians korr. aus adnuntias O93; annuntians] ut nuntians W411

169 in fehlt W411

170 inter mortales] in tempore mortalium W411

171 ad veritatem] advenitate W411

172 sive W411

173 magnopere] magno per W411

174 oportunus W411

175 quae V630; V1341; enim W411

176 societate W411

177 verae fidei] vera fide W411

178 non] nunc a E97

179 sive W411

180 dignitate V630; V1341; E97

181 perspicua korr. aus perspecua O93; prespicua W411

182 decidit V1341

183 inferat V630; V1341

184 nosce W411

185 supra V630; V1341; W411

186 illum solidatam korr. aus illum E97

187 solidatum W411

188 quidem W411; E97

189 idem] id est W411

190 factus V630; E97

191 habeamus V630; V1341; W411; E97

192 dicentius W411

193 exornemur V1341

194 agumentum W411

195 consorciare W411

196 quantotius] quam totius W411

197 prooptemus W411

198 revoluti V1341

199 persona V630; V1341; W411; E97

200 eccem W411

201 regiam korr. aus regiem E97

202 cogitasset W411

203 irevocabilis] iure vocabuli W411

204 atrocitatem W411

205 nusquam korr. aus numquam V630

206 veniae remedium] venire medium W411

207 honorosumque W411

208 quia V630; V1341

209 contraditione V1341

210 reluctari E97

211 perpenditus O93

212 pietati V630; E97

213 quę V630; V1341; E97

214 aditus V630; V1341; W411; E97

215 vestris V630; E97; vestri W411

216 committo fidenti] confidenti W411

217 pertractanda V630; W411; E97

218 inspirantem W411

219 ne fehlt W411

220 vestra V630; V1341; E97; vestri W411

221 nos V630; V1341; W411

222 aut W411

223 probanationibus W411

224 habeam W411

225 doleam W411

226 comimitos E97

227 tractemus fehlt V630; V1341; necte W411; nectere E97

228 similique] simili quoque V630; V1341; simileque W411

229 subiungimus fehlt E97

230 attendere O93; E97

231 vestrum W411

232 quoequalem W411

233 quoeternam W411

234 misteria W411

235 quo E97

236 salutem W411

237 impi W411

238 que W411

239 querelarum korr. aus querelatum V630; querelarum] querella vestra W411; quęrelarum vestris E97

240 iustitiae] iustitia et V630; V1341; iustitia et korr. aus iustia et W411

241 concorditer] cum vestra conveniat W411

242 terminetur V630; V1341

243 ex fehlt W411

244 perfluo W411

245 indebito W411; V1341; E97

246 videtur W411

247 serenitatis korr. aus sereni W411

248 accomodante] ad comodam te W411

249 solum V630; V1341

250 qui fehlt W411

251 regulas V630

252 pie W411

253 temperantes W411

254 qui ad] quia W411; qui ad fehlt V1341

255 quoniam W411

256 inpletes W411

257 mei W411

258 religio V630; V1341

259 suscipiet W411

260 dilectationis W411

261 Vos etiam korr. aus Vos V1341

262 etiam korr. aus autem V1341

263 palatina W411

264 huius V630; hic sanctae] huic sancta korr. aus huic W411

265 interessemus W411

266 primebus W411

267 expectabilis V630; V1341

268 ut W411

269 experientiae W411

270 aequitatis W411; E97

271 sociosa W411

272 prosperos W411

273 leges E97

274 inplectite W411; impletur] inflectit et E97

275 aequalitatis V1341

276 temperantia W411

277 legis korr. aus leges E97

278 extorqueat W411

279 est W411

280 quod W411

281 et] et per V630; V1341; E97

282 venerabile W411

283 per quem] suum W411

284 per quem obtestor fehlt E97

285 quem] quem suum V630; V1341

286 obtestatus W411

287 ad W411

288 alior V630; V1341; aliorsum E97

289 mentis E97

290 obtotum W411

291 existire V630

292 dignemini E97

293 sobria vita] subrivata W411

294 vota E97

295 exhibetis E97

296 faboris W411

297 cum robore] corroboro V630; V1341; E97; conroboro W411

298 domino V630; V1341

299 divinis V630; V1341

300 rectoribus] rectoribus dicente relictis W411; rectoribus decenter electis E97

301 constris W411

302 me W411

303 quodcumque] quod eumque W411; quodcum V1341

304 pietati E97

305 discretione V630; V1341

306 sancto fehlt V630; V1341; E97

307 consilio] consensu V630; V1341; E97; cum sensu W411

308 fabente W411

309 commodam W411; omnimodam E97

310 contraversarium W411

311 querelam principali auctoritate muniam ac defendam fehlt V630; V1341

312 principalia W411

313 principali auctoritate muniam ac defendam fehlt V630

314 auctoritatem W411

315 devendam W411

316 pertenuisse V1341

317 prohabita W411

318 adhuc aliud] ducali W411

319 adhibita W411; devotio E97

320 connectentem V630; W411; V1341

321 sequens W411

322 traditiones W411

323 confino W411

324 vestrę V630; V1341; E97; nostro W411

325 dignante W411

326 probantur W411

327 christo E97

328 exortetur V630; V1341; E97; exortet W411

329 optat fehlt W411

330 et fehlt W411; E97

331 vita W411

332 denuntios W411

333 corum W411

334 me W411

335 contagi W411

336 cum deus korr. aus cum V1341

337 omnes fehlt E97

338 extirpaverit korr. aus extirpaurit E97

339 decus W411

340 quosdas V630

341 vetuste W411; E97

342 perfidię korr. aus perfideę W411

343 apostasiae] ea post asie W411

344 doleor W411

345 alapsos W411

346 errore W411

347 prolatio V630; V1341; E97; probatio fehlt W411

348 co W411

349 ut W411

350 referentiam W411

351 utque W411

352 suprataxatum W411

353 tenorem W411

354 absque omni favore, absque korr. aus absque V630

355 fabore W411

356 pertinet] pertinet et W411

357 ad fehlt V630; V1341; E97

358 me W411

359 dedit, cum quibus eam me glorificari cognoscit, ita quoque infidelium fehlt W411

360 me glorificari fehlt V630; V1341

361 glorificare E97

362 voluntas V630; V1341

363 in fehlt E97

364 convenisse V630; V1341

365 congaudeam V630; W411; V1341

366 die] die XVII W411

367 nsi W411

368 ITEM SUBSCRIPTIO fehlt E97

369 Recensvintus E97

370 me W411

371 scripsi V630; V1341

372 am Rande III E97

373 Relicta W411

374 omnia W411

375 voluntatis] voluntatis eius V630; W411; V1341

376 ceterorum W411

377 negotium] negotia in W411; negotia E97

378 initium V630; V1341; initium, interlinear vel iudicium E97

379 verę V630; V1341; E97; ennuere W411

380 tractus W411

381 ut fehlt W411

382 inde korr. aus de O93

383 esordium W411

384 Un V1341

385 adsertionem W411

386 fortioris W411

387 seriae W411

388 Unam V630; V1341

389 Unius itaque] Itaque unius W411

390 tota virtute] totam virtutem W411

391 anim W411

392 plena deliberatione] plenam deliberationem W411

393 incensanter W411; V1341

394 ortodoxe W411

395 in W411

396 iondalis W411

397 iestis W411

398 sanctę W411

399 arru W411

400 eauticetis W411

401 insanissimis O93; insancimus W411

402 errore W411

403 diliciideproditur W411

404 dicits W411

405 de E97

406 dum V630

407 patrio W411

408 hoc est] certe W411

409 ipsum fehlt W411

410 et quae korr. aus et V1341

411 et fehlt W411

412 ac fehlt W411; V1341

413 et fehlt W411

414 sedit W411

415 in gloria fehlt E97

416 sanctum] sanctum dominum E97

417 in W411

418 unam] unam sanctam E97

419 baptismum W411

420 remissione W411

421 et fehlt W411

422 futuri saeculi korr. aus futuri V1341

423 tractatu W411

424 recipiat W411

425 qui aetas] quia et a V630; W411; E97

426 expositi W411

427 trahunt V630

428 peragendum W411

429 II fehlt V630; W411; V1341; IIII E97

430 FACILE V630; V1341

431 et fehlt W411

432 refugiis W411

433 eurundem W411

434 sententiam W411

435 conatus W411

436 conditionum korr. aus conditione W411

437 decarsis W411

438 non korr. aus non te V1341

439 interlinear vel a E97

440 tanta V1341

441 repperibus W411

442 illis W411

443 inex W411

444 censurum W411

445 noditas W411

446 dedisset W411

447 quod in korr. aus quod W411

448 angebat E97

449 profanatio V630; V1341

450 et fehlt V630; V1341

451 tendebat V630; V1341

452 obiectu V630; W411; V1341; E97

453 prolatae sententiae] prolata sententia W411

454 difido W411

455 dissidentium V630; V1341; E97

456 quod W411

457 properaret korr. aus properant V630

458 et fehlt W411

459 nos fehlt W411

460 obiecisset W411

461 fragores W411

462 singultuum korr. aus singultum V630; singultum V1341

463 singultuum et imbribus] inlustrum et in tribus W411

464 orantes fehlt W411

465 sancti O93

466 duceto V1341

467 provenimus W411

468 obiantibus W411

469 naufragorum V630; V1341

470 quod W411

471 bella W411

472 praeadamus W411; pandimus V1341

473 attentiori E97

474 aspirati korr. aus aspirate O93 aspiratu V630; V1341; aspirati] adspira rursum W411; aspirato E97

475 iuvante E97

476 Simus] Si iam W411

477 in te] intende W411

478 requiscentes W411

479 et fehlt W411

480 erroneum W411

481 aditiatis W411

482 iube V630; V1341; E97

483 quoemus W411

484 gloriae W411

485 omnipotenti O93; omnipotente W411

486 excurrisse W411

487 refuturum W411

488 seditiosa W411

489 inroga W411

490 deo W411

491 captivorum turmas] capiti volvuntur mas W411

492 ducerent korr. aus reducerent O93; reducere W411

493 desolutiones W411

494 terre W411

495 facerent fehlt W411

496 concursa W411

497 ut fehlt W411

498 quelibet W411; quilibet] quilibet eas E97

499 nequeat] neque ad W411

500 vi fehlt W411

501 eisque E97

502 omne W411

503 iuramento V1341

504 attestationem] ac testationem W411

505 queat] que ad W411

506 Scriptum namque] Scripturamque W411

507 est fehlt W411

508 vano W411

509 sui] sui in V630; V1341

510 quia korr. aus qui V630; qui W411

511 pressuram W411

512 acervitas W411

513 tamen W411

514 exprobrationem W411

515 deus V630; V1341; E97

516 increpat E97

517 fili W411

518 dicens W411

519 concilium V630; V1341

520 addicere O93; dicere W411

521 HIEREMIA korr. aus HIEREMIAE V630; HIEREMIAE V1341; ieremia E97

522 sta W411

523 a fehlt W411

524 quia korr. aus qui E97

525 loquentis W411

526 suo W411

527 ad W411

528 vant W411

529 dolo Item eundem Vae mihi anima] permiciam eum ici W411

530 dolo] dolo et V630, V1341

531 Item] Item per V630, V1341

532 eundem] in michea E97

533 anima] anima mea V630, V1341; E97; animam W411

534 quia korr. aus qui V630

535 periit] periit et W411

536 unusquisque korr. aus unuquisque V630

537 tribulat omnes] tribulatio W411

538 beneficentiae V630; V1341; veneficientiam W411

539 acerte W411

540 est gratior korr. aus est V1341

541 et fehlt W411

542 praestantior E97

543 deprimentis korr. aus deprimentes V1341

544 utilis est] utilitas W411

545 misericordiam W411

546 Superextollat W411; superexaltat V1341; Superexcellit E97

547 misericordiam W411

548 iudicium E97

549 item E97

550 homicida] omicida est W411

551 his fehlt W411

552 vos oderunt] oderunt vos E97

553 dimitte W411

554 iussionis korr. aus iussiones V1341

555 hinc de] inde W411

556 inde V630; V1341; E97

557 praecepta] praecepta ac praecepta W411

558 ortis W411

559 profusa W411

560 Numquid fehlt V630; V1341

561 ad W411

562 iuramenta V630; V1341

563 iustitiam W411

564 et iuramenta pacis] aut misericordiam pacem W411

565 misericordiam E97

566 narravimus W411

567 conplese W411

568 At V630; V1341; aut W411; At, interlinear vel et E97

569 qui V630; V1341

570 controversiorum V630; controversiarunt W411

571 sese E97

572 in contentione] intentione V630

573 fassi sumus] diffundunt W411; E97

574 adeo W411; ideo E97

575 et] et cum V630; V1341

576 unus korr. aus unius O93; unius E97

577 narrabimus E97

578 inpendendam V630; V1341

579 ne E97

580 assertio partis] partis assertio V1341; E97

581 iactura O93

582 comminatus W411; patiatur E97

583 pariet V630; W411; V1341

584 extitisset E97

585 adligata W411; allegata E97

586 iulare W411

587 conpellet W411

588 strupum W411

589 numquid non] Nonnumquam W411

590 non fehlt V630; V1341

591 reicere W411; E97

592 per fehlt V630; V1341

593 intilium W411

594 custodia V630; W411; V1341

595 si ita] ita si V630; V1341

596 esse fehlt V630; V1341

597 emitteret] enim mitteret W411

598 sacrelegia W411

599 probitatis] pro pietatis W411

600 praeceptis W411

601 aut W411

602 divortus W411

603 concititis korr. aus concitatis V630

604 misceamur W411

605 didicimus W411

606 sanctus spiritus] spiritus sanctus V630; V1341; E97

607 iter] in te W411

608 ac fehlt W411

609 ullo W411

610 devius non casu] devium occasu W411

611 nos V630; V1341; E97

612 utque W411

613 totam W411

614 ecclesiae fehlt W411

615 universitatem W411

616 profanatione solius et summae divinitatis nomen exsistere assumendum, nullo periurii sacrilegio indebito profanandum, nullo vos piam contractu fallaciae contingendum. Nam si attestante veritate propter profanationem periurii korr. aus profanatione O93

617 periuriis W411

618 os W411

619 vos piam] uspiam V630; V1341; E97

620 periuriae W411

621 vitandam W411

622 prohibetur] prohibetur in W411

623 taxata V630; W411; V1341; taxata korr. aus taxta E97

624 feda W411

625 in W411

626 facta W411

627 integritate korr. aus integritati V630

628 omnia W411

629 pacis foedera] foedera pacis V1341; E97

630 foedera venit] fide revenit W411

631 substat W411

632 cum] cum in W411

633 omnes W411

634 quodquod E97

635 fisus W411; fidum E97

636 duratum W411

637 cum fehlt W411

638 ea V630; eo W411; eos E97

639 adstipulat W411

640 tunc fehlt E97

641 cum id] civiter W411

642 testis E97

643 Hinc] hinc et W411

644 motibus W411

645 divinis V1341

646 lavens W411

647 pro incerto] proinde certo W411

648 inviolaret W411

649 Isaiam] esaiam prophetam dicentem W411

650 institutionis korr. aus institionis V630

651 votivo E97

652 alienorum W411

653 castruat W411; astruat E97

654 violenda W411

655 vivifida W411

656 nec W411

657 nobis E97

658 nullum W411; nullam korr. aus nullum V1341

659 adfectum W411

660 visceram W411

661 paritura E97

662 stabilitati W411

663 tractibus W411

664 sinum] si non, am Rande sinum E97

665 illa V630; V1341

666 miserere W411

667 ne W411

668 cauce W411

669 nec korr. aus ne V1341

670 inhumanitas E97

671 exacrandos W411

672 Occurre W411

673 certe] certe certe W411

674 ruinas W411

675 delet W411

676 quod W411

677 valet korr. aus valeant V630; valeat E97

678 revelationi W411

679 ad W411

680 diei W411

681 semore W411

682 vindicte W411

683 ab fehlt W411

684 iuvante] iubant te W411; iob ante E97

685 experientiam E97

686 passionis suae fehlt E97

687 compatientiam E97

688 memorabat fehlt E97

689 virtum W411

690 cathalagum W411

691 benedictione W411

692 perituris W411

693 condam W411

694 conpaciebantur W411; conpatiebatur korr. aus conpatiabatur V1341

695 Inc W411

696 solomon W411

697 vos W411

698 nostrae V630; W411; V1341; E97

699 diffidelem W411

700 mererentur W411

701 iusta W411

702 omnes W411

703 condempnaberis et korr. aus condemnaberis V630; condempnaberis V1341

704 et fehlt W411

705 iustificaberis V630; V1341

706 et fehlt W411

707 precedendi W411; procedenti E97

708 sentiam W411

709 illam W411

710 qua W411

711 compellimur V630; W411; V1341; E97

712 sint omnino] omnino sint E97

713 men W411

714 obligare W411

715 interlinear vel purę rationis E97

716 pietatis] pii orationibus W411

717 xia W411

718 superve W411

719 contemnimus korr. aus contendimus E97

720 ut W411

721 proximus W411

722 crudeliori mortis] crudeliori korr. aus crudeliori nos V630; crudeliori nos V1341

723 nos V1341

724 mortis gladio] morti gladio korr. aus morti W411

725 illic korr. aus illi W411

726 duplicia W411

727 zelo E97

728 eo W411

729 peragat W411

730 cum W411

731 potestatem E97

732 deus illi] illi deus E97

733 miserandi W411

734 quoque korr. aus quoque quod V630; quoque] quoque quod V1341; quoque fehlt E97

735 discretionem W411

736 quatenus W411

737 ut W411

738 per eosdem] pro eisdem korr. aus per eosdem E97

739 cerum W411

740 que W411

741 indissulubiliter W411

742 a fehlt W411

743 obsoluta W411

744 nec W411

745 nosme W411

746 quando W411

747 devocet korr. aus docet V630

748 regulam W411

749 tamen W411

750 asserta fehlt W411

751 hunc W411

752 immutabilis] inmutabilis idemque semper existens de summi natura precellens sua sepe in sacris litteris legitur utasse promissa et pro misericordia temperans sententiam Unde quamlibet sit inpassibilis atque inmutabilis W411

753 deitatis fehlt

754 licet] Item te W411

755 tem W411

756 firmissimam W411

757 eius fehlt W411

758 convellere V630; V1341

759 inmutari W411

760 peragere W411

761 ieremia W411

762 dicitur V630; V1341; E97

763 poenitentia V1341

764 illa a] illa super korr. aus illa V630

765 a fehlt V1341

766 super W411

767 ezechielem korr. aus ezechielum V630; ezechielem E97

768 confessus W411

769 in W411

770 via V1341

771 et] et in V1341

772 ergo nostra korr. aus ergo V1341

773 israhelico V1341

774 israelitico populo] populo israhelitico W411

775 pupulo O93

776 permutationes W411; permutationem E97

777 vo W411

778 inlustri W411

779 praeclarus korr. aus praeclarius O93

780 auctori O93

781 promissum] promissum solvere W411; E97

782 custodire fehlt E97

783 dare W411

784 fili W411

785 necem korr. aus nece V630

786 non W411

787 negaret V630; W411; V1341; E97

788 iepte E97

789 quem W411

790 ocurreret V1341

791 quicquid V630; W411; quod E97

792 offen W411

793 parracidio W411

794 ut E97

795 possedeat W411

796 circumscriptione korr. aus circumspectione O93

797 At V630

798 sibi W411

799 promiserat W411

800 facere] facere quam facere V630; W411

801 plerumque W411

802 sponderint W411

803 supra korr. aus sicut V630

804 saltatrice W411

805 salvatione W411

806 mors] mors pro V630; V1341

807 professa] professa pro W411; prophetę pro E97

808 donatur V630; V1341; E97; donantur W411

809 fuisse W411

810 iepte E97

811 discernens W411

812 parracidio W411; parrocidio V1341

813 est] est korr. aus est non V1341

814 enim E97

815 votum non solvere] novere W411

816 id est] quam V630

817 est fehlt W411; V1341; E97

818 nolite W411

819 paulolum W411

820 solvenda omnia] omnia solvenda E97

821 suam mutat] mutat suam V630; V1341

822 agustinus O93; V630; W411

823 eloquentia W411; eloquintiae korr. aus eloquin V1341

824 sapientia W411

825 affectibus W411

826 pro misericordia] promisimus W411

827 primum in korr. aus primum V1341

828 iocando korr. aus iocundo V630; iocundo W411

829 ideo fehlt V630

830 ideo mitius] mitius ideo V1341

831 ideo mitius est] mitius est ideo V630

832 mentitus W411

833 nonnulli V1341

834 bonivolentiam W411

835 nec misericordia impediat veritatem. Si enim pro veritate aut qua singula veritate oblitus fueris misericordiam fehlt W411

836 qua singula] quasi rigida V630; V1341; E97

837 ambulabis V630; V1341; E97; ambulavis W411

838 qua korr. aus quę V630; qua W411; E97

839 Gregorius] GREGORIUS et libris E97

840 vita et] vitę V630; V1341; libris W411

841 et fehlt W411

842 meritis korr. aus miritis V630

843 ac E97

844 etcis W411

845 adsentionibus W411

846 preferendos W411

847 beemodh O93; V630; V1341; bemoth W411; veemoth E97

848 iste tam] stesta W411

849 ita E97

850 modis V630; nondis W411

851 ligat W411; E97

852 dubium E97

853 unde korr. aus inde V630

854 unde se korr. aus unde V1341

855 inde] inde in E97

856 artius adstringatur] adstringatur artius V630; V1341

857 perplesi W411

858 machinationem W411

859 quo] quasi quod W411

860 laxantur W411

861 implicant E97

862 aut W411

863 Est tamen] testamen W411

864 inter fehlt V630; V1341

865 minori korr. aus minora V630

866 maxima peccata] maximo peccato V630

867 minoras W411

868 praecepit W411

869 breviorum W411

870 reverentiam W411

871 tale W411

872 quo W411

873 malum W411

874 et fehlt W411

875 perpetua V630

876 eo W411

877 flagitium W411

878 turpi voto] turpe votum W411

879 uta W411

880 qui hec korr. aus qui W411

881 quesierat W411

882 qua W411

883 optat vas] obstamus W411

884 lectionis W411

885 a fehlt V630; W411; V1341

886 pro fehlt W411

887 nostris W411

888 perdurarent E97

889 crudlibus in] in crudelibus E97

890 III fehlt W411; V E97

891 TERTIO V630; V1341

892 Doloimus W411

893 priorum W411; E97; priora korr. aus piora V1341

894 noxa W411

895 vetuerunt korr. aus vetaverunt O93

896 isti korr. aus ista V630; sti W411; ista V1341

897 Sique W411

898 debui W411

899 lernei W411; E97

900 trincata O93; truccata W411

901 quo W411

902 dicendo W411

903 mecari W411

904 vel W411

905 vile E97

906 donant W411; E97

907 sublimen W411

908 accipiant W411; E97

909 oblite W411

910 quique V630; V1341; que W411

911 sit fehlt W411

912 perdictione V630; perditionem E97

913 domu W411

914 extimasti W411

915 possideri E97

916 Proinde quia korr. aus Proinde V1341

917 tusitantum W411

918 tale W411

919 existat V630; V1341

920 mucrones W411

921 huic E97

922 vulnere W411

923 superest adhuc korr. aus superest V1341

924 inicimus korr. aus inimus O93

925 ferru W411

926 cipienda W411

927 dignitate W411

928 eo E97

929 se noverit] senuerit W411

930 obprobrium W411

931 a fehlt W411

932 adcipicione W411

933 ex fehlt W411

934 co W411

935 contat W411

936 aliquid W411

937 nun W411

938 fuerit E97

939 datione E97

940 literatus O93

941 subcepto W411; suscepti E97

942 privaetur korr. aus privatur E97

943 su W411; sub korr. aus su V630

944 eligetur V1341

945 hanc W411

946 extiterit W411

947 amissionem W411

948 IIII fehlt W411; VI E97

949 congressionis E97

950 ovius W411

951 esse W411

952 quem ante] que manente W411

953 Nam korr. aus Nom W411

954 dum fehlt W411

955 sublimiori W411

956 ordinum W411

957 multitudine W411

958 sequentius W411; sequentium E97

959 ducitores V1341

960 tanti W411

961 lumine debent] debent lumine E97

962 debent praefulgere] defendentes se fulgentes W411

963 ornamenta virtutum] virtutum ornamenta V630; V1341

964 non fehlt V1341

965 ut fehlt W411

966 detecti] detae et hi W411

967 flagiciis korr. aus flagiis O93

968 sententia patrum] patrum sententia V630; V1341

969 si W411; sui E97

970 V fehlt W411; VII E97

971 supervenit O93; PRAEVENIT W411

972 AN W411

973 conciliis W411

974 ac fehlt W411

975 veterum constitutorum] veteribus constitutis W411

976 feminarum] feminarum se W411

977 immunda] in mundo O93

978 et fehlt W411

979 execrabilis V630; V1341

980 et fehlt W411

981 pessime V630; V1341

982 obtinatione W411

983 ne E97

984 quidam W411

985 respiramine] respiramine nemo W411

986 condemnantes W411; contemplantur E97

987 sum fehlt W411

988 et fehlt W411; E97

989 quanta W411

990 pertinatior korr. aus pernatior V1341

991 Huius W411

992 auctoribus W411; maioribus E97

993 deductus W411

994 current W411

995 cum fehlt W411

996 potuerunt korr. aus poterunt O93; potuerint V630; V1341; E97

997 inter fehlt V630; W411; V1341

998 placiti W411

999 cautiones W411

1000 tali W411

1001 distringunt W411; destringantur V1341

1002 ut fehlt V1341

1003 nunquam E97

1004 sive V630; V1341; E97

1005 ancillis W411

1006 turpitudine W411

1007 omnismodis W411

1008 aut W411

1009 consocios E97

1010 hominem W411

1011 coercere W411

1012 deputatie W411

1013 monasticis fehlt W411

1014 VI fehlt W411; VIII E97

1015 sacri] sacre huius W411

1016 provenerint V630; V1341

1017 quid V630

1018 dictum W411

1019 quoque nefas est] nefas est quoque V630

1020 est] est novi W411

1021 disciso V630; discisso W411; V1341; decusso, interlinear vel descisso E97

1022 observare W411

1023 utrum] ut cum V630; W411; E97

1024 benedictio ei] eis benedictio E97

1025 eis V630; V1341; eius W411

1026 ecclesias V630

1027 vetustas tradit antiqua] vetusta tradit antiquitas E97

1028 ab illis fehlt V1341

1029 cordis W411

1030 hoc V1341

1031 VII fehlt W411; IX E97

1032 tam fehlt V1341

1033 inverecunda V630; V1341; verecunda E97

1034 necessitati V1341

1035 adeptos] ab episcopis korr. aus ab episcopos V630; ad episcopos V1341

1036 sumpsisse korr. aus fuisse V630

1037 inponeretur W411

1038 testati sunt] testantur W411

1039 haec spernere] expernere W411

1040 ad fehlt W411

1041 seculum W411

1042 incelebris W411

1043 eminentiae] eminentiae divinae auctoritates V630; V1341; W411; eminentię culmen E97 eminenti culmen

1044 esse summam] summa esse E97

1045 summa V630; W411; V1341

1046 execranda V1341

1047 templorum korr. aus temporum E97

1048 crisme W411

1049 benedictionis W411

1050 institutionem korr. aus institutionum V630; institutionum W411

1051 quem W411

1052 peragenda korr. aus peragendu V630

1053 quia W411

1054 recepit E97

1055 an V1341

1056 a nullo] anulo W411

1057 ad W411

1058 a fehlt V630; V1341

1059 nec ligata solvi] neclinat asolvi W411

1060 linata W411

1061 poterunt korr. aus poterint V1341

1062 ligaveritis korr. aus ligaveris O93; V630; ligaveris W411; V1341;E97

1063 ligatum et korr. aus ligatum W411

1064 solveris W411; V1341; E97

1065 Nequam W411

1066 ergo fehlt V630; V1341

1067 aliquando poterit korr. aus aliquando V1341

1068 divina iussione] divine iussionis W411

1069 sancta W411

1070 decus] de cuius W411

1071 quamlibet O93

1072 occanone W411

1073 omnismodis W411

1074 noluerunt V630; V1341

1075 obiectum E97

1076 inpetitur W411

1077 capax W411

1078 qui pro] qui korr. aus qui pro V630

1079 pro fehlt W411; V1341; E97

1080 omnino W411

1081 congescant W411

1082 inpones W411

1083 evadendi V1341

1084 pronitiae W411

1085 obenisse W411

1086 desideriorum] desideriorum sine verecundia korr. aus desideriorum in sine verecundia V630

1087 inpoderati O93; impudorati korr. aus puderati V630; impudorati V1341; E97

1088 favores V630; favores korr. aus favoris V1341

1089 inuti W411; inviti E97

1090 perciperint W411

1091 nomen W411

1092 propter terrenae] per terre nec W411

1093 tandem W411; E97

1094 interlinear vel quam V630; quam W411

1095 desidens W411; desiderantes E97

1096 quis korr. aus quid V630

1097 ineserit korr. aus iniserit W411

1098 relavit W411; relabi E97

1099 et fehlt V630; W411; V1341; E97

1100 ad hoc fehlt W411

1101 privetur V630; V1341

1102 et V630; V1341

1103 advixerit sub korr. aus advixerit V1341

1104 VIII fehlt W411; X E97

1105 REpperimus] OCTAVE DISCEPTIONIS EFFECTU Repperimus W411; OCTAVA prosecutione reperimus E97

1106 nescientię korr. aus nescientę O93; nescientia W411

1107 cotidiano E97

1108 usu W411; E97

1109 nullius V630

1110 percipiat E97

1111 gradu W411

1112 non fehlt V630; W411; E97

1113 noverit E97

1114 honore V630

1115 dignitatum korr. aus dignitate V1341

1116 et fehlt V630; W411; V1341

1117 huius certamen] huiusce tamen V630; V1341; E97

1118 prodiscendi V630; V1341

1119 exercia W411

1120 VIIII fehlt W411; XI

1121 amonitu korr. uas admotu O93; ADMONITUR W411

1122 relegione W411

1123 censetur W411

1124 dicente scriptura] scriptura dicente E97

1125 spernit korr. aus pernit W411

1126 decidet W411

1127 tanto W411; E97

1128 edacitatis korr. aus edicitatis O93

1129 improbes V1341

1130 improbae] inprobe korr. aus inprobe sunt V630; improbę sumptu E97

1131 crassantur E97

1132 ut fehlt W411

1133 Etenim] et caum, interlinear vel etiam V630; etenim qui W411; et ea eum V1341

1134 quadragensime W411

1135 quae fehlt W411

1136 deputentur W411

1137 et fehlt W411

1138 ieiunii korr. aus iunii O93

1139 adhuc] ad hanc V630; W411; E97; ad hunc V1341

1140 relegionis W411

1141 formatus] formatur korr. aus forma V630; forma V1341

1142 et fehlt W411

1143 decalogii W411

1144 quattuor V630; V1341

1145 illis E97

1146 qui fehlt W411

1147 auso fehlt V630; V1341

1148 auso temerario haec omnia] hęc omnia ausu temerario E97

1149 temerari W411

1150 contemnentem W411

1151 ne W411

1152 ingloviem W411

1153 frenant V630; W411; V1341; E97

1154 perceptionem V630; preceptione W411

1155 profant W411

1156 quibus fehlt E97

1157 sine V630; V1341

1158 invitalibus W411

1159 fragilitate] fragilitate et V630; V1341

1160 evidenti languore] evidentis languoris E97

1161 languore korr. aus laguore O93; langore W411

1162 quadragensime W411

1163 resurrectioni W411

1164 resurrectionis dominicae] dominicę resurrectionis E97

1165 etiam korr. aus etiam etiam V630

1166 comuletur W411

1167 esum W411

1168 abstineat V630; V1341; E97

1169 gulam fehlt W411

1170 qui E97

1171 au W411

1172 langor O93; languore W411; langour korr. aus langor E97

1173 extenuat korr. aus extrenuat E97

1174 X fehlt W411; XII E97

1175 CONLUCUTIONIS W411; conluctationes V1341

1176 ADSENSUM W411

1177 quos W411; E97

1178 sagas W411

1179 indagio W411

1180 pieatati E97

1181 obiare W411

1182 detexit W411; E97

1183 et fehlt V630; V1341

1184 tam fehlt W411; E97

1185 rigendi W411

1186 licentiae W411; licentia korr. aus licentie E97

1187 probavit W411; E97

1188 illi et] etle W411; et lege E97

1189 sancto W411

1190 sancti V630; V1341

1191 perflavit E97

1192 omnes W411

1193 raviem W411

1194 incompraehensibilis] inconprehensibilis et innotata W411

1195 naturas W411

1196 esse W411

1197 condicioni] conditio ne W411

1198 membris W411

1199 profidi W411

1200 malorum est] est malorum W411; E97

1201 praeficiendi V630; V1341; E97; proficiendi W411

1202 non] non in V1341

1203 forissecus W411

1204 coetus fehlt W411; E97

1205 conspiratione V630; W411; V1341; E97

1206 tumultu W411; tumultuatione E97

1207 sed fehlt W411

1208 hac W411; hanc] ab hac E97

1209 perfidia W411; E97

1210 et] et a E97

1211 cunctarum E97

1212 iniuria W411; E97

1213 iudices V630; V1341

1214 modestia W411

1215 erunt] erunt actibus W411

1216 rerum] rerum tam W411

1217 amplius W411

1218 nullos] nulla vi W411

1219 nullos aut fehlt V630; V1341

1220 factiones W411

1221 ad W411

1222 subditus W411

1223 obligationis V630

1224 oblationis gratissimae] oblatione gratissima E97

1225 commodis W411

1226 consolentes W411

1227 ille W411; illi E97

1228 tantum sibi korr. aus tantum V1341

1229 sive W411

1230 vendicent E97

1231 quos E97

1232 regum korr. aus rerum V630; regum V1341; E97

1233 relinquerint O93; W411

1234 hereditabunt] hereditabunt gloriam W411

1235 successoris W411

1236 propri W411

1237 proximitatis] proxime tantis W411

1238 et E97

1239 relicti V630

1240 sint korr. aus sunt V630; sint fehlt W411

1241 primum V1341

1242 cuncti W411

1243 praefatę E97

1244 leges V1341

1245 erit auctoritas] auctoritas erit V630; V1341

1246 se illa] scintillam W411

1247 taxationem W411

1248 definiat korr. aus definiant V630; definiat E97

1249 lege V630; V1341

1250 episcopali W411

1251 presentiae W411

1252 ferentiam W411

1253 detractore W411

1254 legis korr. aus leges V630; leges V1341

1255 legis esse] esse legis E97

1256 sive sit korr. aus sive V1341

1257 ecclesiasticae W411

1258 plectantur W411

1259 XI fehlt W411; XIII E97

1260 multimoda korr. aus multamoda O93

1261 relevat] se levet W411

1262 exercere V630; V1341; exerci W411

1263 gravidines W411

1264 contentiones W411

1265 vellendum W411

1266 rites W411

1267 nodalem W411

1268 illuc V630; W411

1269 de fehlt W411

1270 protemse W411

1271 sanctus spiritus] spiritus sanctus E97

1272 quoadunaverit W411

1273 Ab korr. aus Ob O93

1274 successiones korr. aus succensiones V630; successione W411; succensiones] succensi ne E97

1275 quilibet W411

1276 haud korr. aus aud O93; aut W411; E97

1277 commoveri V630; V1341; conmuneri W411; committi E97

1278 aut W411; E97

1279 generalias W411

1280 generalitas tuta valeat consistere] generalia statuta convelli E97

1281 valeat consistere] convalere W411

1282 unanimitate korr. aus unianimitate V630

1283 etiam] etiam in W411

1284 definitiones V630; V1341

1285 conscripte V1341

1286 contradice W411

1287 nullus] nullum aure W411

1288 vertere V630; V1341; verberare W411

1289 nullus non implere contendat fehlt W411

1290 hec W411

1291 future W411

1292 gratias W411; gratiam fehlt E97

1293 et] sui sed W411

1294 amissionem W411

1295 aut fehlt W411

1296 quilibet W411

1297 sanctas V630; sancte W411

1298 pontifice W411

1299 quippiam korr. aus quispiam V630

1300 contemtionem W411

1301 discentiant W411

1302 a fehlt W411

1303 coetu] coetu cum V630; V1341

1304 ascendant W411

1305 aut fehlt W411

1306 excommunicationis korr. aus excommunionis E97

1307 sententiae W411

1308 XIIII E97

1309 DUODECIMA W411

1310 quaestionis propositione] QUE EST FINALIS W411

1311 profidia W411

1312 coitui W411

1313 in fehlt V630; W411; V1341

1314 nunc esse fehlt W411

1315 caudam V630; W411; V1341

1316 iusta W411

1317 perieruntrant V1341

1318 necessariam V1341

1319 diximus V630; V1341

1320 Christus fehlt V630; V1341

1321 clementiae W411

1322 prevaricantes W411

1323 apicem] apicem a V630; W411; V1341

1324 dignum W411

1325 sacrislegis W411

1326 et fehlt W411

1327 fidelium W411

1328 societate polluere] pollui societate E97

1329 polluere korr. aus proobluere O93

1330 sisanandi V630; V1341; sisanendi W411

1331 quis W411

1332 voluerint W411

1333 numen E97

1334 nostrorum W411

1335 primordia W411

1336 liniabit W411

1337 consummationes W411

1338 eandem W411

1339 concludit W411

1340 explicuisse a korr. aus explicuisse W411

1341 adfuit W411

1342 ei E97

1343 atque V630; W411; V1341; E97

1344 trinitatis W411

1345 haec] ex se W411; E97

1346 quae reformavit] et W411

1347 remedia pietatum] remedietatum V630; V1341

1348 conlationibus W411

1349 gratiarum] gratum actio E97

1350 benedictio] benedictio ab W411

1351 serenissimo V630; V1341; E97; serenissimus W411

1352 Recensvinto E97

1353 Reccesvinto principe glorioso] reccesuuintum principem gloriosum W411

1354 actione W411

1355 et fehlt W411

1356 referentiae W411

1357 omnibus fehlt W411

1358 cui V630; V1341

1359 complementa E97

1360 conferat W411; E97

1361 vigere W411; E97

1362 iustitiam W411; E97

1363 exuberate O93; exuberare W411; E97

1364 misericordia opulenta] misericordiam opulentam W411; E97

1365 dominus fehlt W411

1366 praesenti V1341

1367 diurna W411; diuturna E97

1368 iustorum V630; V1341

1369 ex E97

1370 manantem W411; manantem korr. aus manentem E97

1371 sanctis fehlt V630; V1341

1372 ortodoxi W411

1373 et] et in W411; E97

1374 futurum W411; E97

1375 obsecrantes V630; V1341; E97

1376 obserantes] obsecrantes enim W411

1377 Contemnentes W411

1378 autem fehlt W411

1379 divinae] divine est W411

1380 severitatis korr. aus veritatis V630

1381 pavendo V1341

1382 obsecrantibus W411

1383 valore W411

1384 Recensvinti E97

1385 reginis W411

1386 custodiri E97

1387 coerceremde W411

1388 horrenda fehlt E97

1389 firmus W411

1390 in W411

1391 patri W411

1392 tempora V1341

1393 obliosa W411

1394 deferant W411; deserantur E97

1395 constitutionis W411

1396 commendanda korr. aus commendenda V630; commenda W411

1397 superius korr. aus supernis V630; supernis V1341

1398 ordinatis korr. aus ordinatas V630; ordinatas V1341

1399 segraegati W411

1400 esse] esse noscuntur esse W411

1401 fortasse E97

1402 emerenter W411

1403 temere implere] implere temere E97

1404 infrigerit W411

1405 domino W411

1406 saeculorum] saeculorum SUBSCRIPTIO EPISCOPORUM ID EST NUMERO LVIII V630; V1341; saeculorum Amen SUSCRIPTIO EPISCOPORUM ID EST NUMERO LVIII W411; saeculorum Amen EXPLICIT TOLETANUM CONCILIUM OCTAVUM Subscriptio episcoporum numero LVIII E97

1407 EDITI V630; V1341; EDITA W411

1408 NOMINE] nomine Recensvinti E97

1409 reddidisse korr. aus reddisse O93, reddisse W411

1410 facturae W411

1411 constiterat, interlinear vel extiterat E97

1412 concidisse W411; concidisse, interlinear vel collisum E97

1413 incrementum est korr. aus incrementum V1341

1414 interlinear vel usitate E97

1415 huius] huius vitę korr. aus huius V630; husu autem W411

1416 profectionis W411

1417 curam W411; E97

1418 obiare W411

1419 quando V630; W411

1420 preliatos W411; praelatos E97

1421 quo valent] convalente E97

1422 excommunioni] ex communi korr. aus excommunioni V630; excommunionis W411; commonicionis E97

1423 honore W411

1424 sibi fehlt W411

1425 procurrent W411

1426 inte W411

1427 conlicorum W411

1428 esse] esse sacre W411

1429 conlate W411

1430 donationis W411

1431 gravis fehlt E97

1432 adtollerat W411

1433 populis fehlt W411

1434 dominatis W411

1435 et W411

1436 occidia W411

1437 asperimus W411

1438 vegitari W411

1439 vegetari rectoris korr. aus vegetari O93

1440 es W411

1441 gravidine W411

1442 Contraxerant E97

1443 motio W411

1444 sed W411

1445 sebiebat W411

1446 spolus W411

1447 faborem W411

1448 mestos korr. aus mestus V630; V1341

1449 munera W411

1450 tollerantiam W411

1451 occurso W411; occursum E97

1452 habere E97

1453 commotio V630; E97

1454 illi W411

1455 manet W411

1456 dicti V630; W411; V1341; E97

1457 ferat] ferat in W411

1458 fuerunt V630

1459 adsequentes W411; consecuti E97

1460 regię V630; V1341

1461 congere W411

1462 reges V630; V1341; E97

1463 sunt V630; V1341; W411; E97

1464 vastatione W411

1465 quia W411

1466 pellere korr. aus depellere V1341

1467 defuerint W411; refugiunt E97

1468 acquirere] adquirere non V630; W411; V1341; E97

1469 decernunt W411

1470 posteritate W411

1471 transmitti V630; V1341; E97; transmittat W411

1472 Quam] quam itaque W411

1473 sinum E97

1474 imperiali W411

1475 procepisse W411

1476 Et illud] et quod illius W411

1477 constat] constat esse W411

1478 poterant E97

1479 quocervatione W411

1480 per subiectos] subiectis W411

1481 membra E97

1482 subiecta] subiectu dum W411

1483 ad fehlt V630; V1341; a W411

1484 revelat V630; relabunt W411; relevat V1341

1485 obtutu V630; V1341; abdutum W411

1486 prospectat W411

1487 modum W411

1488 devitum W411

1489 inrogat W411

1490 inde V1341

1491 ortodoxe W411; orthodoxia E97

1492 hoc W411

1493 debere V630; deberi korr. aus debere V1341

1494 co W411

1495 se fehlt W411

1496 regem V630; V1341; regem, interlinear vel regere cuncta E97

1497 cuncta fehlt V630; V1341; E97

1498 recognoscit V630; V1341; E97

1499 sub W411; soli E97

1500 deberi korr. aus debere V1341

1501 eternum W411; terrena E97

1502 iure W411

1503 sublimitates W411

1504 honorari W411

1505 debentur E97

1506 honorari W411

1507 reges korr. aus regis V1341

1508 prontu W411

1509 conservando korr. aus conservanda V630; conservamde W411

1510 vota korr. aus vita V630

1511 ut E97

1512 quando W411

1513 mansuetudine W411; E97

1514 permissę E97

1515 dictionis W411

1516 evidentissimam speciem] evidentissima specie V630

1517 aut W411

1518 assertores habeat] habeat assertores E97

1519 parvitas W411

1520 semper] est pro W411

1521 reservaberit W411; reseraverit E97

1522 qualitatis W411

1523 tevim W411

1524 ex gentis] exigentis W411

1525 multo W411

1526 divitia W411

1527 quomodo W411

1528 deperiantur W411

1529 serie fehlt W411

1530 iudicato W411

1531 et fehlt V630; V1341

1532 in fehlt W411

1533 quorum W411

1534 sistat W411

1535 potuisse V630; V1341; E97

1536 pensantur V630; V1341; E97

1537 ingente W411

1538 a iudiciis] avidus E97

1539 vigor iudicorum] iudiciorum vigor E97

1540 ille W411

1541 profligationes W411

1542 contererat korr. aus contereat O93; conterat W411; contriverat E97

1543 sicque] Sic quoque E97

1544 sublecto W411

1545 gentis membra] membra gentis V1341

1546 languebant E97

1547 depumtu W411; deflendo E97

1548 venit V630; W411; V1341; E97

1549 statutus W411

1550 nec fehlt W411

1551 Ad quae] adeo W411; Itaque E97

1552 malorum W411

1553 ad W411

1554 quod W411

1555 repertus W411

1556 quodlibet W411

1557 exstiterit] extiterit agumentasse W411

1558 domini nostri reccessvinti korr. aus domino nostro reccessvinto V1341

1559 reccesvinto V630; Recensvinti E97

1560 parenteli V1341

1561 successu V630; V1341

1562 reguli W411

1563 debita korr. aus dibita V630

1564 rebus V630; V1341

1565 legerit W411

1566 porincipis voluntas] voluntas principis E97

1567 diu W411

1568 aut fehlt E97

1569 filiis] filiis eius W411; E97

1570 Recensvinto E97

1571 relinquisse W411

1572 grata V630; W411; V1341; E97

1573 Recensvinti E97

1574 iustissima V630; V1341

1575 iustissime debita, nemo invasionis calumniam moveat aut] decernit W411

1576 calumnia E97

1577 praer quae] propter quod W411

1578 genitorem V630; W411; V1341; E97

1579 quondam E97

1580 abse W411

1581 CONCILIA V1341

1582 A W411

1583 Recensvinto E97

1584 reccessvint V630; V1341; RECENSVINTUS E97

1585 Eminentię korr. aus Eminentę W411

1586 cumpassione W411

1587 eunde W411

1588 contigere V630; contingere korr. aus contigere V1341

1589 utilitate E97

1590 proficiat V630; V1341; E97

1591 maiori W411

1592 unus W411

1593 premia W411

1594 illa] illa potestas E97

1595 tandunde W411; tantummodo E97

1596 quod E97

1597 commune V630; V1341

1598 proprietatis W411

1599 ege W411

1600 Quapropter] Quia proter W411

1601 imperiabilibus W411

1602 factis E97

1603 obtinentur W411

1604 eclinamus W411

1605 supplicum korr. aus supplicium O93

1606 aspectum V630; W411; V1341; E97

1607 commodo W411

1608 mundetur W411

1609 blebium W411

1610 serie] serie pro V1341

1611 inmoderatio W411; moderationis V1341; immoderatior E97

1612 spolia E97

1613 ei W411

1614 proprietate W411

1615 censum V630; W411; E97

1616 affectu V630; V1341; afflictus W411

1617 nobis est] est nobis W411

1618 leges W411; E97

1619 reverentiae W411; E97

1620 adfuturis] ac futuris E97

1621 nullum W411

1622 regium O93

1623 inpulsionis korr. aus inplusionis V1341

1624 factionis V630; V1341

1625 de fehlt W411

1626 extorquandas V630

1627 intendat E97

1628 nolenter W411; E97

1629 debitarum W411; E97

1630 sibi korr. aus si V630

1631 probari W411; privari E97

1632 dominium korr. aus omnium V630; dominio W411; E97; hominum V1341

1633 si] si ad W411

1634 reb W411

1635 proceperit W411

1636 lustratus W411

1637 aliquod W411

1638 eandem W411

1639 voluntates V1341; voluntatis] voluntatis et E97

1640 quam aut korr. aus quam V1341

1641 inprestio W411

1642 inprovitas W411

1643 ut E97

1644 contradixit W411

1645 ad fehlt V630

1646 revocare W411

1647 remota] scelus ab W411

1648 potestate W411

1649 perducerent W411

1650 idem] id est W411

1651 ordinare voluerit korr. aus ordine revolverit V1341

1652 sua W411

1653 potestati W411

1654 aut W411

1655 sinceritas] sinceritatis et W411

1656 factae mox testes, qui in eadem scriptura subscriptores accesserint fehlt V630; V1341

1657 mox testes, qui in eadem scriptura subscriptores accesserint fehlt V630

1658 scripture W411

1659 accesserunt W411

1660 quoque W411

1661 perquirantur W411; E97

1662 iudicium V630; V1341; E97

1663 scripturam korr. aus scripturarum V1341

1664 cognoverit W411

1665 sic korr. aus si V630; sic E97

1666 aut rite] auctrice V1341

1667 seriges W411; serie V1341

1668 permaneant W411

1669 inrita W411

1670 convecta W411

1671 venescat W411

1672 sententia fehlt W411

1673 veneis W411

1674 tantummodo korr. aus tantammodo W411

1675 contra V1341

1676 quelibet W411; E97

1677 facta W411; E97

1678 svintilani W411; sunthilane V1341; suinthilani E97

1679 ad W411

1680 reliquit V630; V1341; E97

1681 relinquerit W411

1682 Quoniam W411

1683 tandundem W411; tantummodo E97

1684 decernimus E97

1685 eligerit V630; V1341; elegerit E97

1686 qui V1341

1687 quae] qui in W411

1688 princi O93

1689 si fehlt W411

1690 heredibus] heredibus quoque W411

1691 concessione V630; V1341

1692 paterne W411

1693 patuisse fehlt W411; patuisse korr. aus potuisse E97

1694 quamlibet W411

1695 hac W411

1696 inordinata V630; W411; V1341; E97

1697 relinquid W411; relinqui korr. aus reliqui V1341

1698 qui W411; E97

1699 quas E97

1700 dem W411

1701 iustissime W411

1702 inrevocabuli W411

1703 ordine korr. aus ordini V630; ordini V1341

1704 potestatem W411

1705 legitimus W411

1706 ex his] ea E97

1707 inordinate V630; V1341; inordinata] inordinata vel W411

1708 relinquerint W411

1709 hereditatem W411

1710 iure fehlt W411

1711 audire W411

1712 erit E97

1713 solius W411

1714 conscedat korr. aus conscedant V630

1715 qua W411

1716 iuramesti W411

1717 promittet W411

1718 tumultuosas] multuos has W411

1719 absconsam dignitatem] absconsa dignitate W411; absconsa dignitatis E97

1720 machinamenta W411; E97

1721 idem] id est W411

1722 nefarie korr. aus nefario V1341

1723 consentibus W411

1724 et fehlt W411

1725 pene V1341

1726 seriem ex] serie mox W411

1727 male volendo] malivolen W411

1728 vel fehlt W411

1729 dignatis V630; dignitatis] dignitatis et W411; dignitatis korr. aus dignitas V1341

1730 et fehlt W411

1731 deputo O93; W411

1732 redactus korr. aus redatus O93

1733 redactus] redactus aut W411

1734 palatum W411

1735 ea W411

1736 hac cupla] hanc culpam E97

1737 similis O93; W411

1738 concedit V630; V1341; E97

1739 hoc fehlt W411

1740 antiquioribus korr. aus antiquiori V630

1741 antiquioribus canonibus korr. aus antiquioribus V1341

1742 gravata W411

1743 pertinentibus E97

1744 voluerit fehlt W411

1745 ei fehlt W411

1746 iuris] iuris possessionis W411

1747 habeantur W411

1748 et fehlt W411

1749 in venditorem] venditori et V630; V1341; E97

1750 venditore W411

1751 conparati V630; conparanti korr. aus conparati V1341

1752 sanctiore O93

1753 sanctione vertenda] sit una sententia V630; V1341; E97

1754 conscientiam W411

1755 metropolitanis W411

1756 utili tamen] humilitatem W411

1757 commutatione permissa korr. aus commutatione V1341

1758 decreto korr. aus decre V1341

1759 presoli W411

1760 praesenti V630; W411; V1341; E97

1761 fuerint W411

1762 iure W411

1763 nec korr. aus ne V630

1764 excusentur W411

1765 quippe cum korr. aus quippe W411

1766 ne W411

1767 aliquis W411

1768 teneatur W411; V1341; E97

1769 Quicumque] qui eum que W411

1770 romane korr. aus roma V1341

1771 columus W411

1772 relegionis W411

1773 devincerit W411

1774 haec fehlt W411

1775 ex his fehlt W411

1776 propterea W411

1777 presbyterum W411

1778SS diaconum

1779 defensorum korr. aus defensori V1341

1780 dandi W411

1781 subscripserint W411

1782 illa W411

1783 co W411

1784 percutet W411

1785 anathemate korr. aus anathema V1341

1786 feriantur W411

1787 sicque W411; E97

1788 et V630; W411; V1341; E97

1789 ferire W411

1790 poena] pena contubernium W411

1791 conservata V630; V1341; E97

1792 presimus W411

1793 tande W411

1794 vindictam W411

1795 clerici W411

1796 et, qui acceperit, celeri restitutione fehlt W411

1797 curam W411

1798 oblitum W411

1799 subeat] super ea W411

1800 genere E97

1801 qua W411

1802 confecta W411

1803 scriptum] scripturarum in W411

1804 illas V630; V1341; nulla W411; nullas vel nunc korr. aus illas E97

1805 habuerit fehlt V630; V1341; E97

1806 effectetur V630; V1341; efficiatur W411; effetetur korr. aus effectetur E97

1807 adferre W411

1808 offerre et korr. aus offerre O93

1809 et fehlt W411

1810 reposceret W411

1811 nec W411; E97

1812 aliqua W411

1813 se ante] sanctae W411

1814 delicta W411

1815 fas omne] fassione W411

1816 omne] omne sine V630; V1341; E97

1817 pietatis korr. aus pietates V1341

1818 considerationem W411

1819 X fehlt E97

1820 Rubrik fehlt W411

1821 A fehlt V1341; E97

1822 ecclesie W411

1823 utilitas W411

1824 suggessio V630

1825 et] et nostre W411

1826 grata W411

1827 vestri] vestri ordina W411

1828 pulsans V630; V1341; E97

1829 post V630; W411; V1341; E97

1830 commoda V630; V1341; E97

1831 consolatione W411

1832 fas sit] fascit W411

1833 et fehlt V630; W411; V1341; E97

1834 proprietate] proprietate per V630

1835 usu V630; V1341; E97

1836 commodare fehlt W411

1837 voverint W411

1838 ne V630; V1341; E97

1839 deleta W411; deditas E97

1840 iam W411

1841 sibium W411

1842 vindicet V630; V1341; vendicet E97

1843 usufructurie W411

1844 contractu V1341; E97

1845 celestibus W411

1846 veneranda W411

1847 presolve W411

1848 vendicetur E97

1849 am Rande De rebus eclesie O93, am Rande III concilium arelatense V630

1850 XI fehlt E97

1851 Rubrik fehlt W411

1852 ARELATENSI V630; aurelianensi E97

1853 angelis W411

1854 a fehlt W411; E97

1855 contractus korr. aus tractus O93; V630; contractos W411

1856 nobis W411

1857 non solum fehlt W411

1858 contractos W411

1859 alienare korr. aus alienare non V1341

1860 debeamus korr. aus debemus V1341

1861 sed fehlt W411

1862 ea fehlt W411

1863 ab antecessoribus] habente cessoribus W411

1864 tricemnaria W411; triennalia E97

1865 temporum W411

1866 repetio V630

1867 ate W411

1868 publicum] puplicum aut W411

1869 iudicio W411

1870 ecclesiastica korr. aus ecclesiasticę V630; ecclesiastice W411; V1341

1871 am Rande IIII concilium aret. V630

1872 XII fehlt E97

1873 Rubrik fehlt W411

1874 EX EODEM] EODEM EX V1341; E97

1875 CONCILIO] CONCILIO AREL. V630

1876 quique W411

1877 ministris] ministris quem ministris W411

1878 sacra W411

1879 mysterio V630; W411; V1341

1880 deditis fehlt W411

1881 promissu W411; permissa V1341; E97

1882 temerari W411

1883 irevocetur W411

1884 XIII fehlt W411; XIII] Ex concilio Agathensi E97

1885 subpremere W411

1886 ut W411

1887 negaret W411

1888 eversantes W411; avertere E97

1889 aut fehlt W411

1890 damnabili et] damna vilet W411

1891 abstinentia W411

1892 reddat] reddant hic adiciendas de superius clericis W411

1893 Rubrik fehlt W411

1894 EPAUMENSIS V630; V1341; epaumensi E97

1895 alia W411

1896 annis korr. aus annus V630

1897 annis binis] nummis W411

1898 Quod fehlt W411

1899 communioni V630; V1341; E97; communio W411

1900 in W411

1901 communionis W411; communioni E97

1902 sociebatur W411

1903 VIIII fehlt E97

1904 Rubrik fehlt W411

1905 ELIBERTINO V630; V1341; E97

1906 canes korr. aus canones V630

1907 alium W411

1908 prosonarum W411

1909 voluntatem W411

1910 si fehlt W411

1911 est fehlt W411

1912 mensibus] mensibus se E97

1913 abstineatur W411

1914 diaconum W411

1915 a communi] ab omni E97

1916 cessavit W411

1917 XII fehlt E97

1918 Rubrik fehlt W411

1919 ARELATENSE V630; aurelianensi E97

1920 qui korr. aus quis V630; qui E97

1921 in fehlt W411

1922 locis] locis per V630; W411; V1341; E97

1923 atum W411

1924 fuisset W411; V1341

1925 collegerint korr. aus collegerit E97

1926 cartola W411

1927 conscriptam V630; V1341; E97

1928 praelibetur V630; V1341; E97; prelabetur W411

1929 eventum W411

1930 iusta W411

1931 personę V630; V1341; E97

1932 ordinum korr. aus ordinem W411

1933 ordinum qualitatem korr. aus ordinem qualitatum O93

1934 qualitaetm korr. aus qualitatiam O93; quilitatem V630

1935 colleti W411

1936 Quia sicut korr. aus Quia V630

1937 praeceptis divinis] divinis praeceptis V1341; E97

1938 con W411

1939 itaque] Ita quod W411

1940 sacra V1341

1941 pontificali sunt] pontificalis est W411

1942 reprimenda] reprimenda de episcopis presbiteris et diaconibus depositis W411

1943 XIII fehlt E97

1944 Rubrik fehlt W411

1945 ARELATENSE V1341; arelatensi E97

1946 TIT VI fehlt E97

1947 diaconum W411

1948 et fehlt V630; vel V1341; E97

1949 subdiaconem E97

1950 praesumant W411

1951 integro] integro a W411

1952 XII fehlt E97

1953 Rubrik fehlt W411

1954 PALENSIANO V1341; E97

1955 quendam V630; V1341; E97; condam W411

1956 cordebensis V1341; cordubensis korr. aus cordebensis E97

1957 que W411

1958 ordine W411

1959 nostram W411

1960 ut fehlt V630; V1341; E97

1961 iniusta W411

1962 patrem W411

1963 sinodali W411

1964 sententiam] sententiam ut V630; V1341; E97

1965 dieiciendum W411

1966 diaconum W411

1967 potesta W411

1968 nonnullus W411

1969 gratia fehlt W411

1970 fabore W411

1971 vestra W411; aurem E97

1972 episcopo W411

1973 ca W411

1974 errorem O93

1975 auferre korr. aus aut ferre V630

1976 ii E97

1977 nexu W411

1978 revulvuntur W411

1979 supplice W411

1980 caput W411

1981 pretorest W411

1982 in fehlt W411

1983 iudicanti W411

1984 poterant W411

1985 privilegiis V630; privilegii W411; privilegium V1341

1986 nexuis W411

1987 ad W411

1988 presentati korr. aus presenti V630; prestanti W411

1989 definiri korr. aus definire V630

1990 XIIII fehlt W411; E97

1991 CAP fehlt V630; CAPITULUM XIIII W411; E97

1992 am Rande de iudęis O93

1993 in fehlt W411

1994 domnus V630; W411

1995 canonum W411

1996 inserenda W411

1997 usos W411

1998 et W411

1999 ese W411

2000 nullo W411

2001 publica eis impungantur] puplic eos opus est agere W411

2002 iniungantur V630; V1341; E97

2003 qua W411

2004 panem W411

2005 inferre fehlt W411

2006 quis W411

2007 christiani fehlt W411

2008 eis] eis iudeis W411

2009 in aliquo] merito W411

2010 legionem O93

2011 redebant W411

2012 Rubrik fehlt W411

2013 urbenensi E97

2014 iudaici W411

2015 pravitate W411

2016 iugali W411

2017 sise W411

2018 christiano korr. aus christoano V630

2019 consortii W411

2020 misceantur W411

2021 quique W411

2022 eorum fehlt V630; V1341; E97

2023 admississes W411

2024 cognoscitur] se noscuntur W411

2025 christiani W411

2026 communio korr. aus communion W411

2027 Rubrik fehlt W411

2028 VIIII V630; V1341; E97

2029 iudeis V630; W411; V1341

2030 christiani W411

2031 proponantur V630; W411

2032 Rubrik fehlt W411

2033 AURILIaNENSE korr. aus AURILINENSE V630; aurelianensi E97

2034 X E97

2035 servitio korr. aus servotio V630

2036 detinetur W411

2037 si fehlt W411

2038 inponitur W411

2039 et ad ecclesiam confugerint, ibi tueantur fehlt W411

2040 ut W411

2041 excusatos fehlt V630; V1341

2042 tollent W411

2043 confugerint] confugerint nullate W411

2044 quoque] quoque omnibus W411

2045 sequestrationem] sequestrationem quisque ille est W411

2046 a fehlt W411

2047 Idem W411

2048 si fehlt W411

2049 porte W411

2050 annuali W411

2051 contumatiam W411

2052 subiacebunt W411

2053 Rubrik fehlt W411

2054 XXXI V630

2055 propitius W411

2056 quadrio W411

2057 inter korr. aus in O93

2058 premant W411; praesumantur V1341

2059 Rubrik fehlt W411

2060 CAP. III fehlt E97

2061 deplexa W411; deflexi V1341

2062 superna] superna in cenis alique W411

2063 inspiratione V630; V1341; E97

2064 inflamatur W411

2065 sui fehlt V630; V1341

2066 suprestitiones W411

2067 eorum fehlt V1341; E97

2068 funditus korr. aus funditos W411; funditus korr. aus fonditus V1341

2069 qui fehlt W411

2070 ferbore W411

2071 gratias] gratias dei W411

2072 regni W411

2073 agimus fehlt W411

2074 tantum W411

2075 ut fehlt W411

2076 presenti W411

2077 praesentem seu korr. aus praesentem O93

2078 vitam et korr. aus vitam O93

2079 vitam et in futuro] et in futuro vitam V630; V1341

2080 futuram W411

2081 esse V630

2082 decernenti V630; decernendum korr. aus decernend V1341

2083 nec W411

2084 labor et noster] calor et noster labor W411

2085 eocirca W411

2086 promulgavimus W411

2087 illustriumque] inlustrium qui W411

2088 consensum W411

2089 quisquis korr. aus quiquis V630

2090 succedentium korr. aus succidentium V630; succidentium W411

2091 sortitus korr. aus consortitus V630

2092 sortitus fuerit] sortierit W411

2093 fuerat V1341

2094 conscendit V1341

2095 fuerat V1341

2096 quodlibet W411

2097 precepitia W411

2098 infidelitatis korr. aus indelitatis V630

2099 magnopere] magnopere nostro V630; W411; V1341; E97

2100 incassu V630; V1341

2101 post W411

2102 ordine] ordine praemisso E97

2103 promissio W411

2104 renata W411

2105 efficiatur] efficiatur regis W411

2106 regis W411

2107 etternis korr. aus eternis W411

2108 simul W411; simili E97

2109 disperent O93; dispereat W411

2110 quicum W411

2111 quoniam] quoniam ea E97

2112 quem V630

2113 potuorum W411

2114 cautum korr. aus cauta V1341

2115 Quapropter] quia praeter W411

2116 quem V630

2117 tunc V630; W411; V1341; E97

2118 censimus W411

2119 EX] XVII EX V630; V1341

2120 oncilio E97

2121 SPOLITINO W411; SPOLITANO V1341; E97

2122 XVII W411

2123 finem W411

2124 Christi] christi ad fidem W411

2125 quadam korr. aus quidam V1341

2126 perfidei W411

2127 fraude korr. aus frade O93

2128 sacrum sanctum] sacrosanctum E97

2129 tinguant korr. aus tingant E97

2130 hanc W411

2131 retinet korr. aus retinent V1341

2132 naturali] naturali et W411

2133 periurati W411

2134 manentes in fide] per fidem W411

2135 fide korr. aus fides V630

2136 corum W411

2137 fraudulentas korr. aus fraudelentas W411

2138 subdulas W411

2139 oportt W411

2140 solertiam W411

2141 tantę V630; tanta V1341

2142 cura W411

2143 gesserunt korr. aus gesserant W411

2144 baptismum] baptismum ut W411

2145 propria W411

2146 fidem V630; V1341; E97

2147 praemio V630; V1341; E97

2148 provocabit W411

2149 quamque V630; V1341

2150 sisebutos W411

2151 dictis W411

2152 praestantur V630; W411; V1341; E97

2153 scientiam W411

2154 se deo reddere] super haec deo sedere W411

2155 Christus korr. aus Christis V630

2156 deputabit W411

2157 regimine W411

2158 stos W411

2159 vetustatem W411

2160 profidei W411

2161 periurare W411

2162 prehensibile W411

2163 perduceret W411

2164 ad fidem sibi fehlt W411

2165 fidem] fidem si V630; V1341; E97

2166 fidei W411

2167 erat V1341

2168 sui W411

2169 innovatio V630; W411; V1341; E97

2170 crudelitatem W411

2171 prevenerint W411

2172 in nonnullis] non in nullis W411

2173 obduruit V630; V1341; E97; obdurabit W411

2174 duriciam W411

2175 generaret V630; V1341; E97; generunt W411

2176 sed W411; ei V1341

2177 communi W411

2178 dicernimus W411

2179 sive V1341; E97

2180 generant W411

2181 praeceptione W411

2182 quemquam fehlt W411

2183 errore pristino] errorem pristinum W411

2184 latent W411

2185 filiorum W411

2186 referuntur W411

2187 sunt W411

2188 fili W411

2189 adebito W411

2190 admuneri W411

2191 pristinos] de pristinis V630; V1341; pristinis W411; E97

2192 errorum W411

2193 delictis W411

2194 azima] agimus non W411; azima non V630; V1341; E97

2195 salvati W411

2196 Christi] christi ne W411

2197 victu korr. aus victa W411

2198 abitur W411

2199 communes V630; W411; V1341; E97

2200 et fehlt W411

2201 quid V630; V1341

2202 quecum W411

2203 sacramenta W411

2204 cessante W411; V1341; E97

2205 esset W411

2206 qui E97

2207 con W411

2208 ut W411

2209 admonitia W411

2210 admoniti ad korr. aus admoniti E97

2211 de W411

2212 non fehlt O93

2213 emendat W411

© 2004, 2005 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis

Handschriftenbeschreibungen
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

[Home] [Überblick] Handschriftenverzeichnis

Handschriftenbeschreibungen [Text] [Übersetzungen] [Capitula Angilramni] [Collectio Danieliana] [Lizenz] [Kontakt] [Links] [Impressum] [Inhalt]

[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis

Handschriftenbeschreibungen
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]