9. Konzil von Toledo

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

O93, f. 86rb; V630, f. 157ra; W411, f. 152v; V1341, f. 93vb; E97, f. 333rb

LXIII^¹ IN NOMINE DOMINI INCIPIT^² SYNODUS^³ HABITA AB^⁴ EPISCOPIS XVI IN TOLETANA URBE POST^⁵ DIEM KAL. NOVEMBR. ANNO VII RECESVINTI^⁶ GLORIOSISSIMI <V1341, f. 94ra> PRINCIPIS IN BASILICA <E97, f. 333va> SANCTAE MARIAE SEMPER^⁷ VIRGINIS ERA^⁸ ^⁹ DCLXIII^¹⁰.

INCIPIUNT^¹¹ TITULI EIUSDEM^¹² CONCILII

I Ut de rebus ecclesiae nihil episcopi auferant et qualiter^¹³ proximi^¹⁴ fundatoris^¹⁵ ecclesiarum sollicitudinem gerant^¹⁶.

II Ut fundatores ecclesiarum, quousque advixerint, eorum^¹⁷ habeant curam^¹⁸ ipsique^¹⁹ illic ministros eligant servituros.

III Si de rebus ecclesiae pro praestatione aliquid dari dicatur^²⁰, causa praestiti cognoscatur^²¹.

IIII Quod^²² de conquisitis rebus inter ecclesiam et sacerdotis heredes aequalis divisio fiat.

V Si episcopus monasterium facit^²³ vel parrochitanam^²⁴ ecclesiam ditat^²⁵, quantam partem de rebus ecclesiae^²⁶ conferat.

VI Ut episcopus tertiam ecclesiasticarum^²⁷ rerum sibi^²⁸ debitam, cui elegerit, conferat.

VII^²⁹ Ne extra constitutum ordinem morientis sacerdotis heredes rem eius adire praesumant.

VIII^³⁰ Ut^³¹ in scripturis, quas sacerdotes vel ministri iniuste fecerint, post mortem eorum habeant annorum numerum computatum.

<V630, f. 157rb> VIIII^³² Quantum commodum sibi episcopus tollat de ecclesia, cuius tumulaverit^³³ sacerdotem^³⁴.

X^³⁵ De damnatione filiorum, qui ex sacerdotibus et ministris geniti^³⁶ comprobantur^³⁷.

XI^³⁸ Quod servilibus^³⁹ clericis dare debeant episcopi libertatem.

XII^⁴⁰ Quod post^⁴¹ mortem sacerdotis in libertatem^⁴² servis collatam^⁴³ horum^⁴⁴ tempus debeat^⁴⁵ computari.

XIII^⁴⁶ Ut ex libertis ecclesiae et^⁴⁷ personis ingenuis geniti ab obsequiis ecclesiae non^⁴⁸ recedant.

XIIII^⁴⁹ Quod si liberti ecclesiae^⁵⁰ ad eam reverti non^⁵¹ velint^⁵², omnis^⁵³ eorum reicula^⁵⁴ iuri applicetur^⁵⁵ ecclesiae^⁵⁶.

XV^⁵⁷ De obsequio et disciplina libertorum ecclesiae.

XVI^⁵⁸ Quod^⁵⁹ liberto^⁶⁰ ecclesiae nihil^⁶¹ de rebus suis in alienum liceat transferre^⁶² dominium^⁶³.

XVII^⁶⁴ Ut baptizati Iudaei cum episcopis^⁶⁵ celebrent dies festos^⁶⁶.

Dum^⁶⁷ canonicae definitionis edicto in Toletana^⁶⁸ urbe pro peragendo^⁶⁹ concilio post diem Kal. Novembr. anno septimo Reccesvinti^⁷⁰ principis gloriosi in basilica sanctae Mariae semper virginis in unum^⁷¹ fuissemus domino favente collecti, id communi definitione decrevimus, ut capitula, quae in priscis canonibus minime habebantur^⁷² inserta, pari^⁷³ promulgarentur sententia et antiquis iungerentur^⁷⁴ regulis perenni iugitate mansura et omni reverentia con<E97, f. 333vb>servanda. Sed quia nequaquam recte subditos iudicat, <W411, f. 153r> qui non <V1341, f. 94rb> seipsum prius iustitiae censura castigat, apertum^⁷⁵ nobis et expedibile visum est, ante nostris excessibus imponere^⁷⁶ modum et sic errata corrigere subditorum. Tunc namque melius iudiciorum exordia dicuntur^⁷⁷, cum vitae^⁷⁸ iudicium^⁷⁹ ante disponitur eo, quod potius iudicii forma completur, cum^⁸⁰ negotiorum principiis aequitas iudicantium anteferunt^⁸¹. Adeo^⁸² exordium^⁸³ aequitatis inchoari^⁸⁴ a iudicibus debet, ut^⁸⁵ perfecta^⁸⁶ iuris causatio limitem apertius formet.

UT^⁸⁷ ^⁸⁸ DE REBUS ECCLESIAE NIHIL EPISCOPI AUFERANT ET QUALITER PROXIMI FUNDATORIS ECCLESIARUM SOLLICITUDINEM GERANT

I^⁸⁹ Omnis itaque rei ecclesiasticae quantitas sicut remedium^⁹⁰ veniae^⁹¹ tribuit conferenti, ita damnum rite^⁹² praeparat fraudatori. Et ideo nullus sacerdotum vel ministrorum ex^⁹³ rebus ecclesiae, quae in quibuscumque locis a fidelibus largiuntur, aliquid auferat^⁹⁴ vel^⁹⁵ iuri suo aut cathedrae^⁹⁶ propriae unitati^⁹⁷ connectat. Devotio enim uniuscuiusque sicut gratanter votum contulit deo, ita definivit, quod plenitudo votorum conservaretur^⁹⁸ in loco, in quo, velut si collata tenentur, manet gratia offerentis^⁹⁹, ita si frustrantur^¹⁰⁰, imminet pernicies defraudatis^¹⁰¹. Verum ut rei huius potior soliditas^¹⁰² habeatur, condignis filiis vel nepotibus honestioribusque propinquis eius, qui construxit^¹⁰³ vel ditavit^¹⁰⁴ ecclesiam, licitum sit hanc^¹⁰⁵ bonae intentionis^¹⁰⁶ habere sollertiam, ut, si sacerdotem seu ministrum aliquod^¹⁰⁷ <O93, f. 86va> ex col<V630, f. 157v>latis rebus praeviderit^¹⁰⁸ defraudare aut^¹⁰⁹ commonitionis^¹¹⁰ honestae^¹¹¹ conventione compescant aut episcopo vel iudici corrigenda denuntient. Quod si talia episcopus agere temptet, metropolitano eius haec insinuare procurent^¹¹². Si autem metropolitanus talia^¹¹³ gerat^¹¹⁴, regis^¹¹⁵ haec auditibus intimare non differant^¹¹⁶. Ipsis^¹¹⁷ tamen heredibus in eisdem rebus non liceat quasi iuris proprii potestatem praeferre, non rapinam, non^¹¹⁸ fraudem ingerere, non violentiam quamcumque praesumere, sed hoc solum in salutarem sollicitudinem adhibere^¹¹⁹, quod aut in nullam noxam operatio nocens attingat aut^¹²⁰ in multam vel in^¹²¹ aliquam partem^¹²² salutaris merces assumat^¹²³. Si quis vero deinceps haec monita^¹²⁴ temerare^¹²⁵ voluerit <E97, f. 334ra> et male^¹²⁶ rapta cum confusione^¹²⁷ restituet et excommunicationis annuae sententiam sustinebit.

UT^¹²⁸ ^¹²⁹ FUNDATORES ECCLESIARUM, QUOUSQUE ADVIXERINT, EARUM^¹³⁰ HABEANT CURAM IPSIQUE^¹³¹ MINISTROS <W411, f. 153v> ELIGANT^¹³² SERVITUROS

II Cum saepe sit sollicitum^¹³³ etiam illa, quae non debentur prece^¹³⁴ supplicationis et ut^¹³⁵ quodammodo extorqueri <V1341, f. 94va> doloris, quanto^¹³⁶ magis^¹³⁷ iam sine obstaculo concedi debent exquisita simul et ordine iuris et dolore compassionis^¹³⁸? Quia ergo fieri plerumque cognoscitur, ut ecclesiae parrochiales^¹³⁹ vel sacra monasteria ita quorundam episcoporum vel insolentia vel incuria horrendam decidant^¹⁴⁰ in ruinam, ut^¹⁴¹ gravior^¹⁴² exoriatur^¹⁴³ aedificantibus^¹⁴⁴ meror^¹⁴⁵, quam in struendo gaudii exstiterat labor, unde^¹⁴⁶ pia compassione^¹⁴⁷ decernimus, ut, quamdiu earundem fundatores ecclesiarum in hac vita superstites^¹⁴⁸ exstiterint pro eisdem locis curam permittantur habere sollicitam et sollicitudinem ferre praecipuam, atque^¹⁴⁹ rectores idoneos in eisdem basilicis idem ipsi offerant episcopis ordinandos. Quod si tales forsitan^¹⁵⁰ non inveniantur ab eis, tunc quos episcopus loci probaverit^¹⁵¹, deo placitos sacris cultibus instituat cum eorum conhibentia^¹⁵² servituros. Quod si superstitibus^¹⁵³ eisdem^¹⁵⁴ fundatoribus rectores ibidem praesumpserit episcopus ordinare et ordinationem suam irritam^¹⁵⁵ noverit esse et ad verecundiam suam alios in eorum loco, quos idem ipsi^¹⁵⁶ fundatores^¹⁵⁷ condignos elegerint, ordinari^¹⁵⁸.

SI^¹⁵⁹ DE REBUS ECCLESIAE PRO PRAESTATIONE ALIQUID DARI DICATUR^¹⁶⁰, CAUSA PRAESTITI^¹⁶¹ COGNOSCATUR

III Si sacerdos^¹⁶², minister de^¹⁶³ rebus ecclesiae suae^¹⁶⁴ quippiam alicui sub praestationis^¹⁶⁵ obtentu^¹⁶⁶ concedat, instrumenti causam^¹⁶⁷ praestiti^¹⁶⁸ evidenter exponat, ut^¹⁶⁹ hoc aut iuste confecta^¹⁷⁰ transactio^¹⁷¹ innotescat aut fraus incompetens, quae latet, appareat. Aliter vero pro huius negotii causa deinceps scriptura^¹⁷² confecta^¹⁷³ non^¹⁷⁴ valeat.

QUOD^¹⁷⁵ DE^¹⁷⁶ CONQUISITIS REBUS INTER ECCLESIAM ET SACERDOTIS HEREDES AEQUA^¹⁷⁷ DIVISIO FIAT

IIII Sacerdotes vel, quique illi sunt, quibus ecclesiasticarum rerum cura commissa est, quaecumque administrationis^¹⁷⁸ suae tempore emerint, si de rebus propriis vel vile vel parum habuerint, ad ecclesiae nomen, cui praesunt, cartarum conficere instrumenta procurent. Non enim^¹⁷⁹, ut ecclesia^¹⁸⁰, quem suscepit externum, efficiat in alieno divitem et in suo <V630, f. 157vb> retineat fraudatorem^¹⁸¹. Hi^¹⁸² vero, qui suarum rerum noscuntur habere compendium, <E97, f. 334rb> ex omni re, quam post ordinationis suae diem visi sunt conquisisse, sive^¹⁸³ nulla sive aliqua sint instrumenta confecta, compensata^¹⁸⁴ tam iuris sui quam ecclesiasticarum^¹⁸⁵ rerum habitatione, <W411, f. 154r> si^¹⁸⁶ se utriusque rei quantitas exaequaverit, inter ecclesiam et decedentis^¹⁸⁷ heredes aequo^¹⁸⁸ iure conquisitio pertinebit. Si autem quaelibet^¹⁸⁹ pars maiori cumulo <V1341, f. 94vb> sui iuris excreverit^¹⁹⁰, maiorem etiam portionem^¹⁹¹ in divisione percipiet. Quicumque vero de praedictis sacerdotibus vel ministris pro sui utilitate atque amicitia <O93, f. 86vb> vel praestatione aut quocumque modo aut^¹⁹² per scripturae seriem aliquid^¹⁹³ meruerint^¹⁹⁴ a^¹⁹⁵ quolibet percipere, in rebus ecclesiasticis non poterit^¹⁹⁶ numerari, sed quod exinde voluerint facere, in ipsorum voluntatis arbitrio subiacebit. Quod si hoc post eorum mortem inordinatum fortasse remanserit^¹⁹⁷, ecclesia^¹⁹⁸ hoc sibi, cui^¹⁹⁹ praefuit^²⁰⁰ vel minister exstitit^²⁰¹, in perpetuum^²⁰² vindicabit^²⁰³.

SI^²⁰⁴ EPISCOPUS MONASTERIUM FACIT^²⁰⁵ VEL PARROCHITANAM ECCLESIAM DITET, QUANTAM PARTEM DE^²⁰⁶ REBUS ECCLESIAE IBIDEM^²⁰⁷ CONFERAT

V Bonae rei dare consultum et praesentis^²⁰⁸ habetur vitae subsidium et aeternae^²⁰⁹ remunerationis exspectare^²¹⁰ cernitur praemium. Quisquis itaque^²¹¹ episcoporum^²¹² in parrochia sua monasterium construere forte voluerit et hoc ex^²¹³ rebus ecclesiae, cui praesidet, ditare^²¹⁴ decreverit, non amplius ibi^²¹⁵ quam quinquagesimam^²¹⁶ partem dare debebit, ut hac temperamenti^²¹⁷ aequitate^²¹⁸ servata et, cui tribuit, competens subsidium conferat, et, cui tollit, damna gravia non infligat. Ecclesiam vero, quae monasticis non informabitur regulis aut quam^²¹⁹ pro^²²⁰ suis magnificare^²²¹ voluerit sepulturis^²²², non amplius quam centesimam^²²³ partem census ecclesiae, cui praesidet, ibidem conferre licebit, ea tamen cautela servata, ut unam^²²⁴ tantummodo, quae placuerit, ex his duabus remunerationem^²²⁵ assumat.

UT^²²⁶ EPISCOPUS TERTIAM ECCLESIASTICARUM RERUM TAM^²²⁷ SIBI QUAM, CUI ELEGERIT, CONFERAT

VI Cum praeteritis sanctionibus notissimum^²²⁸ habeatur, quae de rebus parrochialium ecclesiarum pars^²²⁹ episcopo conferatur, opportune^²³⁰ tamen^²³¹ duximus^²³² decernendum, ut episcopus tertiam, quam de rebus eisdem sanctione pariter^²³³ sibi debitam novit, aut ipsi ecclesiae, cuius res esse patebit^²³⁴, aut alteri ecclesiae, cui elegit, conferre decreverit^²³⁵ et licitum maneat^²³⁶ et irrevocabile^²³⁷ robur eius sententia^²³⁸ ferat^²³⁹.

NE^²⁴⁰ ^²⁴¹ EXTRA CONSTITUTUM ORDINEM MORIENTIS^²⁴² SACERDOTIS HEREDES REM EIUS ADIRE PRAESUMANT^²⁴³

<E97, f. 334va> VII Propinqui morientis episcopi nihil^²⁴⁴ eius absque metropolitani cognitione usurpare praesumant. Quod si^²⁴⁵ is, qui recesserit^²⁴⁶, metropolitanus fuerit, eius^²⁴⁷ ^²⁴⁸ suc<W411, f. 154v>cessoris^²⁴⁹ sententiam^²⁵⁰ concilium sustinebunt^²⁵¹, ne passim hereditatis adeundae danda^²⁵² licentia de rebus ecclesiae aut non reddatur^²⁵³ ratio plena aut fraus^²⁵⁴ inveniatur^²⁵⁵ illata. <V1341, f. 95ra> Quod si presbyter^²⁵⁶ aut diaconus fuerint, quo^²⁵⁷ solus^²⁵⁸ se constiterit, non sine cognitione sui^²⁵⁹ episcopi^²⁶⁰ rem^²⁶¹ eius^²⁶² heredibus adire licebit. Quisquis sane post haec transgressor inventus exstiterit^²⁶³, pro his, quae non exspectato^²⁶⁴ ordine adierit^²⁶⁵, invasionis^²⁶⁶ damno^²⁶⁷ legis sententiae^²⁶⁸ subiacebit.

UT^²⁶⁹ SCRIPTURAE, QUAS^²⁷⁰ SACERDOTES^²⁷¹ VEL MINISTRI INIUSTE FECERINT^²⁷², POST MORTEM EORUM HABEANT^²⁷³ ANNORUM NUMERUM COMPUTATUM

VIII <V630, f. 158ra> Si sacerdos vel minister, dum gubernacula ecclesiarum administrare videtur, contra patrum^²⁷⁴ sanctiones de rebus ecclesiae definisse^²⁷⁵ aliquid^²⁷⁶ dinoscitur^²⁷⁷, non ex die, qua^²⁷⁸ talia scribendo decrevit, sed ex quo talia moriendo definita^²⁷⁹ relinquit^²⁸⁰, supputationis ordo substabit^²⁸¹. Nusquam^²⁸² etenim^²⁸³ ad tricennium^²⁸⁴ temporis pertinebit irritum^²⁸⁵ hoc^²⁸⁶ iudicantes^²⁸⁷, quia status^²⁸⁸ contractuum initia non sumpsit^²⁸⁹ ab origine aequitatis.

QUANTUM^²⁹⁰ COMMODUM SIBI^²⁹¹ EPISCOPUS TOLLAT DE ECCLESIA, CUIUS TUMULAVERIT SACERDOTEM

VIIII Plerique, dum rapinis inhiant, ut^²⁹² debeat^²⁹³ aut miserationis opus condigne non implent^²⁹⁴ aut indebita ipsius^²⁹⁵ miserationis^²⁹⁶ damna permiscent. Ideoque ne amplius misericordiae opus exsecrabile^²⁹⁷ labatur^²⁹⁸, id communi^²⁹⁹ decreto sancimus^³⁰⁰, ut^³⁰¹, cum pontificem mori contigerit, episcopus, qui ad humandum^³⁰² corpus eius advenerit, descriptis^³⁰³ thesauris atque ornamentis^³⁰⁴ omnibus, si locuples decedentis^³⁰⁵ ecclesia^³⁰⁶ fuerit, non amplius quam libram auri in rebus quibus ei placuerit, exceptis ornamentis ecclesiae cum gratia offerentum^³⁰⁷ auferre pertemptet^³⁰⁸. Si vero minor rebus exstiterit, dimidiam libram sibi licenter usurpet. Nam et haec ipsa^³⁰⁹ usurpare ratio nulla permitteret, nisi eius, qui convenit sacerdotis iniuriae contemplatione antiquitas hoc usurpata^³¹⁰ servasset. Porro brevem^³¹¹ discriptarum^³¹² rerum sub^³¹³ fideli relatione hic^³¹⁴, qui discripsit^³¹⁵, dirigere metropolitano^³¹⁶ curabit^³¹⁷. <O93, f. 87ra> Metropolitanus autem ex eadem morientis ecclesia nihil^³¹⁸ prorsus <E97, f. 334vb> auferre praesumat^³¹⁹, sed solam, quae ad eum pertinet^³²⁰, salutarem^³²¹ curam impendat.

DE^³²² DAMNATIONE^³²³ FILIORUM, QUI^³²⁴ EX SACERDOTIBUS ET^³²⁵ MINISTRIS GENITI COMPROBANTUR

X Cum multae super^³²⁶ incontinentiam ordinis clericorum hactenus^³²⁷ emanaverint^³²⁸ sententiae patrum et nulla<V1341, f. 95rb>tenus ipsorum formari quiverit^³²⁹ correctio morum, usque adeo^³³⁰ sententiam iudicantium protraxere^³³¹ commissa culparum, <W411, f. 155ra> ut non tantum ferretur ultio^³³² in auctoribus^³³³ scelerum^³³⁴, verum et in progenie^³³⁵ damnatorum. Ideoque quilibet ab episcopo usque^³³⁶ ad subdiaconum deinceps vel ex ancillae vel ex ingenuae^³³⁷ detestando connubio in honore constituti filios procrearint^³³⁸, illi quidem, ex quibus geniti probabuntur^³³⁹, canonica censura damnentur. Proles autem alienata^³⁴⁰ pollutione^³⁴¹ ^³⁴² non solum parentum^³⁴³ hereditatem usquam^³⁴⁴ accipiet, sed etiam in servitutem^³⁴⁵ eius ecelesiae, de cuius sacerdotis vel ministri ignominia^³⁴⁶ nati sunt, iure perenni manebunt.

QUOD^³⁴⁷ SERVILIBUS CLERICIS DARE DEBEANT^³⁴⁸ EPISCOPI^³⁴⁹ LIBERTATEM

XI Qui ex familiis ecclesiae servituri^³⁵⁰ devocantur in clerum, ab episcopis suis^³⁵¹ libertatis necesse est, ut^³⁵² percipiant donum, et si honestae^³⁵³ vitae claruerint^³⁵⁴ meritis, tunc demum^³⁵⁵ maioribus fungantur^³⁵⁶ officiis. Quos vero flagitii sordidaverit^³⁵⁷ incorrigibilis noxa, perpetua servitus condicionis religet in catena.

QUOD^³⁵⁸ ^³⁵⁹ POST MORTEM SACERDOTIS IN LIBERTATE^³⁶⁰ SERVIS^³⁶¹ COLLATA ANNORUM TEMPUS DEBEAT COMPUTARI

XII Si sacerdos libertatem servis ecclesiae conferre voluerit, non a die confectionis^³⁶² scripturae^³⁶³ tempus annorum computatum tenebit, sed ex eo, cum^³⁶⁴ eum^³⁶⁵, qui^³⁶⁶ scripturam confecit, <V630, f. 158rb> verius obisse constiterit.

UT^³⁶⁷ EX LIBERTIS ECCLESIAE EX PERSONIS INGENUIS GENITI^³⁶⁸ AB^³⁶⁹ OBSEQUIIS ECCLESIAE NON RECEDANT

XIII Excessibus^³⁷⁰ libertorum ecclesiae plerumque patronam^³⁷¹ videmus ecclesiam convexari et bicipiti coacti sumus taedio^³⁷² condolere^³⁷³, uno, dum^³⁷⁴ superbiam reluctans^³⁷⁵ auctor contemnitur libertatis, altero, dum libertas superbientis in condicionem^³⁷⁶ relabi cogitur servitutis. Ideo^³⁷⁷ cum iam praeteritis patrum regulis multae super hoc diversae constitutionis emanaverint^³⁷⁸ sanctiones, tamen quoddam^³⁷⁹ ad plenitudinem rei^³⁸⁰ aptum conspeximus adhuc innectere complementum. Igitur sicut legum reverenda^³⁸¹ sanctio censuit, ita servari totius generis^³⁸² nobilitas debet, ut in^³⁸³ nullo aliena commixtio^³⁸⁴ maculet, <E97, f. 335ra> quod^³⁸⁵ generositas propria^³⁸⁶ decoravit^³⁸⁷. Unde cunctis ecclesiarum libertis, tam viris quam feminis eorumque propagini^³⁸⁸, interdicitur iudicio generali, ne deinceps causa connubii aut Romanis ingenuis copulentur aut Gothis. Quod si hoc factum quandoque patuerit^³⁸⁹, permixtione^³⁹⁰ tali genita proles numquam merebitur ius^³⁹¹ debitae dignitatis nec^³⁹² ecclesiae umquam carebit <W411, f. 155v> <V1341, f. 95va> obsequiis, cuius beneficio donum meruisse noscitur libertatis.

QUOD^³⁹³ SI LIBERTI^³⁹⁴ ECCLESIAE AD EAM REVERTI^³⁹⁵ NOLUERINT, OMNES^³⁹⁶ EORUM REICULA^³⁹⁷ IURI^³⁹⁸ APPLICETUR ECCLESIAE^³⁹⁹

XIIII Si contingat quemcumque de libertis^⁴⁰⁰ ecclesiae eorumque^⁴⁰¹ prosapiae^⁴⁰² contra primaevas moderantesque^⁴⁰³ patrum regulas aut Gothis aut Romanis ingenuis copulari, tam illis quam eorum stirpi non licebit^⁴⁰⁴ ab ecclesiae patrocinio evagari, sed aut ad debita obsequia reverti cogendi sunt, aut^⁴⁰⁵, si redire noluerint, quaecumque vel parentes eorum vel ipsi ab ecclesia sunt adepti, vel in eius patrocinio visi sunt conquisisse^⁴⁰⁶, insistente pontifice in ditionem propriae reducantur^⁴⁰⁷ ecclesiae.

DE^⁴⁰⁸ OBSEQUIO ET DISCIPLINA LIBERTORUM ECCLESIAE

XV Ecclesiae liberti^⁴⁰⁹ eorumque progenies eidem basilicae, de qua libertatis gratiam meruerunt, obsequia prompta^⁴¹⁰ sinceraque parabunt, quia^⁴¹¹ sicut hoc in obsequio pro possibilitate sui, quod utiles ingenui dabunt, ita quoque in emenda<O93, f. 87rb>tione culparum, quod inutiles^⁴¹² ingenui sustinebunt.

QUOD^⁴¹³ LIBERTIS ECCLESIAE DE^⁴¹⁴ REBUS SUIS NIHIL IN ALIENUM LICEAT DOMINIUM^⁴¹⁵ TRANSFERRE

XVI Libertis ecclesiae eorumque propagini ex omnibus, quae de iure ecclesiae noscuntur^⁴¹⁶ habere, nihil licebit^⁴¹⁷ in extraneum dominium transactione^⁴¹⁸ quacumque deducere, sed si ex his^⁴¹⁹ quaelibet vendere fortasse voluerint, sacerdoti eiusdem^⁴²⁰ ecclesiae^⁴²¹ afferant^⁴²² convenienter emenda, earumque^⁴²³ praedia^⁴²⁴, ut eis placuerit, aut dispensent^⁴²⁵ aut^⁴²⁶ habeant. Nam in dominium partis alterius rei suae^⁴²⁷ censum nullomodo transire permittimus. Suis autem filiis vel propinquis eiusdem^⁴²⁸ ecclesiae vel servitio vel patrocinio subiugatis quaecumque vendere vel donare voluerint, aditus^⁴²⁹ omnino patebit.

UT^⁴³⁰ BAPTIZATI IUDAEI^⁴³¹ CUM EPISCOPIS CELEBRENT DIES FESTOS

XVII Baptizati^⁴³² Iudaei quocumque loco cetero^⁴³³ tempore conversentur, festis tamen praecipuis novi testamenti serie consecratis ac^⁴³⁴ diebus illis, quos olim sanctione veteris legis^⁴³⁵ <V630, f. 158va> sibimet <E97, f. 335rb> censebant^⁴³⁶ esse sollemnes, in civitatibus publicisque conventibus cum^⁴³⁷ summis dei^⁴³⁸ sacerdotibus celebrare praecipimus^⁴³⁹, ut eorum conversationem^⁴⁴⁰ ac fidem et pontifex approbet et veritas servetur^⁴⁴¹. Huius vero temerator edicti^⁴⁴², <W411, f. 156r> prout episcopus^⁴⁴³ permiserit, aut flagris aut abstinentiae subiacebit.

Expletis omnibus, quae ad honestatis regulam in collationem^⁴⁴⁴ venit^⁴⁴⁵ ^⁴⁴⁶ fraternam, grates exsolvimus immortali domino soli, cuius dispositione mirabili^⁴⁴⁷ ad hunc^⁴⁴⁸ sanctae congregationis coetum meruimus adunari, ut et^⁴⁴⁹ communis visio prosperitatem nostram ostenderet et pari^⁴⁵⁰ ^⁴⁵¹ <V1341. f. 95vb> unctione^⁴⁵² concordiam assignaret; obsecrantes eius^⁴⁵³ misericordiam largam, ut serenissimo domino et amabili^⁴⁵⁴ Christo Reccesvinto^⁴⁵⁵ principi^⁴⁵⁶ glorioso^⁴⁵⁷ ita praesentis vitae felicitatem impendat, et^⁴⁵⁸ angelicae^⁴⁵⁹ beatitudinis gloriam^⁴⁶⁰ post^⁴⁶¹ tempora^⁴⁶² longaeva^⁴⁶³ concedat, atque ita nos eiusdem felicitatis^⁴⁶⁴ laetos semper efficiat, ut in terra^⁴⁶⁵ viventium remunerandos^⁴⁶⁶ attollat. Antiquitatis^⁴⁶⁷ dehinc ordinem saluberrime retinentes, postquam rationem^⁴⁶⁸ festi paschalis fraternitas vestra cognovit, noverit se anno venturo die Kal. Novembr. causa peragendi concilii in hac urbe favente domino congregari, ut simili disceptatu^⁴⁶⁹ aut^⁴⁷⁰, quae prospexerimus congrua, decernamus aut solius pacis conventu laetemur^⁴⁷¹.

Consummatum est^⁴⁷² hoc^⁴⁷³ sanctum concilium die^⁴⁷⁴ octavo Kal. Decembr. anno feliciter septimo^⁴⁷⁵ regni^⁴⁷⁶ serenissimi^⁴⁷⁷ atque clementissimi domini nostri Reccesvinti^⁴⁷⁸ regis, aera^⁴⁷⁹ DCLXIII^⁴⁸⁰.

O93, f. 87rb; V630, f. 158va; W411, f. 156r; V1341, f. 95vb; E97, f. 335rb

1 XXIIII W411; LXIII fehlt E97

2 INCIPIT fehlt W411

3 SYNODUS HABITA] HABITA SINODIS W411

4 AB fehlt W411

5 POST DIEM korr. aus POST O93

6 RECENSVINTHI O93; reccesiunti W411; RECCENSVINTHI V630; V1341; Recensvinti E97

7 per W411

8 ERA fehlt W411

9 ERA DCLXIII nach INCIPIUNT TITULI EIUSDEM CONCILII V630; V1341

10 DCLXX W411

11 INCIPIUNT fehlt W411

12 EIUSDEM CONCILII fehlt W411

13 qualiter] qualiter de O93

14 proximi] proximi sui O93

15 fundatores E97

16 ierant W411

17 earum V630; W411

18 curam ipsique korr. aus curam O93

19 ipsique korr. aus ipsi V630

20 dicantur E97

21 cognoscantur W411

22 Que W411

23 faciat W411

24 parrochitanam korr. aus parrochinatam E97

25 dedit W411; ditet V630; V1341; dotat korr. aus ditet E97

26 ecclesiae] aecclesię ibidem E97

27 ecclesiasticarum korr. aus ecclesiasti V1341

28 sibi debitam] tam sibi quam E97

29 VII fehlt O93

30 VII O93

31 Ut] Ut si W411

32 VIII O93

33 cutumulaverit W411

34 sacerdotem fehlt W411

35 VIIII O93

36 geniti korr. aus genita V630; genti W411

37 probantur V630; conpremamant W411; comprobantur] comprobantur et eorum qui ipsos genuerint E97

38 X O93

39 servilibus korr. aus servilis V1341

40 XI O93

41 post korr. aus potest V630; potest W411

42 libertate V630; V1341; E97

43 collata V630; W411; V1341; E97

44 annorum V630; W411; V1341

45 habeat V630; habeant V1341

46 XII O93

47 ex E97

48 non recedant] nostrę cedant V630; V1341

49 XIII O93

50 ęcclesia E97

51 non velint] noluerint E97

52 valent W411

53 omnis eorum reicula] omnes eorum reiculae E97

54 recula korr. aus reicula V630; rescula W411

55 applicentur V1341; E97

56 ecclesiae] ad eclesiam V1341

57 XIIII O93

58 XV O93

59 Quod] Quod si W411

60 liberti W411; libertis E97

61 nihil de rebus suis] de rebus suis nichil E97

62 transferre dominium] dominium transferre E97

63 dominium fehlt V630; V1341; dominum W411

64 XVI O93

65 episcopi O93

66 festos] festos EXPLICIUNT TITULI Incipit toletanum concilium nonum PROLOGUS E97

67 CUM E97

68 Toletana urbe] toletanam urbem W411; tholotana V1341

69 agendo V630; V1341; E97

70 Recensvinti E97

71 unum korr. aus usum V630

72 habeantur korr. aus habentur W411; habebantur korr. aus habeantur V1341

73 patri W411

74 iungeretur W411

75 aptum V630; E97

76 ponere E97

77 dantur E97

78 vita V630; W411; V1341; E97

79 iudicum korr. aus iudicium V630; iudicum W411; V1341; E97

80 cum negotiorum] conegotiorum W411

81 antefertur V630; W411; E97; anteferunt] ante perfertur V1341

82 ad W411; Ideo E97

83 iudicium E97

84 inquoocri W411

85 et W411

86 perfectio W411; perspecta E97

87 UT] CAP. I UT V1341

88 Rubrik] CAP. V630; Rubrik fehlt E97

89 I] CAP. I E97

90 meridium W411

91 veniet W411

92 vitę E97

93 et W411

94 auferatur W411

95 et V630; V1341; E97

96 cadre W411

97 civitati V630; V1341

98 coservarentur W411

99 offerenti E97

100 frustantur W411

101 defraudantis V630; W411; V1341; defraudanti korr. aus defraudantis E97

102 sollicitas W411

103 constrixit W411

104 dotavit E97

105 hac W411

106 intentiones W411

107 aliquid V630; E97

108 perviderit E97

109 ad W411

110 conmunionis W411

111 honesta W411

112 procurrent W411

113 alia W411

114 agaerat W411

115 regiis E97

116 diferunt W411

117 ipsi W411

118 et W411

119 debere W411

120 aut] aut ut V630; V1341; aut] velud W411

121 in fehlt V630; E97

122 patrem W411

123 interlinear id est adcrescat O93

124 munitatem W411

125 errare W411

126 mole W411

127 confessione W411

128 ET W411

129 Rubrik fehlt V630; E97

130 EARUM fehlt V1341

131 ipsique] ipseque illic W411; V1341

132 eligat W411

133 solitum E97

134 preces W411

135 vi V630; V1341; E97

136 quando W411

137 magis fehlt W411

138 cumpassionis W411

139 parrocialis W411

140 decidant korr. aus decidat W411

141 aut W411

142 graviores W411; gratior V1341

143 exoriatur] haec oriatur W411

144 reędificantibus E97

145 memor W411

146 unde] a deo W411; ideo E97

147 confessione W411

148 suprestes W411

149 utque W411

150 forsan W411

151 profanaverit W411

152 coniventia V630; V1341; E97

153 sprestis W411

154 eiusdem O93

155 irritum W411

156 ipsi korr. aus ipse V1341

157 fundatoris W411

158 ordinare W411

159 Rubrik fehlt V630; E97

160 DICANTUR V1341

161 PRESTATIĘ W411

162 sacerdos] sacerdos vel E97

163 de rebus ecclesiae suae quippiam] quippiam de rebus ecclesię sue E97

164 suae fehlt V630; V1341

165 prestationes W411

166 obtentus W411

167 causa W411

168 praestiti fehlt V630; V1341

169 ut] ut ex E97

170 confecte W411; facta E97

171 transacta V1341

172 confectam O93

173 confecta fehlt E97

174 non valeat] convaleat W411

175 Rubrik fehlt V630; E97

176 DE fehlt W411

177 AEQUA fehlt W411

178 administratio W411

179 enim] enim convenit V630; W411; V1341; enim competit, interlinear vel convenit E97

180 eclesia quem korr. aus eclesia V1341

181 frauditorem W411

182 Hi korr. aus Hii V630; Hii W411; Ii E97

183 sive nulla fehlt V630; V1341

184 conpensa W411

185 ecclesiasticarum rerum korr. aus ecclesiasticarum V630

186 si se] sive W411

187 decedentis korr. aus decedentes V630; decedentes O93; V1341

188 equi W411

189 quilibet W411

190 execreverit W411

191 portionem in divisione korr. aus portionem V1341

192 vel E97

193 aliquid fehlt W411

194 meruerint korr. aus meruerunt W411

195 ali V630

196 potuerit V630; potuerunt W411; poterit korr. aus potuerit V1341

197 remansit W411

198 ecclesiaę V1341

199 cui fehlt W411

200 prebuit W411

201 extiterit V630; V1341

202 propetuum W411

203 vindicavit W411; vendicabit E97

204 Rubrik fehlt V630; E97

205 FACIT fehlt W411; FACIAT V1341

206 DE REBUS] de rebus de korr. aus debus de W411

207 IBIDEM fehlt W411

208 praesenti V630; V1341

209 erne W411

210 expectari W411

211 itaque korr. aus ita V630

212 episcorum V1341

213 ex fehlt V630; V1341

214 ditare decreverit] ditaverit V630; V1341; E97

215 ibidem V630; W411; ibidem korr. aus idem V1341

216 quinquagensimam W411

217 temperamenti korr. aus temperamenta V1341

218 equite W411

219 quam pro] pro quam V1341

220 pro fehlt V1341

221 munifica W411; munificare E97

222 septuris V630; V1341

223 centesimam korr. aus centisimam V630

224 una W411

225 remunerandam W411

226 Rubrik fehlt V630; E97

227 TAM SIBI QUAM] SIBI DEBITAM W411

228 nostissimum O93; W411

229 par W411

230 oportunum E97

231 tamen fehlt W411

232 duximus korr. aus diximus V1341

233 paterna W411; E97

234 patescit W411

235 decrevit W411

236 habeat E97

237 invocabile W411

238 sentia W411

239 verat W411

240 NON W411

241 Rubrik fehlt V630; E97

242 Morienti W411

243 presumat W411

244 nihil] nihil de rebus V630; W411; V1341; E97

245 si is korr. aus sibis V1341

246 decesserit E97

247 eius] eius aut W411

248 eius successoris sententiam] successoris sententiam eius aut V630; V1341

249 successoris sententiam] successorem illius aut W411

250 sententiam] sententiam aut E97

251 sustinebit W411; sustinebunt korr. aus sustinebit V1341

252 data E97

253 retineatur korr. aus retinatur V630; retantur W411; retineatur V1341; E97

254 fraus] fraus non W411

255 inveniantur W411

256 presbyter aut diaconus] presbyteri aut diaconi V630; V1341; E97

257 quos V630; W411; V1341; E97

258 solus se] obisse V630; W411; V1341; E97

259 sui korr. aus sue O93

260 episcopus W411

261 res E97

262 eorum E97

263 extiterint W411

264 expectato korr. aus expecta O93

265 audiaerit W411

266 invasoris E97

267 damna V1341

268 sentia W411; sententia E97

269 Rubrik fehlt V630; E97

270 QUA W411

271 CERDOS W411

272 PARENT W411

273 habehant W411

274 patrum] patrem sanctissimas W411

275 definisset W411

276 Aliquod W411

277 inosceatur W411; noscitur E97

278 quo E97

279 definita korr. aus finita W411

280 relinquid korr. aus reliquid W411; reliquit V1341; E97

281 substavit W411

282 Nunquam E97

283 enim V630; V1341; E97; etenim] etenim poterit W411

284 triennium W411; tricennium korr. aus triennium E97

285 irrite W411

286 hoc fehlt W411

287 iudicantis W411

288 statutus W411

289 adsumpsit W411

290 Rubrik fehlt V630; E97

291 FILII V1341

292 ut] ut non V630; W411; V1341

293 debent V630; V1341; E97; debeant W411

294 impleant W411

295 ipsius] ipsę ius V630; V1341; ipse W411; ipsi E97

296 miserationi W411; E97

297 exacrabile W411

298 labatur] dilabatur in scelus W411; labatur in scelus E97

299 commune V630

300 sactimus W411

301 ut] ut si korr. aus ut E97

302 humundum W411

303 discriptis O93; W411; descriptis korr. aus discriptis V630; V1341

304 ornamentis omnibus] ad morum internis W411

305 decidentis W411

306 ecclesia fuerit, non amplius quam libram auri in rebus quibus ei placuerit, exceptis ornamentis fehlt W411

307 offerremtum W411; offerentium E97

308 pertemptet. Si vero mino rebus exstiterit, dimidiam libram sibi licenter usurpet korr. aus pertemptet O93

309 ipsa usurpare] usurpare ipsa V630; V1341

310 usuata W411; E97

311 breve V630; V1341; brevem fehlt W411

312 descriptarum W411; V1341; E97

313 sub fideli] suffide W411

314 idem W411; is E97

315 descripsit E97

316 metropolitano korr. aus cometropolitano V1341

317 curavit W411

318 nihic W411

319 presumat sed korr. aus presumat V1341

320 pertinet] pertinet et W411

321 salvationis W411

322 Rubrik fehlt V630; E97

323 DAMNATIONEM V1341

324 QUE W411

325 ET fehlt W411

326 super incontinentiam] insuper continentiam V1341

327 hactenus] usque ad atenus W411

328 emanaverunt V1341

329 quiverit] qui verterit W411

330 adeo] ad id, interlinear vel adeo E97

331 protactavere korr. aus protractare V630; protractare V1341

332 ultio korr. aus ulti O93

333 auctores E97

334 cęlorum W411

335 progeniem E97

336 usque ad korr. aus usque W411

337 ingenuae korr. aus ingeniae V1341

338 procrearint korr. aus procreaverint V630; procrearent W411; procreaverint E97

339 reprobabuntur W411

340 aliena, interlinear vel e V630; aliena V1341; alienata] ex tali nata E97

341 interlinear vel nis V630

342 pullutione W411

343 parentum] parentum ad W411

344 nusquam W411; usquam korr. aus us V1341; nunquam E97

345 servitute E97

346 ignominio W411

347 Rubrik fehlt V630; E97

348 DEANTE W411

349 EPISCOPIS W411

350 servituri devocantur korr. aus servituri V1341

351 sui W411

352 ut fehlt W411

353 honeste korr. aus honoste V630; onest W411

354 claruerunt W411

355 demus W411

356 funguntur W411

357 ordinaverit W411

358 QUOD] QUOD SI W411

359 Rubrik fehlt V630; E97

360 libertatem W411

361 SERVIS COLLATA korr. aus SERVIS V1341

362 confectionis] confectionis suę W411

363 scriptura W411

364 quo E97

365 eum fehlt W411

366 que W411

367 Rubrik fehlt V630; E97

368 GENITI fehlt W411; INGENITI V1341

369 AB korr. aus AD V1341

370 Excibus W411

371 patronam videmus] vidimus patronam E97

372 tedito W411

373 condolere korr. aus condore O93; concolore W411

374 dum] dum per W411; E97; dum per korr. aus dum V1341

375 reluctantis V630; W411; V1341; E97

376 conditione V1341

377 Adeo V630; V1341; Ideo] ab eo W411

378 emanuerint W411

379 quidam W411

380 rei aptum] recaptum W411

381 referenda W411

382 neris W411

383 in fehlt W411

384 conmiscio W411

385 quod] quod perpetuum W411

386 proprii W411

387 adecoravit W411

388 propagine W411

389 patuerint W411

390 permiscione W411

391 huius W411

392 ne W411

393 Rubrik fehlt V630; E97

394 LIBERTIS W411

395 REVERENTI W411

396 omnis W411; V1341

397 rescula W411; V1341

398 iuria W411

399 ECCLESIAE] AD ECCLESIAM V1341

400 liberatis W411

401 orumque W411

402 prosapia E97

403 moderansque W411; modernasque E97

404 licebit korr. aus licebat W411

405 uat W411

406 conquiesce W411

407 reducant O93

408 Rubrik fehlt V630; E97

409 libertati O93

410 prumta W411

411 qui W411; E97

412 utiles W411

413 Rubrik fehlt V630; E97

414 DE REBUS SUIS NIHIL] NIHIL DE REBUS W411

415 DOMINIUM TRANSFERRE] tansferre dominium W411

416 nuscuntur W411

417 cepit W411

418 transactionum W411

419 his quaelibet korr. aus libet W411

420 eiusdem fehlt W411

421 ecclesiam W411

422 auferant O93; offerant W411; E97

423 earumque praedia] erumque rerum W411; earumque rerum precia E97

424 precia V630; V1341

425 dispensat W411

426 ut W411

427 suae censum] succensum V630; suscensum V1341

428 eisdem W411

429 aditos W411

430 Rubrik fehlt V630; E97

431 IUDAEI CUM] IUDICIUM W411

432 aptizati E97

433 certo V630

434 ac korr. aus a W411; a V1341

435 religis W411

436 censaebant korr. aus cessabant E97

437 con W411

438 dei fehlt V630; V1341

439 prae W411

440 conversatione O93

441 servet W411; E97

442 edictis W411; edicti korr. aus dicti V1341

443 aeas W411

444 conlatione W411

445 venere, interlinear vel venit E97

446 venire W411

447 mirabilia W411

448 huc V1341

449 et fehlt V630; V1341

450 paerde W411

451 pari unctione] par definitio E97

452 iunctione V630; vinicione W411; vinctione V1341

453 eius fehlt W411

454 amabilia W411

455 reccensvintho O93; reccensvinto V630; V1341; Recensvinto E97

456 principe W411

457 gloriosi W411

458 ut korr. aus et V630; ut W411; E97

459 angelize W411

460 gloria V1341

461 pos O93

462 tempora longaeva] longeva tempora V630; V1341

463 longa E97

464 felicitatem W411; felicitate, interlinear vel tis E97

465 terram E97

466 remuneraturo W411

467 Antiquitatis korr. aus Atiquitatis E97

468 mirationem W411

469 disceptu O93

470 aut que korr. aus atque V1341

471 letemuro W411

472 est hoc korr. aus est O93

473 ho W411

474 di W411

475 septimo fehlt W411

476 regno W411

477 renissimo W411

478 recesvindi O93; reccesvindi V630; V1341; Recensvinti E97

479 aera DCLXIII] erit W411

480 DCLXVII V630; DCLXIIII V1341; DCLXIII] DCLXIIII Explicit toletanum concilium nonum E97

© 2004, 2005 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis

Handschriftenbeschreibungen
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

[Home] [Überblick] Handschriftenverzeichnis

Handschriftenbeschreibungen [Text] [Übersetzungen] [Capitula Angilramni] [Collectio Danieliana] [Lizenz] [Kontakt] [Links] [Impressum] [Inhalt]

[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis

Handschriftenbeschreibungen
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]