[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis

Handschriftenbeschreibungen
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

Projekt Pseudoisidor

Pseudoisidor

Capitula Angilramni

Collectio Danieliana

Pseudoisidor Teil I

Pseudoisidor Teil II

Pseudoisidor Teil III

Capitula Martini

Inhaltsverzeichnis

1. Konzil von Sevilla

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

3. Konzil von Braga

O93,  f.  98rb;  V630,  f.  176va;  W411,  f.  191r;  V1341,  f.  114va;  E97,  f.  356vb

IN  NOMINE  DOMINI  INCIPIT  CONCILIUM  BRACARENSE[1],  QUOD  FACTUM[2]  EST  SUB  ANNO  IIII  GLORIOSI  DOMINI  NOSTRI  WAMBANI[3]  REGIS  ERA[4]  DCXIII[5].

<V630,  f.  176vb>  Decenter  satis  per  divinum[6]  spiritum  in  Bracarensi[7]  urbe  collecti[8]  [9]  et  de  his,  quae  intra  dei  ecclesiam  perversa  <V1341,  f.  114vb>  actione  geruntur,  tractaturi[10]  convenimus,  <E97,  f.  357ra>  ut  adiuvante  nos  illo,  qui  dixit:  Ubicumque  fuerint  duo  vel  tres  in  nomine  meo  collecti,  ibi  ero  in  medio  eorum,  pari  animo  parique  devotionis  studio  exsurgentes  male  habitos  exstirpemus  errores.  Etenim  dum  nos  in  unum  synodalis[11]  actio  aggregasset,  debitis  in  sedibus  collocati  primum  de  sanctae  fidei  sacramento  coepimus  habere  sermonem,  scilicet,  ne  aut  vanitate[12]  disputantium  aut  nescientia  simplicium  erroris  quippiam in  hoc[13]  sacramento[14]  fidei  teneretur..  Unde[15],  cum  omnes  nos  in  vera  fide  ut  speculum[16]  perlustraremus  illaesos  in  eo,  quia  nullum  nostrum[17]  schismatici[18]  erroris  fatigaverat[19]  turbo[20],  sed  vera  nos  et  simplex  in  hoc  sacramento  apostolica  ostendit  idoneos[21]  praedicatio,  grates[22]  omnipotenti  peregimus  deo,  quod[23]  hanc  nostrae  fidei  regulam  ipsis  verbis  atque  sententiis  commemorando[24]  praeteximus[25],  quibus  eam[26]  in  conventu  Niceni  concilii  declaratam[27]  esse  scimus.

Credimus[28]  in  unum  deum  patrem  omnipotentem  factorem  caeli  et  terrae,  visibilium  omnium  et  invisibilium  conditorem  et  in  unum  dominum  Iesum  Christum  filium  dei  unigenitum,  ex[29]  patre  natum  ante  omnia  saecula,  deum  ex  deo,  lumen  ex  lumine,  deum  verum  ex  deo  vero,  natum,  non  factum,  homousion  patri,  hoc  est  eiusdem  cum  patre  substantiae,  per  quem  omnia  facta  sunt  quae  in  caelo  et  quae  in  terra,  qui  propter  nos  et  propter  nostram  salutem  descendit[30]  et  incarnatus  est  de  spiritu  sancto  ex  Maria[31]  virgine  homo  natus[32],  passus  sub  Pontio  Pilato[33],  sepultus  tertia  die  resurrexit,  ascendit  in  caelos,  sedet[34]  ad  dexteram  patris,  inde[35]  venturus[36]  in  gloria  iudicare  vivos  et  mortuos,  cuius  regni  non  erit  finis.  Credimus  et  in  spiritum  sanctum  dominum  et  vivificatorem[37]  ex  patre  et  filio  procedentem[38],  cum  patre  et  filio  adorandum  et  glorificandum,  qui  locutus  est  per  prophetas[39]  et[40]  unam  sanctam[41]  catholicam  atque  apostolicam  ecclesiam.  Confitemur  unum  baptisma[42]  in  remissionem[43]  peccatorum,  exspectamus  resurrectionem  mortuorum  et[44]  vitam[45]  futuri  saeculi.  Amen.

Post[46]  huius  sanctae  fidei  sacramentum  relatus  est  in  contione[47]  nostrorum  omnium  error  manifestus  pariter  et  diversus,  qui  tanta  debet  disciplinae[48]  arte  retundi,  quanta  et  perversitate  comprobatur  <E97,  f.  357rb>  infundi.  <W411,  f.  191v>  Quidam  enim  in  sacrificiis  domini  relati  sunt  lac  pro  vino  prompte[49]  offerre,  eucharistiam  quoque  vino  madidam[50]  pro  complemento  communionis  credunt  populis[51]  porrigendam  et,  quod  peius  <V630,  f.  177ra>  his[52]  omnibus  est,  quidam  sacerdotum  in  vasis  domini  epulas  sibi  apponunt  et  manducare  in  eis  praesumunt[53].  <V1341,  f.  115ra>  Quidam  etiam  ex  sacerdotibus  relati  sunt,  quod  ecclesiasticae  consuetudinis  ordine  praetermisso  missam  sine  orariis[54]  audeant  dicere,  et  quod  in  solemnitatibus  martyrum  reliquias[55]  suo  collo  imponant  et  in  sellulis  non  ab[56]  aliis  se  portandos  nisi  ab  albatis  diaconibus  credant.  Illud  quoque,  quod  plerique  sacerdotum  absque  testimonio[57]  cum  feminis  commorentur[58],  et  quod  quidam  illorum  honoratos[59]  fratres  suos  verberibus  indiscretis  subiciant[60],  necnon  et  illud,  quod  quidam  Simonis  cupiditate  arrepti,  quos  ordinaturi[61]  sunt  sub  cautione[62]  dimittant,  qualiter[63],  postquam  ordinati  fuerint,  pecuniam  ab  illis  promissam  accipiant.  Illud  quoque,  quod  familiam  ecclesiae  in  propriis  laboribus[64]  quassant  damnum  rebus  dominicis[65]  facientes.  Quae  omnia,  ne  confuse  videantur[66]  esse  prolata,  discretis  titulorum  ordinibus  credimus  subnectenda.

UT[67]  REPULSIS  OMNIBUS  OPINIONIBUS  SUPERSTITIONUM[68]  PANIS  TANTUM  ET  VINUM  AQUA  PERMIXTUM[69]  IN  SACRIFICIO  OFFERATUR.

I[70]  Cum  omne  crimen  atque  peccatum  oblatis  deo  sacrificiis  deleatur,  quid  de  cetero  pro  delictorum  expiatione  domino[71]  dabitur,  quando  in  ipsa  sacrificii  oblatione  erratur?  Audivimus  enim  quosdam  <O93,  f.  98va>  schismatica  ambitione  detentos  contra  divinos  ordines  et  apostolicas  institutiones  lac  pro  vino  in  divinis  sacrificiis  dedicare,  alios  quippe[72]  intinctam  eucharistiam  populis[73]  pro  complemento  communionis  porrigere,  quosdam  etiam  non  expressum  vinum  in  sacramentis[74]  dominici[75]  calicis[76]  offerre,  sed  oblatis[77]  tantum[78]  populos  communicare.  Quod  quam  sit  evangelicae  atque  apostolicae  doctrinae  contrarium  et  consuetudini[79]  ecclesiasticae  adversum[80],  non  difficile  ab  ipso  fonte  veritatis  probatur[81],  a  quo  ordinata  ipsa  sacramentorum  mysteria  processerunt.  Cum  enim  magister  veritatis  verum  salutis  nostrae  sacrificium  suis  commendaret[82]  discipulis,  non  illis[83]  lac,  sed  panem  tantum  et  calicem  sub  hoc  sacramento[84]  cognoscimus[85].  Ait  enim  evangelica  veritas:  Accepit  Iesus  panem  et  calicem  et  benedicens  dedit  <E97,  f.  357va>  discipulis  suis.  Cesset  ergo  lac  in  sacrificio[86]  offerri,  quia  manifestum  et  evidens[87]  exemplum  evangelicae  veritatis  illuxit,  quod  praeter  panem  et  vinum  aliud  offerri  non  sinit.  Illud  vero,  quod  pro  complemento  communionis  intinctam  tradunt  <W411,  f.  192r>  eucharistiam  populis  nec  hoc  pro<V630,  f.  177rb>latum  ex  evangelio  testimonium  recipit[88],  ubi  apostolis  corpus  suum  et  sanguinem  commendavit,  seorsum  enim  panis  et  seorsum  calicis  commendatio  memoratur.  Nam  <V1341,  f.  115rb>  intinctum  panem  aliis  Christum  praebuisse  non  legimus  excepto  illi  tantum  discipulo,  quem  intincta[89]  bucella  magistri  proditorem  ostenderet,  non  quae[90]  sacramenti  huius  institutionem[91]  signaret.  Nam  quod  de[92]  expresso  botro,  id  est  de  uvarum  granis,  populus[93]  communicatur,  valde  est  omnino  confusum.  Calix  enim  dominicus,  iuxta  quod  quidam  doctor  edisserit,  vino  et  aqua  permixtus  debet  offerri,  quia  vidimus[94]  in  aqua  populum  intellegi,  in  vino  vero  ostendi  sanguinem  Christi.  Ergo  quando  in  calice[95]  vino[96]  aqua  miscetur[97],  Christo  populus  adunatur  et  credentium  plebs  ei,  in  quem  credidit,  copulatur  et  iungitur.  Quae  copulatio  et  coniunctio  aquae  et  vini  sic  miscetur  in  calice  domini,  ut  commixtio  illa  non  possit  separari[98].  Nam  si  vinum  tantum  quis  offerat,  sanguis  Christi  incipit  esse  sine  nobis,  si  vero  aqua  sit  sola,  plebs  incipit  esse  sine  Christo.  Ergo  quando  botrum[99]  solum  offertur,  in  qua[100]  vini  tantum  efficientia[101]  demonstratur,  salutis  nostrae  sacramentum  neglegitur,  quod  per  aquam  significatur.  Non  enim  potest  calix  domini  esse  aqua  sola  aut  vinum  solum,  nisi  utrumque  sibi  misceatur.  Et  ideo[102],  quia  iam  ex  eo[103]  plurima[104]  et  multiplex  maiorum  emanavit[105]  sententia[106],  quorum  pietas  in  deum  religiosa  horum  sacramentorum  et  efficientias  copiosas[107]  disseruit[108]  et  institutiones  verissimas[109]  declaravit,  omnis  talis  error  atque  praesumptio  cessari[110]  iam  de  cetero  debet,  ne[111]  perversorum  inordinata  compago  statum  veritatis  enervet.  Et  ideo  nulli  deinceps  licitum  sit[112]  aliud  in  sacrificiis  divinis  offerre,  nisi  iuxta  antiquorum  sententiam[113]  conciliorum  panem[114]  tantum  et  calicem  vino  et  aqua  permixtum.  De  cetero  aliter,  quam  praeceptum  est,  faciens  tamdiu[115]  a[116]  sacrificando  cessabit[117],  quamdiu[118]  legitima  poenitentiae[119]  satisfactione  correptus[120]  a[121]  gradus  <E97,  f.  357vb>  sui  officium  redeat,  quem[122]  amisit[123].

NE[124]  VASA  DOMINO[125]  SACRATA[126]  HUMANIS  USIBUS  SERVIANT

II[127]  Omni[128]  cura  omnique  studio  providendum[129]  est,  ne  hi[130],  qui  locum  videntur  obtinere  regiminis,  contumeliam  videantur  inferri[131]  caelestibus  sacramentis.  Etenim  quod  et  auditui[132]  <V630,  f.  177va>  horribile  et  visui[133]  exsecrabile  iudicatur,  relatum  est  nobis[134],  quod  quidam  sacerdotum  sacrilega  temeritate  praecipites[135]  vasa  domini  in  proprios[136]  usus[137]  assumant  epulasque[138]  sibi  in  eis  comessuras[139]  apponant.  Quod  malum  et  obstupentes[140]  deflemus  et  deflentes[141]  obstupescimus,  ut  illic  huma<V1341,  f.  115va>na  temeritas  sibi  epulum  praeparet[142],  ubi  sanctum  spiritum  cognoscitur  advocasse  et  ibi  esum  <W411,  f.  192v>  carnium  crapulatus  assumat,  ubi  divina  visus  est  celebrasse  mysteria,  et  in  quibus  tantum[143]  sibi[144]  offerri  sacramenta[145]  pro[146]  expiatione  delictorum  percepit[147],  in  his  expleat  voluptatem[148]  ludibrii  sui.  Et  ideo  huius  de  cetero  praesumptionis[149]  persona,  qui[150]  scienda[151]  divina  vasa  vel  mysteria[152]  aut  in  usus  suos  transtulerit  aut  comedere  in  his  vel  poculum  sibi  sumendum  elegerit[153],  gradus  sui  vel  officii  periculum  sustinebit  ita  tamen[154],  ut,  si  de  saecularibus  fuerit,  perpetua  excommunicatione  damnetur,  si  vero  religiosus  ab  officio  deponatur.  Sub  hac  quoque  damnationis  sententia[155]  et  illi  obnoxii  tenebuntur,  quia[156]  ecclesiastica  <O93,  f.  98vb>  ornamenta,  vela[157]  vel  quaelibet  alia  indumenta[158]  atque  etiam  utensilia  sciendo  in  suos  usus  transtulerint  vel  aliis[159]  vendenda  vel  donanda[160]  crediderint.

NE[161]  SACERDOS  SINE  ORARIO[162]  MISSAM[163]  AUDEAT  CELEBRARE

III[164]  Quoniam[165]  antiqua  ecclesiastica  noverimus  institutione[166]  praefixum,  ut  omnis  sacerdos,  cum  ordinatur,  orario[167]  utroque[168]  humero  ambiatur,  scilicet  ut[169],  qui  imperturbatus  praecipitur  consistere  inter  prospera  et  adversa  virtutum  semper  ornamento  utrobique[170]  circumseptus  appareat[171]  humero[172],  qua  ratione  tempore  sacrificii  non  assumit[173],  quod  se  in  sacramento  accepisse  non  dubitat.  Proinde  modis  omnibus  convenit,  et[174],  quod  quisque  percepit  in  consecratione  honoris,  hoc[175]  est[176],  retineat[177]  in  oblatione[178]  vel  perceptione  suae  salutis,  scilicet  ut,  cum  sacerdos  ad  solemnia  missarum  accedit  aut  per[179]  se  deo  sacrificium[180]  oblaturus  aut  sacramentum  corporis  et  sanguinis  domini  nostri  Iesu  Christi  sumpturus  non  aliter  accedat,  quam  orario  utroque  humero  circumseptus[181],  sicut  et  tempore  ordinationis  suae  <E97,  f.  358ra>  dinoscitur  consecratus,  ita  ut  de  uno  eodemque  orario  cervicem  pariter  et  utrumque  humerum  premens  signum  in  suo  pectore  praeparet[182]  crucis.  Si  quis  autem  <V630,  f.  177vb>  aliter  egerit,  excommunicationi[183]  debitae  subiacebit.

NE[184]  SACERDOTES[185]  SIVE  QUICUMQUE[186]  EX  CLERO  SINE  TESTIMONIO  CUM  QUIBUSLIBET  FEMINIS  HABITENT[187]

IIII[188]  Quamquam  antiqua  canonum  institutio  de  huiusmodi  praesumptione  absolutas  et  multiplices  disciplinas  atque  institutiones  ediderit,  nos  tamen  brevitatis  causa  omnem[189]  fornicandi  occasionem  cupientes  auferre  id  omnimoda  sanximus[190]  auctoritate[191]  tenendum,  ut  nullus  sacer<V1341,  f.  115vb>dotum  sive  quisque[192]  de  clero  absque  honesto  et  competenti  testimonio  excepto[193]  sola  matre  cum  quibuslibet  feminis  secrete  se  praesumat  adiungere[194]  et[195]  non  solum  cum  extraneis  mulieribus,  sed[196]  cum  ipsis  etiam  sororibus  vel  propinquis,  ne  licentia  sororum  vel  propinquarum[197]  mulierum  quisque[198]  solus[199]  familiarior[200]  habeatur  ad  perpetrandum  <W411,  f.  193r>  scelus.  Huius  ergo  praeceptionis  transgressor  sex[201]  mensibus[202]  se  noverit  poenitentiae  legibus  subiacere.

DE[203]  DAMNATA  PRAESUMPTIONE  QUORUNDAM  EPISCOPORUM,  QUI  IN  FESTIVITATIBUS  MARTYRUM  AD  ECCLESIAM  PROCEDENTES[204]  APPENSIS  COLLO  RELIQUIIS  AB  ALBATIS  DIACONIBUS  IN  SELLULIS[205]  VEGETANTUR

V[206]  Bona  siquidem[207]  res  est  divina  sacerdotibus  contrectare  mysteria,  sed  cavendum  valde  est,  ne[208]  hoc  quisque  ad  usum  pravitatis  suae  intorqueat,  unde  soli  deo  de  bona  conscientia  placere  debuerat.  Scriptum  est  enim:  Vae  his,  qui  faciunt  verbum[209]  domini  fraudulenter  et  desidiose.  Ut  enim  quorundam  episcoporum  detestanda  praesumptio  nostro  se  coetui  intulit  dirimenda[210],  agnovimus[211]  quosdam  de  episcopis,  quod  in  solemnitatibus  martyrum  ad  ecclesiam  progressuri  reliquias  collo  suo  imponant  et[212]  ut  maioris  fastus[213]  apud  homines  gloria  intumescant,  quasi  ipsi  sint[214]  reliquiarum[215]  arca,  levitae  albas[216]  induti  in  sellulis  eos  deportant.  Quae  detestanda  praesumptio  abrogari  per  omnia  debet,  ne  sub  sanctitatis  specie  simulata  vanitas  sola  praevaleat,  si  modum  suum  uniuscuiusque  ordinis  reverentia  non  agnoscat,  et  ideo  antiqua  in  hac  parte  et  solemnis  consuetudo[217]  servabitur,  ut[218]  in  festis  quibusque  diebus  arcam  domini  cum  reliquiis  non  episcopi,  sed  levitae  in  humeris  gestent,  quibus  et  in  veteri  lege[219]  onus  idem[220]  impositum  novimus  esse[221]  praeceptum.  Quod  si  etiam  episcopus  reliquias  per  se  deportare  elegerit,  non  ipse  a  diaconibus  in  sellula  vegetetur[222],  sed  potius  pedes[223]  [224] aeque[225]  una  cum  po<V630,  f.  178ra>pulis  progressione  <E97,  f.  358rb>  procedente  ad  conventicula  sanctarum  ecclesiarum  sanctae[226]  dei[227]  reliquiae  per  eundem  episcopum  portabuntur.  Iam  vero,  qui  haec  instituta  sciendo  adimplere  distulerit,  quamdiu[228]  in  officio[229]  fuerit  a  sacrificando  cessabit[230].

DE[231]  HONESTATE[232]  HONORATORUM  ET[233]  DISCIPLINA[234]

VI[235]  Cum  beatus  apostolus  arguere,  obsecrare  vel  increpare  in  omni  patientia  praecipiat,  extra[236]  hanc  doctrinam  novimus  quosdam  ex  fratribus  tantis  caedibus[237]  in[238]  honoratos  effervescere[239],  quanta[240]  poterant  latrocinantium  promereri  personae.  Et  ideo,  qui  gradus[241]  iam  ecclesiasticos  meruerunt,  id  est  presbyteri[242],  abbates  sive  levitae,  qui[243]  excepto  gravioribus  et  mortalibus  culpis,  nullis  debent  verberibus  subiacere.  Non[244]  est  dignum[245],  ut  passim  unusquisque  praelatus  honorabilia  membra  sua,  prout  voluerit  et  ei[246]  placuerit,  <O93,  f.  99ra>  verberibus  subiciat  et  dolori,  ne,  dum  incaute  subdita  percutit  membra,  ipse  quoque  debitam  sibi  subditorum  reverentiam  subtrahat,  iuxta  illud,  quod  quidam  sapiens  dicit:  Leviter  castigatus  reverentiam  exhibet  castiganti,  asperitatis[247]  autem  nimiae  increpatio[248]  nec  increpationem[249]  recipit[250]  nec  salutem.  Et  ideo,  si  quis  aliter,  <W411,  f.  193v>  quam  dictum  est,  praedictos  honorabiles  subditos  licentia  perceptae  potestatis  elatus[251]  malicia[252]  tantum  crediderit  verberandos,  iuxta[253]  modum  verberum,  quem[254]  intulerit,  excommunicationis[255]  pariter  et  exilii  sententiam  sustinebit.

NE[256]  PROMISSIONE[257]  MUNERUM  HONORIS  GRATIA  VENUNDETUR

VII[258]  Quia  non  expedit[259],  ut  donum  sancti  spiritus  pecuniis  comparetur,  quamquam  ex  hoc  antiquorum  canonum  disciplinae[260]  et  multiplices  maneant  et  diversae,  tamen  quia  necesse  est,  ut  frequentius  retundatur[261],  quod  sine  intermissione  praesumitur,  ideo  novellae[262]  huius  institutionis  formulam  instituentes  decernimus,  ut,  quicumque  pro  conferendo  cuiquam  sacerdotii  gradu  aut  munus  quodcumque[263],  promissiones[264]  muneris,  antequam  ordinetur,  acceperit  vel  etiam,  postquam  ordinatus  fuerit,  in  aliquo[265]  se[266]  pro  hoc  ipso  praesumpserit  munerari,  sive  ille,  qui  dederit,  sive  qui  acceperit,  iuxta[267]  sententiam  Chalcedonensis  concilii  gradus  sui  periculum  sustinebit.

NE[268]  RECTORES  ECCLESIAE  PLUS  PROPRIA  QUAM  ECCLESIASTICA  IURA[269]  LABORA<V630,  f.  178rb>RE[270]  INTENDANT

VIII[271]  Non  decet  rectores  ecclesiae  in  suis  strenuos  et  in  ecclesiasticis  rebus  esse  remissos.  Nam  quorundam  fertur  opinio,  quod[272]  quidam  sacerdotum[273]  <E97,  f.  358va>  familias  ecclesiae  in  suis  propriis[274]  laboribus  quassent,  rei  propriae  profectum  augentes,  dominicis  vero  dispendium  nutrientes.  Unde  quicumque  sub  hoc  neglectu  res[275]  divinas  laborare  distulerit,  speciali  placito  distringendus  est,  qualiter[276],  si  de  rebus  seu  augmentis[277]  ecclesiae  quaestum[278]  laboribus[279]  suis[280]  propriae  ausit[281]  et  ex  hoc  ecclesiasticis  rebus  aut  neglectum  laboris  exhibuit  aut  minorationem  vel  perditionem  induxit,  quicquid  in  rebus  ecclesiae  minuit[282],  ille[283]  restituat,  ex  cuius  rebus  atque  suffragiis[284]  suos  convictus  fuerit  ampliasse[285]  labores.  Quod  si  aliquid  pro  utilitatibus  ecclesiae  aut  substantiae  expendit  aut  dispendii[286]  vel  perditionis  quippiam  protulit[287],  si  hoc  comprobari[288]  potuerit,  totum  illi  a  rebus  ecclesiae[289]  eiusdem  reformabitur,  pro  cuius  utilitatibus[290]  id  expendisse  probatur.

Gratias  itaque  omnipotenti[291]  peragimus[292].  Post  haec  sit  pax,  salus  et  diuturnitas  piissimo  et  amatoris[293]  Christi  domino  nostro  Wambano[294]  regi[295],  cuius  devotio[296]  nos  ad  hoc  decretum  salutiferum[297]  convocavit,  divinam[298]  postulantes  clementiam,  ut[299]  gloria[300]  Christi  regnum  eius  corroboret  usque  ad  ultimam  senectutem,  praestante  ipso,  qui  cum  patre  et[301]  spiritu  sancto  vivit  et  gloriatur  in  trinitate  deus  in  saecula  saeculorum.  Amen[302].

<W411,  f.  194r>  Leodegisius[303]  in  Christi  nomine  episcopus  subscripsi. Iulianus  in  Christi  nomine  episcopus  subscripsi.  Genitibus  in  Christi  nomine  ecclesiae[304]  Tudensis  episcopus  subscripsi.  Froaricus[305]  deo  iubente  episcopus[306]  Portucalensis  ecclesiae  subscripsi.  Beia  in  Christi  nomine  Britaniensis[307]  ecclesiae  episcopus  subscripsi.  Isidorus  Astoricensis[308]  ecclesiae  episcopus  subscripsi.  Alarius[309]  Auresinae  ecclesiae  episcopus  subscripsi.  Rectogenis[310]  Lucensis  ecclesiae  episcopus  subscripsi.  Hildiulfus[311],  qui  cognominor[312]  Felix,  Hiriensis  ecclesiae  episcopus  subscripsi[313].

O93,  f.  99ra;  V630,  f.  178rb;  W411,  f.  194r;  E97,  f.  358va


 



[1]  BRACARENSE]  Bracarense  Tercium  E97

[2]  ACTUM  W411

[3]  UUANUANI  W411

[4]  ERAT  W411

[5]  DCXIII]  DC  tredecim  Incipiunt  capitula

I  Symbolum  fidei

II  De  perversis  quorundam  consuetudinibus

III  Quid  in  sacrificio  offeratur  et  ut  seorsum  panis  seorsum  calix  detur

IIII  Ne  vasa  domino  consecrata  humanis  usibus  serviant

V  Ne  sacerdos  sine  orario  missam  celebret

VI  Ne  clerici  sine  testimonio  cum  quibuslibet  feminis  habitent

VII  De  damnata  pręsumptione  quorundam  episcoporum  qui  in  festivitatibus  martyrum  ad  ęcclesiam  procedentes  appensis  collo  reliquiis  ab  albatis  diaconibus  in  sellulis  vegetantur

VIII  Ut  presbyteri  abbates  sive  levitę  indiscrete  non  vapulent

VIIII  Ne  promissione  munerum  honoris  gratia  venundetur

X  Ne  rectores  ęcclesię  plus  propria  quam  ęcclesiastica  iura  procurent

EXPLICIUNT  CAPITULA  INCIPIT  BRACARENSE  CONCILIUM  TERCIUM  PROLOGUS  E97

[6]  divisionum  W411

[7]  Bracarensi  urbe]  bracarensem  urbem  E97

[8]  colle  W411

[9]  collecti  et  fehlt  E97

[10]  tractaturi  korr.  aus  tractari  V630

[11]  sinodales  W411

[12]  vanitatem  W411

[13]  hoc]  hoc  sacrosancto  altario  W411

[14]  sacramentum  W411

[15]  Unde  korr.  aus  Ut  de  V630

[16]  speculum]  in  speculo  E97

[17]  nostrorum  W411

[18]  scismatica  V630;  W411;  V1341

[19]  fitaberat  W411

[20]  tubo  W411

[21]  idoneus  W411

[22]  gratis  W411;  V1341;  gratias  E97

[23]  quod  hanc]  quanta  mens  W411

[24]  commemorant  V630;  commemoranter  V1341

[25]  reteximus  W411;  E97

[26]  etiam  V630

[27]  declarata  W411;  declaratum  V1341

[28]  Credimus]  I  Credimus  E97

[29]  et  W411

[30]  discendit  W411

[31]  marie  W411

[32]  factus  E97

[33]  pilato  korr.  aus  pilatu  V630

[34]  sedit  W411

[35]  iterum  V630;  W411;  V1341;  E97

[36]  venturus  korr.  aus  venturum  V630

[37]  vivicatorem  W411

[38]  procentem  korr.  aus  procendem  V630

[39]  prophetam  W411

[40]  in  W411

[41]  sanctam  fehlt  W411

[42]  baptismum  W411

[43]  remissione  W411

[44]  et  fehlt  W411

[45]  vita  W411

[46]  Post]  II  Post  E97

[47]  contionem  V1341;  contentionem  W411

[48]  disciplina  W411

[49]  prortum  W411;  promptum  E97

[50]  madidam  pro  korr.  aus  madidam  O93

[51]  populis  korr.  aus  apostolis  V630;  apostolis  V1341

[52]  his  omnibus  est]  est  his  omnibus  E97

[53]  praesumunt  korr.  aus  praesumant  W411

[54]  orariis]  prece  orationis  V630;  oratione  korr.  aus  orationes  V1341

[55]  reliquias]  reliquias  in  W411

[56]  ab  fehlt  V1341

[57]  testimonium  W411

[58]  commemorentur  W411

[59]  honoratus  W411

[60]  subiciant  korr.  aus  ubiciant  O93;  subiciunt  W411

[61]  ordinaturi  korr.  aus  ordinati  O93

[62]  causatione  W411

[63]  quatinus  E97

[64]  elaboribus  W411

[65]  ęcclesiasticis  E97

[66]  viderentur  W411

[67]  Rubrik  fehlt  E97

[68]  suprestitionum  W411

[69]  premixtum  W411

[70]  I  fehlt  W411;  III  E97

[71]  domino  fehlt  E97

[72]  quoque  W411;  E97

[73]  populis  fehlt  E97

[74]  sacramento  W411;  sacramenti  E97

[75]  domini  W411

[76]  calice  E97

[77]  botris  E97

[78]  quis  W411

[79]  consuetudine  W411

[80]  adversi  W411

[81]  probabitur  W411

[82]  commendaret  korr.  aus  commendare  O93;  V1341;  commendare  W411

[83]  illum  W411;  illic  E97

[84]  sacramento]  sacramento  tradidisse  E97

[85]  cognoscimus]  cognoscimus  commendata  korr.  aus  cognoscimus  V630

[86]  sacrificando  W411

[87]  videns  W411

[88]  recepit  W411

[89]  intinctam  W411

[90]  quem  E97

[91]  institutione  E97

[92]  de]  de  non  E97

[93]  populus  communicatur]  populos  communicant  E97

[94]  videmus  W411;  E97

[95]  calicem  W411

[96]  vino]  vinum  et  E97

[97]  miscitur  W411

[98]  seperari  W411

[99]  botrus  E97

[100]  quo  E97

[101]  efficientia]  efficientia  et  W411

[102]  ideo  korr.  aus  idio  V630

[103]  hoc  W411

[104]  plurimi  W411

[105]  emanavit  korr.  aus  etmanavit  V630

[106]  sentententia  V1341

[107]  copiose  W411

[108]  disserunt  W411

[109]  verissime  W411

[110]  cessare  W411;  E97

[111]  neque  W411

[112]  erit  W411

[113]  sententia  O93;  W411

[114]  panem  tantum]  tantum  panem  V1341

[115]  tandiu  korr.  aus  tadiu  E97

[116]  a  korr.  aus  ad  V1341

[117]  cessavit  W411

[118]  quandiu  korr.  aus  quadiu  E97

[119]  paenitentia  W411

[120]  correctus  E97

[121]  ad  V630;  E97;  ad  korr.  aus  a  V1341

[122]  quod  V630

[123]  admisit  W411

[124]  Rubrik  fehlt  E97

[125]  DOMINO  korr.  aus  DOMINI  V630;  DEO  W411

[126]  SACRATA  korr.  aus  SACRATO  V630

[127]  II  fehlt  W411;  V1341;  IIII  E97

[128]  Omnis  W411

[129]  puidendum  W411

[130]  ii  E97

[131]  inferre  W411;  E97

[132]  auditu  E97

[133]  visu  E97

[134]  nobis  korr.  aus  enim  obis  V630

[135]  precępites  W411

[136]  proprio  W411

[137]  us  W411

[138]  epulasque  korr.  aus  epilasque  V630

[139]  comessuras  korr.  aus  cmessuras  V630;  commensuras  W411;  comesuris  E97

[140]  obstupescentes  E97

[141]  flentes  E97

[142]  prepararet  W411

[143]  tantum  korr.  aus  tant  V630;  tanta  W411;  tantę  E97

[144]  sibi  offerri]  rei  W411;  E97

[145]  sacramento  W411

[146]  pro  exiatione]  per  expiationem  V1341

[147]  perceperit  E97

[148]  voluptate  V630;  V1341;  voluntatem  W411

[149]  presumptiones  W411

[150]  qi  W411;  quę  E97

[151]  sciendo  V630;  W411;  V1341;  E97

[152]  ministeria  korr.  aus  mysteria  V630;  ministeria  W411;  E97

[153]  praesumpserit  E97

[154]  tamen  ut  korr.  aus  tamen  O93

[155]  sententiam  W411

[156]  qui  V630;  V1341;  E97

[157]  vela  vel]  vel  ea  W411

[158]  indumenta  korr.  aus  indumenti  V630

[159]  alii  V630

[160]  donenda  V630

[161]  Rubrik  fehlt  E97

[162]  HORATIO  W411;  ORARIO]  ORARIO  ID  EST  STOLA  korr.  aus  ORARIO  V1341

[163]  MISSAM  fehlt  W411

[164]  III  fehlt  W411;  V  E97

[165]  Quam  W411;  Cum  E97

[166]  institutionem  W411

[167]  oratio  V630

[168]  utroque  korr.  aus  utraque  V630

[169]  ut  qui  inperturbatus  korr.  aus  ut  qui  perturbatus  V630

[170]  utrobique]  ut  ubique  W411

[171]  appareat  humero  korr.  aus  humero  appareat  O93

[172]  humero  fehlt  W411;  E97

[173]  adsumat  W411

[174]  ut  korr.  aus  et  V630;  V1341;  ut  W411;  E97

[175]  hoc  est]  hoc  korr.  aus  hoc  est  V630;  V1341;  oc  W411

[176]  est  fehlt  W411;  et  E97

[177]  retineat  et]  retem  W411

[178]  oblatione  vel  perceptione]  oblationem  vel  perceptionem  W411

[179]  pro  E97

[180]  sacrificius  korr.  aus  sacrificium  V630

[181]  cumseptus  W411

[182]  preparat  W411

[183]  excommunicatione  W411

[184]  Rubrik  fehlt  E97

[185]  SACERDOTES  SIVE  korr.  aus  SACERDOTES  O93

[186]  QUĘCUMQUE  V1341

[187]  HABITENT  korr.  aus  HABITET  V630;  HABITET  V1341

[188]  IIII  fehlt  W411;  VI  E97

[189]  omnem  korr.  aus  omni  V630

[190]  sanximus]  sancimus  his  korr.  aus  sancimus  is  V630;  sancimus  is  V1341;  sancimus  E97

[191]  auctori  W411

[192]  quique]  quisque  ille  W411

[193]  excepta  E97

[194]  adiugere  V630

[195]  et  fehlt  W411

[196]  sed]  sed  ne  W411;  sed  nec  E97

[197]  propinquorum  W411

[198]  quisque]  quisquis  ille  W411;  E97

[199]  solutus  W411;  E97;  solet  V1341

[200]  familiario  V630;  V1341

[201]  ex  W411

[202]  mensibus  korr.  aus  mesibus  W411

[203]  Rubrik  fehlt  E97

[204]  PROCEDENTES  korr.  aus  PRECEDENTES  V630;  praecedentes  W411;  V1341

[205]  CELLULIS  V1341

[206]  V  fehlt  W411;  V1341;  VII  E97

[207]  quidem  E97

[208]  nec  W411

[209]  opus  V630;  W411;  V1341;  E97

[210]  dirimendam  E97

[211]  cognovimus  W411

[212]  et  fehlt  V630;  V1341

[213]  fastum  W411;  fastus  korr.  aus  festus  V1341

[214]  sunt  W411

[215]  reliquiarum  korr.  aus  reliquarum  E97

[216]  alvis  W411

[217]  consuetuo  W411

[218]  Ait  W411

[219]  lege  onus]  legionas  W411

[220]  idem]  id  est  W411

[221]  et  W411;  E97

[222]  vegetabitur  W411;  vectetur  korr.  aus  vegetetur  E97

[223]  pedis  W411

[224]  pedes  aeque]  pedissequa  eo  E97

[225]  ęqueo  W411

[226]  sanctorum  W411;  E97

[227]  dei  fehlt  E97

[228]  quamdiu]  qua  divino  V1341

[229]  officio]  hoc  vicio  W411;  vitio  E97

[230]  cessavit  W411

[231]  Rubrik  fehlt  E97

[232]  HONESTATe  korr.  aus  HONESTATO  V630

[233]  ET  fehlt  W411

[234]  DISCIPLANA  W411

[235]  VI  fehlt  W411;  VIII  E97

[236]  extra  hanc  doctrinam]  et  doctrina  W411

[237]  cedimus  W411

[238]  in  bis  Ende  fehlt  V1341  (Lagenverlust)

[239]  effervescere]  et  ferviscere  W411

[240]  quantas  E97

[241]  grados  W411

[242]  presbyteri  korr.  aus  presbyteris  O93;  V630;  presbyter  W411

[243]  qui  fehlt  W411;  E97

[244]  Non]  Non  enim  W411;  E97

[245]  dignus  W411

[246]  cum  W411

[247]  asperitatis  autem  nimiae]  asperitate  autem  nimia  W411;  E97

[248]  increpationes  W411;  increpatus  E97

[249]  castigationem  E97

[250]  recipiat  W411

[251]  elatos  W411

[252]  malitiam  W411

[253]  iusta  W411

[254]  quę  E97

[255]  excommunicationes  W411

[256]  Rubrik  fehlt  E97

[257]  PROMISSIONEM  W411

[258]  VII  fehlt  W411;  IX  E97

[259]  pedit  W411

[260]  disciplina  W411

[261]  redundatur  W411

[262]  novellae]  non  velle  W411

[263]  quodcumque]  quodcumque  aut  V630;  E97;  quocumque  aut  W411

[264]  promissionis  W411

[265]  aquo  W411

[266]  se  pro  hoc  ipso  fehlt  W411

[267]  iuxta]  iuxta  qui  acceperit  in  W411

[268]  Rubrik  fehlt  E97

[269]  iuro  W411

[270]  labore  W411

[271]  VIII  fehlt  V630;  W411;  X  E97

[272]  quod  quidam]  quidquid  ōm  W411

[273]  sacerdotes  E97

[274]  propriis  fehlt  V630

[275]  r  W411

[276]  quatinus  E97

[277]  agmentis  O93

[278]  quaestum]  questum  vel  W411

[279]  labores  W411

[280]  ei  W411

[281]  auxit  E97

[282]  minuit  fehlt  W411

[283]  illi  W411;  E97

[284]  suffragis  W411

[285]  ampliasse]  amplius  se  W411

[286]  dispendii  vel  korr.  aus dispendii  O93

[287]  pertulit  W411;  E97

[288]  conparare  W411;  comprobare  E97

[289]  ecclesiae  eiusdem]  eiusdem  ecclesię  W411

[290]  humilitatibus  W411

[291]  omnipotenti]  omnipotenti  domino  E97

[292]  peregimus  W411

[293]  amatori  E97

[294]  vanbani  W411

[295]  regis  W411

[296]  devotio  nos]  nos  devotio  E97

[297]  salutiferum]  saluti  verum  W411

[298]  divinum  W411

[299]  et  W411

[300]  gloriam  W411

[301]  et  spiritu  sancto  fehlt  W411

[302]  Amen]  Amen  SUBSCRIPTIO  E97

[303]  LEODECUSIUS  W411

[304]  ecclesiae  Tudensisi  episcopus]  EPISCOPUS  ET  UDENSIS  W411

[305]  Froaricus  korr.  aus  Froriacus  O93;  FROARUCUS  W411

[306]  episcopus  Portucalensis  ecclesiae]  portugalensis  ecclesię  episcopus  V630;  W411;  E97

[307]  britannensis  E97

[308]  astoriensis  E97

[309]  Marius  E97

[310]  Rectogerus  V630;  Rectogenes  E97

[311]  HILDULFUS  W411

[312]  COGNOMINATUR  W411

[313]  subscripsi]  subscripsi  EXPLICIT  BRACARENSE  CONCILIUM  TERCIUM  E97

© 2004, 2005 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 6.11.2005