O93, f. 104ra; V630, f. 185ra; N442, f. 77ra;
I83, f.
165va; VD38, f. 157rb; P9629, f. 55va;
SG670, p.
336a; Bcan4, f.
119r; E97, f. 90vb; P102
INCIPIT EPISTOLA SANCTISSIMI AC BEATISSIMI IULII ROMANI
PONTIFICIS
ORIENTALIBUS MISSA EPISCOPIS ARGUENS EOS, QUI
FRATRES INSEQUUNTUR ET SINE SUA AUCTORITATE CONCILIA IN
CONDEMNATIONEM
EPISCOPORUM CONTRA CANONICAM ET APOSTOLICAM AUCTORITATEM CONGREGANT EOSQUE
ABSQUE
APOSTOLICA SENTENTIA AUT EXPELLUNT AUT DAMNANT CANONIBUS QUIPPE
IUBENTIBUS NIL
DE TALIBUS ABSQUE ROMANO PONTIFICE DECERNI DEBERE.
V [H. 2]
Venerabilibus fratribus universis orientalibus episcopis <SG670, p. 336b> Iulius.
Decuerat vos, fratres, aliis ecclesiasticis instrui disciplinis et non
talibus argui
machinamentis dicente domino: Neminem
concutia<I83, f. 165vb>tis neque calumniam faciatis, et reliqua. De qua re et apostolus Paulus nos
instruit
dicens: <O93, f. 104rb> Fratres, si praeoccupatus fuerit homo in aliquo
delicto, vos,
qui spiritales estis, instruite huiusmodi in spiritu lenitatis, considerans
teipsum, ne
et tu <E97, f.
91ra> tempteris,
et reliqua. Et alibi idem apostolus ait: Omnes
unanimes in
ora<VD38, f. 157va>tione estote, compatientes,
fraternitatis
amatores, misericordes, humiles, non reddentes malum pro malo vel
maledictum pro maledicto, sed e contrario benedicentes, quia in hoc vocati estis, ut benedictionem
<V630, f.
185rb> hereditate possideatis. Qui enim vult vitam diligere et
videre dies
bonos, coerceat linguam suam a malo, et labia eius, ne loquantur dolum, declinet a malo et faciat bonum, inquirat pacem et
sequatur eam,
quia oculi domini <SG670,
p. 337a> super
iustos et aures
eius in preces eorum, vultus autem domini super facientes mala. Quid
peius est, fratres, quam ut sacerdotes domini, qui ab omni mala coinquinatione et a nocumento omnium christianorum alieni
debent
exsistere, quanto magis a fratrum et coepiscoporum, quos tueri et
sublevare debent in<I83, f. 166ra>sidiis, et quos fovere et diligere summopere oportet, persequuntur, eosque eicere et communione privari detractant. Nec <N442, f. 77rb> recordamini
sapientiae, quae ait: Perversae enim cogitationes
separant homines a deo, quanto magis ope<VD38, f.
157vb>ra iniqua? Quid enim nequius est quam illos, de quibus dominus ait: Qui vos tangit, tangit pupillam oculi mei, quisquam evertere, persequi, destrui nitatur? Probata autem virtus portat, protegit et consolatur <P9629, f. 55vb> oppressos et
docet insipientes. <SG670, p. 337b> Est enim deus testis cordis hominis scrutatorque verus
singularum
conscientiarum et linguarum singularum <Bcan4,
f. 119v>
auditor, quoniam spiritus domini replevit orbem terrarum, et hoc, quod continet omnia,
scientiam habet vocis. Et alias idem ipse ait: Deus caritas est, in hoc apparuit
caritas dei
in nobis, quoniam filium suum unigenitum misit deus in mundum, ut vivamus
per eum. In
hoc est caritas, non quasi nos dilexerimus deum, sed quoniam ipse prior
dilexit nos et misit filium suum propitiationem pro pecca<I83, f. 166rb>tis
nostris. Karissimi, si
deus dilexit nos, et nos debemus invicem diligere. Deum nemo vidit umquam. Si diligamus invicem, deus in nobis manet et
caritas
eius in nobis perfecta est. In hoc intellegimus, quoniam in eo manemus
et ipse in nobis, quoniam de <E97,
f.
91rb> spiritu suo dedit nobis, et nos vidimus et testificamur,
<VD38,
f. 158ra> quoniam pater misit filium suum salvatorem mundi.
Quisque confessus fuerit, quoniam Iesus est filius dei, <SG670, p. 338a> deus in eo manet et ipse in deo. Et nunc cognovimus et credimus caritati, quam habet deus in nobis. Deus
caritas est, et
qui manet in caritate, in deo manet et deus in eo. In hoc perfecta est
caritas nobiscum, ut fiduciam habeamus in die iudicii, quia, sicut ille est, et nos sumus in
hoc
mundo. Timor non est in caritate, sed perfecta caritas foras mittit
timorem, quoniam timor poenam habet. Qui autem timet, non est
perfectus
in caritate. Nos ergo diligamus deum, quoniam deus prior dilexit nos. Si quis dixerit, quoniam
diligo deum et fra<V630, f. 185va>trem suum
oderit , mendax est. Qui <N442, f. 77va>
enim non diligit
fratrem suum, quem videt, deum, quem non videt, quomodo potest
diligere? Et hoc
mandatum habemus a deo, ut, qui <I83, f.
166va> diligit
deum, diligat et fratrem suum. Nam et ipsa ait sapientia: Lingua sapientium ornat scientiam, os fatuorum ebullit stultitiam. In
omni loco
oculi domini contemplantur malos et bonos, lingua placa<SG670,
p. 338b>bilis
lignum vitae. Quae autem immoderata est, conteret
spiritum.
<VD38, f. 158rb> Domus iusti plurima fortitudo et in fructibus impii conturbatio. Labia sapientium disseminabunt scientiam, cor stultorum
dissimile erit,
victimae impiorum abominabiles domino, vota iustorum <P9629, f.
56ra> placabilia.
Qui sequitur iustitiam, diligitur a domino. Item alibi: Labia iusti considerant placita, os impiorum perversa, simplicitas iustorum
diriget eos et
supplantatio perversorum vastabit illos. Iustitia rectorum liberabit
eos et in insidiis capientur iniqui. Iustus de angustia liberatus est, et tradetur impius pro eo. Simulator ore decipit amicum suum, iusti autem liberabuntur scientia, in bonis iustorum exaltabitur civitas, et in perditione impiorum erit
laudatio, in
benedictione iustorum exaltabitur civitas.
[H.
3] Nec consideratis, <I83, f. 166vb>
qui fratres persequi
non cessatis, qualia Iob patientissimus inter cetera <SG670,
p. 339a> exorsus
loquitur: Auris audiens beatificabat me et oculus
videns <E97, f. 91vb> testimonium reddebat mihi, quod liberassem pauperem vociferantem et pupillum,
<VD38, f.
158va> cui non esset adiutor. Benedictio perituri super me
veniebat,
et cor viduae consolatus sum, iustitia indutus sum et vestivi me sicut vestimento <O93, f. 104va> et diademate
iudicio meo. Oculus
fui caeco et pes claudo. Pater eram pauperum et causam, quam nesciebam, diligentissime investigabam. Conterebam
<N442, f.
77vb> molas iniqui et de dentibus illius auferebam praedam. Et paulo post: Si negavi, inquit, quod volebant pauperibus, et
oculus viduae exspectare feci. Si comedi buccellam meam solus et non comedit pupillus ex ea, quia ab infantia mea crevit mecum miseratio, et de utero matris
egressa est mecum. Nam si quis haec recto omnia
consideraverit oculo, nequaquam fratres nocere sed liberare
festinabit, quia nihil deterius <SG670,
p. 339b> est
quam cives ci<Bcan4, f. 120r>vibus invidere et fratres fratribus insidiare aut calum<I83, f. 167ra>nias facere. [H. 4]
Talibus enim suffragari volentes insidiis patres sancti synodum congregaverunt generalem in Nicea, vitam corrigere hominum cupien<V630, f.
185vb>tes in ecclesia
commorantium, licet dudum instituta <VD38, f. 158vb>
sanctorum multa
patrum essent conscripta, posuerunt leges, quos sacros canones appellamus, quibus multa pernecessaria ad statum sanctae dei ecclesiae et supplementum columnarum eius,
id est
episcoporum, qui eam propriis humeribus gestant, sunt decreta et nocumenta eorum
prohibita, ita
ut, qui talia temptaverint aut eis nocere praesumpserint, siquidem
clerici fuerint,
a proprio gradu recedant, si vero monachi aut laici fuerint,
<P9629, f.
56rb> anathematizentur. Quibus armati exemplis oportere arbitrati sumus ab omnipotenti deo inspirati, ut hanc accensam discordiae flammam
exstinguere apostolica <SG670,
p. 340a> debeamus
auctoritate et
non concedere eam ulterius animas depasci humanas. Quapropter una cum omnibus apostolicae subiectis regulae
sancimus,
ne quisquam deinceps christianorum talia perpetrare aut
episcopos temere nocere praesumat, cum et doctor gentium
<I83,
f. 167rb> idipsum prohibeat dicens: Seniorem ne increpaveris,
sed
obsecra ut patrem, et reliqua. Bonum est namque procul dubio et omnibus ti<VD38,
f.
159ra>mentibus deum desiderabile cohibere dissensiones et
altercationes, fratribusque <N442, f. 78ra> subvenire, <E97,
f. 91vb> et
invicem non invidere, sed adiuvare. Audite , inquit, iam fata in Nicea civitate synodus, cui et ego ipse conscientiae meae cultum
decenter
exhibui, nihil aliud volens quam concordiam omnibus
fabricare et prae cunctis arguere et removere hanc
insidiantium altercationem. [H. 5] Quas praevidentes <SG670,
p. 340b> sancti
patres insidias et illicitas altercationes unanimiter
in
praedicta Nicena statuerunt synodo, ut nullus episcopus nisi in
legitima synodo et suo tempore apostolica auctoritate convocata super
quibusdam criminationibus pulsatus audiatur, id est iudicetur vel damnetur. Sin aliter praesumptum a quibusdam fuerit, in vanum deducatur, quod egerint, nec inter ecclesiastica ullo modo reputabuntur . Ipsi vero primae sedis ecclesiae convocandarum
generalium
synodorum iura et iudicia episcoporum singulari
privilegio
<I83, f. 167va> evangelicis et apostolicis atque
canonicis
concessa sunt institutis, quia semper maiores causae ad sedem apostolicam multis
auctoritatibus referre praeceptae sunt, nec ullo modo <VD38, f. 159rb>
potest maior a minore iudicari. [H. 6]
Ipsa namque omnibus maior et prae<SG670,
p. 341a>lata est ecclesiis, quae <V630, f.
186r> non solummodo
canonum et sanctorum patrum decretis, sed domini salvatoris nostri voce
singularem obtinuit principatum: Tu es, inquiens, Petrus, et super hanc petram aedificabo
ecclesiam meam,
et reliqua. Et quodcumque ligaveris et solveris, erunt ligata et soluta in caelo et in terra, et cetera. Porro dudum a sanctis apostolis successoribusque eorum in praefatis antiquis decretum fuerat
statutis,
quae hactenus sancta et universalis apostolica
tenet
ecclesia, non oportere praeter sententiam Romani pontificis concilia
celebrari
nec episcopum damnari, quoniam sanctam Romanam ecclesiam primatum
omnium
ecclesiarum <P9629, f. 56va> esse voluerunt, et sicut beatus Petrus apostolus primus fuit
omnium
apostolorum, ita et haec ecclesia suo nomine consecrata <N442, f.
78rb> domino
institu<I83, f. 167vb>en<SG670, p. 341b>te
primatum et caput sit ceterarum, et ad eam quasi ad matrem atque apicem omnes maiores ecclesiae
causae et
iudicia episcoporum recurrant eiusque iusta terminum sumant sententia, nec extra <Bcan4, f. 120v>
Romanum quicquam ex his <VD38, f. 159va> decerni debere pontificem, quatenus non ita proterve et pro
libito cuiusquam suo proprio arbitrio, quibusque metropolitanis, sicut agere solebant, liceat <E97,
f. 92ra> inconsulto Romano pontifice aut maiores ecclesiae causas deturbare aut episcopos damnare, sed communi sanctae Romanae sedis episcopi consilio et concordi actione, quaeque sunt Christi zelo agenda disponant unanimiterque recte sentiant et ea, quae senserint, non sibimet discrepando, <O93, f.
104vb> sed deo
placite perficiant. [H. 7]
Est etiam in iam fata Nicena concorditer statutum synodo, ut accusatores et accusationes, quas saeculi non admittunt leges a sacerdotali funditus <SG670,
p. 342a> averti nocumento. Ecce, inquit propheta, quam bonum et quam iocundum habitare fratres in unum. Illi vero non in
unum
habitant, qui a fratrum se solacio subtrahunt aut fra<I83, f.
168ra>tribus
insidias praeparant. Non alieno, fratres, vos patiamini peccato gravari, quia,
quod
necesse est nos dicere, veremur, id est, nec cuius religio dissipatur, indignatio provocetur. Prae oculis habete et tota mentis acie reverenter aspicite beati Petri gloriam
et communes
cum ipso <VD38, f. 159vb> omnium apostolorum coronas
cunctorumque
martyrum palmas, qui pro fratrum non destructione , sed confirmatione et veritate in Christo
passi sunt. Nos ergo,
<V630, f. 186rb> qui domini discipuli et dici et esse volumus, portare crucem Christi et compati fratribus debemus et
non
persequi. Subtrahite, rogamus, actus cogitationesque a talibus
nocumentis, si non vul<SG670,
p. 342b>tis
in vos ipsam suscipere ultionem, quoniam talionem meretur,
qui fratri foveam praeparat. Et nos scitote
de<N442, f.
78va>inceps <I83, f. 168rb> hunc typum non esse passuros, ut ea, quae ad hanc specialiter sanctam pertinent
sedem sicut iudicia episcoporum et maiores ecclesiae causas, ut paulo superius praelibatum est, faciunt, vos patiamini nobis inconsultis invadere absque vestri status periculo. [H.
8] Sed si quis ab hodierna die et deinceps <I83, f. 168rb> episcopum
praeter huius sanctae
sedis sententiam damnare aut propria pellere sede praesumpserit, sciat se irrecuperabiliter esse damnatum et proprio carere perpetim honore eosque, qui absque huius sedis sententia sunt eiecti vel damnati, <P9629, f. 56vb>
huius sanctae sedis
auctoritate scitote pristinam recipere <VD38, f. 160ra>
communionem et in propriis restitui <SG670, p. 343a> sedibus, quoniam et prius a tempore scilicet apostolorum haec sanctae huic sedi concessa sunt et postea in memorata Nicena synodo propter pravorum hominum infestationes atque hereticorum persecutiones et insidiantium molimina fratrum <E97,
f. 92rb> sunt
concorditer ab omnibus roborata, ut magis singuli praevideant, ne talia audeant perpetrare et caveant, si non propter deum et amorem fraternum, tamen propter opprobrium hominum, roborem suum atque canonicam ultionem saltim haec timore ac verecundia compressa silentio comprimantur,
amputato scilicet totius usurpationis excessu, quia
nullus debet
praesumere, quae sibi non videntur esse concessa. Quam culpam nullo modo potuissetis incidere, si, unde conse<I83, f.
168va>crationem honoris accipitis, inde legem totius observan<SG670,
p. 343b>tiae
sumeretis et beati apostoli Petri sedes, quae vobis sacerdotalis mater est dignitatis,
esset ecclesiasticae magistrationis. Unde sicut nos multum ea, quae a vobis pie recteque sunt acta, laetificant,
ita nimium ea, quae sunt perperam gesta, contristant,
<N442, f.
78vb> quoniam necesse est post multarum talium <VD38, f.
160rb> experimenta causarum [H.
9] haec in posterum sollicitius prospici et diligentius praecaveri, quatenus ea, quae
sunt ab apostolis eorumque successoribus statuta,
nulla desidia
neglegantur, nulla dissensione violentur, nulla <Bcan4,
f. 121r>
concertatione turbentur. Nam sicut in uno corpore multa
membra
habemus, omnia autem membra non eundem actum <V630, f.
186va>
habent, ita multi unum corpus sumus in Christo, singuli autem alter
alterius membra. Connexio totius corporis unam sanitatem, <SG670,
p. 344a> unam
pulchritudinem facit et haec quidem connexio totius corporis
unanimitatem
requirit, sed praecipue exigit concordiam sacerdotum, quibus, etsi dignitas
communis
non est, tamen ordo ge<I83, f. 168vb>neralis est, quoniam
et
inter beatissimos apostolos in similitudine honoris fuit quaedam discretio potestatis, et cum omnium par esset
electio,
uni tamen datum est, ut ceteris praemineret. De qua forma episcoporum
quaedam est orta distinctio et magna ordinatione provisum est, ne omnes sibi omnia vindicarent, sed
essent in <VD38, f. 160va> singulis provinciis singuli, quorum inter fratres
haberetur prima
sententia, et rursum quidam in maioribus urbibus constituti sollicitudinem
eius
susciperent ampliorem, per quos ad unam Petri sedem <SG670,
p. 344b> universalis
ecclesiae
cura conflueret et nihil usquam a suo capite dissideret. <P9629, f.
57ra> Qui ergo
scit se quibusdam praepositum, non moleste ferat aliquem sibi esse <E97, f. 92va> praelatum,
sed
oboedientiam, quam exigit, etiam ipse dependat. Nolite itaque errare,
fratres mei dilectissimi, doctrinis variis et extraneis
nolite abduci. En instituta apostolorum et apostolicorum virorum canonesque habetis. His fruimini, his circumdamini, his delectamini, his armamini, ut <O93, f. 105ra> freti contra
cuncta inimicorum
iacula <N442, f. 79ra> persistere valeatis. <I83,
f. 169ra>
Satis enim indignum est quemquam vel pontificum vel ordinum subsequentium hanc regulam refutare, quam
beati Petri
sedem et sequi videat et docere. <SG670, p. 345a> Multum convenit, ut totum corpus ecclesiae in hac sibimet observatione concordet, quae inde auctoritatem habet, ubi
dominus
ecclesiae <VD38, f. 160vb> totius posuit principatum
dicente
scriptura: Ordinate in me caritatem. Et item: Omnia cum ordine fiant. Iterumque psalmista praedicante: Circumdate Sion et
complectimini eam, narrate in turribus eius. Ponite corda
vestra in
virtute eius, ut enarretis in progenies alteras, quoniam hic est deus,
deus noster
in aeternum et ipse reget nos in saecula. Officii enim nostri consideratione non est nobis dissimulare, non est tacere <SG670,
p. 345b> libertas,
quibus maior cunctis christianae religionis zelus incumbit, ne per taciturnitatem aut
favere aut consentire videamur fratrum nocumentis.
Data Kal. Octobr. Feliciano et Maximiano viris clarissimis consulibus.
O93, f. 105ra; V630, f.
186va; N442, f.
79ra; I83, f. 169ra; VD38, f. 160vb; P9629, f. 57ra; SG670, p.
345b; Bcan4, f. 121r; E97,
f. 92va; P102