[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

Projekt Pseudoisidor

Pseudoisidor

Capitula Angilramni

Collectio Danieliana

Pseudoisidor Teil I

Pseudoisidor Teil II

Pseudoisidor Teil III

Papst Anastasius an Nerianus

Inhaltsverzeichnis

Papst Innocentius I. an Bischof Victoricus von Rouen

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

Papst Innocentius I. an Bischof Decentius von Gubbio

O93, f. 117ra; V630, f. 206ra; N442, f. 110ra; P9629, f. 79vb; W411, f. 210r; V1341, f. 125vb

I1 Epistola Innocentii papae ad Decentium episcopum.

II2 De pacis3 osculo dando post confecta mysteria.

III4 De nominibus <W411, f. 210v> ante precem sacerdotis5 non recitandis.

IIII6 Quod non debeant baptizati7 nisi ab episcopo consignari8.

<P9629, f. 80ra> V9 Quod rite omni sabbato ieiunetur.

VI10 De fermento, quod civitatis tantum presbyteris dirigatur.

VII11 De energuminis12 baptizatis13.

VIII14 De poenitentibus15.

VIIII16 De epistola sancti Iacobi apostoli, in qua pro infirmis orare praecipitur17.

INCIPIT18 EPISTOLA REGULARIS PAPAE INNOCENTII AD DECENTIUM19.

Innocentius20 Decentio episcopo Egubino21 salutem.

Si instituta ecclesiastica, ut sunt22 a23 beatis apostolis tradita, integra vellent servare domini sacerdotes, nulla diversitas, nulla varietas in ipsis ordinibus et consecrationibus haberetur. Sed dum unusquisque non, quod traditum est, sed quod sibi visum fuerit, <V1341, f. 126ra> hoc existimat24 esse tenendum, inde diversa in diversis locis vel ecclesiis25 aut teneri aut celebrari videntur ac fit scandalum populis, qui, dum nesciunt traditiones antiquas humana praesumptione <N442, f. 110rb> corruptas, putant sibi aut ecclesias non convenire aut26 ab27 apostolis vel apostolicis viris28 contrarietatem inductam29. Quis enim nesciat aut non advertat30 id, quod a principe apostolorum Petro Romanae ecclesiae traditum est ac nunc usque custoditur, ab omnibus debere31 servari32 nec superduci aut introduci aliquid33, quod auctoritatem non habeat34 aut aliunde accipere videatur35 exemplum, praesertim cum sit36 manifestum in omnem37 Italiam38, Gallias, Hispanias39, Africam atque Siciliam insulasque interiacentes nullum instituisse ecclesias nisi eos, quos40 venerabilis apostolus Petrus aut eius successores constituerint41 sacerdotes? Aut42 legant, si43 in44 his provinciis alius apostolorum invenitur45 aut legitur docuisse. Qui si46 non legunt, quia nusquam inveniunt, oportet eos hoc47 sequi, quod ecclesia Romana custodit, a qua eos principium accepisse non dubium est, ne, dum peregrinis assertionibus48 student, caput institutionum videantur omittere. Saepe dilectionem tuam ad urbem venisse ac49 nobiscum in ecclesia convenisse non dubium50 est, et quem51 morem52 vel53 in consecrandis mysteriis vel in ceteris agendis archanis teneat54, cognovisse, quod sufficere arbitrarer55 ad informationem ecclesiae56 tuae vel reformationem, si praecessores57 tui minus aliquid aut58 aliter tenuerint, satis certum habere, nisi de aliquibus consulendos59 <O93, f. 117rb> nos esse duxisses60, quibus idcirco <P9629, f. 80rb> respondimus61, non quod62 te aliqua ig<V630, f. 206rb>norare credamus, sed ut maiore63 auctoritate vel tuos instituas vel, si qui a Romanae64 ecclesiae institutionibus errant, aut65 commoneas aut indicare66 non differas67, ut68 scire valeamus, qui sint, qui aut novitates69 <N442, f. 110va> inducunt aut70 alterius ecclesiae quam71 Romanae existimant consuetudinem esse servandam.

DE72 PACE DANDA73 POST CONFECTA MYSTERIA.

I74 Pacem igitur <W411, f. 211r> asseris ante confecta mysteria quosdam populis imperare vel sibi inter sacerdotes tradere, cum post omnia, quae aperire75 non debeo, pax76 sit necessaria indicenda77, per quam constet populum ad omnia, quae in mysteriis aguntur atque <V1341, f. 126rb> in ecclesia celebrantur, praebuisse consensum ac finita78 esse pacis concludentis79 signaculo80 demonstrentur.

DE81 NOMINIBUS ANTE PRECEM SACERDOTIS NON RECITANDIS.

II82 De nominibus83 vero recitandis, antequam precem sacerdos faciat atque eorum oblationes, quorum nomina recitanda sunt, sua oratione commendat84, quam superfluum sit, et ipse per85 86 tuam prudentiam recognoscis87, ut cuius hostiam, nec dum deo offeras, eius ante nomen insinues, quamvis illi incognitum nihil sit. Prius ergo oblationes sunt commendandae ac tunc eorum nomina, quorum88 sunt edicenda89, ut90 inter sacra mysteria nominentur, non inter91 alia, quae ante praemittimus, ut ipsis mysteriis viam92 futuris precibus aperiamus.

QUOD93 NON DEBEANT94 BAPTIZATI NISI AB EPISCOPO95 CONSIGNARI.

III96 De97 consignandis vero infantibus manifestum est98 non ab alio quam ab episcopo fieri99 licere. Nam presbyteri100, licet sint sacerdotes, pontificatus tamen apicem non habent. Hoc autem pontificibus solis deberi101, ut vel consignent102 vel paraclitum103 spiritum tradant, non solum consuetudo ecclesiastica demonstrat, verum illa lectio104 actuum apostolorum, quae105 asserit Petrum et Iohannem <N442, f. 110vb> esse directos, qui iam baptizatis traderent106 spiritum107 sanctum. Nam presbyteris108 seu extra episcopum109 seu praesente episcopo, cum baptizant, chrismate baptizatos110 unguere licet, sed quod ab episcopo fuerit consecratum, non tamen frontem111 eodem oleo signare, quod solis debetur episcopis, cum tradunt spiritum <P9629, f. 80va> paraclitum. Verba vero dicere non possum, ne magis prodere videar quam ad consultationem112 respondere.

QUOD113 RITE OMNI SABBATO IEIUNETUR114.

IIII115 Sabbato vero ieiunandum esse ratio evidentissima116 demonstrat. Nam si diem117 dominicum ob venerabilem resurrectionem domini nostri Iesu Christi non solum in pascha celebramus, <V630, f. 206va> verum etiam per singulos118 circulos ebdomadarum ipsius diei imaginem frequentamus, ac si sexta feria propter passionem domini ieiunamus, sabbatum praetermittere non119 debemus, qui120 inter tristitiam et121 laetitiam temporis illius122 videtur inclusus. Nam utique constat apostolos123 biduo isto124 et in merore fuisse et propter metum Iudaeorum se occuluisse125. Quod utique non dubium est in tantum eos ieiunasse biduo126 memorato127, ut traditio <V1341, f. 126va> ecclesiae habeat isto128 biduo129 sacramenta penitus non celebrari. Quae forma utique per singulas130 tenenda est ebdomadas praeter131 id132, quod comme<W411, f. 211v>moratio133 diei134 illius semper est celebranda. Quod si putant semel atque uno sabbato ieiunandum135, ergo et dominicum et sexta feria semel in pascha erit utique celebrandum. Si autem dominici136 diei ac sextae137 feriae138 per singulas ebdomadas139 reparanda140 imago141 est, dementis142 est bidui agere consuetudinem143 sabbato144 praetermisso, cum non145 disparem habeat <N442, f. 111ra> causam146 a sexta videlicet feria, in qua dominus passus est, quando et ad inferos147 fuit, ut tertia die resurgens redderet laetitiam post biduanam tristitiam praecedentem148. Non ergo nos negamus sexta feria ieiunandum, sed dicimus et sabbato hoc agendum, quia ambo dies tristitiam apostolis vel his, qui Christum secuti sunt, indixerunt, qui die dominico exhilarati149 non solum ipsum festivissimum150 esse voluerunt, verum etiam per omnes ebdomadas frequentandum esse duxerunt151.

DE152 FERMENTO CIVITATIS PRESBYTERIS DIRIGENDUM153.

V154 De fermento vero, quod die dominico155 per titulos mittimus, superflue nos consulere voluisti, cum omnes ecclesiae nostrae intra civitatem sint constitutae. Quarum presbyteri, quia156 die157 ipso propter plebem sibi creditam nobiscum convenire158 non possunt, idcirco fermentum159 a nobis confectum <P9629, f. 80vb> per acolitos <O93, f. 117va> accipiunt, ut se a nostra communione maxime illa die160 non iudicentur161 separatos. Quod per parrochias fieri deberi162 non puto, quia non163 longe portanda sunt sacramenta164, nec nos per cimiteria diversa constitutis presbyteris165 destinamus, ut166 et presbyteri eorum conficiendorum ius habeant atque licentiam167.

DE168 ENERGUMINIS169 BAPTIZATIS.

VI170 De his vero baptizatis, qui postea a171 daemonio aut vitio172 aliquo173 aut peccato interveniente arripiuntur, quaesivit dilectio tua, si a presbytero vel diacono possint174 aut debeant consignari175. Quod hoc176, nisi episcopus177 praece<V630, f. 206vb>perit178, non licet. Nam si179 manus imponenda omnino non est, nisi episcopus180 auctoritatem dederit id faciendi181. Ut autem fiat, episcopi est imperare, ut manus ei vel a presbytero182 vel a ceteris clericis imponatur. Nam quomodo183 id184 fieri sine magno labore poterit, ut longe constitutus energuminus185 ad episcopum dedu<N442, f. 111rb>catur, cum, si talis casus ei in itinere186 acciderit187, ut188 nec ferri ad episcopum nec re<V1341, f. 126vb>ferri ad sua facile possit?

DE189 POENITENTIBUS.

VII190 De poenitentibus vero, qui sive ex gravioribus commissis sive ex levioribus poenitentiam gerunt, si nulla interveniat aegritudo191, quinta feria192 ante pascha193 eis remittendum Romanae ecclesiae consuetudo demonstrat. Ceterum de pondere aestimando delictorum sacerdotis est iudicari194, ut attendat195 ad confessionem poenitentis et afflictas196 atque lacrimas corrigentis197 actum198 iubere dimitti, cum viderit congruam199 satisfactionem. Sane200 si quis <W411, f. 212r> aegritudinem inciderit atque usque ad desperationem devenerit, ei est ante tempus paschae relaxandum, ne201 de saeculo absque communione discedat202.

DE203 EPISTOLA SANCTI IACOBI APOSTOLI, IN QUA PRO INFIRMIS ORARE PRAECIPITUR204.

VIII205 Sane quoniam de hoc206 sicuti de ceteris consulere207 voluit dilectio tua, adiecit208 etiam filius meus Caelestinus209 diaconus in epistola sua esse a tua dilectione210 positum illud, quod in beati apostoli211 Iacobi epistola212 conscriptum est: Infirmatur quis in vobis, inducat presbyteros213 et orent super eum unguentes214 eum oleo215 in nomine domini et oratio fidei salvabit216 infirmum et suscitabit217 illum dominus, et si in peccatis fuerit, remittentur218 ei. Quod non est dubium de fidelibus aegrotantibus accipi219 vel intellegi debere, qui220 sancto oleo221 chrismatis perungui possunt222, quod223 224 ab episcopo con<P9629, f. 81ra>fectum non solum sacerdotibus, sed omnibus225 uti226 christianis licet in sua et227 suorum necessitate228 unguendo229. Ceterum illud superfluum videmus adiectum230, ut de episcopo231 ambigatur, quod presbyteris232 licere233 non dubium est. Nam idcirco presbyteris dictum est, quia episcopi234 occupa<N442, f. 111va>tionibus aliis impediti ad omnes235 languidos236 ire non possunt. Ceterum si episcopus aut potest237 aut dignum ducit aliquem a238 se visitandum et benedicere et tangere chrismate, sine cunctatione239 potest, cuius est ipsum chrisma conficere. Nam poenitentibus istud240 fundi non potest, quia genus est sacramenti. Nam quibus reliqua sacramenta negantur, quomodo unum241 genus putatur posse242 concedi?

His igitur, frater243 karissime, omnibus, quae tua244 dilectio voluit a nobis exponi, prout potuimus, respondere245 curavimus, ut ecclesia tua246 Romanam247 consuetudinem, <V1341, f. 127ra> a qua248 originem ducit, servare valeat atque249 custodire. Reliqua vero, quae scribi fas non erat, cum affueris250, <V630, f. 207ra> interrogati poterimus edicere251. Erit autem domini potentiae etiam id procurare, ut et tuam ecclesiam et clericos252 nostros, qui253 sub tuo pontificio divinis famulantur254 officiis, bene instituas et aliis formam tribuas, quam debeant imitari255.

Data XIIII256 Kl. April. Theodosio257 Augusto258 VII et Palladio vv. cc. cons.

O93, f. 117va; V630, f. 207ra; N442, f. 111va; P9629, f. 81ra; W411, f. 212r; V1341, f. 127ra

1 VI P9629; I fehlt N442; W411

2 VII P9629; I N442; W411

3 paucis W411

4 VIIII P9629; II N442; W411

5 sacerdotalis V630

6 VIIII P9629; III N442; W411

7 baptizari V1341

8 signari P9629

9 X P9629; IIII N442; W411

10 XI P9629; V N442; W411

11 XII P9629; VI N442; W411

12 erguminis V630; W411; V1341

13 baptizatis si a presbytero vel diacono possint consignari korr. aus baptizatis V630

14 XIII P9629; VII N442; W411

15 penitentibus quinta feria ante pascha dimittendum korr. aus penitentibus V630

16 XIIII P9629; VIII N442; W411

17 praecepitur P9629

18 Rubrik] EPISTOLA INNOCENTII PAPĘ DECENTIO EPISCOPO DIRECTA N442; fehlt W411

19 DECENTIUM] DECENTIUM EPISCOPUM egubinum korr. aus DECENTIUM EPISCOPUM V630; decensstium korr. aus decentium P9629

20 Innocentius] XXXII Innocentius N442

21 Egubino fehlt V630; V1341

22 sunt korr. aus sint V1341

23 a beatis] habeatis W411

24 exaestimam W411

25 ecclesiis korr. aus ecclesis W411

26 aut ab korr. aus aut V630; N442

27 ab fehlt P9629; W411

28 viris korr. aus viri N442

29 eductam W411

30 avertat W411

31 debere korr. aus deberi N442

32 servari korr. aus servare N442

33 aliquod V630

34 habeat korr. aus habeant P9629

35 videantur W411

36 sit] sit in W411

37 onem W411

38 Idataliam W411

39 spanias W411

40 con W411

41 constituerunt W411

42 Ut V1341

43 si in his] sinis W411

44 in fehlt V1341

45 invetur W411

46 sic W411

47 hoc fehlt W411

48 am Rande vel sacerdotibus V630

49 hanc W411

50 dibium P9629

51 quem morem korr. aus quem N442

52 morem fehlt O93; P9629

53 vel in korr. aus vel V630

54 teneant O93; P9629; teneat korr. aus teneant N442

55 arbitrare W411

56 ecclesiae tuae vel reformationem fehlt W411

57 praecepsores P9629

58 ut O93; aut korr. aus ut N442

59 consolendos W411

60 dixisses W411

61 respondemus N442

62 quo korr. aus quod V630

63 maiori korr. aus maiore N442

64 romanae korr. aus romana V630

65 aut korr. aus ut V630

66 iudicare W411

67 defferas W411

68 aut W411

69 novitate O93; P9629; novitates korr. aus novitate N442

70 aut] aut et W411

71 quam fehlt W411

72 Rubrik fehlt V630

73 DANDA POST CONFECTA MYSTERIA] POST CONFECTA MYSTERIA DANDA N442

74 I fehlt O93; P9629; II V630 (am Rande I); V1341

75 aperire non] aperire korr. aus aperire non V630

76 pax sit] paxit W411

77 indicanda N442

78 finitu W411

79 concludendis P9629

80 signaculo] singula signacula W411

81 Rubrik fehlt V630

82 II fehlt O93; P9629; III V630 (am Rande II); V1341

83 NOMINIBUS vero korr. aus NOMINIBUS V630

84 commendet korr. aus commendat V630, commendet N442; W411

85 per tuam] perpetuam P9629

86 per tuam prudentiam] pro tua prudentia W411

87 recognosces W411

88 quorum] quorum nomina korr. aus quorum V630

89 edicenda korr. aus dicenda V630; edicenda] ac dicanda W411

90 aut W411

91 int P9629

92 vilam P9629

93 Rubrik fehlt V630

94 DEBENT W411

95 EPISCOPIS N442; EPISCOPOS W411

96 III fehlt O93; P9629; IIII V630 (am Rande III); V1341

97 am Rande R in epistola III eiusdem papae V630

98 est fehlt W411

99 fieri korr. aus feeri W411

100 presbyteres W411

101 deberi korr. aus debere P9629

102 consignant korr. aus signent P9629

103 paraclitum korr. aus pacliraclitum P9629

104 actio O93; P9629

105 qui W411

106 traderent korr. aus traderem V630

107 spiritum fehlt W411

108 presbyteres W411

109 spiritum W411

110 baptizaturos V1341

111 frontem] frontem ex korr. aus frontem N442; frontem] frontem sed ex W411

112 consultationem korr. aus consulationem N442

113 Rubrik fehlt V630

114 IEIUNETUR korr. aus IUNETUR V1341

115 V V630 (am Rande IIII); V1341

116 evidissima V630

117 die V630

118 singulos circulos] singulos circulos circa nos korr. aus singulos circa nos V630

119 non fehlt W411

120 quia W411

121 atque V630; W411; V1341

122 illis O93; ilius korr. aus illis N442

123 apostolus P9629

124 sto W411

125 coluisse W411

126 ebiduo W411

127 memoratur W411

128 sto W411

129 buduo W411

130 singulos V630; V1341

131 propter V630; W411; V1341

132 id fehlt W411

133 commemoratio korr. aus commemorati P9629

134 diei illius] die ullius O93

135 ieiunandum korr. aus ieiunandom N442

136 dominici diei] dominici dei korr. aus dominicis idei P9629

137 sextae feriae] sexta feria W411

138 firiae P9629

139 ebdomatis P9629

140 reparanda imago est] reparandi W411

141 imago est korr. aus est imago O93; imago est] est imago N442

142 clementis P9629

143 consuetudinem sabbato korr. aus consuetudinem N442

144 sabbato fehlt O93; P9629

145 non W411

146 causa P9629

147 inforos W411

148 praecedemtem P9629

149 exilaritati P9629

150 festissimum W411

151 dixerunt W411

152 Rubrik fehlt V630

153 DIRIGENDIS W411

154 V fehlt O93; VI V630 (am Rande V); V1341

155 dominica W411

156 qui P9629

157 de P9629

158 venire P9629

159 fermentum korr. aus fermento N442

160 dei W411

161 iudicent V630; P9629; N442; V1341; iudicet W411

162 debere korr. aus deberi N442; debere P9629; W411

163 non fehlt W411

164 sacramento O93

165 presbyterir P9629

166 ut fehlt W411

167 licentia O93

168 Rubrik fehlt V630

169 NERGUMINIS W411

170 VI fehlt O93; VII V630 (am Rande VI); V1341

171 a fehlt W411

172 vitio korr. aus tuitio P9629

173 liquo W411

174 possint aut debeant consignari. Quod hoc, nisi episcopus praeceperit korr. aus possint N442

175 adsignare W411

176 hac W411

177 episcopus praeceperit, non licet. Nam si manus imponenda omnino non est, nisi fehlt W411

178 perceperit O93

179 ei V630; P9629; N442

180 episcopum W411

181 efficiendi V630; V1341; W411

182 presbyteris W411

183 quo V630

184 hic P9629

185 inergumine W411; energuminus korr. aus energuminis V1341

186 itere V630; N442

187 acciderint O93

188 ut fehlt W411

189 Rubrik fehlt V630; W411

190 VIII V630 (am Rande VII); N442; V1341

191 aegritudo, quinta feria ante pascha eis remittendum Romanae ecclesiae consuetudo] egritudo, quinta feria ante eis remittendum Romanae ecclesiae consuetudo korr. aus egritudo V630

192 feria fehlt W411

193 pascha fehlt V630

194 iudicare V630; P9629; N442; W411; V1341

195 adtendant P9629

196 afflictas] ad fletus V630; W411; V1341; ad fletus korr. aus afflictas N442

197 corrigendis V630; P9629

198 actem W411

199 congrua W411

200 sine W411

201 nec W411

202 concedat V630; discedant P9629

203 Rubrik fehlt V630

204 prae P9629

205 VIII fehlt O93; VIIII V630 (am Rande VIII)

206 hoc korr. aus ho P9629

207 consolare W411

208 adiecit] adiecit ut W411

209 celentinus W411

210 dilectio W411

211 apostoli] apostoli tui W411

212 epistolam W411

213 presbyteros] presbiteros aecclesiae P9629

214 unguentes korr. aus iunguentes P9629

215 oleum W411

216 salvavit W411

217 suscitavit W411

218 dimittentur P9629; remittetur N442; W411

219 accipi korr. aus accepi N442

220 qui sancto] quis cum W411

221 ole O93

222 post P9629

223 qui W411

224 quod ab korr. aus quod V630

225 omnibus korr. aus omni V1341

226 uti christianis] christianis ut si W411

227 ut O93; P9629; aut V630; W411; V1341

228 necessitate korr. aus necessetate W411

229 mundum W411

230 adiectum, ut de episcopo ambigatur, quod presbyteris licere non dubium est korr. aus adiectum V630

231 episcopum W411

232 presbyteros W411

233 livore O93; P9629

234 episcopis V630

235 omnos W411

236 languendos W411

237 post V630

238 ad W411

239 unctione W411

240 idtud N442

241 unus O93; unum korr. aus unus V630

242 esse P9629

243 frater karissime] fratres karissimi W411

244 vel V1341

245 respondi W411

246 tua] tua romanam consuetudinem korr. aus tua N442

247 Romanam consuetudinem fehlt O93; P9629

248 quo P9629; W411

249 ad W411

250 adfueritis W411

251 addicere W411

252 cleriricos V630

253 qui sub] quibus W411

254 famulatur W411

255 imitare W411

256 XIIII Kl korr. aus XIIII P9629

257 theudosio P9629

258 ag. O93; P9629; N442; V1341; AGUSTO W411

© 2004, 2005 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 2.9.2005