O93, f. 119ra; V630, f. 209va; N442, f. 115ra; P9629, f. 83vb; W411, f. 217r, V1341, f. 130rb

XXXII¹ ITEM INNOCENTII² AD FELICEM EPISCOPUM³.

I Si quis volens partem sibi corporis amputaverit, clericus esse non potest, nolens autem potest.

II Quod⁴ digami ad⁵ clerum⁶ admitti non possint⁷.

III Qui⁸ de laicis ad clerum non⁹ debeant promoveri¹⁰.

IIII Qui de laicis possunt clerici fieri. Hic aperte concubina prohibetur¹¹.

V De temporibus in cleri¹² ordinibus immorandis¹³.

INCIPIT¹⁴ EIUSDEM¹⁵ INNOCENTII AD FELICEM EPISCOPUM NUCERIANUM.

Innocentius Felici¹⁶ episcopo Nuceriano.

Mirari <N442, f. 115rb> non possumus¹⁷ dilectionem tuam sequi¹⁸ instituta maiorum omniaque¹⁹, quae possunt aliquam recipere dubitationem, ad nos quasi ad caput atque ad²⁰ apicem²¹ episcopatus referre, ut consulta videlicet sedes²² apostolica ex ipsis rebus dubiis certum aliquid faciendumque pronuntiet. Quod nos²³ et libenter accepimus²⁴ et dilectionem tuam memorem canonum comprobamus. Scripsisti igitur, quod fervore fidei²⁵, quo²⁶ polles, et amore²⁷ sanctae plebis vel reparaveris ecclesias dei vel novas quasque construxeris, sed in his clericos, quos constituas²⁸, non habere, aliquos²⁹ vero³⁰ murcos³¹, aliquos³² digamos³³ esse, ad quod³⁴ stupuimus prudentem virum <O93, f. 119rb> de his voluisse³⁵ consulere, quae omnibus sunt certa ratione comperta. Ergo non quasi ignoranti dicimus, sed in aliis forsitan occupatos³⁶ istud³⁷ oblatos³⁸ esse vos³⁹ dicimus.

SI⁴⁰ QUIS VOLENS PARTEM SIBI CORPORIS AMPUTAVERIT, CLERICUS ESSE⁴¹ NON POTEST, NOLENS⁴² AUTEM POTEST.

I⁴³ Qui⁴⁴ igitur partem cuiuslibet⁴⁵ digiti⁴⁶ sibi ipse volens abscidit, hunc ad clerum canones non admittunt. Cui vero casu aliquo contigit⁴⁷, dum aut operi rustico curam <P9629, f. 84ra> impendit aut aliquid⁴⁸ faciens se non sponte⁴⁹ percussit, hos canones praecipiunt et clericos fieri et, si in clero⁵⁰ fuerint reperti, non abici. <V1341, f. 130va> In illis enim voluntas est iudicata, quae sibi ausa⁵¹ fuerit⁵² ferrum⁵³ inicere⁵⁴, quod scilicet et alii id facere dubitare non possit⁵⁵, in istis vero casus veniam meruit.

QUOD^{56 57} DIGAMI AD CLERUM ADMITTI NON POSSUNT⁵⁸.

II⁵⁹ De digamis autem ne⁶⁰ consuli debuit, quod manifesta lectio sit apostoli, unius uxoris virum, ad sacerdotium sive ad clericatum admitti debere et hanc ipsam tamen, si virginem accepit. Nam ea, quae habuerit ante virum, licet defunctus sit, <N442, f. 115va> tamen si clerico^{61 62} postea fuerit copulata, clericus, qui eam acceperit, esse non poterit, quia in lege cautum est: Non viduam, non abiectam habere posse coniugem <V630, f. 209vb> sacerdotem.

QUI^{63 64} DE LAICIS⁶⁵ AD CLERUM NON DEBEANT^{66 67} PROMOVERI.

III⁶⁸ De laicis vero religio tua consuluit, quod canones ordinari⁶⁹ prohibeant. <W411, f. 217v> Certum est quidem hoc regulas ecclesiasticas⁷⁰ continere, sed non ita definitum⁷¹ est, ut de omnibus sit laicis constitutum. Neque enim clerici nasci et non fieri possunt, sed designata sunt genera, de quibus ad clericatum pervenire non possunt, id est⁷², si⁷³ quis fidelis militaverit^{74 75}, si quis fidelis⁷⁶ causas egerit, hoc est postulaverit, si quis fidelis administraverit. De curialibus autem manifesta⁷⁷ ratio est, quoniam, et si inveniantur huiusmodi viri, qui debeant⁷⁸ clerici fieri, tamen quoniam saepius ad curiam repetuntur, cavendum ab⁷⁹ his est propter tribulationem, quae saepe de his⁸⁰ ecclesiae provenit.

HIC⁸¹ APERTE CONCUBINAM⁸² PROHIBETUR.

IIII⁸³ Laici⁸⁴ vero, qui habentes uxores baptizati⁸⁵ sunt ac sic⁸⁶ se instituerunt⁸⁷, ut opinio eorum⁸⁸ in nullo vacillet, ut aut⁸⁹ clericis iuncti sint aut monasteriis, ex quo baptizati sunt, haeserint, si non concubinam⁹⁰, non pelicem⁹¹ noverint⁹², si in omnibus⁹³ operibus vigilaverint, non prohibentur huiusmodi ad clericatus sortem⁹⁴ assumi.

<V1341, f. 130vb> DE⁹⁵ TEMPORIS⁹⁶ IN CLERO⁹⁷ IMMORANDIS.

V⁹⁸ Ita sane, ut in eos tempora a⁹⁹ maioribus constituta <P9629, f. 84rb> serventur, nec cito¹⁰⁰ quilibet lector, cito acolitus, cito diaconus, cito sacerdos fiat, quia in minoribus officiis, si diu perdurent¹⁰¹ et vita eorum pariter et obsequia comprobantur, ut ad¹⁰² sacerdotium postea¹⁰³ emensis¹⁰⁴ stipendiorum¹⁰⁵ meritis veniant, nec praeripiant, quod vita probata meretur accipere.

Quoniam ergo certa definitione monstratum est¹⁰⁶, qui¹⁰⁷ debeant <N442, f. 115vb> admitti¹⁰⁸, quive¹⁰⁹ reprobari¹¹⁰, ex¹¹¹ <W411, f. 248r> his omnibus^{112 113}, quos videt dignatio¹¹⁴ tua non posse reprobari, eligere debebis, quos clericos facias. Si enim nullam gratiam hominibus aut beneficium praestare velimus, tales invenire possumus, de quorum¹¹⁵ adsumptione nec incurrere nec erubescere valeamus¹¹⁶.¹¹⁷

O93, f. 119rb; V630, f. 209vb; N442, f. 115vb; P9629, f. 84rb; W411, f. 248r; V1341, f. 130vb