O93, f. 120vb; V630, f. 223rb; N442, f. 119rb; P9629, f. 86vb

INCIPIT¹ EPISTOLA MILEVITANI CONCILII AD EIUSDEM² PAPAM URBIS³ CONTULI.

Domino beatissimo meritoque venerabili et in Christo honorando papae Innocentio Silvanus senex, Valentinus, Aurelius, Donatus, Restitutus, Luciamus⁴, Alipius, Agustinus⁵, Placentius, Severus, Fortunatus, Possidius, Novatus, Secundus, Maurentius, Leo, Faustinianus, Cresconius, Malchus⁶, Litorius, Fortunatus, Donatus, Pontianus, Saturninus, Cresconius, Honorius, Cresconius, Lucius⁷, Adeodatus, Processus, Secundus, Felix, Asiaticus, Rufinus, Faustinus⁸, Servius⁹, Terentius, Cresconius, Sperantius, Quadratus, Lucillus, Sabinus¹⁰, Sabinus, Cresconius, Victor, Gigantius, Possidonius, Antoninus¹¹, Innocentius¹², Felix, Antoninus¹³, Victor, Honoratus, Donatus, Petrus, Praesidius, Cresconius, Lampadius¹⁴, Delfinus ex concilio Milevitano in domino salutem.

Quia te dominus gratiae suae <N442, f. 119va> praecipuo¹⁵ munere in sede apostolica collocavit talemque nostris temporibus praestitit, ut nobis <P9629, f. 89ra> potius ad culpam neglegentiae valeat, si apud tuam venerationem, quae pro ecclesia <V630, f. 223va> suggerenda¹⁶ sunt, tacuerimus¹⁷, quam ea tu possis vel fastidiose vel neglegenter accipere, magnis periculis infirmorum membrorum¹⁸ Christi pastoralem diligentiam, quaesumus, adhibere digneris. Nova quippe heresis et¹⁹ nimium perniciosa temptat assurgere inimicorum gratiae Christi, qui nobis dominicam etiam²⁰ orationem impiis disputationibus conantur auferre²¹. Cum enim dominus docuerit ut dicamus: Dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris, <O93, f. 121ra> isti²² dicunt posse hominem in hac vita²³ praeceptis dei cognitis ad tantam perfectionem iustitiae²⁴ sine adiutorio gratiae salvatoris per solum liberae voluntatis arbitrium pervenire, ut etiam non sit necessarium dicere²⁵: Dimitte nobis debita nostra. Illud vero, quod sequitur: Ne nos inferas in temptationem, non ita intellegendum tamquam divinum adiutorium poscere debeamus, ne in peccatum temptati²⁶ decidamus, sed hoc in nostra esse positum potestate²⁷ et ad hoc implendum solam sufficere²⁸ hominis voluntatem, tamquam frustra apostolus dixerit: Non volentis neque currentis, sed miserentis²⁹ est dei. Et: Fidelis deus, qui non vos permittet³⁰ temptari super id, quod potestis, sed faciet cum temptatione etiam exitum, ut possitis sustinere. Frustra etiam dominus dixerit³¹ apostolo Petro: Rogavi pro te, ne deficiat fides tua. Et omnibus suis: Vigilate et orate, ne intretis in temptationem, si hoc totum est potestatis³² humanae. Pueros quoque parvulos, si nullis imbuantur³³ christianae gratiae sacramentis habituros³⁴ vitam³⁵ aeternam, nequaquam christiana praesumptione contemnunt evacuantes, <N442, f. 119vb> quod dicit apostolus: Per unum hominem peccatum intravit in mundum et per peccatum mors et ita in omnes homines pertransiit, in quo omnes peccaverunt. Et alio loco: Sicut in Adam omnes moriuntur, sic et in Christo omnes vivificabuntur. Ut ergo alia omittamus³⁶, quae contra sanctas³⁷ scripturas plurima disserunt, haec interim duo, quibus omnino totum, quod christiani³⁸ sumus³⁹, conantur evertere, quae fidelia corda sustineant: non esse rogandum deum, ut contra peccati malum atque operandam iustitiam sit noster adiutor et non opitulari parvulis ad consequendam vitam aeternam <P9629, f. 87rb> christianae gratiae sacramentum. Haec insinuantes apostolico pectori tuo non opus⁴⁰ habemus multa dicere et tantam impietatem orbis⁴¹ ex<V630, f. 123vb>aggerare, cum procul dubio te ista promoveant, ut⁴² ab eis corrigendis, ne latius serpant multosque contaminent vel potius interimant, dum sub nomine Christi⁴³ Christi⁴⁴ gratia penitus alienant⁴⁵, omnino⁴⁶ dissimulare⁴⁷ non possis. Huius autem perniciosissimi erroris auctores esse perhibentur⁴⁸ Pelagius et Caelestius, quos quidem in ecclesia sanari maluimus⁴⁹ quam desperata salute ab ecclesia resecari, si necessitas nulla⁵⁰ compellat. Quorum⁵¹ unus, id est Caelestius, etiam ad presbyterium in Asia pervenisse dicitur, de quo⁵² ante paucos annos, quid gestum fuerit, sanctitas tua de Carthaginensi ecclesia melius instruitur. Pelagius vero, sicut a quibusdam fratribus nostris missae loquuntur epistolae, Ierosolymis⁵³ constitutus⁵⁴ nonnullos fallere asseritur. Verumtamen multo plures, qui eius sensus diligentius indagare potuerunt, adversus eum pro gratia⁵⁵ Christi et catholicae fidei veritate confligunt, sed praecipue sanctus filius tuus, frater et compresbyter noster Ieronymus. Sed arbitramur, adiuvante⁵⁶ misericordia domini⁵⁷ dei nostri, <N442, f. 120ra> quae temet regere consulentem et orantem exaudire dignatur, auctoritate⁵⁸ sanctitatis tuae clarum^{59 60} scripturarum deprompte⁶¹ te facilius⁶² eos, qui tam perversa et perniciosa sentiunt, esse cessuros, ut de correctione potius eorum gratulemur quam contristemur interitu, domine beatissime. Quamlibet autem ipsi⁶³ eligant certe vel aliis⁶⁴, quos⁶⁵ plurimos possunt, si ab eis dissimuletur, suis laqueis implicare, cernit venerabilitas tua instanter et celeriter providendum. Haec ad sanctitatem tuam de concilio Numidiae scripta direximus, imitantes⁶⁶ Carthaginensem ecclesiam et Carthaginensis⁶⁷ provinciae coepiscopos nostros, quos ad sedem apostolicam, quam beatus⁶⁸ illustras, de hac causa scripsisse comperimus. Et alia manu: Memor nostri indigni⁶⁹ gratia augearis, domine beatissime meritoque venerabilis et in Christo honorande sancte⁷⁰ papa.

O93, f. 121ra; V630, f. 223b; N442, f. 120ra; P9629, f. 87rb