[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis

Handschriftenbeschreibungen
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

Projekt Pseudoisidor

Pseudoisidor

Capitula Angilramni

Collectio Danieliana

Pseudoisidor Teil I

Pseudoisidor Teil II

Pseudoisidor Teil III

Konzil von Turin

Inhaltsverzeichnis

Konzil von Orange

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

Konzil von Riez

O93, f. 59vb; V630, f. 117ra; W411, f. 73v; V1341, f. 48rb

INCIPIT1 CONCILIUM2 REGIENSE XIII EPISCOPORUM HABITUM3 ERA CCCCLXXVI4

INCIPIUNT5 CAPITULA6 PRAEDICTI CONCILII

I Ut non7 habeatur episcopus a duobus episcopis ordinatus.

II Ut a duobus episcopis ordinatus aliquando episcopus esse8 possit9.

III De hereticis et scismaticis episcopis, si ad catholicam fidem venerint, quid10 observari11 debeat12.

IIII Ut episcopus13 et benedicat et confirmet neophitum.

V Ut episcopus, cum14 sepelierit episcopum, curam habeat ecclesiae ipsius.

VI Ut absque metropolitano nullus ordinetur episcopus.

VII Ut bis in anno concilium fiat.

Sub imperatoribus15 Theodosio minore et Valentiniano, Theodosio septies et Festo16 consulibus, cum in voluntate domini apud Regensem17 ecclesiam convenissemus et transgressionis <W411, f. 74r> apud Ebrudunensem18 ecclesiam habitae remedium quaereretur19, qua sacris ecclesiae canonibus ac reverendis20 patrum constitutionibus omni parte neglectis, absque trium praesentia, absque provincialium21 litteris, sine metropolitani auctoritate irritam ordinationis speciem a duobus temere convenientibus praesumptam22 esse clarebat, non minus doloris de praesumentum23 lapsu quam de24 ecclesiae ipsius convulsione25 in26 pectoribus omnium diutina collatione versatum est. <V630, f. 117rb> Primum itaque, quia non ulciscendi, sed remediandi studium nutu domini universorum pectora prorsus27 sacerdotali consilio insederat28, in sermonibus singulis pro29 pietate praespecta30 patuit, quod, sicut reproba, quae praesumpta31 essent, in irritum devocanda, ita eos, qui reproba praesumpsissent, quamvis confundere censura cogeret, caritati liceret absolvere32. Praesertim cum hi33, qui in34 tam perversa incidissent, a primo lapsu ipsius diei adhibitis35 passim precibus culpam36 sibi37 poenitentes aut ignorantiae proscriptioni38 imputassent, quia, etsi inveniabile crederetur sacerdotem sacerdotalia statuta nescisse, levius tamen erat, quam si ore impudenti fateretur <V1341, f. 48va> se nota calcasse.

DE39 MULTATIONE DUORUM, QUI ORDINARE40 PRAESUMPSERUNT

I Itaque41 eos; qui tam incondita ac42 tam instabilia usurpaverant, placuit misericordiae et caritatis occursu ita in communionem43 dilectionemque recipi44, ut scirent secundum recentem et saluberrimam Tarinantis45 synodi definitionem ad perpetuam46 vitae istius47 suffusionem nullis se48 de cetero ordinationibus, nullis ordinariis facturos49 50 interesse consiliis51, quia nihil salubre ab illis statuendum exspectaretur, quia tantae corruptionis tam detestanda exempla praebuerant Ebruduensi52 ecclesiae. Ante omnia mature visum est consulendum, quia quattuor de biennii53 mensibus sacerdote legitimo destituta54 hoc gravius55 aegrotaverat, quod56 clericus57 innocens58 disciplinae, ut probatum est, memor quorundam59 insolentia ac varia60 perturbatione vexatus etiam61 in sacerdotibus ac ministris minas ac iurgia et vim acerbissimam62 perniciosa63 nuper caede pertulerat64 nec poterat differri bonorum ac disciplinae memorum65 exspectatio66, ne videretur contumacium et inquietorum vota palpare67, quorum conspirationes68, quae in praeteritum, quantum69 depraehendi potest70, animadversione ecclesiastica puniendae et in futurum mancipandae71 erant. Itaque ordinationem, quam canones72 irritam73 definiunt, nos quoque vacuandam74 esse censuimus, in qua praetermissa <W411, f. 74v> trium praesentia, nec75 expetitis comprovincialium litteris, metropolitani quoque voluntate <O93, f. 60ra> neglecta, prorsus nihil quod episcopum faceret, ostensum est.

DE76 REMOTIONE EIUS, QUEM ORDINARE PERPERAM DUO PRAESUMPSERUNT

II Itaque placuit in voluntate domini remoto hoc, qui perperam assumptus erat episcopus, fieri omnino fratrum constitutionem77 ecclesiastica traditione servata. Verum quia haec sancta synodus non disciplinam78 tantum, sed et misericordiam79 gessit, cumque occurreret, quod se Armentarius diebus proximis80 eidem81 ecclesiae multa as<V630, f. 117va>sentatorum82 insolentia retulisset, occurrebat tamen, quod ante admonitionem discessisset, quod83 a nonnullis sacerdotum in hoc ipsum confirmatus se84 85 etiam privatae domui reddidisset, quod epistolas ad clerum86 ipsum emiserat, quibus episcopatum, quem se indeptum agnoscebat87, appetere renuntiaverat88, erat89 in nomen suum potens90, et hoc ipsum, quod stabiliter91 in se praesumptum erat, iam tunc inordinatum et irritum futurum protestatum esse confirmans; in illam potius partem declinata <V1341, f. 48vb> sententia est, ut iuveni edocto92 in timore domini plus suffragaretur, quod in acto vitiosissimo interdum sana sensisset, quam quod iuvenilibus93 titillationibus aliqua in parte cessisset94. Itaque praetermissis his, quae95 ingressu96 ipsius eum97 absque ullius excusationis effugio culpae sociatum98 asseverant99, velut100 innocentem eundem praeterire sacerdotes domini, qui huic concilio aderant damnatione vacuum maluerunt.

DE101 INDULTO EIDEM PEREGRINI102 VEL COEPISCOPI103 NOMINE

III Quod ergo in quibusdam scismaticis recipiendis Nicenum concilium statuit a singulis per territoria sua, hoc etiam praesens conventus104 statuit ab omnibus debere servari, id est, ut cuicumque de fratribus tale aliquid caritatis105 consilia dictaverint, liceat106 unam parrochiarum suarum ecclesiam cedere, in qua aut107 coepiscopi108 nomine, ut idem canon loquitur, aut peregrina, aut aiunt, communione fruerentur109. Primum itaque statuitur, ut hoc in qualibet provincia praeter quam in Alpina maritima liceat, quam si aliqua in parte accesserit, ut malorum incitator et quietis impatiens damnationi110, quam in se provocaverat, subiacebit. Sed111 si quis eidem quicquam ex his, quae statuta sunt, transgredienti communicaverit, a communione omnium fiat112 alienus. Deinde ut quolibet113 in loco, praeter quam in publico gerentur114, ne quisquam ei laicus decernatur, quem curiae et civitatis species aut ordo nobilitat. Additur, ne umquam in civitatibus vel episcoporum absentia offerre praesumat nec ordinare vel ultimum clericum nec115 in ea116 quidem ecclesia, quae illis117 cuius<W411, f. 75r>cumque misericordia fuerit attributa, nec ulli episcoporum vel succedente118 aetate assumpto aliquo119 in rudimentis suis huic120 quasi pro aetatis reverentia121 cedere122 liceat nec123 usquam ipsi quicquam124 de episcopalibus125 officiis usurpare, praeter quam in126 ecclesia, quam cuiusquam misericordia fuerit indeptus127, in qua128 ei solum neophitos confirmare et ante presbyteros offerre129 conceditur. Quod si umquam taliter aliquid caritate alterius provocatus habitationis130 commutationem131 variaverit132, non aliter <V630, f. 117vb> in alia ecclesia requiem accipiat, quam in133 priori habuit134, cui renuntiaverat135, nec omnino umquam duarum136 ecclesiarum gubernationem obtineat, cui etiam in137 ea, quae ipsi ceditur, ministros a138 civitatis episcopo necesse est ordinari139. Sane quia ministrorum mentio facta est, et nonnulli140 ab ipso inventi sunt141 excommunicati temere in clero142 provecti143, statutum144 est <V1341, f. 49ra> eos, qui ita assumpti sunt145, deponendos, quibus autem nulla conversationis macula praeiudicarit146, prout Ebrudunensi147 sacerdoti constituendo visum est, aut in ecclesiae suae ministerio tenendos148 aut ad ipsum, quocumque habitasset, transferendos, plebique acciperent149 licentiam150 ex constitutionis huius permissu151 benedicere, ut supra definitum est, et152 in una atque in153 eadem ecclesiae neophitos confirmare154. In castellis ac vicis totum illis155 ante presbyteros, sicubi venerint156, liceat, quod in civitatibus <O93, f. 60rb> omnino157 praescribitur.

IIII Ut presbyteri privatim158 fidelibus desiderantibus benedicant et interminatas159 has discussiones visum160 omni161 presbytero per familias, per agros, per privatas162 domos pro desiderio fidelium facultatem163 benedictionis aperire, quod nonnullas iam provincias habere occurrit, huic autem etiam in ecclesiarum plebibus per loca tamen magis quam per urbes hoc164 visum est esse tribuendum. In ecclesia quoque, qua ordinatus fuerit consecrandi virginem, sicut confirmandi neophitum ius habebit, et per omnia, ut sit165 multae indulgentiae testimonium semper se166 inferiorem episcopo167, superiorem presbytero168 agat169, mandatis votisque sanctorum170 omnium prosequentibus vivat in timore domini et episcopum171 suum colat, deo serviat, synodi circa se benevolentiae gratias agat, semperque indignum se indultis negatis et172 imparem esse fateatur.

DE173 ORDINANDA ECCLESIA DEFUNCTI174 EPISCOPI

V In commune autem omnes, qui convenerant, sacerdotes sibimetipsis175 contra huiusmodi scandala praecavendum censuerunt176. Itaque propter huiusmodi177 temeritatem178 stabili definitione consultum est, ut de cetero observaretur, ne quis ad eam ecclesiam; quae episcopum perdidisset179, nisi vicinae ecclesiae episcopus180 exsequiarum tempore accederet, qui tamen statim ecclesiae ipsius curam districtissime gereret, ne quid ante ordinationem181 discordantium in novitatibus clericorum subversioni182 <W411, f. 75v> liceret. Itaque cum tale aliquid accidit, vicinis vicinarum ecclesiarum inspectio, descriptio183 recensioque184 rerum185 mandatur.

NE186 QUIS AD ORDINATIONEM VENIAT NISI METROPOLITANI LITTERIS187 INVITATUS

VI Haec autem omnia exsequiarum tempore usque ad septimam188 defuncti diem189 aget, exinde190 ecclesiae referens mandatum metropolitani, simul cum omnibus sanctis episcopis sepeliatur191, nec192 quisquam ad ecclesiam <V630, f. 118ra> quae summum amiserat193 <V1341, f. 49rb> sacerdotem nisi metropolitani litteris invitatus, ne194 a plebe decipiatur, accedat et vim pati voluisse195 videatur.

Ego Hilarius196 episcopus iuxta id quod universis sanctis episcopis meis, qui mecum subscripserunt, placuit, statuta patrum his197 198 definitionibus subscripsi sub die sextadecima Kal. Decembr. Theodosio Augusto VII Festo v. cc. honestis. Ego Severianus episcopus huic definitioni interfui et subscripsi die consulatus suprascripti. Ego Audentius episcopus199 statutis interfui die200 consulatus suprascripti201. Ego Iulius episcopus202 statutis interfui et subscripsi die et consulatus203 suprascripti204. Ego Acadius205 episcopus his definitionibus interfui et subscripsi die206 consulatus207 suprascripti. Ego Auspicius episcopus his definitionibus interfui die consulatus208 suprascripti209. Ego Severus episcopus his definitionibus interfui et subscripsi. Ego Valerius episcopus his definitionibus interfui die210 et consulatu211 suprascripti212. Ego Nenterius episcopus his definitionibus interfui die et consulatu213 suprascripti214. Ego Ausclepius episcopus his definitionibus interfui et subscripsi. Ego Theodorus episcopus his definitionibus interfui et subscripsi215. Ego Vincentius presbyter episcopi Constantiniani216 ab eodem ordinatus interfui vice217 ipsius et subscripsi.

O93, f. 60rb; V630, f. 118ra; W411, f. 75v; V1341, f. 49rb


1 INCIPIT fehlt W411

2 am Rande XXV W411

3 HABITUM fehlt W411

4 CCCCLXXVII V630; W411; V1341

5 INCIPIUNT CAPITULA PRAEDICTI CONCILII fehlt V630; INCIPIUNT CAPITULA PRAEDICTI CONCILII] TITULI W411

6 CAPITULA PRAEDICTI CONCILII] PRAEDICTI CONCILLI CAPITULA korr. aus PRAEDICTI CONCILII V1341

7 non fehlt W411

8 esse possit] possit non esse korr. aus possit V630

9 possit fehlt W411

10 quid korr. aus qui V1341

11 oservari debeant] observent W411

12 debeant V1341

13 presbiter W411

14 cum fehlt W411

15 IMPERATORIbus korr. aus IMPERATORI V630; IMPERATORIBUS korr. aus IMPERATOREBUS W411

16 fes W411

17 regiensem korr. aus regensem V630

18 ebrundunensem W411

19 quererentur W411

20 referendis W411

21 conprovintialium W411

22 praesumpta W411

23 presummentium W411

24 de fehlt W411

25 convulsione korr. aus convul V630

26 in pectoribus] inspectoribus W411

27 prorsu W411

28 insederat] insederat canonum W411

29 pro pietate] proprietate W411

30 perspecta korr. aus prespecta V630

31 presumpte W411

32 absolvere fehlt W411

33 hii W411

34 in fehlt W411

35 adhibitis] a debitis W411

36 pulpam W411

37 sibi fehlt W411

38 proscriptioni] aut cum inscriptioni W411

39 Rubrik fehlt V630

40 ORDINARE] ORDINARE EPISCOPUM W411; V1341

41 Item V630; V1341

42 ac tam] acta W411

43 communione W411

44 recepi O93

45 taurinantis korr. aus tarinantis V630; V1341

46 perpetua W411

47 stius W411

48 se de] sed W411

49 futuros V630; V1341

50 facturos interesse] inter futuros esse W411

51 conciliis V1341

52 Ebrudunensi V1341

53 biennium V1341

54 destitutam W411

55 gravus W411

56 ut W411

57 clericis W411

58 innocens] innocens ad W411

59 quorundam] quorundam aliquorum W411

60 varie W411

61 etiam in] etia in korr. aus etiam V1341

62 acerbissima] acervissimam periculose W411

63 perniciosam W411

64 protulerat V1341

65 memorum] memorum ne vel korr. aus memoriae vel V630; memor ne vel korr. aus memor vel V1341

66 exspectatione ne] expectatio korr. aus expectatione W411

67 palpari W411

68 conspiratione W411

69 quartum W411

70 possint W411

71 manticipandę V1341

72 canone W411

73 irritam definiunt] irritande finiunt W411

74 vacuandam korr. aus vacuandem W411

75 nec korr. aus ne V1341

76 Rubrik fehlt V630

77 constitutionem] constitutione et W411

78 discipline W411

79 misericordie W411

80 proximus korr. aus proximis W411

81 idem W411

82 assentatorum] adsenatorum O93; ad se tantorum W411

83 Quo W411

84 sed O93

85 se etiam] seciam W411

86 clericum W411

87 cognoscebat W411

88 nuntiaverat W411

89 erat in] Eradi W411

90 petens W411

91 instabiliter W411; stabiliter] stabiliter et V630; V1341

92 edocto korr. aus edoto W411

93 iuvenalibus V630; W411

94 cessissent W411

95 quae] quę in V630; V1341

96 regressu W411

97 cum W411

98 societatis W411; societatum V1341

99 perseverant W411

100 vel W411

101 Rubrik fehlt V630

102 PEREGRIS W411

103 EPISCOPI W411

104 conventus] conventus in hoc W411

105 caritatis consilia korr. aus caritatis V630

106 liceat] liceat ei W411

107 aut korr. aus ut V630

108 corepiscopi korr. aus coepiscopi V630

109 frueretur V1341

110 damnationem O93

111 Sed] Sed et V1341

112 fiet W411; fiat korr. aus fit V1341

113 quodlibet W411

114 agerentur W411

115 ne W411; nec korr. aus ne V1341

116 ea quidem] eadem V630; V1341

117 illi V630; V1341

118 succedente] suo cedente V630

119 aliquo fehlt W411

120 huic] hic aliquo W411

121 referenda W411

122 nocere W411

123 ne W411

124 quisquam O93

125 episcalibus W411

126 in fehlt W411

127 am Rande assecutus V630

128 qua ei] que W411

129 offerri W411

130 habitationis] de habitationibus W411

131 commutatione W411

132 variaberit W411

133 in fehlt W411; V1341

134 habuit cui fehlt W411

135 renuntiaverit W411; V1341

136 duarum ecclesiarum] ecclesiarum duarum W411

137 in ea quae fehlt W411

138 ac W411

139 ordinare W411

140 nonnulli korr. aus nonnullo V630

141 sunt fehlt W411

142 claro O93; W411

143 provecti] profecti dicerentur W411

144 statutum korr. aus statum W411

145 essent W411

146 praeiudicaret W411

147 ebrumdeuinensi O93; V1341; ebrumdevinensi W411

148 tenendos aut korr. aus tenendos V1341

149 acciperet W411

150 licentiam fehlt W411

151 permissionis W411

152 et fehlt W411

153 in fehlt V630; W411; V1341

154 confirmavit W411

155 illi V1341

156 venerit W411

157 omnine W411

158 PRIVATAM W411

159 am Rande indefinitas V630

160 visum] Visum est W411

161 omnino V1341

162 privatas korr. aus privatos O93

163 facultatam W411

164 hoc] hoc idem W411

165 sit] sit et W411; si V1341

166 se fehlt W411

167 episcopo] episc. sancto W411

168 presbyter W411

169 agit W411

170 sanctorum omnium] omnium sanctorum V630; V1341

171 episcopum suum] em W411

172 et fehlt W411

173 Rubrik fehlt V630

174 DEFUNCTI EPISCOPI] DEFUNCTO EPISCOPO W411

175 semetipsi W411

176 Censuendum W411

177 eiusmodi korr. aus eis modi V630; eiusmodi W411; V1341

178 temeritate W411; V1341

179 perdidisse W411

180 episcopi W411

181 ordinatione V630

182 subversione W411

183 descriptio korr. aus discriptio V630; discriptio W411

184 rensioque W411

185 rerum fehlt W411

186 Rubrik fehlt V630

187 LITTERAS W411

188 septimanam W411

189 diem korr. aus dem W411

190 exin O93; V1341; exime W411

191 sepeliretur W411

192 ne W411

193 admiserat O93

194 ne a korr. aus ne V630

195 voluisse fehlt W411

196 Illiarius O93; LIARIUS W411

197 hisdem V1341

198 his definitionibus] hisdem finitionibus O93

199 episcopus] episcopus hi W411

200 die] die et W411; V1341

201 suprascripsi O93

202 episcopus] episcopus his W411

203 consulatus suprascripti] concilio W411

204 suprascripti fehlt V630; V1341

205 acadius korr. aus cadius V1341

206 die] die et V1341

207 consulatus suprascripti] concilio W411

208 consulatus suprascripti] et concilio W411

209 subscripsi V1341

210 die et consulatu suprascripti] et subscripsi V630

211 consulatu suprascripti] et concilio W411

212 subscripsi V1341

213 consulatu suprascripti] concilio W411

214 subscripsi V1341

215 subscripsi] Ego maximus episcopus his definitionibus interfui et subscripsi W411

216 constantiniani consulatus suprascripti] et concilio W411

217 vita W411

© 2004-2006 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 13.1.2006