[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis

Handschriftenbeschreibungen
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

Projekt Pseudoisidor

Pseudoisidor

Capitula Angilramni

Collectio Danieliana

Pseudoisidor Teil I

Pseudoisidor Teil II

Pseudoisidor Teil III

Konzil von Riez

Inhaltsverzeichnis

Konzil von Vaison

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

Konzil von Orange

O93, f. 60rb; V630, f. 118ra; W411, f. 75v; V1341, f,

INCIPIT1 CONCILIUM2 ARAUSICUM XVI EPISCOPORUM HABITUM3 ERA CCCCLXXVIIII

INCIPIUNT4 TITULI EIUSDEM CONCILII

I De hereticis, si in mortis discrimine convertantur.

II Ut nullus minister sine chrisma5 proficiscatur6.

III De7 non poenitentibus, qui de8 corpore exeunt.

IIII De clericis poenitentiam volentibus.

V De his, qui ad ecclesiam confugiunt, ne tradantur.

VI Nullus pro suis mancipiis, qui ad ecclesiam confugiunt, clericorum mancipia occupet9.

VII De libertis, qui ecclesiae10 commendati sunt, ne opprimantur.

VIII De his, qui clericum alienum ordinari11 praesumunt.

VIIII De his, qui cives alienos ordinaverunt.

X De episcopis, qui in possessione12 et in aliena13 diocesi14 basilicam construxerunt15.

XI De episcopis, qui excommunicatum alterius suscipiunt.

<O93, f. 60va> XII De his, qui subito obmutescunt, quod et baptismum et poenitentiam accipere possint.

XIII De his, qui mente desipiunt16.

XIIII De inerguminis baptizatis.

<W411, f. 76r> XV Ut inergumini et caticumini de baptismo consulantur17.

XVI Ut inergumini ad clerum non promoveantur18.

XVII Ut in unum propositio sacramenti consecretur.

XVIII Ut evangelia caticumini non19 audiant.

XVIIII Ut caticumini ad baptisterium non accedant.

<V1341, f. 49va> XX Ut caticumini cum fidelibus benedictionem non accipiant.

XXI Ut duo episcopi episcopum non faciant.

XXII Ut clerici coniugati, nisi20 continentiam profiteantur21, diaconi non fiant.

<V630, f. 118rb> XXIII De his, qui post acceptum diaconatum incontinentes inveniuntur.

XXIIII De his, qui, priusquam ordinarentur, incontinentes inventi sunt.

XXV De viris probatis, si coniugia duplicaverint.

XXVI De diaconissis non ordinandis.

XXVII De feminis, quae viduitatem professae sunt coram episcopo.

XXVIII De his, qui professi sunt castitatem, si praevaricaverint.

XXVIIII Ut nullus episcopus de concilio sine consensu discedat aut ad concilium ire excuset22.

EXPLICIUNT23 CAPITULA

INCIPIUNT24 CONSTITUTIONES SYNODI HABITAE IN TERRITORIO ARAUSICO Theodosii minoris temporibus sub die sexto Id. Novembris et25 Ciri26 consulibus in ecclesia Iustinianense27.

I Nullus ministrorum qui baptizandi recipit28 officium sine chrismate nusquam29 debere progredi, quia inter nos placuit semel in30 baptismate chrismari. De eo autem, qui baptismate quacumque necessitate faciente non chrismatus fuerit, in confirmatione sacerdos commonebitur31. Nam inter nos32 chrismatis ipsius non nisi una benedictio est, non ut praeiudicans quicquam dico33, sed ut34 non necessaria35 habeatur chrismatio36.

II Hereticos in mortis discrimine positos, si catholici esse desiderant, si desit episcopus37, presbyteris38 cum chrismate et benedictione consignari placet.

III Qui recedunt de corpore poenitentia accepta, placuit sine reconciliatoria manus impositione eis communicare, quod morienti sufficit consolationi39 secundum definitiones patrum, qui huiusmodi communionem congruenter viaticum nominaverunt. Quod40 si supervixerint, stent in ordine poenitentium41, ut ostensis necessariis poenitentiae fructibus legitimam communionem42 cum reconciliatoria manus impositione43 recipiant44.

IIII Poenitentiam desiderantibus clericis non negandam.

V Eos qui ad ecclesiam confugerint45, tradi non oportere, sed loci sancti reverentia46 et intercessione defendi.

VI Si quis autem mancipia clericorum pro suis mancipiis ad ecclesiam confugientibus crediderit occupanda, per omnes <W411, f. 76v> ecclesias districtissima damnatione feriatur.

VII In ecclesia manumissos et47 per testamentum ecclesiae commendatos, si quis in servitutem vel obsequium vel ad colonarium48 condicionem <V1341, f. 49vb> imprimere49 tempta<V630, f. 118va>verit, animadversione50 ecclesiastica coercebitur.

VIII Si quis alibi consistentem clericum ordinandum putaverit, prius definiat, ut cum ipso habitet, nec51 eum sine consultatione eius52 episcopi, cum quo ante habitavit53 ordinare54 praesumat, quia55 56 non sine causa diu ab alio non ordinatus remansit57.

VIIII Si qui58 autem alienos59 cives aut alibi consistentes ordinaverint60, ne inordinati in nullo accusentur61 aut ad se eos revocent aut62 ipsi eos63 impetrent, cum quibus habitent64.

X <O93, f. 60vb> Si quis episcoporum in alienae civitatis territorio ecclesiam aedificare disponit vel pro fundi sui65 negotio66 aut67 ecclesiastica68 utilitate69 vel pro70 quacumque sua71 opportunitate permissa72 licentia aedificandi, quia prohiberi73 nefas est, non praesumat dedicationem, quae illi omnimodis74 reservatur, in cuius territorio ecclesia75 assurgit76, reservata77 vero78 aedificatori79 episcopo80 hac81 gratia, ut, quos desiderat, clericos in re sua videre ipsos ordinet is, cuius territorium est, vel si ordinati iam sunt, ipsi82 habere83 acquiescat. Et omnis ecclesiae ipsius gubernatio ad eum, in cuius civitatis territorio84 ecclesia85 surrexerit86, pertinebit. Quod si etiam saecularium quicumque ecclesiam aedificaverit et alium magis quam eum, in cuius territorio aedificat, invitandum putaverit, tam ipse, cui contra constitutionem ac disciplinam gratificare vult, quam omnes episcopi, qui ad huiusmodi87 dedicationem invitantur, a conventu abstinebunt88. Si quis excesserit, in reatum devocabitur, si quis excesserit, ordinem89 recognoscat canonicum90.

XI Placuit in reatum venire episcopum, qui admonitus de excommunicatione cuiuscumque sine reconciliatione eius, qui eum91 excommunicavit ei communicare praesumpserit, ut integra omnia, si reconciliatio intercesserit, de iustitia92 vel iniquitate excommunicationis proximo93 synodo reserventur94.

XII Subito obmutescens, prout statutum est, baptizari aut95 poenitentiam accipere potest, si voluntatis96 praeteritae testimonium aliorum verbis habet97 aut praesentis in98 suo nutu.

XIII Amentibus, quaecumque99 pietatis sunt, conferenda.

XIIII Inerguminis100 baptizatis101, si de purgatione sua curant et se sollicitudini102 clericorum tradunt monitisque obtemperant, omnimodis103 communicent sacramenti ipsius virtute104 vel muniendi ab105 incursu106 <V630, f. 118vb> daemonum107, quo108 infestantur, vel purgandi, quorum iam ostenditur vita purgatior109.

XV In110 quantum111 vel necessitas exegerit112 vel opportunitas permiserit, de baptismate consulendum113.

XVI Inergumini114 non solum115 as<W411, f. 77r>sumendi sunt116 ad ullum ordinem <V1341, f. 50ra> clericatus, sed si117 118 etiam illi119, qui ordinati sunt, ab imposito officio sunt120 repellendi.

XVII Admixtionem121 eucharistiae simul122 consecrandam123 censuimus124.

XVIII Placuit125 caticuminis non legi evangelium in ecclesia.

XVIIII126 Caticumini127 128 numquam admittendi sunt etiam inter domesticas orationes.

XX129 Segregandi130 informandique sunt131 caticumini132, ut se revocent et signandos vel benedicendos semotim offerant eos133 fideles134.

XXI Duo si135 praesumpserint ordinare episcopum in nostris provinciis, placuit de praesumptoribus, ut, si, ubi contigerit, duos episcopos episcopum invitum136 facere auctoribus damnatis, unius eorum ecclesiae ipse137, qui138 passus est, substituatur139. Si tamen vita respondet et alter140 141 in alterius deiecti loco nihilominus ordinetur. Si voluntarium duo fecerint, et ipse damnabitur, quo cautius ea, quae sunt antiquitus statuta142, serventur.

XXII Sedit143 144 praeterea, ut deinceps non ordinentur145 diacones coniugati, nisi qui prius conversionis146 proposito confessi fuerint castitatem.

XXIII Si quis autem post acceptam benedictionem leviticam cum uxore sua incontinens invenitur, ab officio abiciatur.

XXIIII De his autem, qui, priusquam147 ordinati fuerint148, hoc ipsum inciderint149, Taurinantis synodi sequendam esse sententiam, qua150 iubentur non ulterius promoveri.

XXV De idoneis autem probatisque151 viris et152 clericatui allegatis153 ipsa vitae gratia ita gerit, si forte inciderint154 duplicata matrimonia, ut non ultra subdiaconatum vel ecclesiasticas capiant dignitates.

XXVI Diaconissae omnimodis155 non ordinandae156, si quae iam sunt, benedictioni, quae populo impenditur, capita submittant.

XXVII Viduitatis157 158 servandae professione159 coram episcopo in secretario <O93, f. 61ra> habita160 impositam161 a162 presbytero vestem163 vidualem non esse violandam. Eius vero repudiatorem164 vel ipsam talis professionis desertricem merito esse damnandam.

XXVIII Hi165 vero, qui sunt desertores professae castitatis praevaricatores habendi166 et omnibus167 per168 poenitentiam legitimam consulendum169.

XXVIIII Haec, qui170 subscribimus171 cum172 eorum quoque concordia173, <V630, f. 119ra> qui consensus dederunt, rata deinceps inter nos174 ac nostros175 haberi176 volumus et habenda sancimus non177 praetereuntes eos, qui synodo aut per se aut per consensus178 suos vel ad vicem sui179 legatos destinando180 adesse detrectant, ut, quid sibi de181 illis placeat182, qui patrum statuta despiciunt, innotescant183 non quod nobis temporum qualitate difficile sit184 ad185 186 sanctam187 synodum convenire. Adicientes, quod, si188 similibus deinceps paginis pro salubritate ecclesiastica189 ac remediis190 congregare191 conventus voluerimus, constituamus, <W411, f. 77v> ut nullus conventus sine alterius conventus192 denuntiatione solvatur. Itaque193 sequenti anno, si domino194 nostro Iesu Christo permittente195 conceditur, die XV Kal. Novembr.196 in Arausico197 territorio conventum habeamus198, qui ideo tanto prius199 ante200 denunciatur, ut tam excusationis libertas quam invitationis necessitas non sit. De die enim ac loco per nos ipsos commonebimur singuli nobiscum, in exemplaribus et ea, quae per nos sunt constituta, referentes, reliquos, qui defuerunt201, beatissimi fratris202 nostri Hilarii sollicitudini203 relinquimus datis ad ipsos204 exemplaribus commonendos. Si205 post omnia occurrerit imbecillitas206 fragilitatis humanae, ut, si quis episcopus per infirmitatem debilitatemve207 aliquam aut hebitudinem sensus inciderit aut officium oris amiserit208 ea, quae non nisi per episcopos geruntur, non sub praesentia sua presbyteros agere permittat209, sed episcopum in210 hoc, quod in ecclesia agendum fuerit, imponat. Ego211 Hilarius episcopus subscripsi. Ego Claudius episcopus212 subscripsi. Ego Constantianus213 episcopus subscripsi. Ego Audentius episcopus subscripsi. Ego Egrestius214 episcopus subscripsi. Ego Iulianus episcopus subscripsi. Ego Auspicius episcopus subscripsi. Ego Maximus episcopus subscripsi. Ego Teuderus215 episcopus subscripsi. Ego Eucherius216 episcopus subscripsi, sanctorum sacerdotum comprovincialium meorum217, qui218 superius219 sunt220 memorati, exspectantes221 assensum. Nectarius222 subscripsi223. Iustus episcopus subscripsi. Agustalis224 episcopus subscripsi. Ingenius225 episcopus subscripsi226 227. Salonius episcopus subscripsi228. Ego229 Superventor pro patre meo episcopo meo230 Claudio subscripsi et recognovi.

O93, f. 61ra; V630, f. 119ra; W411, f. 77v; V1341, f. 50rb


1 INCIPIT fehlt W411

2 CONCILIUM] XXVI CONCILIUM W411

3 HABITUM fehlt W411

4 INCIPIUNT TITULI EIUSDEM CONCILII] fehlt V630; TITULI W411; TITULI EIUSDEM CONCILII INCIPIUNT V1341

5 chrismate V1341

6 prociscatur W411; proficiscantur O93

7 De non] De korr. aus De non V1341

8 de korr. aus ne V1341

9 occupant W411

10 ecclesiam V630

11 ordinare korr. aus ordinari V630; V1341

12 possessiones W411

13 alia V630

14 diocesea W411

15 construxerint W411

16 decipiunt W411

17 consulatur V630; consuleantur W411

18 promoveantur korr. aus proveantur V1341

19 non fehlt W411

20 nisi korr. aus si V630

21 profiteant W411

22 exset W411

23 EXPLICIUNT CAPITULA fehlt V630; W411; V1341

24 INCIPIUNT fehlt W411

25 et fehlt

26 CYRO W411

27 IUSTINIANENSI W411

28 RECEPIT W411

29 usquam V630; V1341

30 in baptismate fehlt W411

31 ommonebitur W411

32 quos W411

33 dico fehlt W411

34 ut fehlt W411

35 necessaria korr. aus cessaria V630

36 reticrismatia W411; rechrismatio V630; V1341

37 episcopus] episcopus et W411

38 presbyteris] presbyter hos W411

39 consolationis W411

40 ut W411

41 paenitentium korr. aus paenitentum V630; penitentum W411

42 communionem cum korr. aus communionem V1341

43 inpositionem W411

44 recipiat W411

45 confugierint W411

46 refentia W411

47 et fehlt W411; vel V1341

48 colonarium] colonaria in W411; colonariam korr. aus colonarium V1341

49 inpremere W411

50 animadversione] anima adversione W411

51 nec eum] sic quoque non W411

52 eius als tironisches Zeichen geschrieben W411

53 habitabit W411

54 ordinare praesumat fehlt W411

55 quia non] non quia O93

56 quia] nec eum qui fortasse W411

57 remansit] est ordinare praesumat W411

58 QUIS W411

59 alienos korr. aus lienos V630

60 ordinaverunt W411

61 accusantur W411

62 aut fehlt W411

63 eis V630; V1341; eorum W411

64 habitant W411

65 suia W411

66 negotio fehlt W411

67 ut W411

68 ecclesiastici W411

69 utilitate fehlt W411

70 per W411

71 suo W411

72 permissa licentia] permissam licentiam W411

73 prohiberi] prohiberi hoc votum W411

74 omnismodis W411

75 ecclesiae W411

76 adsurgitur W411

77 Reserva W411

78 vero fehlt W411; V1341

79 edificato O93; aedificari W411

80 episcopo hac korr. aus episcopo O93

81 hec W411

82 ipso W411; ipsos V1341

83 haberi O93

84 territorio korr. aus territori O93

85 eclesię W411

86 surrexit V1341

87 huiusmodi korr. aus hiusmodi O93

88 abstinebunt Si quis excesserit in reatum devocabitur korr. aus abstinebunt O93

89 ordinę W411

90 canonicum fehlt W411

91 eum fehlt W411

92 iniustitia V630

93 proximę korr. aus proximo V1341

94 reservetur W411

95 et V1341

96 voluntatis] voluntatis aut W411; V1341

97 habeat W411

98 in suo nutu fehlt W411

99 quicumque W411

100 INERGUMINE W411

101 baptizati W411

102 sollicitudine W411

103 omnismodis W411

104 virtuti W411; V1341

105 de V630

106 incursa V1341

107 daemonii W411

108 quod W411

109 purgator W411

110 In] INERGUMINIS ET CATECUMINIS In W411

111 quantum vel korr. aus quantum O93

112 exsegerit W411

113 consolendum W411

114 Inergumini] INERGUMINI ALIQUANDO SI ARREPTI SUNT W411

115 solum] SOLUM NON W411

116 sunt fehlt W411

117 si fehlt V1341

118 si etiam] et si iam W411

119 illi qui] aliqui W411

120 sunt fehlt W411

121 Admixtionem] Et admixtionem W411

122 simul fehlt W411

123 consecrandus W411

124 censuimus fehlt W411

125 Text: EVANGELIA DEINCEPS Placuit catecuminis legi apud omnem provintiarum nostrarum ecclesiam W411

126 XXVIIII V1341

127 Caticumini korr. aus Caticumi V630

128 Text von c. 19: AD BAPTISTERIUM catecuminis numquam admittendi W411

129 XX korr. aus XXVIIII V1341

130 Segregandi] AD FIDELIUM BENEDICTIONEM etiam inter domesticos orationes in quantum caveri potest W411

131 sunt caticumini fehlt W411

132 cathecumini korr. aus cathecuni O93

133 eos fideles fehlt W411

134 fideles fehlt V1341

135 si fehlt W411

136 invitum fehlt W411

137 ipsi W411

138 qui] qui vim W411

139 subinstituatur W411

140 alter fehlt W411

141 alter in fehlt V1341

142 instituta V630; W411; V1341

143 Sedit] SED ID W411; Sed id V1341

144 Sedit praeterea] praeterea Sedit korr aus Sedit praeterea V630

145 ordinentur korr. aus ordinetur O93

146 conversationis W411

147 PRIUS W411

148 fuerint fehlt W411

149 inciderunt V1341

150 qui W411

151 PROBATIONIBUS W411

152 et fehlt W411

153 alligari W411

154 inciderunt W411

155 omnismodis W411

156 ordinanda W411

157 am Rande De viduis O93

158 Viduitatis] Ut viduitatis V630

159 professionem W411

160 abitam W411; habitam V1341

161 inposita W411

162 a presbytero] ab episcopo W411

163 vestem vidualem] veste viduali W411

164 roborem W411

165 Hi vero qui sunt] IN UTROQUE SEXU W411

166 abende W411

167 omnibus per korr. aus omnibus V630

168 per fehlt W411

169 consolendam W411

170 quae V630; W411

171 SUSCRIPSIMUS W411

172 cum fehlt W41

173 concordiam W411

174 nos fehlt W411

175 nostris W411

176 habere W411

177 non] non ita W411

178 consensos W411

179 sub V630; V1341; sui] sui per W411

180 destinandam W411

181 de illis] supra nos illi W411

182 placeant V630; W411; V1341

183 innotescant] quibus vis in W411

184 est W411

185 ad fehlt V1341

186 ad sanctam synodum] sanctum est W411

187 sanctam korr. aus sanctum V1341

188 si fehlt W411

189 ecclesiastica fehlt W411

190 remediis] remediis ecclesiasticis W411

191 congregare conventus voluerimus constituamus] congregandi adicere obtamus W411

192 conventu W411

193 Idque W411

194 domino] domino deo V630; domino ac deo W411; domino deo korr. aus domino V1341

195 permittente korr. aus permittende W411

196 Novembr.] Nov. iustiniano W411

197 arausico korr. aus aurausico W411

198 habebimus W411

199 prius ante korr aus prius O93

200 ante] per conventum ipsum W411

201 defuerunt korr. aus defurunt O93; deferunt W411

202 fratres W411

203 sollicitudine W411

204 ipsorum W411

205 Si fehlt W411

206 debilitatibus W411

207 debilitatemve] debilitatem vel W411; V1341

208 amiseris W411

209 permittant W411

210 in hoc] evocet cui W411

211 Ego korr. aus Ego constantianus episcopus O93

212 episcopus fehlt W411

213 constantinus V630; Constantianus korr. aus Constantinus V1341

214 agrestius W411

215 theoderus W411

216 eucerius W411

217 eorum W411

218 qui fehlt W411

219 superis W411

220 sunt memorati fehlt W411

221 expectaturis W411

222 Nectarius] Nectarius episcopus W411

223 subscripsit W411

224 Augustalis V630

225 ingenuus V630; W411; V1341

226 subscripsi] subscripsit superventor W411

227 subscripsi Salonius episcopus subscripsi korr. aus subscripsi V630

228 subscripsit W411

229 Ego Superventor] et W411

230 meo fehlt V630; V1341

© 2004-2006 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 13.1.2006