[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis

Handschriftenbeschreibungen
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

Projekt Pseudoisidor

Pseudoisidor

Capitula Angilramni

Collectio Danieliana

Pseudoisidor Teil I

Pseudoisidor Teil II

Pseudoisidor Teil III

Konzil von Saragossa

Inhaltsverzeichnis

Konzil von Valencia

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

Konzil von Lerida

O93, f. 67ra; V630, f. 128rb; W411, f. 95v; V1341, f. 60ra; E97, f. 301ra

XXXIII INCIPIT1 CONCILIUM HELERDENSE2 OCTO EPISCOPORUM <E97, f. 301rb> GESTUM3 ERA XXX4.

<V630, f. 128va> PRAEDICTI5 CONCILII6 TITULI INCIPIUNT.

I De his, qui altario ministrant, ut7 a sanguine hominis se8 abstineant.

II De his, qui abortivum9 faciunt vel natos suos exstingunt.

III De monachis, ut10 clerici ordinentur cum voluntate abbatis11, et quae monasterio12 offeruntur, non13 auferantur, et de basilicis, quas laici fecerint14.

IIII De incestis, ut quamdiu in scelere sunt, inter caticuminos habeantur.

V De his, qui altario serviunt, si subito in15 carnis fragilitatem16 inciderint17.

VI De his, qui viduae poenitenti vel religiosae18 virgini19 stuprum20 intulerit21.

VII De his, qui sacramento se obligant, ne ad pacem redeant.

VIII Si clericus servum vel discipulum de ecclesia traxerit, ut poenitentiam agat.

VIIII De his, qui rebaptizati22 sunt, quantum poeniteant.

<V1341, f. 60rb> X De his, qui iubente episcopo remissa23 culpa ab ecclesia exire contemnunt24.

XI De clericis, qui in mutuam caedem prorumpunt.

XII De his, qui contra canones ordinati sunt, ut25 deponantur.

<W411, f. 96r> XIII De catholicis, qui filios suos baptismati hereticorum dederint26.

XIIII De catholicis, ut cum rebaptizatis non conversentur.

XV Ut clerici cum extraneis mulieribus non habitent.

XVI Si sacerdos moritur, quid27 de rebus ecclesiae observetur.

SYNODUS HABITA IN CONVENTU HEROENSE28 ANNO XV TEUDERICI29 REGIS SUB DIE VIII ID. AUG.

I30 De31 his32 clericis, qui in obsessionibus33 necessitate positi fuerint, id statutum est, ut, qui altario ministrant et Christi corpus34 et sanguinem tradunt vel vasa sacro35 officio deputata36 contractant37, ut38 ab omni39 humano sanguine etiam40 hostili se41 abstineant. Quod si in hoc inciderint, duobus annis tam officio quam communione priventur, ita ut42 duobus annis vigiliis, ieiuniis, orationibus et elemosynis pro viribus, quas dominus donaverit, expientur, et ita demum officio vel communioni reddantur ea tamen ratione, ne ulterius ad officia potiora promoveantur43. Quod si infinito44 45 tempore neglegentiores46 circa salutem suam exstiterint, praestolandi47 ipsius poenitentiae tempus in potestate maneat sacerdotis.

II Hi48 vero, qui male conceptos ex adulterio factos49 50 vel <V630, f. 128vb> editos necare51 studuerint vel in ventris matrum potionibus aliquibus colliserint52, in utroque sexu adulteris post septem annorum curricula communio53 tribuatur ita tamen, ut omni tempore <E97, f. 301va> vitae suae fletibus et humilitati54 insistant. Si55 vero clerici fuerint, officium eis ministrandi recuperare56 non liceat, attamen in choro psallentium a tempore receptae communionis intersint ipsis57 beneficiis58. In exitu tantum, si facinora sua omni tempore vitae suae defleverint, communio eis59 tribuatur.

III De60 monachis vero id observari placuit, quod synodus Agatensis noscitur decrevisse, hoc tantummodo adiciendo, ut61, cum pro ecclesiae62 utilitate aliquos63 episcopus probaverit64 in clericatus officio65 promovendos66 cum abbatis voluntate debeant ordinari. Ea vero, quae in iure monasterii de facultatibus offeruntur, in nullo67 diocesana68 lege ab episcopis contingantur. Si autem ex laicis quisquam a se factam <V1341, f. 60va> basilicam consecrari desiderat, nequaquam eam69 sub monasterii70 specie, ubi congregatio non colligitur71 vel regula ab episcopo non constituitur, a72 diocesana73 lege audeat74 segregare.

IIII De75 his, qui se incesti pollutione commaculant, placuit, quousque in ipso detestando et illicito carnis contubernio perseverant, usque ad missam tantum76 caticuminorum in ecclesia admittantur77, cum quibus etiam nec cibum sumere ulli78 christianorum, sicut apostolus iussit, oportet.

V Hi79, qui altario dei deserviunt, si subito in80 flenda81 carnis fragilitate corruerint82 et domino respiciente digne poenitu<O93, f. 67rb>erint, ita ut mortificato corpore cordis contriti sacrificium deo offerant, maneat83 in potestate pontificis vel veraciter84 afflictos non diu suspendere vel desidiosos85 prolixiore86 tempore ab ecclesiae corpore segregare, ita tamen, ut sic87 officiorum88 suorum89 loca recipiant90, ne91 possint ad altiora officia ulterius promoveri. Quod si iterato92 velut canes ad vomitum reversi fuerint, non solum dignitate officii careant, sed etiam sanctam communionem nisi in exitu93 non94 percipiant95.

VI Qui96 poenitenti viduae vel virgini religiosae97 vim stupri98 intulerit, si se ab eo sequestrare noluerit, pariter a communione99 christianorum100 consortio segregentur. Si vero illa, quae101 vim pertulit ad sanctam religionem102 redierit, in illo <E97, f. 301vb> solo103 sententiae104 excommunicationis teneatur, quoadusque105 106 publice107 poeniteat.

VII Qui108 sacramento se obligaverit109, ut litigans110 cum quolibet ad pacem nullo modo redeat, pro periurio uno anno a communione corporis et sanguinis domini <V630, f. 129ra> segregatus reatum suum elemosynis, fletibus et, quantis111 potuerit, ieiuniis absolvat. Ad caritatem vero, quae operit multitudinem peccatorum, celeriter venire festinet.

VIII Nullus112 clericorum servum aut discipulum suum ad ecclesiam confugientem extrahere audeat vel flagellare praesumat. Quod si fecerit, donec digne poeniteat113, a loco, cui honorem114 non dedit115, segregetur116.

VIIII De117 his, qui in praevaricatione118 rebaptizati sine aliqua necessitate vel tormento dilapsi sunt, placuit, ut circa eos illa Niceni119 synodi statuta serventur, quae de praevaricatoribus censita esse noscuntur, id est, ut septem annis inter caticuminos orent et120 duobus121 inter catholicos, et postea moderatione et clementia episcopi fidelibus in <V1341, f. 60vb> oblatione122 eucharistiae communicent.

<W411, f. 97r> X Qui123 iubente sacerdote pro quacumque culpa ab ecclesia exire contempserit, pro noxa124 contumaciae, tardius recipiatur ad veniam.

XI Si125 126 clerici in mutuam caedem proruperint127, prout dignitas officiorum in tali excessus128 contumelia pertulerit, a pontifice districtius129 vindicetur.

XII Qui130 contra decreta canonum indiscrete clericos usque nunc ordinaverunt, eis131 dominus vel sancta et ecclesiastica caritas ignoscat. A modo vero, si in tali132 casu133 prorumperint134, decretum canonum, quod circa eorum personas statutum est, id est, ut nullum iam135 ordinare audeant136, observetur, vel qui deinceps137 ordinati fuerint, deponantur. Hi138 vero, qui tales hactenus ordinati sunt, nullo139 tempore promoveantur.

XIII Catholicus140, qui filios suos in heresim141 baptizandos obtulerit142, illius in ecclesia nullatenus recipiatur.

XIIII Cum rebaptizatis fideles religiosi143 nec in cibo participent.

XV Familiaritatem144 145 extranearum mulierum licet ex toto sancti patres antiquis monitionibus praeceperint ecclesiis146 evitandum147, id nunc tamen nobis <E97, f. 302ra> visum est, ut, qui talis probabitur, post primam et secundam commonitionem148, si emendare neglexerit, donec in vitio perseverat, officii sui dignitate privetur. Quod si se deo iuvante correxerit, sancto ministerio restauretur.

XVI Licet149 de re huiuscemodi, quam constituere150 salubri ordinatione decernimus, prisca auctoritas canonum nequaquam151 siluerit, sed evidenti152 sanctione praeceperit, ut cuiuscumque ecclesiae pontifice defuncto non passim pro libitu153 suo in earum rerum direptionem, quas obiens dereliquit154, quisquam155 irruat domumque subvertat, sed sa<V630, f. 129rb>cerdos, qui156 exsequiarum tempore adest, omnia, quae ad utilitatem et conservationem pertinent, debeat diligenti circumspectione munire157. Tamen quia haec158 ipsa sanctio159, quod peius est, a multis clericis cognoscitur violari, ita ut non160 161 iubente sacerdote expectorato162 affectu totaque disciplinae severitate posthabita <O93, f. 67va> immaniter, quae in domo pontificali repperiuntur, invadunt163 et abstrahunt164, ideo165 nunc haec166 huius placiti167 constitutione168 inter169 nos censura placuit custodiri, <V1341, f. 61ra> ut defuncto antistite vel etiam adhuc in supremis agente, nullus clericorum cuiuslibet ordinis170, officii gradusve sit171, quicquam de domo <W411. f. 97v> praesumat vel de utilitate172, quae173 instrumenti174 domus esse noscitur175, id est mobilis176 et immobilis rei ecclesiasticae conetur invadere, nihil furto, nihil dolo supprimens177, auferens atque abscondens, sed is, cui domus commissa est, subiunctis sibi cum consilio178 uno vel duobus fidelissimis, omnia179 ad tempus pontificis substituendi debeat conservare180 vel his181, qui182 in domo inveniuntur, clericis consueta183 alimonia administrare184. Substitutus185 autem antistes186 susceptae187 sedis commoda ordinabit188 velut189 deus imperavit190, ut191 eis uti cum his debeat, quos cognoverit192 disciplinae et caritati193 praedecessoris194 sui fideliter paruisse. Quod si quisquam post haec cuiuslibet ordinis, ut superius195 dictum est, clericus quacumque occasione vel196 de omni facultate quippiam probatus fuerit abstulisse vel si fortisan dolo aliquo197 suppressisse, reus sacrilegii prolixiori198 anathemate con<E97, f. 302rb>demnetur et vix199 quoque peregrina ei communio200 concedatur, quia durum est, ut hi201, quos constat in servitio domini cum primae sedis antistite desudasse, ab202 his, qui suarum rerum incubatores203 vel utilitatibus204 servientes atque vacantes fuisse noscuntur, despecti205 aliquatenus crucientur.

Sergius206 in207 Christi nomine episcopus208 has209 constitutiones, secundum quod nobis cum fratribus210 deo inspirante complacuit211, relegi et subscripsi. Iustus in Christi nomine episcopus subscripsi. Casontius212 in Christi nomine episcopus subscripsi. Ioannes in Christi nomine episcopus subscripsi. Petrus213 in Christi nomine episcopus subscripsi. Maurulio214 in Christi nomine episcopus subscripsi. Taurus in Christi nomine episcopus subscripsi. Februarius in Christi nomine episcopus subscripsi. Gratus215 in Christi nomine presbyter directus a domino216 meo Stafilio episcopo his217 constitutionibus interfui et218 subscripsi.

O93, f. 67va; V630, f. 129rb; W411, f. 97v; V1341, f. 61ra; E97, f. 302rb


1 INCIPIT] fehlt W411

2 HILERDENSE W411; HELEROENSE V1341; V630

3 CESTUM V1341

4 XXXIIII W411

5 PRAEDICTI CONCILII TITULI INCIPIUNT fehlt V630, PRAEDICTI CONCILII TITULI INCIPIUNT] TITULI W411

6 CONCILII fehlt O93

7 ut a korr. aus ut W411

8 se fehlt W411

9 aborsum W411

10 ut clerici ordinentur cum voluntate abbatis, et] ordinandis et de his E97

11 abbati W411

12 monasteriis E97

13 non auferantur fehlt E97

14 faciunt E97

15 in fehlt W411

16 fragilitates W411

17 convenerint W411

18 relegiose W411

19 virginis W411

20 struprum W411

21 intulerint E97

22 rebapti E97

23 missa W411

24 contenunt E97

25 uti korr. aus vel V630

26 tradiderint V1341; V630; E97

27 qui W411

28 HILERDENSE W411; E97

29 theoderici E97

30 I] I cap. E97

31 Vor De] DE HIS QUI ALTARIO MINISTRANT UT A SANGINE OMNIUM ABSTINEANT W411

32 his] his qui W411; HIS korr. aus HIS QUI V630

33 obsessionis korr. aus obsessionibus V630; obsessionis W411; E97

34 corpus et fehlt W411

35 sacra W411

36 deputato W411

37 contractant] contractant aut W411

38 aut W411

39 omni fehlt W411

40 etiam korr. aus etiam si V630; V1341

41 se fehlt W411

42 ut fehlt W411

43 proveantur V630; promereantur W411

44 in praefinito korr. aus infinito V1341; infinito] in praefinito E97

45 infinito tempore] infra praefinitum tempus W411

46 neglegentiorum W411

47 protelandi V630; E97; protellandi korr. aus protelandi W411

48 Hi] DE HIS QUI ABORSUM FACIUNT VEL NATOS SUOS EXUNGUNT Hii W411; His E97

49 interlinear vel fetos V630

50 foetos E97

51 negare W411

52 consiliserint W411

53 communitio W411

54 humilitate W411; humilitati korr. aus humilitate V1341

55 Si vero clerici fuerint fehlt W411

56 recuparare W411

57 ipsis korr. aus ipsi V630

58 officiis, interlinear vel beneficiis E97

59 eis fehlt W411

60 Vor De] DE MONACHIS UT CLERICI ORDINENTUR CUM VOLUNtate abbati et qui monasterio offeruntur non auferantur (auferantur korr. aus auferatur W411) et de basilicis quas laici fecerunt W411

61 ut cum] eum et W411

62 eclesia W411

63 quos W411

64 probaberit W411

65 officium E97

66 promovendos fehlt W411

67 nullo korr. aus nulla O93

68 diocesiana E97

69 eam fehlt W411

70 manasterii W411

71 colligitur korr. aus collitur V630

72 ea W411

73 diocesiana E97

74 audeant V630

75 Vor De] DE INCESTIS UT QUAMDIU IN SCELERE SUNT INTER CATECUMINOS HABEANTUR W411

76 tanto W411

77 mittatur W411

78 ullum E97

79 Hi] DE HIS QUI ALTARIO SERVIUNT SI SUBITO flenda carnis fragilitae conruerint Hii W411; Ii E97

80 in fehlt W411

81 flenda carnis fragilitate] flendam carnis fragilitatem E97

82 corruerint et domino respiciente digne penituerint korr. aus corruerint corruerint et domino respiciente digne poenituerint V1341

83 maneant W411

84 veracitur W411

85 disiosos W411

86 prolixore korr. aus prolixo O93; prolixiori W411; E97

87 sic korr. aus si O93

88 officiorum korr. aus offeciorum W411

89 suorum fehlt V630

90 recipiunt korr. aus recipiant O93

91 nec W411

92 interato W411

93 exitu non korr. aus exitu V1341

94 non fehlt W411

95 percipiunt W411

96 Vor Qui] DE HIS QUI VIDUE PAENITENTI VEL RELEGIOSE VIRGINES STUPRUM INTULERINT W411

97 relegiose W411

98 strupri W411

99 communi E97

100 christianorum] christianorum et korr. aus christianorum V630

101 qui W411

102 relegionem W411

103 solo sententiae excommunicationis teneatur korr. aus solo O93

104 sententiae] sententia V1341; E97

105 quodadusque W411

106 quoadusque publice korr. aus quoadusque O93

107 interlinear vel vixerit E97

108 Vor Qui] DE HIS QUI SACRAMENTOS obligati ad pacem redeant W411

109 obligaverint W411

110 litigatur W411

111 quantum W411

112 Vor Nullus] SI CLERICUS SERVUM VEL DISCIPULUM de ecclesia traxerit ut paenitentiam agat W411

113 peteat W411

114 honorem non korr. aus honorem V630

115 dedit] dedit non W411

116 segregentur W411

117 De] Vor DE HIS QUI REBAPTIZATI (REBAPTIzati korr. aus REBAPTI W411) SUNT QUANTUM PENITEANT W411

118 prevaricationem W411

119 nicene W411; E97

120 et korr. aus ut V1341

121 duos V630; E97

122 oblectione W411

123 Vor Qui] DE HIS QUI IUBENTE EPISCOPO COMMISSA CULPA AB ECCLESIA EXIRE CONTEMNANT W411

124 noxa korr. aus nixa O93; noxia W411

125 Vor Si] DE CLERICIS QUI IN MUTUAM CEDEM PRORUMPUNT W411

126 Si] Si quis W411; Si qui O93; V630; V1341; E97

127 prorumperint W411

128 excessu contumeliam korr. aus excessus contumelia V630; excessus contumelia] excessu contumeliam E97

129 districtus W411

130 Vor Qui] DE HIS QUI CONTRA canones ordinati sunt ut deponantur W411

131 eisdem E97

132 tali casu] talia usu V630; W411; talem ausum E97

133 causa V1341

134 proruperint V630; E97; proruperint korr. aus prorumperint V1341

135 iam fehlt W411

136 audeat E97

137 deinceps korr. aus inceps E97

138 hii W411; Ii E97

139 nullo] nullo modo W411

140 Vor Catholicus] DE CATOLICIS QUI FIlios suos baptismati hereticorum dederint W411

141 heresi V630

142 obtulerit] obtulerit oblatio V630; W411; V1341; E97

143 relegiosi W411

144 Vor Familiaritate] UT CLERICI CUM EXTRANEIS MULIERIBUS NON HABITENT W411

145 Familiaritate W411

146 clericis E97

147 evitandam W411; E97

148 commutionem W411

149 Vor Licet] SI SACERDOS MORITUR QUI DE REBUS ECCLESIAE OBSERVETUR W411

150 constituere] constituit vere W411

151 nequaqua W411

152 evidenti] et videnti E97

153 libitu korr. aus libito O93; libito V630; W411; V1341

154 derelinquet W411

155 quisquis W411

156 qui] qui ad V630

157 munere W411

158 haec] nec in W411; haec fehlt O93; V630; V1341; E97

159 sanctione korr. aus santione W411

160 cum W411

161 non iubente] obeunte E97

162 exspectoratu V630

163 invadant W411; invadunt interlinear vel a E97

164 abstrahunt korr. aus abradunt O93; abradant W411; abradunt V630; V1341; abradunt, interlinear vel a E97

165 id W411

166 omnes W411; haec fehlt E97

167 placiti] placiti vel W411; E97

168 constitutioni W411; constitutione] constitutionis E97

169 inter nos censura] censura inter nos E97

170 ordini W411

171 sit] sit qui korr. aus sit O93

172 utensilitate E97

173 quae fehlt V630

174 instrumentum E97

175 cognoscitur V630

176 mobilis et immobilis] mobili et inmobili W411

177 subprimens korr. aus subrimens O93; supremeis W411

178 consilio] consilio clerici W411; consilio cleri E97

179 omnia] omnia usque W411

180 conservari V630

181 eis E97

182 que W411

183 consueta alimonia] consuetam alimoniam E97

184 ministrare E97

185 Substitutus] absistunt Totus W411

186 antestis O93

187 susceptae sedis commoda] suscepta ea ut dis W411

188 ordinavit W411

189 velut] velut huc W411

190 imperaverit W411

191 ut eis fehlt W411; E97

192 cognoverit korr. aus cognosuerit V630

193 caritate W411

194 decesssoris W411

195 supra E97

196 vel fehlt V630

197 aliquo korr. aus aliquando V630

198 prolixori O93

199 his W411

200 communioni W411

201 hii W411; ii E97

202 ab his] illorum W411

203 incubatore V630

204 butilitatibus W411

205 despecti aliquatenus] despectibale quatenus W411

206 SERGIS W411

207 in Christi nomine episcopus] episcopus in Christi nomine V630; V1341; E97

208 episcopus fehlt V1341

209 a W411

210 fratribus] patribus nostris W411

211 conconplacuit V630

212 Casontius in Christi nomine episcopus subscripsi fehlt V630; E97

213 Petrus in Christi nomine episcopus subscripsi fehlt E97

214 Maurilius E97

215 Cratus W411

216 domno W411

217 iis E97

218 et fehlt W411

© 2004-2006 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 15.1.2006