Die
Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition
finden Sie hier.
3.
Konzil
von Toledo
O93, f. 69va; V630, f. 132rb; W411, f. 103r;
V1341, f. 64rb; E97, f.
305va
XXXVIII INCIPIT TOLETANA SYNODUS TERTIA XX DUORUM EPISCOPORUM IN QUA ARRIATIA
HERESIS IN SPANIA CONDEMNATUR.
IN NOMINE DOMINI NOSTRI
IESU CHRISTI
<W411, f. 103v> anno regnante quarto gloriosissimo atque
piissimo
et deo fidelissimo domno Recaredo rege, die VIII Id. Maiar. era DCXXVII
haec
sancta synodus <V630, f. 132va> habita est in civitate
regia Toletana ab episcopis totius Spaniae vel Galliae, <V1341, f. 64va> qui infra
scripti sunt.
<E97, f.
305vb> Cum pro fidei suae
sinceritate idem gloriosissimus princeps omnes regiminis suae pontifices in unum convenire mandasset, ut tam
de eius
conversione quam de gentis Gothorum innovatione in domino exultarent et
divinae dignationi pro tanto munere gratias agerent, memoratus sanctissimus princeps sic venerandum concilium alloquitur
dicens:
Non incognitum reor esse vobis, reverentissimi sacerdotes, quod propter instaurandam
disciplinae
ecclesiasticae formam ad nostrae vos serenitatis praesentiam evocaverim, et quia recursis retro temporibus heresis imminens in tota
ecclesia
catholica agere synodica negotia denegabat, deus, cui placuit per nos
eiusdem heresis obicem depellere, admonuit instituta de more
ecclesiastico reparare. Ergo sit vobis iocunditatis, sit gaudii, quod mos canonicus prospectu, dum per nostram gloriam ad paternos <O93,
f. 69vb>
reducitur terminos. Prius tamen admoneo pariter et exhortor ieiuniis vos et vigiliis atque orationibus
operam dare, ut ordo canonicus, quem a sacerdotalibus
sensibus
detraxerat longa ac diurna oblivio, quam aetas nostra se nescire fatetur, divino vobis rursus dono patefiat.
Ad haec autem gratias deo
agentes et religiosissimo principi universo concilio in laudibus acclamante, triduanum est exinde
praedicatum
ieiunium.
Sed cum die octavo Id. Maiar. in unum coetum dei sacerdotes adessent
et
oratione praemissa unusquisque sacerdotum competenti loco resedisset, ecce in medio eorum adfuit serenissimus
princeps seque
cum dei sacerdotibus orationi communicans, divino deinceps flumine plenus sic alloquendum exorsus est dicens:
Non credimus vestram latere
sanctitatem,
quanto tempore in errore Arrianorum laborasset Spania et non multos post discessum genitoris nostri dies, quibus
nos vestra
beatitudo fidei sanctae catholicae cognovit esse sociatos, credimus
generaliter magnum et aeternum gaudium habuisse, et ideo, venerandi
patres,
<E97, f. 306ra> ad hanc vos peragendam congregavimus synodum, ut de hominibus nuper advenientibus ad Christum ipsi aeternas domino gratias deferatis. Quicquid
vero verbis
apud sacerdotium vestrum <V1341, f. 64vb> nobis agendum
erat de
fide atque spe nostra, quam gerimus, in hoc tomo <V630, f. 132vb> conscripta atque allegata innotescimus. Relegatur enim in medio vestri et in iudicio synodali
examinata per omne succiduum tempus gloria nostra <W411,
f. 104r>
eiusdem fidei testimonio decorata clarescat.
Susceptus est autem ab omnibus dei sacerdotibus
offerente rege
sacrosanctae fidei tomus et pronuntiante notario clara voce recensitus est:
Quamvis deus omnipotens pro
utilitatibus
populorum regni nobis culmen subire tribuerit et moderamen gentium
non
paucarum regiae nostrae curae commiserit, meminimus tamen nos mortalium condicione perstringi nec posse felicitatem futurae beatitudinis aliter
promereri,
nisi nos cultui verae fidei reputemus et conditori nostro salutis confessione, quo dignus ipse est, placeamus. Pro qua re quanto
subditorum gloria
regali extollimus, tanto providi esse debemus in his, quae a deo sunt vel nostram spem agere vel gentibus
nobis a deo
creditis consulere. Ceterum quid pro tantis beneficiorum collationibus omnipotentiae divinae valemus tribuere, quando omnia ipsius
sint et
bonorum nostrorum nihil egeat, nisi ut in eum sic tota devotione
credamus, quemadmodum per scripturas sacras se ipse intellegi voluit et
credi praecepit, id est, ut confiteamur esse patrem, qui genuerit ex
sua
substantia filium sibi coaequalem et coaeternum, non tamen, ut ipse idem natus ingenitus, sed persona alius sit pater, qui genuit, alius sit filius, qui fuerit generatus, unius
tamen
uterque substantiae in divinitate subsistat. Spiritusque sanctus confitendus a nobis et praedicandus est a patre et filio procedere, et cum patre
et filio
unius esse substantiae. Tertiam vero in trinitate spiritus sancti <E97, f.
306rb> esse
personam, qui tamen communionem habet cum patre et filio in divinitatis essentia. Haec enim sancta trinitas unus est deus,
pater et
filius et spiritus sanctus, cuius bonitate hominis, licet bona sit condita
creatura, per assumptam tamen a filio humani habitus formam a damnata progenie reformamur ad beatitudinem pristinam.
Sed sicut verae salutis indicium est trinitatem in
unitate
et unitatem <V1341, f. 65ra> in trinitate sentiri, ita erit consummata iustitia, si eandem intra universalem ecclesiam teneamus et
apostolicam
unitatem in apostolico positi fundamento servemus. Vos
tamen dei
sacerdotes meminisse oportet, quanta hucusque ecclesia dei catholica per Spanias aversae partis molestiis laboraverit, dum et catholici con<V630, f. 133r>stanter fidei
suae tenerent ac defenderent veritatem, et heretici pertinaciori animosita<O93, f.
70ra>ti propriae niterentur perfidiae. Me quoque, ut res ipsa conspicit, calore fidei accensum in hoc dominus excitavit, ut depulsa obstinatione infidelitatis et discordiae submoto furore
<W411, f.
104v> populum, qui sub nomine religionis famulabatur errori, ad agnitionem fidei et
ecclesiae
catholicae consortium revocarem. Adest enim omnis gens Gothorum inclita et
fere omnium
gentium genuina virilitate opinata, quae licet suorum pravitate doctorum a fide hactenus vel unitate ecclesiae fuerit
catholicae
segregata, toto nunc tamen in eo assensus concordans eius ecclesiae communioni
participatur, quae diversarum gentium multitudinem materno in sinu suscipit et caritatis uberibus nutrit, de qua propheta canente dicitur: Domus
mea domus
orationis vocabitur omnibus gentibus. Nec enim sola Gothorum conversio ad cumulum nostrae mercedis accessit, quin immo et Suevorum gentis infinita multitudo,
quam
praesidio caelesti nostro regno subiecimus. Alieno licet vitio in heresim deductam nostro tamen ad veritatis originem studio
revocavimus. Proinde, sanctissimi patres, has nobilissimas gentes, quae lucris per nos
dominicis
applicatae sunt, quasi sanctum et placabile sacrificium per vestras manus aeterno deo offero. Erit enim mihi immarcescibilis corona vel gaudium <E97, f.
306va> in retributione
iustorum, si hi populi, qui nostra ad unitatem ecclesiae sollertia transcurrerunt fundati in eadem et stabiliti permaneant. Sicut enim divino nutu nostrae curae fuit hos populos ad unitatem Christi ecclesiae pertrahere, ita sit vestrae docibilitatis catholicis eos dogmatibus instituere, quo in tota cognitione veritatis instructi noverint ex toto ex solido errores perniciosos respuere et verae fidei tramitem ex caritate
retinere
vel catholicae ecclesiae communionem desiderio avidiori amplectere. Ceterum sicut facile ad veniam pervenisse confido,
quod nescia
<V1341, f. 65rb> hucusque tam clarissima erraverit gens, ita gravius esse non dubito,
si agnitam
veritatem dubio corde teneat atque a potenti lumine, quod absit, oculos suos avertat. Unde valde pernecessarium esse prospexit vestram in unum convenire beatitudinem, habens
sententiae dominicae fidem, qua dicit: Ubi fuerint duo aut tres collecti in nomine meo, ibi ero in medio
eorum.
Credo enim beatam sanctae trinitatis divinitatem huic sancto interesse concilio, et ideo tamquam ante conspectum dei ita in medio vestri fidem meam, quam protuli conscius admodum sententiae divinae
dicentis:
Non ce<V630, f. 133rb>lavi misericordiam tuam et veritatem tuam a congregatione multa, vel apostolum Paulum Timotheo discipulo praecipientem audivi: Certa bonum certamen fidei, appraehende vitam aeternam, in qua vocatus es confessus bonam confessionem coram multis
testibus. Vera
est enim redemptoris nostri ex evangelio sententia, <W411, f.
105r> qua confitentem se coram hominibus confiteri dicit coram patre et negantem se esse
negaturum. Expedit enim nobis id ore profiteri, quod corde credimus, secundum caeleste mandatum, quo dicitur: Corde enim creditur ad iustitiam, ore autem confessio fit ad salutem. Proinde sicut anathematizo Arrium cum omnibus dogmatibus et
complicibus suis, qui unigenitum dei filium a paterna degenerem asserebat esse substantiam nec a patre genitum, sed ex nihilo dicebat esse
creatum, vel
omnia concilia malignantium, quae adversus sanctam synodum Nicenam exstiterunt. Ita in honorem et in
laudem dei fidem sanctam Niceni observo concilii et honoro ea, quae contra eundem <E97, f. 306vb>
rectae fidei pestem
Arrium trecentorum X et VIII sancta episcopalis scripsit synodus. Amplector itaque et teneo
fidem centum
quinquaginta episcoporum Constantinopolim congregatorum, quae Macedonium spiritus sancti substantiam minorantem
<O93, f.
70rb> et a patris et filii unitate et essentia segregantem iugulo veritatis interemit. Prima quoque Ephesina synodus fidem, quae adversus Nestorium eiusque doctrinam lata est, credo pariter et honoro. Similiter et Chalcedonensis concilii fidem,
quam plena sanctitate et eruditione adversus Euticen et Dioscorum protulit, cum omni ecclesia catholica reverenter suscipio. Omnium quoque orthodoxorum venerabilium
sacerdotum
concilia, quae ab ipsis <V1341, f. 65va> suprascriptis
quattuor synodis
fidei puritate non dissonant, pari veneratione observo. Properet ergo
reverentia vestra fidem hanc nostram canonicis applicare
monumentis, ut ab episcopis vel religiosis et gentis nostrae primoribus sollerter fides, quam in ecclesia catholica crediderunt, legatur. Quam renovatam et apicibus vel eorum subscriptionibus roboratam futuris olim temporibus in testimonium dei
atque omnium fidelium reservate, ut gentes, quas in dei nomine regia potestate praecellimus, et
quae relicto antiquo errore per unctionem sacrosancti
chrismatis vel
manus impositionem paraclitum intra dei ecclesiam perceperunt spiritum, quem unum et aequalem cum pa<V630, f.
133va>tre et
filio confitentes eiusque dono in sinu ecclesiae sanctae catholicae
collocatae sunt. Quod si eorum aliqui hanc credulitatem et sanctam confessionem nostram minime credere voluerint, iram dei cum anathemate
aeterno
percipiant, ut de interitu suo fidelibus gaudium, infidelibus sint in exemplum. Huic vero confessioni meae sanctarum scripturarum et conciliorum constitutionibus consentiens et testimonio divino tota cordis simplicitate
subscripsi.
INCIPIT FIDES A SANCTO NICENO CONCILIO
Credimus in unum deum
patrem
omnipotentem omnium visibilium et invisibilium conditorem et in unum <W411, f. 105v>
dominum Iesum filium dei de patre natum unigenitum, hoc est, de substantia <E97, f. 307ra>
patris, deum ex deo, lumen ex lumine, deum verum ex deo vero, natum non
factum, homousion patris, hoc est eiusdem cum patre substantiae, per
quem omnia
facta sunt, quae in caelo et quae in terra, qui propter nos et propter nostram salutem descendit et incarnatus est, homo factus passus est et resurrexit tertia
die et ascendit in caelos, inde venturus iudicare vivos et mortuos, et in spiritum
sanctum. Eos
autem, qui dicunt, erat, quando non erat, et antequam nasceretur, non erat, et quia ex nullis
exsistentibus factus est aut ex alia substantia vel
subsistentia dicunt esse aut convertibilem filium dei, anathematizat catholica et apostolica
ecclesia.
ITEM SANCTA FIDES, QUAM
EXPOSUERUNT
PATRES CL CONSONA VOCE, QUI CONSTANTINOPOLIM CONGREGATI SUNT.
<V1341, f.
65vb> Credimus in unum
deum patrem omnipotentem factorem caeli et terrae, visibilium omnium et
invisibilium conditorem et in unum dominum Iesum Christum filium dei
unigenitum, ex patre natum ante omnia saecula, deum ex deo, lumen ex
lumine, deum verum ex deo vero, natum non factum, homousion patri, hoc est, eiusdem cum patre substantiae, per quem omnia facta sunt, et quae in caelo et quae in terra, qui propter nos et propter nostram salutem descendit et
incarnatus est
de spiritu sancto et Maria virgine, homo factus passus est sub Pontio Pilato et sepultus est et tertia die resurrexit, ascendit in caelos,
sedit ad dexteram patris, iterum venturus cum gloria iudicare vivos et mortuos, cuius regni
non erit
<O93, f. 70va> finis, et in spiritum <V630, f.
133vb>
sanctum dominum et vivificatorem ex patre procedentem cum patre et filio
adorandum et
glorificandum, qui locutus est per prophetas, unam catholicam atque apostolicam ecclesiam.
Confitemur
unum baptisma in remissionem peccatorum, exspectamus resurrectionem
mortuorum, vitam futuri saeculi. Amen.
ITEM TRACTATUS CHALCEDONENSIS CONCILII.
Suffecerat quidem ad
plenissimam pietatis
agnitionem et confirmationem cautissimum hoc et salutare divinae
gratiae symbolum. <E97,
f. 307rb> De
patre enim et filio et spiritu sancto doctrinam perfectam edocet et
incarnationem dominicam fideliter suscipientibus manifestat. Sed quoniam, qui
praedicationem veritatis
destruere nituntur, quasdam propriae hereseos novitates pariunt, quidam enim
mysterium pro nobis actum
divinae dispensationis audent corrumpere et vocem illam virginei partus
factam ad virginem
<W411, f. 106r>
denegant, alii
temperamentum confessionum inducentes
et unam esse naturam
carnis et deitatis insensate componentes, passibilem unigeniti divinam
naturam tali confusione prodigiose divulgant, idcirco omnem adversus
veritatem opponendam ab
ipsis machinationem volens
excludere sancta et magna
universalis synodus antiquam praedicationem immobilem docens, statuit
percipue trecentorum
X et VIII sanctorum
patrum fidem incontaminatam manere. Et
propter eos, qui spiritui sancto
adversantur, centum
quinquaginta patrum
paulo posteriori tempore in
urbe Constantinopolitana
<V1341, f. 66ra>
convenientium de
substantia spiritus sancti
traditam doctrinam corroborat, quam etiam illi omnibus
insinuaverunt, non quod in
praecedentibus aliquid deesset adicientes, sed de
spiritu sancto eorundem
intellectum, adversus eos, qui deitatis eius damnationem nituntur
adimere scripturarum
testimoniis plenius manifestantes. Propter
eos sane, qui
dispensationis mysterium temptant corrumpere et purum
hominem esse, qui ex sancta
virgine natus est,
impudenter divulgant,
beatissimi quondam viri Cyrilli
Alexandrinae ecclesiae
sacerdotis synodicas epistolas tam ad Nestorium quam ad ceteros per
orientem congruas et sibi
consentientes suscipit ad
confutationem quidem
Nestorianae amentiae ,
interpretationem vero eorum, qui
religioso zelo
salutaris symboli cupiunt
intellectum, quibus et epistolam sancti ac
beatissimi primae sedis
archiepiscopi Leonis ad
Flavianum scriptam
sanctae recordationis
archiepiscopo ad
perimendam Euticetis
malignitatem, quae magni Petri
confessioni concordat
et communem quendam paginam exsistentem contra eos,
<V630, f. 134ra>
qui recte non glorificant ad confirmationem catholicae religionis evidenter
subiunxit et eos, qui in
duos filios dispensationis dominicae mysterium scindere moliuntur,
exsecratur et eos, qui
in duas naturas
Christi temperamentum
<E97, f. 307va> vel
confessionem
argumentantur, adversatur, et qui
caelestem aut alterius
cuiusque substantiam exsistere formam servi, quam pro nobis assumpsit,
insaniendo asserunt, procul abicit, et eos, qui duas quidem ante
unitionem naturas, unam vero
post unitionem configunt, anathema facit.
Consentientes igitur
sanctis patribus unum eundemque filium
confiteri dominum nostrum
Iesum Christum consona voce pariter edocemur, perfectum eundem in
humanitate, deum verum et hominem verum eundem ex anima rationali et
cor<O93, f. 70vb>pore, secundum
divinitatem
<W411, f. 106v> unius cum
patre naturae, secundum humanitatem eundem unius naturae nobiscum, per omnia
similem nobis absque
peccato, ante saecula quidem ex patre natum secundum divinitatem,
novissimis vero diebus eundem propter nos et
propter salutem nostram ex
Maria virgine dei genetrice
secundum humanitatem
unum eundemque Christum
<V1341, f. 66rb>
filium dominum unigenitum in duabus naturis
inconfuse, immutabiliter,
indivise,
inseparabiliter cognoscendo, in nullo
naturarum differentias
propter unitatem perimendas,
magis autem salva
utriusque naturae proprietate et in una coeuntem persona
unoque statu
concurrentem, non in
duabus personis partiendum
vel dividendum, sed unum eundemque filium unigenitum deum verum dominum
Iesum Christum, sicut ab exordio prophetae de eo, et ipse
nos erudivit, et
patrum nobis tradidit symbolum. His itaque cum omni subtilitate
et diligentia a nobis
ordinatis, statuit
sancta et
universalis synodus aliam fidem
nulli licere proferre aut scribere aut edere aut separare aut docere
aliter. Qui autem audent aut disponere aliam fidem aut
proferre aut tradere
alium symbolum
volentibus converti ad
scientiam veritatis vel ex gentibus vel Iudaeis vel
hereticis
quibuscumque, si quidem aut episcopi aut clerici fuerint, alienos se esse
episcopos ab
episcopatu et clericos a clero, si vero
monachi aut laici
fuerint, anathemate
feriri.
Ego Recaredus rex fidem
hanc sanctam et
veram confessionem, quam una per totum orbem catholica confitetur ecclesia corde retinens, ore
affirmans, mea dextera deo protegente <E97, f. 307vb> subscripsi. Ego
Balda gloriosa regina hanc fidem, quam credidi et suscepi,
manu mea de
toto corde subscripsi.
Tunc acclamatum est in
laudibus dei et
in favore principis ab universo concilio:
I Gloria deo patri et filio et spiritui sancto, cui cura est pacem et unitatem
ecclesiae suae sanctae catholicae providere.
II <V630, f. 134rb> Gloria domino
nostro Iesu
Christo, qui pretio sanguinis sui ecclesiam catholicam ex omnibus gentibus
congregavit.
III Gloria domino nostro Iesu Christo, qui tam
illustrem
gentem unitati verae fidei copulavit et unum gregem et unum pastorem instituit.
IIII Cui a deo aeternum meritum, nisi vero catholico
Recaredo regi?
V Cui a deo aeterna corona nisi vero orthodoxo
Recaredo
regi?
VI Cui praesens gloria et aeterna, nisi vero amatori deo Recaredo regi?
VII Ipse novarum plebium in ecclesia catholica
conquisitor.
VIII Ipse mereatur veraciter apostolicum meritum,
qui
apostolicum implevit officium.
VIIII Ipse sit deo et omnibus amabilis, qui tam mirabiliter
deum
glorificavit in terris <W411, f. 107r>
praestante domino nostro Iesu Christo, qui cum deo patre vivit et
regnat in unitate spiritus sancti in saecula saeculorum.
<V1341, f.
66va> IN NOMINE DOMINI
NOSTRI IESU CHRISTI ITEM FIDEI CONFESSIO episcoporum, presbyterorum vel primorum Gothicae gentis, qui infra subscripserunt. Praecipiente autem universo venerabili
concilio atque
iubente, unus episcoporum catholicorum ad episcopos et
religiosos clericos vel maiores natu ex herese Arriana conversos eiusmodi allocutione exorsus est dicens:
Officii nostri cura et
fidelissimi ac gloriosissimi principis admonitione compellimur, diligenter a vestra caritate perquirere, vel
quid damnetis in herese aut quid intra <O93, f. 71ra> sanctam
catholicam credatis
ecclesiam. Nam dicente psalmista dicimus: Incipite domino in confessione, optimum est et vestrae saluti conveniens palam confiteri, quod creditis, et sub auditu universorum anathematizare, quod respuitis. Tunc prorsus <E97, f. 308ra>
optime poteritis
evangelicae atque apostolicae fidei participes fieri, si eandem fidem catholicam ex confessione catholica
incipiatis vel
propria subscriptione firmetis, et sicuti deo iam de bona consensionis cogniti estis conscientia, ita et proximus vos fidei sanctae adstipulatione monstretis. Eo itaque
fiet, ut et
vos Christi esse corporis membra significetis et nostra exiguitas nihil dubium, nihil infidum umquam de vestra suspicetur
fraternitate, dum
patuerit vos pestem perfidiae Arrianae cum omnibus dogmatibus, regulis, officiis, communione,
codicibus praedamnare ac detestandae hereseos exspoliati contagione, innovati quodammodo
intra
ecclesiam dei splendido habitu verae fidei clareatis.
Tunc episcopi omnes una cum
clericis
suis primoresque gentis Gothicae pari consensione dixerunt: Licet hoc,
quod
paternitas atque fraternitas vestra a nobis cupit audire vel fieri, tam
olim conversionis nostrae <V630, f. 134va> tempore
egerimus, quando secuti gloriosissimum dominum nostrum
Recaredum regem hac die ad ecclesiam transivimus et perfidiam Arrianam
cum omnibus
superstitionibus suis anathematizavimus pariterque abiecimus, nunc vero propter caritatem et devotionem, quam vel deo
vel
ecclesiae sanctae catholicae meminimus nos debere, non tantum haec eadem,
quae petitis promptissime agere properamus, sed et, si qua adhuc congrua
fidei
esse prospicitis ac nobis caritate <V1341, f. 66vb>
persuadetis, faciemus. Nos etenim semel rectae fidei amor in eam
devotionem advexit, ut omne, quod nobis verius fraternitate vestra patefacitis, teneamus et libera fateamur confessione.
Omnis ergo, qui fidem et communionem ab Arrio venientem et usque ad nos retentam adhuc tenere desiderat et de tota
cordis
intentione non damnat, anathema sit.
Quicumque filium dei
dominum Iesum
Christum negaverit <W411, f. 107v> a
paterna substantia
sine initio genitum et aequalem patri esse vel consubstantialem,
anathema sit.
Quicumque spiritum sanctum
non credit aut non crediderit a patre et filio procedere,
eumque
non dixerit coaeternum esse patri et filio et coessentialem, <E97, f. 308rb> anathema sit.
Quicumque in patre et filio
et spiritu
sancto et personas non distinguit et unius divinitatis substantiam non
agnoscit, anathema sit.
Quicumque filium dei
dominum nostrum
Iesum Christum et spiritum sanctum esse iuxta deitatem patrem minorem asseruerit et gradibus separaverit creaturamque esse dixerit, anathema sit.
Quicumque patrem et filium
et spiritum
sanctum unius substantiae, omnipotentiae, aeternitatis esse non credit, anathema sit.
Quicumque nescire filium
dei deus, quae pater sciat, dixerit, anathema sit.
Quicumque initium filio dei et spiritui sancto deputaverit,
anathema sit.
Quicumque filium dei
secundum
divinitatem suam visibilem aut passibilem ausus fuerit profiteri,
anathema sit.
Quicumque spiritum sanctum sicut patrem et
filium verum deum et
omnipotentem esse non credit, anathema sit.
Quicumque alibi fidem et
communionem
catholicam praeter ecclesiam, quam Niceni et Constantinopolitani et primi Ephesini et Chalcedonensis concilii <O93, f. 71rb> decreta tenent pariter et
honorant, anathema sit.
Quicumque patrem et filium honore et gloria et divinitate separat et disiungit,
anathema
sit.
Quicumque filium dei et
spiritum sanctum
cum patre non crediderit esse glorificandos et honorandos, anathema sit.
Quicumque non dixerit: Gloria patri et filio et
spiritui sancto,
anathema sit.
Quicumque rebaptizandi
sacrilegium <V630, f. 134vb> opus bonum esse
credit aut crediderit, agere aut egerit, anathema sit.
<V1341, f.
67ra> Quicumque
libellum detestabilem XII anno Leobigildi regis a nobis editum, in quo continetur Romanorum ad heresem
Arrianam transductio et in quo gloria patri per filium
in spiritu
sancto, quo male a nobis instituta continetur, hunc libellum, si quis pro vero habuerit,
anathema sit in aeternum.
Confitemur enim nos ex
heresi Arriana toto corde, tota anima et de tota mente nostra ad ecclesiam catholicam
fuisse conversos. Nulli dubium sit nos nostrosque successores errasse in <E97, f. 308va> herese Arriana et fidem evangelicam atque apostolicam nunc intra ecclesiam catholicam
didicisse. Proinde fidem
sanctam, quam religiosissimus dominus noster patefecit in medio concilii et
manu sua
subscripsit, hanc et nos tenemus, hanc confite<W411, f.
108r>mur
pariter et suscipimus, hanc in populis praedicare atque docere
promittimus.
Haec est vera fides, quam
omnis
ecclesia, dum per totum mundum tenet ecclesia catholica esse, creditur et probatur. Cui haec fides non placet aut non placuerit, sit
anathema
maranatha in adventu domini nostri Iesu Christi.
Qui fidem spernit Niceni
concilii et Constantinopolitani centum quinquaginta episcoporum veramque esse non dixerit, anathema sit.
Qui fidem Ephesini synodi primi et Chalcedonensis non tenet et ea non delectatur, anathema sit.
Qui concilia omnium
orthodoxorum episcoporum consona conciliorum Niceni, Constantinopolitani, primi
Ephesini et Chalcedonensis non recepit, anathema sit.
Proinde damnationem hanc perfidiae communionis
Arrianae et
omnium conciliorum heresem Arrianam foventium cum anathemate eorum propria manu subscripsimus.
Constitutiones vero
sanctorum
conciliorum Niceni, Ephesini vel Chalcedonensis, quas gratissima aure audivimus et consensione nostra veram esse probavimus, de toto corde et de tota anima et de tota mente nostra
subscripsimus, nihil ad cognitionem veritatis lucidius
arbitrantes quam supradictorum conciliorum continent
auctoritates. De
trinitate autem et unitate patris et filii et spiritus
sancti nihil his verius, nihil lucidius umquam potest vel
poterit
<V1341, f. 67rb>
demonstrari, de
mysterio incarnationis unigeniti filii dei pro salute humani generis, quo et vera probatur humanae naturae
sine
peccati constitutione susceptio et permanet incorruptae in eo
divinitatis
plenitudo, dum haec natura utraque non deperit et una fit ex utraque domini nostri Iesu Christi persona,
satis
plane in his conciliis probatur patefieri veritas, quae <O93, f. 71va> a nobis creditur omni remota dubitatione. Qui umquam hanc fidem sanctam depravare, corrumpere, mutare temptaverit aut ab eadem
fide vel communio<V630, f. 135ra>ne
<E97, f.
308vb> catholica, quam nuper sumus deo miserante adepti, se separare vel dissociare voluerit, sit deo et universo mundo crimine infidelitatis in
aeternum
obnoxius. Floreat autem sancta ecclesia catholica per omnem mundum pacatissime et emineat doctrina sanctitate et potestate.
Si qui intra eam fuerint communicaverintque, hi audiant ad dexteram patris positi: Venite, benedicti
patris mei,
percipite regnum, quod vobis paratum est ab origine mundi. Si qui autem <W411, f. 108v> ab ea
recesserint eiusque detraxerint fidei et communionem
respuerint, hi audiant ore divino in die iudicii: Discedite a
me,
maledicti, nescio vos, ite in ignem aeternum, qui paratus est diabolo et angelis eius. Sint ergo damnata in caelo et
in terra,
quaecumque per hanc catholicam fidem damnantur, et sint
accepta in
caelo et in terra, quaecumque per hanc fidem accipiuntur, regnante domino nostro
Iesu
Christo, cui cum patre et spiritu sancto est gloria in
saecula
saeculorum.
INCIPIT FIDES A SANCTO NICENO CONCILIO EDITA.
Credimus in unum deum
patrem
omnipotentem omnium visibilium et invisibilium conditorem et in unum
dominum Iesum Christum filium dei de patre natum unigenitum, hoc est de
substantia patris, deum ex deo, lumen ex lumine, deum verum ex deo
vero, natum non factum, homousion patri, hoc est eiusdem cum patre
substantiae, per quem omnia facta sunt, quae in caelis et quae in
terris, qui propter nos et propter nostram salutem descendit et
incarnatus
est, passus est et resurrexit tertia die, ascendit in caelos, inde
venturus est iudicare vivos et mortuos, et in spiritum
sanctum.
Eos autem, qui dicunt, erat, quando non erat, <V1341, f.
67va> et
antequam nasceretur, non erat, et quia ex nullis exstantibus factus est
aut ex alia substantia vel subsistentia dicunt esse aut convertibilem vel mutabilem
filium dei,
anathematizat catholica et apostolica ecclesia.
ITEM SANCTA FIDES, QUAM
EXPOSUERUNT CL
PATRES IN CONCILIO CONSTANTINOPOLITANO.
Credimus in unum deum
patrem
omnipotentem factorem caeli et terrae, visibilium omnium et
invisibilium conditorem et in unum Iesum Christum filium dei unigenitum, ex patre
natum
ante omnia saecula, deum ex deo, lumen ex lumine, deum verum ex deo
vero, natum non factum, homousion patri, hoc est, eiusdem cum patre
substantiae, <V630, f. 135rb> per quem omnia facta sunt,
quae in
caelis et quae in terris sunt, qui propter nostram salutem descendit et incarnatus est de spiritu sancto et Maria
virgine,
homo factus passus est sub Pontio Pilato, sepultus tertia die resurrexit, ascendit in caelos,
sedet ad dexteram patris, iterum venturus in gloria
iudicare
vivos et mortuos, cuius regni non erit finis, et in spiritum sanctum dominum et vivificatorem ex patre procedentem cum patre et filio
adorandum et
glorificandum, qui locutus est per prophetas, unam catholicam atque apostolicam ecclesiam.
Confitemur unum baptisma in remissionem peccatorum, exspectamus resurrectionem
mortuorum, vitam
futuri saeculi. Amen.
<W411, f.
109r> ITEM TRACTATUS CHALCEDONENSIS CONCILII.
Suffecerat quidem ad
plenissimam pietatis
agnitionem et confirmationem cautissimum hoc salutare divinae gratiae
symbolum. <O93, f. 71vb> De patre enim et filio et
spiritu sancto
doctrinam perfectam edocet et
incarnationem dominicam
fideliter suscipientibus manifestat. Sed quoniam hi, qui
praedicationem veritatis
destruere nituntur,
quasdam propriae
hereseos novitates parturiunt,
quidam enim mysterium pro nobis
actum divinae
dispensationis audent corrumpere
et vocem illam virginei partus
factam ad virginem denegant, alii
temperamentum
confusionemque inducentes
et unam esse naturam
carnis et deitatis insensate componentes, passibilem unigeniti
divinam naturam tali
confessione
<V1341, f. 67vb> prodigiose
divulgant, idcirco omnem adversus veritatem opponendam ab ipsis
machinationem volens
excludere sancta et magna
universalis synodus
antiquam praedicationem immobilem docens, statuit
praecipue trecentorum
decem et octo sanctorum
patrum fidem
incontaminatam manere. Et propter eos, qui
spiritui sancto
adversabantur, CL patrum
paulo posteriori tempore in urbe Constantinopolitana convenientium de
substantia spiritus sancti
traditam doctrinam
corroborat, quam etiam omnibus
insinuaverunt, non quod in
praecedentibus aliquid deesset adicientes,
sed de spiritu sancto
eorundem intellectus adversus eos, qui deitatis dominationem nituntur
adimere scripturarum testimoniis plenius manifestantes. Propter eos
sane, qui
dispensationis mysterium temptant
corrumpere et purum hominem esse, qui
ex sancta virgine natus
est, impudenter divul<V630, f. 135va>gant, beatissimi
quondam Cyrilli
Alexandrinae ecclesiae
sacerdotis synodicas epistolas
tam ad Nestorium
quam ad ceteros per
orientem congruas et sibi consentientes suscepit ad
confutationem quidem
Nestorianae amentiae et ad
interpretationem eorum, qui
religioso zelo
salutaris symboli
capiunt intellectum,
quibus et epistolam sancti ac
beatissimi primae sedis
archiepiscopi Leonis ad Flavianum
scriptam sanctae
recordationis archiepiscopum ad
perimendam Euticetis
malignitatem, quaeque magni Petri
confessioni cordat et communem quandam
paginam exsistentem contra
eos, qui recte non glorificant ad confirmationem catholicae religionis evidenter
subiunxit. Nam eos,
qui in duos filios
dispensationis dominicae mysterium scindere moliuntur, exsecratur et
eos, qui passibilem divinitatem unigeniti filii dei audent asserere, de
concilio sacerdotum repellit, et eos,
qui in duabus naturis
Christi <W411, f.
109v> temperamentum vel
confusionem
argumentantur, adversatur, et qui
caelestem aut
alterius cuiusque substantiae exsistere
formam servi, quam pro
nobis assumpsit, insaniendo asserunt, procul
abicit, et eos,
qui duas quidem ante
adunationem naturas domini
delirant, unam vero post
adunationem confingunt,
anathema facit.
Consentientes igitur sanctis patribus unum eundemque filium confiteri
dominum nostrum Iesum Christum consona
voce pariter edocemur,
<V1341, f. 68ra> perfectum eundem in unitate, deum verum
et hominem verum
eundem ex anima rationali et corpore, secundum divinitatem unius cum
patre naturae, secundum
humanitatem eundem unius naturae, per omnia
similem nobis absque
peccato, ante saecula quidem ex patre
natum secundum
divinitatem, in novissimis vero
diebus eundem propter nos et propter salutem nostram ex Maria virgine
dei genetrice secundum humanitatem unum eundemque Christum filium
dominum unigenitum in duabus naturis
inconfuse,
immutabiliter, indivise,
inseparabiliter cognos<O93, f. 72ra>cendo, in nullo
naturarum
differentias propter unitatem perimendas, magis autem salva utriusque
naturae proprietate et in una coeunte persona unoque statu concurrente,
non in duabus personis partiendum vel
dividendum, sed unum eundemque filium
unigenitum deum verum
dominum Iesum Christum, sicut ab exordio prophetae
de eo, et ipse nos
erudivit, et patrem nobis
tra<V630, f.
135vb>didit symbolum. His itaque cum
omni subtilitate
et diligentia a nobis
ordinatis, statuit
sancta et universalis
synodus aliam fidem nulli licere proferre et scribere
aut edere aut separare
aut docere aliter. Qui autem audent exponere
aliam fidem aut proferre
aut docere aut tradere alium symbolum volentibus converti ad
scientiam veritatis ex gentibus
vel Iudaeis vel
hereticis
quibuscumque, si quidem episcopi aut clerici fuerint, alienos esse
episcopos ab
episcopatu et clericos a clero
praecipimus, si vero
monachi aut laici
fuerint, anathemate feriantur.
Anastasius in Christi nomine episcopus anathematizans heresim Arriani dogmatis superius damnatam fidem hanc sanctam catholicam, quam in ecclesia catholica veniens credidi, manu mea de toto
corde
subscripsi. Murila in Christi nomine episcopus anathematizans heresim Arriani dogmatis, superius damnatam fidem hanc sanctam catholicam, quam in
ecclesia
catholica veniens credidi, manu mea de toto corde subscripsi. Vuiliscus in Christi nomine episcopus anathematizans
<W411, f.
110r> heresim Arriani dogmatis superius damnatam fidem hanc sanctam catholicam, quam in ecclesia catholica veniens credidi,
manu mea de
toto corde subscripsi. Sumnila
in Christi
nomine civitatis Vesensis episcopus anat<V1341, f. 68rb>hematizans
heresim Arriani dogmatis superius damnatam fidem hanc sanctam catholicam, quam in
ecclesia
catholica veniens credidi, manu mea de toto corde subscripsi. Gardingus
in Christi nomine civitatis Tudensis episcopus anathematizans heresim Arriani dogmatis superius damnatam fidem hanc sanctam catholicam, quam in ecclesia catholica veniens credidi,
manu mea de
toto corde subscripsi. Beccila in Christi nomine civitatis Lucensis episcopus
anathematizans heresim Arriani dogmatis <E97, f. 309ra> superius damnatam fidem hanc sanctam catholicam, quam in
ecclesia
catholica veniens credidi, manu mea de toto corde subscripsi. Arbitrus
in Christi nomine civitatis Portucalensis episcopus anathematizans heresim Arriani dogmatis superius damnatam fidem hanc sanctam catholicam, quam in
ecclesia
catholica veniens credidi, manu mea de toto corde subscripsi. Fruisclus in Christi nomine civitatis Dertosanae episcopus anathematizans heresim Arriani dogmatis superius damnatam fidem hanc sanctam catholicam, quam in ecclesia catholica veniens
credidi,
manu mea de toto corde subscripsi. Similiter et reliqui presbyteri
<V630, f. 136ra> et diacones ex heresi Arriana conversi subscripserunt. Signum Gussini viri illustris proceris. Fonsa vir illuster anathematizans subscripsi.
Afrila
vir illuster anathematizans subscripsi. Abila vir illuster
anathematizans subscripsi. Elavi vir illuster anathematizans subscripsi.
Similiter et
omnes seniores Gothorum subscripserunt.
Post confessionem igitur et
subscriptionem omnium episcoporum et totius gentis Gothicae seniorum gloriosissimus domnus noster Recaredus rex pro reparandis simul et confirmandis disciplinae ecclesiasticae moribus dei sacerdotes taliter affectus est dicens:
Regia cura usque in eum
modum protendi debet et dirigi, quo<O93, f.
72rb>adusque plenam constiterit aetatis et scientiae capere rationem. Nam
sicut in rebus
humanis gloriosius eminet potestas regia, ita et prospiciendae commoditati comprovincialium maior debet esse
<V1341, f. 68va>
et providentia. Ac nunc, beatissimi sacerdotes, non in eis
tantummodo rebus
diffundimus sollertiam nostram, quibus populi sub nostro regimine positi pacatissime gubernentur et vivant, sed etiam <W411, f.
110v> in adiutorio
Christi extendimus nos ad ea, quae sunt caelestia cogitare et quae
populos fideles
efficiant, satagimus non nescire. Ceterum si totis nitendum est viribus humanis
moribus modum ponere et insolentium rabiem regia potestate refrenare, si quieti et paci propagandae opem debemus impendere, <E97, f.
309rb> multo
magis est adhibenda sollicitudo desiderare et cogitare divina. Inhiare sublimia et ab errore retractis populis veritatem eis
serenae lucis ostendere, sic enim agit, qui multiplici bono se a deo remunerari confidit , sic enim audit, qui super id, quod ei committitur, auget, dum illi dicitur: Quicquid supererogaveris,
ego, cum
rediero, reddam tibi. Ergo quia iam fidei nostrae et confessionis formam plena serie vestra beatitudo recensuit simul et sacerdotum nostrorumque procerum fides
atque
confessio sanctitati vestrae perpatuit, hoc adhuc necessarium pro firmitate catholicae fidei nostra deo supplex instituere decrevit auctoritas, ut
propter
roborandam gentis nostrae novellam conversionem omnes Spaniarum et Galliae ecclesiae hanc regulam servent, omni sacrificii tempore ante communicationem corporis Christi vel sanguinis iuxta orientalium partium morem unanimiter clara voce sacratissimum fidei
recenseant
symbolum, ut primum populi, quam credulitatem teneant, fateantur et sic corda fide purificata ad Christi corpus et
sangui<V630, f.
136rb>nem percipiendum exhibeant. Dum enim constitutio haec fuerit perenniter
conservata in dei ecclesia et fidelium ex solido corroboratur credulitas et perfidia infidelium confutata ad id, quod repetitum saepius recognoscit, facillime inclinatur nec se quisquam iam de ignorantia
fidei
excusabit a culpa, quando universorum ore cognoscit, quid catholica teneat et credat ecclesia. Omnibus ergo capitulis, quae adhuc per vestram sanctitatem regulis
ecclesiasticis
adicienda sunt, hoc pro fidei sanctae reverentia et firmitate proponite, quod de proferendo symbolo nostra deo docente decrevit serenitas. De cetero autem prohibendis insolentium moribus mea vobis consentiente <V1341, f.
68vb> clementia
sententiis terminate districtioribus et firma disciplina, quae
facienda non
sunt, prohibete et, quae fieri debent, immobili constitutione firmate.
INCIPIUNT CAPITULA, QUAE IN DEI NOMINE SANCTA SYNODUS IN TOLETANA URBE CONSTITUIT.
I Ut conciliorum statuta et praesulum Romanorum decreta
custodiantur.
II Ut in omnibus ecclesiis
die dominica symbolum recitetur.
<E97, f.
309va> III Ut ne quis
extra necessitatem rem ecclesiae alienet.
IIII Ut liceat episcopo
unam ex parrochiis basilicam monasterium facere.
V Ut sacerdotes et levitae cum uxoribus suis vivant.
VI Ut servus ecclesiae ab episcopo manu<W411,
f.
111r>missus a patrocinio ecclesiae nunquam recedat, et ut
liberti aliorum ab episcopo defendantur.
VII Ut ad mensam episcopi scripturae divinae
legantur.
VIII Ut clerici de familia fisci a principe non donantur.
VIIII Ut ecclesiae Arrianorum ad catholicum episcopum, in cuius
diocesi
sunt, pertineant.
<O93, f.
72va> X Ut viduis pro castitate violentiam nullus inferat et ut
mulier
invita virum non ducat.
XI Ut potens poenitentiam agat.
XII De his, qui
poenitentiam poscunt, si
vir est, prius tondatur, si femina prius habitum mutet.
XIII Ut clerici, qui saeculares iudices
appetunt, excommunicentur.
XIIII De Iudaeis.
XV Ut servi fisci, qui ecclesias construunt,
dotem faciant.
XVI Ut episcopi cum
iudicibus idola
destruant, et ut domini idolatriam servis prohibeant.
XVII Ut episcopi cum iudicibus necatores
filiorum acriori disciplina
corripiant.
XVIII Ut semel in anno
synodus fiat et
iudices et actores fisci praesentes sint.
XVIIII Ut ecclesia cum
rebus eius ad episcopi ordinationem pertineant.
XX Ut episcopus angarias vel indictiones in
diocesi non imponat.
XXI Ut non liceat iudicibus clericos vel servos
ecclesiae in
suis angariis occupare.
XXII Ut religiosorum corpora psallendo tantum deducantur et ut in sanctorum nataliciis ballimathiae
prohibeantur.
<V1341, f.
69ra> I Post damnationem heresis Arrianae et fidei sanctae catholicae expositionem hoc
sanctum
praecepit concilium, ut, quia a nonnullis vel heresis vel gentilitatis necessitate per
Spaniarum ecclesias canonicus praetermissus est ordo, dum et licentia
abundaret transgrediendi et disciplinae optio negaretur,
dum omnis excessus heresis probaretur patrocinio et abundantia mali temporis procul et districtio disciplinae, at nunc pace ecclesiae Christi misericordia
reparata omne,
quod priscorum canonum auctoritas prohibet, sit resurgente
disciplina
inhibitum, et agatur <E97, f. 309vb> omne, quod praecepit. Permaneant in suo vigore conciliorum omnium constituta
simul et
synodicae sanctorum praesulum Romanorum epistolae. Nullus deinceps ad
promerendos
honores ecclesiasticos contra canonum aspiret indignus. Nihil ex hoc fiat, quod sancti patres spiritu dei
pleni
sanxerunt debere non fieri, et qui praesumpserit, severitate priorum canonum distringatur.
II Pro reverentia sanctissimae fidei et propter corroborandas hominum invalidas mentes consulto piissimi et gloriosissimi Recaredi regis constituit synodus, ut per omnes ecclesias Spaniae et Galliae vel Galliciae secundum formam orientalium ecclesiarum
concilii
Constantinopolitani, hoc est centum quinquaginta episcoporum symbolum
fidei recitetur et, priusquam dominica dicatur oratio, voce clara praedicetur populo, quo et fides vera manifesta sit et testimonium habeat et ad Christi corpus et
sanguinem
<W411, f. 111v> praelibandum pectora populorum fide purificata accedant.
III Haec sancta synodus
nulli
episcoporum licentiam tribuit res alienare ecclesiae, quoniam et
antiquioribus
canonibus hoc prohibetur. Si quid vero, quod utilitatem non gravet ecclesiae, pro suffragio monachorum vel
ecclesiis ad suam parrochiam pertinentium dederint,
firmum maneat. Peregrinorum vel clericorum et egenorum
necessitati salvo iure <V630, f. 136vb>
ecclesiae praestare permittuntur pro tempore, quae potuerint.
IIII <O93, f.
72vb> Si episcopus unam de parrochitanis ecclesiis suis monasterium dicare voluerit, ut in ea monachorum <V1341, f. 69rb>
regulariter
congregatio vivat, hoc de consensu concilii sui habeat licentiam faciendi. Qui etiam, si de rebus
ecclesiae pro
eorum substantia aliquid, quo detrimentum ecclesiae non exhibeat, eidem loco donaverit, sit stabile. Rei enim bonae statuendum sanctum concilium dat consensum.
V Compertum est a sancto concilio episcopos, presbyteros et
diaconos
venientes ex heresi carnali adhuc desiderio uxoribus copulari. Ne
ergo de
cetero fiat, hoc praecipitur, quod et prioribus canonibus continetur, ut non liceat eis vivere libidinosa
societate, sed
manente inter eos <E97, f. 310ra> fide coniugali communem utilitatem habeant et non sub uno
conclavi
maneant, vel certe si suffragatur virtus in aliam domum suam uxorem faciat habitare, ut castitas apud deum et apud
homines
habeat testimonium bonum. Si qui vero post hanc conventionem obscene cum uxore
elegerit vivere, ut neglecto ita habeatur. Qui vero semper sub canone
ecclesiastico
iacuerunt, si contra veterum imperata in suis cellulis mulierum, quae
infamiae suspicionem possunt ignorare, consortium habuerint, illi canonice quidem distringantur, mulieres vero ab episcopis venundatae, pretium ipsum pauperibus erogetur.
VI De libertis autem hoc praecepit sancta synodus, ut, si qui
presbyteri vel
diaconi ab episcopis facti sunt, secundum modum, quo canones antiqui dant licentiam, sint liberi,
et tamen a patrocinio ecclesiae tam ipsi quam ab eis
progeniti
non recedant. Ab aliis quoque libertati traditi et ecclesiis commendati patrocinio episcopi colligantur, et ne cuiquam donentur a principe, hoc episcopus postulet.
VII Pro reverentia dei et sacerdotum id universa constituit synodus, ut, quia solent crebro mensis otiosae fabulae
interponi, in omni
sacerdotali convivio lectio scripturarum divinarum misceatur. Per hoc
enim et animae aedificantur ad bonum et fabulae non necessariae
prohibentur.
VIII Iubente autem atque
consentiente
domino Recaredo rege id praecepit sacerdotale
concilium, ut clericos ex familia fisci nullus audeat a
principe
<W411, f. 112r> donatos expetere, sed traditos capitis sui tributum <V1341, f. 69va> ecclesiae dei,
cui sunt alligati, usque dum vivunt, regulariter administrent.
VIIII Decreto huius concilii hoc statuitur, ut ecclesiae, quae fuerunt in heresi Arriana, nunc autem sunt <V630, f.
137ra>
catholicae, ad eos episcopos cum suis rebus pertineant, ad quos parrochiae ipsae, in quibus ecclesiae ipsae fundatae sunt, pertinere videntur.
X Pro consulto castitatis, quod maxime hortamento concilii proficere debeat, annuente glorioso domino nostro Recaredo rege, hoc sanctum affirmat concilium, ut viduae, quibus placuerit, teneant castitatem et nulla vidua ad <E97, f. 310rb>
nuptias intrandas venire cogatur. Quod si, priusquam profiteantur continentiam, nubere elegerint, illis nubant,
quos
propria voluntate voluerint habere maritos. Similis condicio et de virginibus
habeatur, nec extra voluntatem parentum vel suam cogantur maritos accipere.
Si quis
vero propositum castitatis viduae vel virginis impedierit, a sancta
communione et a liminibus ecclesiae habeatur extraneus.
XI Quoniam comperimus per
quasdam
Spaniarum ecclesias non secundum canonem, sed fidissime pro suis peccatis homines agere poenitentiam,
et, quoties peccare libuerit, toties a presbyteris se reconciliari expostulent. Et ideo pro coercenda tam exsecrabili praesumptione, id a sancto concilio iubetur, ut secundum formam
canonum antiquorum detur poenitentia, <O93, f.
73ra> hoc
est, ut prius eum, quem sui poenitet facti a communione suspensum
faciat inter
reliquos poenitentes ad manus impositionem crebro recurrere. Expleto autem satisfactionis
tempore,
sicuti sacerdotalis contemplatio probaverit, eum communioni restituat. Hi vero, qui ad propria vitia vel infra poenitentiae tempus vel post
reconciliationem relabuntur, secundum priorum canonum severitate damnentur.
XII Quicumque ab episcopo
vel presbytero
sanus vel infirmus poenitentiam postulat, id ante omnia episcopus observet et presbyter, ut, si vir est sive sanus sive
infirmus,
prius eum tondat aut in cinere et cilicio habitum mutare faciat et
sic
poenitentiam ei tradat. Si vero <V1341, f.
69vb> mulier fuerit,
non accipiat poenitentiam, nisi prius aut velata fuerit aut mutaverit habitum. Saepius enim laicis vel feminis tribuendo desidiose poenitentiam ad
lamentanda
rursum facinora post acceptam poenitentiam relabuntur.
XIII Inolita praesumptio usque adeo illicitis ausibus
aditum
patefecit, ut clerici conclericos suos relicto pontifice suo ad iudicia publica
pertrahant. Proinde
statuimus, ut hoc de cetero non praesumatur. Si quis hoc praesumpserit facere, conventus et causam perdat et a communione efficiatur
extraneus.
<W411, f.
112v> XIIII <V630, f. 137rb>
Noster hoc canonibus inserendum <E97, f. 310va> praecepit, ut
Iudaeis non liceat
christianas habere uxores vel concubinas neque mancipium
christianum
in usus proprios comparare, sed et filii, qui ex tali coniugio nati sunt, assumendos
esse ad
baptismum. Nulla officia publica eis iniungantur, per quae eis occasio tribuatur poenam christianis
inferre. Si qui
vero christiani ab eis iudaismo ritu sunt maculati vel etiam circumcisi non reddito
pretio ad
libertatem et religionem redeant christianam.
XV Si qui ex servis fiscalibus fortasse ecclesias
construxerint easque de sua paupertate dotaverint, hoc procuret episcopus prece sua auctoritate confirmari.
XVI Quoniam pene per omnem Spaniam sive Galliam idolatriae sacrilegium inolevit, hoc cum consensu gloriosissimi
principis
sancta synodus ordinavit, ut omnis sacerdos in loco suo una cum iudice territorii sacrilegium memoratum studiose perquirat et exterminari inventum non differat. Omnes vero, qui
ad talem errorem concurrunt, sine discrimine, qua potuerint animadversione, coerceant. Quod si neglexerint, sciant se
utrique
excommunicationis periculum esse subituros. Si
qui vero domini exstirpare hoc malum de possessione sua neglexerint vel familiae prohibere noluerint, ab episcopo
et ipsi a
communione pellantur.
XVII Dum multae querelae ad aures sancti concilii deferrentur, inter cetera tantae
crudelitatis est opus nuntiatum, quantum consedentium aures sacer<V1341, f. 70ra>dotum
non possunt sustinere, ut in quibusdam Spaniae partibus filios suos parentes interimant fornicatione avidi, pietatis alieni. Quibus si taedium est filios numerosius agere, prius se ipsos debent castigare a fornicatione. Nam dum causa
propagandae
prolis sortiantur coniugia, parricidio et fornicatione tenentur obnoxii,
qui filios necando proprios docent se non pro filiis, sed
pro
libidine uxores duxisse. Proinde tantum nefas ad cognitionem
gloriosissimi domini nostri Recaredi regis perlatum est, cuius
gloria dignata
est iudicibus earundem partium imperare, ut amovendum tantum facinus diligenter cum sacerdote procurent et habita severitate prohibeant. Ergo et
sacerdotes
locorum eorundem, in quibus sceleris huius immanitas
<E97, f.
310vb> peragitur, sancta synodus praecipiendo convenit, ut idem scelus cum iudice <V630, f.
137va> curiosius
quaerunt et sine capitali <O93, f. 73rb>
vindicta acriori
disciplina prohibeant.
XVIII Praecipit haec sancta et universalis synodus, ut stante
priorum
auctoritate canonum, quae bis in anno praecepit congregari concilia consulta itineris longitudine et paupertate ecclesiarum Spaniae, semel in anno in loco, quem metropoli<W411, f.
113r>tanus elegerit,
episcopi congregentur. Iudices vero locorum vel actores fiscalium patrimoniorum ex decreto domini
nostri simul cum sacerdotum concilio autumnali tempore die Kal. Novembr. in
unum conveniant, ut discant, quam pie et iuste cum populis
agere
debeant, ne in angariis aut in operationibus superfluis sive privatum onerent sive fiscalem gravent. Sint etenim perspectores episcopi secundum regiam monitionem, qualiter iudices cum populis agant, ut ipsos
praemonitos corrigant aut insolentias eorum auribus principum innotescant. Quod si
correptos emendare nequiverint, et ab ecclesia et a communione suspendant. A sacerdote vero et senioribus
deliberetur, quid per provincias in suo detrimento praestare debeant iudices, si ad concilium non venerint. Concilium autem
non
solvatur, nisi locum prius elegerint, quo succedenti tempore iterum ad concilium veniatur, ut iam non necesse habeat <V1341, f.
70rb> metropolitanus
episcopus pro congregando concilio litteras destinare, si in priori concilio tempus omnibus denuntiatur et locus.
XVIIII Si quidem contra omnem auctoritatem ecclesias, quas aedificaverint, postulant
consecrari, ut
dotem, quam eidem ecclesiae contulerint, censeant ad episcopi
ordinationem
non pertinere, quod factum est taliter in praeterito, corrigatur et in futuro, ne fiat, prohibetur. Sed omnia secundum constitutionem antiquam ad
episcopi
ordinationem et potestatem pertineant.
XX Quia cognovimus episcopos per parrochias suas non
sacerdotaliter, sed crudeliter desaevire, et dum scriptum
sit: Forma
estote gregi non ut dominantes in clero, exactionesque diocesis suae vel damna infligant. Ideoque censemus <E97, f. 311ra> excepto, quod veterum constitutiones a parrochiis habere
iubent episcopos, ut alia illis, quae hucusque praesumpta sunt,
denegentur,
hoc est neque in angariis presbyteris aut diacones neque in aliquibus fatigent indictionibus, ne videamur in ecclesia dei exactores
<V630, f.
137vb> potius quam dei pontifices nominari. Hi vero clerici tam vocales, quam diocesani, qui se ab episcopo gravare cognoverint, querelas suas ad metropolitanum deferre non differant, ut metropolitanus non moretur eiusmodi
praesumptiones
coercere.
XXI Ecclesiarum servos et episcoporum vel omnium clericorum a
iudicibus
vel actoribus publicis in diversis angariis fatigari dolemus. Propter quod omne concilium a pietate
gloriosissimi
domini nostri poposcit, ut tales deinceps ausus inhibeat, sed servi suprascriptorum officiorum in eorum usibus vel ecclesiae
laborent. Si
qui vero iudicum aut actorum clericum aut servum clerici vel ecclesiae in
publicis ac
privatis negotiis occupare voluerit, a communione ecclesiastica, <W411, f.
113v> cui
impedimentum facit, efficiatur extraneus.
XXII Qui divina vocatione ab hac vita recedunt, cum
psalmis
tantummodo et psallentium vocibus debere ad sepulchra deferri. Nam
funeris precamen, quod vulgo defunctis cantari solet vel pectoribus se aut proximos aut familias cedere omnino prohibemus. Sufficiat autem, quod in spe resurrectionis christianorum corporibus
famulatum divinorum impenditur canticorum. Prohibet
enim nos
apostolus sanctus <V1341, f. 70va> lugere
defunctos <O93, f.
73va> dicens: De dormientibus autem nolo vos contristari, sicut
et
ceteri, qui spem non habent. Et dominus non flevit Lazarum mortuum, sed
ad huius vitae aerumnas ploravit resuscitandum. Si enim potest hoc episcopus, omnes christianos prohibere agere non moretur.
Religiosis tamen omnino aliter fieri non debere censemus.
Sic enim
christianorum per omnem mundum humari oportet corpora defunctorum.
XXIII Irreligiosa consuetudo est, quam vulgus per sanctorum solemnitates agere
consuevit.
Populi, qui debent officia divina attendere, saltationibus turpibus invigilant cantica non solum mala canentes, sed et religiosorum officiis perstrepentes. Hoc
etenim, ut ab omni Spania <E97, f. 311ra> depellatur, sacerdotum et iudicum a concilio sancto curae committitur.
INCIPIT EDICTUM REGIS IN CONFIRMATIONE CONCILII.
Gloriosissimus dominus Recaredus rex universorum sub regimine nostrae potestatis consistentium amatores vestri divina faciens veritas nostris principaliter
sensibus
inspiravit, ut causa instaurandae fidei ac disciplinae ecclesiasticae episcopus omnes Hispaniae nostro praesentari culmini iuberemus. Praecedente autem diligenti et cauta deliberatione, sive quae ad fidem conveniant seu quae ad morum correctionem respiciunt, <V630, f. 138ra>
sensus maturitate et intelligentiae gravitate constant esse digesta. Nostra proinde auctoritas hac omnibus hominibus ad regnum nostrum pertinentibus iubet, ut, si qua definita sunt in hoc sancto concilio acto in urbe Toletana anno regni nostri feliciter quarto,
nulli
contemnere liceat, nullus praeterire praesumat. Capitula enim, quae sensibus nostris placita et disciplinae
congrua a
praesenti conscripta sunt synodo, in omni auctoritate
sive
clericorum sive quorumcumque omnium observentur et maneant, id est: de
observatione
priorum canonum; de symbolo proferendo a populis in ecclesia; de
episcopis, ut eis non liceat rem alienare ecclesiae; ut episcopo liceat
unam de parrochitanis ecclesiis monasterium facere; ut episcopis et presbyteris et diaconibus ex heresi conversis iam non liceat misceri uxoribus, <V1341, f.
70vb> vel quod
hi, qui semper catholici fuerint, in cellu<W411, f. 114r>lis suis
cum mulieribus
extraneis non morentur; quod liberti ab episcopis vel aliis facti et ecclesiis commendati permanere debeant liberi; quod
lectio in
omnibus sacerdotalibus mensis legi debeat; quod clericos ex familiis
fisci nostri nullus umquam a rege postulet, et qui acceperit, irrita talis donatio maneat; de ecclesiis ab heresi translatis ad episcopos, in quorum sunt parrochiis, pertineant; de
viduis, quod, quae voluerint, continentiam teneant, et quae nubere
elegerint, quibus voluerint, nubant, aeque de virginibus; quod poenitentes secundum modum
canonum
antiquorum debeant agere <E97, f. 311va> poenitentiam;
quod qui voluerint poenitentiam agere prius
tondantur aut habitum mutent; quod non liceat Iudaeis
ducere de christianis uxores vel concubinas sive
comparare
mancipia christiana et iudaizare non liceat vel publica officia
peragere; quod manere debeat firmum, si servi fisci nostri ecclesias
fecerint easque de peculio suo dotaverint; quod idolatriae cultum a sacerdotibus vel iudicibus exquirenda sit atque exterminanda; quod quae filium suum necaverint, a sacerdotibus vel a iudicibus distringantur; quod semel in anno ad
concilium
sacerdotes et iudices atque actores patrimonii nostri debeant
convenire; quod ecclesiarum omnium causa ad episcopi ordinationem pertinere debeat;
quod
sacerdotes moderanter agere debeant per parrochias; quod servi ecclesiae sive clericorum non
debeant a
iudicibus vel nostris actoribus in aliqua angaria fatigari; quod religiosorum corpora cum hymnis et canticis tantum
deferenda sint ad sepulchra; quod balmathiae et turpia cantica prohibenda sunt a sanctorum sollemniis.
Has omnes constitutiones
ecclesiasticas,
quas summatim breviterque per<V630, f. 138rb>strinximus, sicut plenius in canone continentur, manere
perenni stabilitate sancimus. Si quis ergo clericus
aut laicus
<O93, f. 73vb> harum sanctionum oboediens esse noluerit, si episcopus,
presbyter,
diaconus aut clericus fuerit, ab omni concilio excommunicationi subiaceat, si vero laicus fuerit et honestioris loci persona est, me<V1341, f. 71ra>dietatem facultatum suarum amittat fisci viribus profuturam. Si vero minoris loci persona est, amissione rerum suarum multatus in exilium deputetur.
Flavius Recaredus rex hanc
deliberationem, quam cum sancta definimus synodo, confirmans subscripsi. Masona in
Christi nomine
ecclesiae catholicae Emeretensis metropolitanus episcopus provinciae
Lusitani eis constitutionibus quibus in urbe Toletana interfui, manu mea subscripsi. Similiter
et alii episcopi subscripserunt, id est LXVIII.
O93, f. 73vb;
V630, f. 138rb; W411, f. 114r; V1341, f. 71ra;
E97, f. 311va
©
2004-2006
Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der
GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten,
vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors
und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder
verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten.
Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License
unter dem Menüpunkt Lizenz.
Zuletzt
geändert am 17.1.2006
|