[Home]
[Überblick]
Handschriftenverzeichnis

Handschriftenbeschreibungen
[Text]
[Übersetzungen]
[Capitula Angilramni]
[Collectio Danieliana]
[Lizenz]
[Kontakt]
[Links]
[Impressum]
[Inhalt]

Projekt Pseudoisidor

Pseudoisidor

Capitula Angilramni

Collectio Danieliana

Pseudoisidor Teil I

Pseudoisidor Teil II

Pseudoisidor Teil III

2. Konzil von Toledo

Inhaltsverzeichnis

4. Konzil von Toledo

Die Auflösung der Handschriftensiglen und Hinweise zur Edition finden Sie hier.

3. Konzil von Toledo

O93, f. 69va; V630, f. 132rb; W411, f. 103r; V1341, f. 64rb; E97, f. 305va

XXXVIII1 INCIPIT2 TOLETANA SYNODUS3 TERTIA XX4 DUORUM EPISCOPORUM IN QUA ARRIATIA5 HERESIS IN SPANIA6 CONDEMNATUR.

IN NOMINE DOMINI NOSTRI IESU CHRISTI <W411, f. 103v> anno regnante quarto gloriosissimo atque piissimo7 et deo fidelissimo domno8 Recaredo rege, die VIII Id. Maiar. era DCXXVII haec sancta synodus <V630, f. 132va> habita est in civitate9 regia10 Toletana ab episcopis totius Spaniae11 vel Galliae12, <V1341, f. 64va> qui infra scripti13 sunt.

<E97, f. 305vb> Cum pro fidei suae sinceritate14 idem15 gloriosissimus princeps omnes regiminis16 suae17 pontifices in unum convenire mandasset, ut tam de eius conversione quam de gentis Gothorum innovatione in domino exultarent et divinae dignationi pro tanto18 munere gratias agerent19, memoratus20 sanctissimus21 princeps sic venerandum concilium alloquitur dicens:

Non incognitum reor22 23 esse vobis24, reverentissimi25 sacerdotes, quod propter instaurandam disciplinae ecclesiasticae26 formam ad nostrae27 vos serenitatis praesentiam evocaverim28, et quia29 recursis30 retro temporibus heresis imminens in tota ecclesia catholica agere synodica negotia denegabat, deus, cui placuit per nos eiusdem heresis obicem31 depellere, admonuit instituta de more ecclesiastico32 reparare. Ergo sit vobis iocunditatis, sit33 gaudii34, quod mos canonicus prospectu, dum35 per nostram gloriam ad paternos <O93, f. 69vb> reducitur terminos. Prius tamen admoneo36 pariter et exhortor37 ieiuniis vos et vigiliis atque orationibus operam38 dare, ut ordo canonicus, quem a sacerdotalibus sensibus detraxerat longa ac diurna oblivio, quam39 aetas nostra se nescire fatetur, divino vobis40 rursus dono patefiat.

Ad haec autem gratias deo agentes41 et religiosissimo42 principi universo concilio43 in laudibus acclamante, triduanum est exinde praedicatum ieiunium.

Sed cum die octavo44 Id.45 Maiar. in unum coetum dei sacerdotes adessent et oratione praemissa unusquisque sacerdotum competenti loco resedisset46, ecce in medio eorum adfuit serenissimus princeps seque cum dei sacerdotibus orationi communicans47, divino48 deinceps flumine49 plenus sic alloquendum exorsus est dicens:

Non credimus vestram latere sanctitatem, quanto tempore in errore Arrianorum laborasset Spania50 et non multos51 post discessum genitoris nostri dies, quibus nos vestra beatitudo fidei sanctae catholicae cognovit esse sociatos, credimus generaliter magnum et52 aeternum gaudium habuisse, et ideo, venerandi patres, <E97, f. 306ra> ad hanc vos peragendam53 congregavimus54 synodum, ut de hominibus55 nuper advenientibus ad Christum ipsi56 aeternas domino gratias deferatis. Quicquid vero verbis apud sacerdotium vestrum <V1341, f. 64vb> nobis agendum erat de fide atque spe57 nostra, quam gerimus, in hoc tomo58 <V630, f. 132vb> conscripta59 atque allegata60 innotescimus61. Relegatur enim62 in medio vestri et in iudicio synodali examinata63 per omne64 succiduum tempus gloria nostra <W411, f. 104r> eiusdem fidei testimonio decorata clarescat.

Susceptus65 est autem ab omnibus dei sacerdotibus offerente rege sacrosanctae fidei tomus66 et pronuntiante notario clara voce recensitus67 est:

Quamvis deus omnipotens pro utilitatibus populorum regni nobis68 culmen subire tribuerit et moderamen gentium non paucarum regiae nostrae curae69 commiserit, meminimus70 tamen nos mortalium condicione perstringi71 nec72 posse felicitatem futurae beatitudinis aliter promereri, nisi nos cultui73 verae fidei reputemus74 et conditori nostro salutis75 confessione, quo76 dignus77 ipse est, placeamus. Pro qua re quanto subditorum gloria regali extollimus78, tanto providi79 esse debemus in his, quae a80 deo sunt vel nostram spem agere vel gentibus nobis a deo creditis consulere. Ceterum quid pro81 tantis beneficiorum collationibus omnipotentiae82 divinae valemus tribuere, quando omnia ipsius sint et bonorum nostrorum nihil egeat, nisi ut in eum sic tota devotione credamus, quemadmodum per scripturas sacras se ipse intellegi voluit et credi83 praecepit, id est84, ut confiteamur esse patrem, qui genuerit ex sua substantia filium sibi coaequalem85 et coaeternum86, non tamen, ut ipse idem87 natus ingenitus88, sed persona alius sit pater89, qui genuit90, alius sit filius, qui fuerit generatus, unius tamen uterque substantiae in91 divinitate subsistat92. Spiritusque93 sanctus confitendus a nobis et praedicandus94 est a patre et filio procedere, et cum patre et filio unius95 esse substantiae. Tertiam96 vero97 in trinitate spiritus sancti <E97, f. 306rb> esse personam, qui tamen communionem habet98 cum patre et filio in99 divinitatis essentia100. Haec enim sancta trinitas unus est deus, pater et filius et spiritus sanctus, cuius101 bonitate hominis, licet bona sit condita creatura102, per assumptam103 tamen a filio humani habitus formam a damnata104 progenie reformamur ad beatitudinem pristinam. Sed105 sicut verae salutis indicium est trinitatem in unitate et unitatem <V1341, f. 65ra> in trinitate sentiri106, ita erit consummata iustitia107, si108 eandem109 intra universalem ecclesiam teneamus et apostolicam unitatem110 in apostolico positi fundamento servemus. Vos tamen dei sacerdotes meminisse oportet, quanta111 hucusque ecclesia dei catholica per Spanias112 aversae113 partis molestiis114 laboraverit, dum et catholici115 con<V630, f. 133r>stanter fidei suae116 tenerent ac defenderent veritatem, et heretici117 pertinaciori animosita<O93, f. 70ra>ti118 propriae niterentur perfidiae119. Me quoque, ut res120 ipsa conspicit121, calore122 fidei accensum in hoc123 dominus excitavit, ut depulsa obstinatione124 infidelitatis et discordiae submoto furore <W411, f. 104v> populum, qui sub nomine religionis125 famulabatur errori, ad agnitionem fidei et ecclesiae catholicae consortium126 revocarem127. Adest enim omnis gens Gothorum inclita et fere omnium gentium genuina virilitate opinata128, quae licet suorum pravitate doctorum a129 fide hactenus vel unitate ecclesiae fuerit catholicae segregata, toto nunc tamen130 in131 132 eo assensus133 concordans eius ecclesiae communioni participatur134, quae diversarum gentium multitudinem materno135 in sinu136 suscipit et caritatis uberibus137 nutrit, de qua propheta canente dicitur: Domus mea domus orationis vocabitur omnibus gentibus. Nec enim sola Gothorum conversio138 ad cumulum nostrae mercedis accessit, quin139 immo et Suevorum gentis infinita multitudo, quam praesidio caelesti nostro regno subiecimus. Alieno140 licet vitio141 142 in heresim deductam143 nostro tamen ad veritatis originem studio revocavimus144. Proinde, sanctissimi patres, has145 nobilissimas gentes, quae lucris per nos dominicis applicatae sunt, quasi sanctum et placabile sacrificium per vestras146 manus aeterno deo offero. Erit enim mihi147 immarcescibilis148 corona vel gaudium <E97, f. 306va> in retributione iustorum, si149 hi150 populi, qui151 nostra ad unitatem152 ecclesiae sollertia transcurrerunt153 fundati in eadem et154 stabiliti155 permaneant. Sicut enim156 divino nutu nostrae157 curae fuit hos populos ad unitatem158 Christi ecclesiae pertrahere159, ita sit vestrae docibilitatis catholicis160 eos dogmatibus instituere, quo in tota161 162 cognitione163 veritatis instructi164 noverint ex165 toto ex166 solido errores167 perniciosos168 respuere et verae fidei tramitem ex caritate retinere vel catholicae ecclesiae communionem desiderio avidiori amplectere169. Ceterum170 sicut facile ad veniam pervenisse confido, quod nescia <V1341, f. 65rb> hucusque tam clarissima171 erraverit gens, ita gravius esse non dubito, si agnitam veritatem dubio corde teneat172 atque a potenti173 lumine, quod absit, oculos suos avertat174. Unde valde pernecessarium esse prospexit175 vestram in unum convenire beatitudinem, habens sententiae dominicae fidem, qua176 dicit: Ubi fuerint duo aut177 tres collecti in nomine meo, ibi ero in medio eorum. Credo enim beatam sanctae trinitatis divinitatem178 huic sancto interesse concilio, et ideo tamquam179 ante conspectum180 dei ita in medio vestri fidem meam, quam181 182 protuli conscius admodum sententiae divinae dicentis: Non ce<V630, f. 133rb>lavi misericordiam tuam et183 veritatem tuam a congregatione multa, vel184 apostolum Paulum Timotheo185 discipulo praecipientem audivi: Certa bonum186 certamen fidei, appraehende vitam187 aeternam, in qua vocatus es188 confessus bonam confessionem coram multis testibus. Vera est enim redemptoris nostri ex evangelio sententia, <W411, f. 105r> qua confitentem se coram hominibus confiteri189 dicit coram patre et negantem se esse negaturum. Expedit190 enim nobis id ore profiteri, quod corde191 credimus, secundum caeleste mandatum, quo192 dicitur: Corde193 enim creditur ad iustitiam, ore194 autem confessio fit ad salutem. Proinde sicut195 anathematizo Arrium cum omnibus dogmatibus et complicibus suis, qui unigenitum dei filium a paterna degenerem196 asserebat esse substantiam197 nec a198 patre genitum, sed ex nihilo dicebat esse creatum, vel omnia concilia malignantium, quae adversus sanctam199 synodum200 Nicenam exstiterunt. Ita in honorem et in laudem dei201 fidem sanctam Niceni observo202 concilii203 et honoro ea204, quae205 contra eundem <E97, f. 306vb> rectae fidei pestem Arrium trecentorum206 X et VIII sancta episcopalis207 scripsit synodus. Amplector itaque et teneo fidem centum quinquaginta episcoporum Constantinopolim208 congregatorum, quae Macedonium209 spiritus sancti substantiam minorantem <O93, f. 70rb> et a210 patris et filii unitate211 et essentia segregantem212 iugulo veritatis interemit. Prima213 214 quoque Ephesina synodus fidem, quae215 adversus Nestorium eiusque doctrinam lata216 est, credo pariter et honoro217. Similiter et Chalcedonensis concilii fidem, quam plena218 sanctitate et eruditione adversus Euticen219 et Dioscorum protulit, cum omni220 ecclesia catholica reverenter221 suscipio222. Omnium quoque orthodoxorum venerabilium sacerdotum concilia, quae ab ipsis223 <V1341, f. 65va> suprascriptis quattuor synodis fidei puritate non dissonant, pari veneratione observo. Properet ergo reverentia224 vestra fidem hanc nostram canonicis applicare monumentis225, ut226 ab episcopis vel religiosis227 et228 gentis229 nostrae primoribus sollerter fides230, quam in ecclesia catholica231 crediderunt232, legatur233. Quam renovatam234 et235 apicibus vel eorum236 subscriptionibus roboratam237 futuris olim temporibus in testimonium dei atque omnium238 fidelium239 reservate, ut240 gentes241, quas242 in dei nomine regia potestate praecellimus, et quae243 relicto244 antiquo errore per unctionem sacrosancti chrismatis vel manus impositionem paraclitum intra dei ecclesiam perceperunt245 spiritum, quem246 unum et aequalem cum pa<V630, f. 133va>tre et filio confitentes247 248 eiusque249 dono in sinu ecclesiae sanctae catholicae collocatae250 sunt. Quod251 si eorum aliqui hanc credulitatem252 et sanctam confessionem nostram minime253 credere voluerint, iram dei cum anathemate aeterno percipiant254, ut255 de interitu suo fidelibus256 gaudium, infidelibus257 sint in exemplum. Huic vero confessioni258 meae sanctarum259 scripturarum et260 conciliorum constitutionibus261 consentiens262 et263 testimonio divino tota cordis simplicitate subscripsi.

INCIPIT264 FIDES A SANCTO NICENO CONCILIO

Credimus in unum deum patrem omnipotentem omnium visibilium265 et invisibilium conditorem266 et in unum <W411, f. 105v> dominum Iesum267 filium dei de268 patre natum unigenitum, hoc est, de269 substantia <E97, f. 307ra> patris, deum ex deo, lumen ex lumine, deum verum ex deo vero, natum non factum270, homousion patris271, hoc est eiusdem cum patre substantiae, per quem omnia facta sunt, quae272 in caelo et quae in terra, qui propter nos273 et propter nostram274 salutem descendit275 et incarnatus est276, homo factus passus est et resurrexit tertia die et277 ascendit in caelos278, inde279 venturus280 iudicare vivos et mortuos, et in spiritum sanctum. Eos autem, qui dicunt281, erat282, quando non erat, et antequam283 nasceretur, non erat, et quia ex nullis exsistentibus284 factus est aut ex alia substantia vel subsistentia285 dicunt286 esse aut287 convertibilem288 filium dei289, anathematizat catholica et apostolica ecclesia.

ITEM SANCTA FIDES, QUAM EXPOSUERUNT PATRES290 291 CL CONSONA VOCE292, QUI CONSTANTINOPOLIM293 CONGREGATI SUNT.

<V1341, f. 65vb> Credimus in unum deum patrem omnipotentem factorem caeli et terrae, visibilium omnium et invisibilium conditorem et in unum dominum Iesum Christum filium dei unigenitum, ex patre natum ante omnia saecula, deum ex deo, lumen ex lumine, deum verum ex deo vero, natum non factum, homousion patri, hoc294 est, eiusdem cum patre295 substantiae, per quem omnia facta sunt, et296 quae in caelo et quae in terra, qui propter nos297 et propter nostram salutem descendit et incarnatus est de spiritu sancto et298 Maria virgine299, homo factus passus est sub Pontio Pilato et300 sepultus est301 et tertia die resurrexit, ascendit in caelos, sedit302 ad dexteram patris, iterum venturus cum303 gloria iudicare vivos et mortuos, cuius regni non erit <O93, f. 70va> finis, et in spiritum <V630, f. 133vb> sanctum dominum et vivificatorem304 ex patre procedentem cum patre et filio adorandum et glorificandum, qui locutus est per prophetas305, unam catholicam atque apostolicam ecclesiam. Confitemur unum baptisma306 in remissionem307 peccatorum, exspectamus resurrectionem mortuorum308, vitam futuri saeculi. Amen309.

ITEM310 TRACTATUS311 CHALCEDONENSIS CONCILII.

Suffecerat312 quidem ad plenissimam pietatis agnitionem et confirmationem cautissimum hoc et salutare divinae gratiae symbolum. <E97, f. 307rb> De patre enim et filio et spiritu sancto doctrinam perfectam edocet et incarnationem dominicam fideliter suscipientibus manifestat. Sed quoniam313, qui praedicationem veritatis destruere nituntur, quasdam propriae hereseos novitates pariunt314, quidam315 enim mysterium pro nobis actum divinae dispensationis audent corrumpere et vocem illam virginei316 partus factam317 ad318 virginem <W411, f. 106r> denegant, alii319 temperamentum confessionum320 inducentes et unam esse naturam carnis et deitatis insensate componentes, passibilem unigeniti divinam naturam tali confusione prodigiose divulgant, idcirco omnem321 adversus veritatem opponendam ab ipsis machinationem322 volens excludere sancta et magna universalis synodus antiquam praedicationem immobilem docens, statuit percipue323 trecentorum X et VIII sanctorum patrum fidem incontaminatam manere. Et propter eos, qui spiritui324 sancto adversantur, centum quinquaginta325 patrum paulo posteriori tempore in urbe Constantinopolitana326 <V1341, f. 66ra> convenientium327 de substantia spiritus sancti traditam doctrinam corroborat, quam etiam illi328 omnibus insinuaverunt, non quod in praecedentibus aliquid deesset adicientes329, sed de spiritu sancto eorundem intellectum, adversus eos, qui deitatis eius damnationem330 nituntur adimere scripturarum testimoniis plenius manifestantes331. Propter eos sane, qui dispensationis mysterium temptant corrumpere et332 purum hominem esse, qui ex sancta virgine natus333 est, impudenter divulgant, beatissimi quondam334 viri335 Cyrilli Alexandrinae ecclesiae sacerdotis synodicas epistolas tam ad Nestorium quam ad ceteros per orientem congruas336 et sibi consentientes suscipit337 ad338 confutationem339 quidem Nestorianae340 amentiae341 342, interpretationem vero eorum, qui religioso343 zelo salutaris symboli cupiunt344 intellectum, quibus et epistolam345 sancti ac beatissimi primae sedis archiepiscopi346 Leonis ad Flavianum347 scriptam sanctae recordationis archiepiscopo348 ad perimendam Euticetis malignitatem, quae349 magni Petri confessioni350 concordat et communem351 quendam352 paginam353 exsistentem354 contra eos, <V630, f. 134ra> qui recte non glorificant ad confirmationem catholicae religionis355 evidenter subiunxit et eos, qui in duos filios dispensationis dominicae mysterium scindere moliuntur, exsecratur356 et eos, qui in duas naturas Christi temperamentum357 <E97, f. 307va> vel confessionem358 argumentantur, adversatur359, et qui caelestem aut alterius cuiusque substantiam exsistere formam servi, quam pro nobis assumpsit, insaniendo asserunt, procul abicit, et eos, qui duas quidem360 ante unitionem361 naturas362, unam vero post unitionem configunt363, anathema364 facit. Consentientes igitur sanctis patribus unum365 eundemque366 filium confiteri dominum nostrum Iesum Christum consona voce pariter edocemur, perfectum eundem in humanitate, deum verum et hominem verum eundem ex anima rationali et cor<O93, f. 70vb>pore367, secundum divinitatem368 <W411, f. 106v> unius cum patre naturae, secundum humanitatem eundem unius naturae nobiscum369, per omnia similem nobis absque peccato, ante saecula quidem ex patre natum secundum divinitatem, novissimis vero diebus eundem propter370 nos et propter salutem nostram ex Maria371 virgine dei372 genetrice secundum humanitatem unum eundemque373 Christum <V1341, f. 66rb> filium dominum unigenitum in duabus374 naturis inconfuse, immutabiliter, indivise375, inseparabiliter cognoscendo376, in nullo naturarum differentias propter unitatem377 perimendas, magis autem salva utriusque naturae proprietate et in una378 379 coeuntem380 persona unoque381 statu concurrentem382, non in duabus personis partiendum vel dividendum, sed unum eundemque filium unigenitum deum verum dominum Iesum Christum, sicut ab exordio383 prophetae de384 eo, et ipse nos erudivit, et patrum nobis tradidit symbolum. His itaque cum omni385 subtilitate et diligentia a nobis ordinatis386, statuit sancta387 et universalis synodus aliam fidem nulli licere proferre aut scribere aut edere aut separare aut docere aliter. Qui autem audent aut disponere aliam388 fidem aut proferre aut tradere alium389 symbolum volentibus converti ad scientiam veritatis vel390 ex gentibus391 vel392 Iudaeis vel hereticis quibuscumque, si quidem aut episcopi aut clerici fuerint, alienos se393 esse episcopos394 ab episcopatu395 et clericos396 a clero397, si vero monachi398 aut laici fuerint, anathemate feriri399.

Ego Recaredus rex fidem hanc sanctam et veram confessionem, quam una per totum orbem400 catholica401 confitetur ecclesia corde retinens, ore affirmans, mea402 dextera403 deo protegente404 <E97, f. 307vb> subscripsi. Ego Balda405 gloriosa406 regina hanc fidem, quam credidi et suscepi, manu mea de toto corde subscripsi.

Tunc acclamatum est in laudibus dei et in favore407 principis ab universo concilio:

I408 Gloria deo patri et filio et spiritui409 sancto, cui cura est pacem et unitatem ecclesiae suae410 sanctae catholicae providere.

II411 <V630, f. 134rb> Gloria domino nostro Iesu Christo, qui pretio sanguinis412 sui ecclesiam catholicam ex omnibus gentibus congregavit.

III413 Gloria domino nostro Iesu Christo, qui tam illustrem gentem unitati verae fidei copulavit et414 unum gregem et unum pastorem instituit.

IIII415 Cui416 a deo aeternum meritum, nisi vero catholico Recaredo regi417?

V418 Cui a deo aeterna corona nisi vero orthodoxo Recaredo regi419?

VI420 Cui praesens gloria et421 aeterna, nisi vero422 amatori deo Recaredo regi423?

VII424 Ipse novarum plebium in ecclesia catholica conquisitor.

VIII425 Ipse mereatur veraciter apostolicum meritum, qui apostolicum implevit officium.

VIIII426 Ipse sit427 deo et omnibus amabilis, qui tam mirabiliter deum glorificavit428 in terris <W411, f. 107r> praestante domino nostro Iesu Christo, qui cum deo patre vivit et regnat in unitate spiritus429 sancti in saecula saeculorum.

<V1341, f. 66va> IN NOMINE DOMINI NOSTRI IESU CHRISTI430 ITEM FIDEI CONFESSIO431 episcoporum432, presbyterorum433 vel primorum434 Gothicae gentis, qui infra subscripserunt435. Praecipiente autem universo venerabili concilio atque iubente, unus436 episcoporum catholicorum ad episcopos et religiosos437 clericos438 vel maiores natu ex439 herese440 Arriana441 conversos442 eiusmodi443 allocutione exorsus est dicens:

Officii nostri cura et fidelissimi ac444 gloriosissimi principis admonitione compellimur445, diligenter a vestra caritate perquirere, vel quid446 damnetis in herese447 aut quid intra448 <O93, f. 71ra> sanctam catholicam credatis ecclesiam. Nam449 dicente psalmista dicimus450: Incipite domino in confessione, optimum est et451 vestrae saluti452 conveniens palam confiteri453, quod creditis, et sub auditu454 universorum anathematizare, quod respuitis455. Tunc prorsus <E97, f. 308ra> optime poteritis evangelicae atque apostolicae fidei participes fieri, si456 eandem457 fidem catholicam ex confessione catholica incipiatis vel propria subscriptione firmetis458, et459 sicuti deo iam de bona consensionis460 cogniti estis conscientia, ita et proximus461 vos fidei462 sanctae adstipulatione monstretis. Eo itaque fiet, ut et vos Christi esse corporis membra significetis et nostra exiguitas463 nihil dubium, nihil464 infidum umquam de vestra suspicetur fraternitate, dum patuerit465 vos pestem466 perfidiae467 Arrianae cum omnibus468 dogmatibus, regulis, officiis, communione, codicibus469 praedamnare470 ac471 detestandae472 hereseos473 exspoliati contagione, innovati quodammodo intra ecclesiam dei splendido474 habitu475 verae fidei clareatis.

Tunc episcopi omnes una cum clericis suis primoresque gentis476 Gothicae pari consensione dixerunt: Licet hoc, quod paternitas atque fraternitas vestra a nobis cupit audire vel fieri, tam olim conversionis nostrae <V630, f. 134va> tempore egerimus477, quando secuti gloriosissimum dominum nostrum Recaredum478 regem hac479 die480 ad481 ecclesiam transivimus et perfidiam Arrianam cum omnibus superstitionibus482 suis anathematizavimus pariterque483 abiecimus, nunc vero484 propter caritatem et devotionem, quam vel deo vel ecclesiae sanctae catholicae485 meminimus nos debere, non tantum haec eadem, quae486 petitis487 promptissime488 agere properamus, sed et, si qua adhuc congrua fidei esse prospicitis ac489 nobis490 caritate <V1341, f. 66vb> persuadetis491, faciemus492. Nos etenim semel rectae fidei amor in eam devotionem493 advexit494, ut omne, quod nobis verius495 fraternitate496 vestra patefacitis497, teneamus et libera fateamur confessione.

Omnis ergo, qui498 fidem et communionem ab Arrio499 venientem et usque ad500 nos retentam adhuc tenere desiderat et de tota cordis intentione non damnat501, anathema sit.

Quicumque filium dei dominum Iesum Christum502 negaverit <W411, f. 107v> a paterna substantia sine initio genitum et aequalem patri esse vel consubstantialem, anathema sit.

Quicumque spiritum sanctum non credit503 aut non crediderit a patre et filio procedere, eumque non dixerit coaeternum504 esse patri et filio et coessentialem505, <E97, f. 308rb> anathema sit.

Quicumque in patre et filio et spiritu sancto et personas non distinguit et unius divinitatis substantiam non agnoscit506, anathema sit.

Quicumque filium dei dominum nostrum Iesum Christum et spiritum sanctum esse iuxta507 deitatem patrem508 minorem asseruerit509 et gradibus separaverit creaturamque esse510 dixerit, anathema sit.

Quicumque patrem et filium et spiritum sanctum unius substantiae, omnipotentiae511, aeternitatis esse non credit, anathema sit.

Quicumque nescire filium dei deus512, quae513 pater sciat, dixerit, anathema sit.

Quicumque initium514 filio dei et spiritui sancto deputaverit, anathema sit.

Quicumque filium dei secundum divinitatem suam visibilem515 aut passibilem ausus fuerit profiteri, anathema sit.

Quicumque spiritum sanctum sicut patrem et filium verum deum et omnipotentem esse non credit, anathema sit.

Quicumque alibi fidem et communionem catholicam516 praeter ecclesiam517, quam518 Niceni et Constantinopolitani et primi519 520 Ephesini521 et Chalcedonensis concilii <O93, f. 71rb> decreta tenent pariter et honorant, anathema sit.

Quicumque patrem et filium522 honore523 et gloria et divinitate separat et disiungit, anathema sit524.

Quicumque filium dei et spiritum sanctum cum patre non crediderit esse glorificandos525 et honorandos, anathema sit526.

Quicumque non dixerit: Gloria patri et filio et spiritui sancto, anathema sit.

Quicumque rebaptizandi sacrilegium527 <V630, f. 134vb> opus bonum esse credit528 aut crediderit, agere aut egerit, anathema sit529.

<V1341, f. 67ra> Quicumque libellum detestabilem530 XII anno Leobigildi531 regis a nobis532 editum, in quo continetur Romanorum ad heresem Arrianam533 transductio et in quo gloria patri per filium in spiritu sancto, quo534 535 male a nobis instituta continetur536, hunc libellum, si quis pro vero habuerit, anathema sit537 538 in aeternum.

Confitemur enim nos ex heresi539 Arriana toto corde, tota anima et de540 tota mente nostra ad ecclesiam catholicam fuisse541 conversos542. Nulli dubium sit543 nos nostrosque successores544 errasse in <E97, f. 308va> herese545 546 Arriana et fidem evangelicam atque547 apostolicam nunc intra ecclesiam catholicam didicisse. Proinde fidem sanctam, quam religiosissimus548 dominus noster patefecit in medio concilii et manu sua subscripsit, hanc et nos tenemus, hanc confite<W411, f. 108r>mur pariter et suscipimus, hanc in populis praedicare atque docere promittimus549.

Haec est vera fides, quam omnis ecclesia, dum per totum mundum tenet ecclesia catholica esse, creditur550 et probatur. Cui551 haec fides non placet aut non placuerit, sit anathema maranatha552 in adventu553 domini nostri Iesu Christi.

Qui fidem spernit Niceni concilii et554 Constantinopolitani555 centum quinquaginta episcoporum veramque556 esse non dixerit, anathema sit.

Qui fidem Ephesini557 synodi558 primi et Chalcedonensis non tenet et ea559 560 non delectatur, anathema sit.

Qui concilia omnium orthodoxorum561 episcoporum consona562 conciliorum Niceni, Constantinopolitani, primi Ephesini563 et Chalcedonensis non recepit564, anathema sit.

Proinde565 damnationem hanc perfidiae communionis Arrianae et omnium conciliorum heresem Arrianam foventium566 cum anathemate eorum propria manu subscripsimus567.

Constitutiones vero sanctorum conciliorum Niceni568, Ephesini569 570 vel571 Chalcedonensis, quas gratissima572 aure audivimus et consensione573 nostra veram574 esse probavimus, de toto corde et575 de tota anima et de tota mente nostra subscripsimus576, nihil ad cognitionem veritatis lucidius arbitrantes quam577 supradictorum conciliorum continent auctoritates. De trinitate578 autem et unitate patris et filii et spiritus sancti nihil579 his verius, nihil lucidius umquam potest vel poterit <V1341, f. 67rb> demonstrari, de mysterio incarnationis unigeniti580 filii dei pro salute humani581 generis, quo et vera probatur humanae naturae sine peccati constitutione582 susceptio et permanet incorruptae in eo divinitatis plenitudo, dum haec583 natura utraque584 non deperit et una fit585 ex utraque domini nostri Iesu Christi persona, satis plane586 in his conciliis probatur patefieri veritas587, quae588 <O93, f. 71va> a nobis creditur589 omni remota dubitatione590. Qui umquam hanc fidem sanctam depravare591, corrumpere, mutare temptaverit aut ab eadem fide592 vel communio<V630, f. 135ra>ne <E97, f. 308vb> catholica, quam nuper sumus deo593 miserante adepti, se594 separare595 vel dissociare596 voluerit597, sit598 deo et universo mundo crimine infidelitatis in aeternum obnoxius599. Floreat autem sancta600 ecclesia catholica per omnem mundum pacatissime601 et emineat doctrina sanctitate et potestate. Si qui602 intra eam fuerint603 communicaverintque604, hi605 audiant ad606 dexteram patris positi: Venite, benedicti patris mei, percipite regnum, quod vobis paratum est ab607 origine mundi. Si qui608 autem <W411, f. 108v> ab ea recesserint609 eiusque detraxerint fidei et communionem respuerint, hi610 audiant ore divino in die iudicii: Discedite a me, maledicti, nescio vos, ite in ignem aeternum, qui paratus est diabolo611 et angelis eius. Sint ergo damnata in caelo et in terra, quaecumque612 per hanc catholicam fidem damnantur, et sint accepta in caelo et in terra, quaecumque per613 hanc fidem accipiuntur, regnante domino nostro Iesu Christo614, cui615 cum patre et spiritu sancto est gloria in saecula saeculorum616.

INCIPIT617 FIDES A SANCTO NICENO CONCILIO EDITA618.

Credimus in unum deum patrem omnipotentem omnium visibilium et invisibilium conditorem et in unum dominum Iesum Christum filium dei de patre natum unigenitum, hoc est de substantia patris, deum ex deo, lumen ex lumine, deum verum ex deo vero, natum non factum, homousion patri, hoc est eiusdem cum patre substantiae, per quem omnia facta sunt, quae in caelis et quae in terris, qui propter619 nos et propter nostram salutem descendit et incarnatus est, passus est et resurrexit tertia die, ascendit in caelos, inde venturus620 est iudicare vivos et mortuos, et in spiritum sanctum. Eos autem, qui dicunt, erat, quando non erat, <V1341, f. 67va> et antequam nasceretur, non erat, et quia ex nullis exstantibus factus est aut ex alia substantia vel subsistentia621 dicunt esse aut convertibilem vel mutabilem filium dei, anathematizat catholica et apostolica ecclesia.

ITEM SANCTA FIDES, QUAM EXPOSUERUNT CL PATRES IN622 CONCILIO CONSTANTINOPOLITANO.

Credimus in unum deum patrem omnipotentem factorem caeli et terrae, visibilium omnium et invisibilium conditorem et in unum623 Iesum Christum filium dei unigenitum, ex patre natum ante omnia saecula, deum ex deo, lumen ex lumine, deum verum ex deo vero, natum non factum, homousion patri, hoc est, eiusdem cum patre substantiae, <V630, f. 135rb> per quem omnia facta sunt, quae in caelis et quae in terris sunt, qui propter nostram salutem descendit624 et incarnatus est de spiritu sancto et Maria virgine, homo factus passus est sub Pontio Pilato, sepultus625 tertia die resurrexit, ascendit in caelos, sedet626 ad627 dexteram patris, iterum venturus in gloria iudicare vivos et mortuos, cuius regni non erit finis, et in628 spiritum sanctum dominum et vivificatorem629 ex patre procedentem cum patre et filio adorandum et glorificandum, qui locutus est per prophetas630, unam catholicam atque apostolicam ecclesiam. Confitemur631 unum baptisma in remissionem632 peccatorum, exspectamus resurrectionem mortuorum, vitam futuri saeculi. Amen.

<W411, f. 109r> ITEM633 TRACTATUS CHALCEDONENSIS634 CONCILII.

Suffecerat635 quidem ad plenissimam pietatis agnitionem et confirmationem cautissimum hoc salutare divinae gratiae symbolum. <O93, f. 71vb> De patre enim et filio et spiritu sancto doctrinam perfectam edocet636 et incarnationem dominicam fideliter suscipientibus manifestat. Sed quoniam hi637, qui praedicationem veritatis destruere638 nituntur, quasdam propriae hereseos novitates639 parturiunt, quidam enim mysterium640 pro nobis actum divinae dispensationis audent641 corrumpere et vocem illam virginei642 partus factam ad virginem denegant643, alii temperamentum644 confusionemque645 inducentes et unam esse naturam carnis et deitatis insensate componentes, passibilem646 unigeniti divinam naturam tali confessione647 <V1341, f. 67vb> prodigiose divulgant, idcirco omnem adversus veritatem opponendam ab ipsis machinationem648 volens excludere sancta649 et magna universalis synodus antiquam praedicationem immobilem docens650, statuit praecipue trecentorum decem et octo651 sanctorum patrum fidem incontaminatam manere. Et propter652 eos, qui spiritui653 sancto adversabantur, CL patrum paulo posteriori tempore in urbe Constantinopolitana convenientium de substantia spiritus654 sancti traditam doctrinam corroborat, quam etiam655 omnibus insinuaverunt, non quod in praecedentibus aliquid deesset656 adicientes, sed de spiritu sancto eorundem intellectus adversus eos, qui deitatis dominationem nituntur adimere scripturarum testimoniis plenius manifestantes. Propter eos sane, qui657 dispensationis mysterium temptant corrumpere et purum hominem658 esse, qui ex sancta virgine natus est, impudenter divul<V630, f. 135va>gant, beatissimi quondam659 Cyrilli Alexandrinae ecclesiae sacerdotis synodicas660 epistolas tam ad661 Nestorium quam ad ceteros per orientem congruas et sibi consentientes662 suscepit ad confutationem663 quidem Nestorianae amentiae et664 ad665 interpretationem666 eorum, qui religioso667 zelo salutaris668 symboli capiunt intellectum, quibus et epistolam669 sancti ac beatissimi primae sedis archiepiscopi670 Leonis ad671 Flavianum scriptam sanctae recordationis archiepiscopum672 ad perimendam Euticetis673 malignitatem, quaeque magni674 Petri confessioni675 cordat676 et communem677 quandam paginam exsistentem contra eos, qui recte non glorificant ad confirmationem catholicae religionis678 evidenter subiunxit679. Nam eos, qui in duos filios dispensationis dominicae mysterium scindere moliuntur, exsecratur et eos, qui passibilem divinitatem unigeniti filii dei audent asserere680, de concilio sacerdotum repellit681, et eos, qui in duabus682 naturis Christi <W411, f. 109v> temperamentum683 vel confusionem684 argumentantur685, adversatur686, et qui caelestem687 aut alterius cuiusque substantiae688 exsistere formam servi, quam pro nobis assumpsit, insaniendo asserunt689, procul abicit690, et eos, qui duas quidem ante adunationem691 naturas692 domini delirant, unam vero693 post adunationem694 confingunt, anathema facit. Consentientes igitur sanctis patribus unum eundemque filium confiteri dominum nostrum Iesum Christum695 consona voce pariter edocemur, <V1341, f. 68ra> perfectum eundem in unitate696, deum verum et hominem verum eundem ex anima rationali et corpore, secundum divinitatem697 unius cum patre naturae, secundum humanitatem eundem unius naturae698, per omnia similem nobis absque peccato, ante saecula quidem699 ex patre natum secundum700 divinitatem, in novissimis vero diebus eundem propter nos et propter salutem nostram ex Maria virgine dei genetrice secundum humanitatem unum eundemque Christum filium dominum unigenitum in duabus701 naturis inconfuse702, immutabiliter, indivise, inseparabiliter cognos<O93, f. 72ra>cendo, in nullo naturarum differentias propter unitatem perimendas, magis autem salva utriusque naturae proprietate et in una coeunte persona unoque statu concurrente, non in duabus personis partiendum703 vel dividendum, sed unum eundemque704 filium unigenitum deum verum dominum Iesum Christum, sicut ab exordio705 prophetae de eo, et ipse nos erudivit, et patrem706 nobis tra<V630, f. 135vb>didit symbolum. His707 itaque cum omni708 subtilitate et diligentia a nobis ordinatis709, statuit sancta et universalis synodus aliam fidem nulli licere proferre et710 scribere aut edere aut separare aut docere aliter. Qui autem audent711 exponere aliam fidem aut proferre aut docere aut tradere alium symbolum volentibus converti712 ad scientiam veritatis ex gentibus vel713 Iudaeis vel hereticis quibuscumque, si quidem episcopi aut clerici fuerint, alienos esse episcopos714 ab episcopatu715 et clericos716 a clero praecipimus717, si vero monachi aut718 laici fuerint, anathemate719 feriantur720.

Anastasius in721 Christi nomine episcopus anathematizans heresim722 Arriani723 dogmatis724 superius damnatam725 fidem hanc sanctam catholicam, quam in ecclesia726 catholica veniens credidi, manu mea de toto corde subscripsi. Murila in Christi nomine episcopus anathematizans heresim727 Arriani728 dogmatis729, superius damnatam730 fidem hanc sanctam catholicam, quam in ecclesia catholica veniens credidi, manu mea de toto731 corde subscripsi. Vuiliscus732 in Christi nomine episcopus anathematizans <W411, f. 110r> heresim733 Arriani734 dogmatis735 superius damnatam736 fidem hanc sanctam catholicam737, quam in ecclesia catholica veniens credidi, manu mea de toto corde subscripsi. Sumnila in Christi nomine civitatis738 Vesensis739 episcopus anat<V1341, f. 68rb>hematizans heresim740 Arriani741 dogmatis742 superius damnatam743 fidem hanc sanctam catholicam, quam in ecclesia catholica veniens credidi, manu mea de toto corde subscripsi. Gardingus in Christi nomine civitatis744 Tudensis episcopus anathematizans heresim745 Arriani746 dogmatis747 superius damnatam748 fidem hanc sanctam catholicam749, quam in ecclesia catholica veniens credidi, manu mea de toto corde subscripsi. Beccila750 in Christi nomine civitatis Lucensis episcopus anathematizans heresim751 Arriani752 dogmatis753 <E97, f. 309ra> superius damnatam754 fidem hanc sanctam catholicam, quam in ecclesia catholica veniens credidi, manu mea de toto corde subscripsi. Arbitrus in Christi nomine civitatis Portucalensis755 episcopus anathematizans heresim756 Arriani757 dogmatis758 superius damnatam759 fidem hanc sanctam catholicam, quam in ecclesia catholica veniens credidi, manu mea de toto corde subscripsi. Fruisclus760 in Christi nomine civitatis Dertosanae761 episcopus anathematizans heresim762 Arriani763 dogmatis764 superius damnatam765 fidem hanc sanctam766 catholicam, quam in ecclesia catholica veniens credidi, manu mea de toto corde subscripsi. Similiter et reliqui presbyteri <V630, f. 136ra> et diacones ex heresi767 Arriana768 conversi769 subscripserunt. Signum Gussini viri illustris770 proceris771. Fonsa vir illuster anathematizans subscripsi. Afrila vir illuster anathematizans subscripsi. Abila vir illuster anathematizans subscripsi. Elavi772 vir illuster anathematizans subscripsi. Similiter et omnes seniores Gothorum subscripserunt773.

Post confessionem igitur et subscriptionem omnium episcoporum et totius gentis Gothicae774 seniorum gloriosissimus775 domnus776 noster Recaredus rex pro777 reparandis778 simul et confirmandis779 disciplinae ecclesiasticae moribus780 781 dei sacerdotes taliter affectus782 est dicens:

Regia cura usque in eum modum783 protendi debet et dirigi, quo<O93, f. 72rb>adusque784 plenam constiterit785 aetatis et scientiae capere rationem. Nam sicut in rebus humanis gloriosius786 eminet787 potestas regia, ita et prospiciendae788 commoditati789 comprovincialium maior debet esse <V1341, f. 68va> et790 providentia. Ac791 nunc, beatissimi sacerdotes, non in eis tantummodo rebus diffundimus sollertiam nostram, quibus populi792 sub nostro regimine793 positi794 pacatissime gubernentur795 et vivant, sed etiam <W411, f. 110v> in adiutorio Christi extendimus nos ad796 ea, quae sunt caelestia cogitare et quae populos fideles efficiant, satagimus non nescire797. Ceterum si totis nitendum est viribus humanis moribus798 modum ponere et insolentium rabiem regia799 potestate refrenare, si quieti et paci800 propagandae801 opem debemus impendere, <E97, f. 309rb> multo magis est adhibenda sollicitudo desiderare et cogitare divina. Inhiare802 sublimia803 et ab errore retractis populis veritatem eis serenae804 lucis ostendere805, sic enim agit, qui multiplici bono806 807 se a808 deo remunerari confidit809 810, sic enim audit, qui super id811, quod ei committitur, auget812, dum illi dicitur: Quicquid supererogaveris, ego, cum rediero, reddam tibi. Ergo quia iam813 fidei nostrae et confessionis formam plena814 serie vestra beatitudo recensuit simul815 et sacerdotum nostrorumque procerum fides atque confessio sanctitati vestrae perpatuit, hoc adhuc816 necessarium817 pro firmitate catholicae fidei nostra deo818 supplex instituere decrevit auctoritas, ut propter roborandam819 gentis nostrae novellam conversionem820 omnes821 Spaniarum822 et Galliae823 ecclesiae hanc regulam servent824, omni sacrificii tempore ante communicationem825 corporis826 Christi vel827 sanguinis iuxta828 orientalium partium morem829 unanimiter clara voce sacratissimum fidei recenseant symbolum, ut primum populi, quam830 credulitatem831 teneant832, fateantur et sic833 corda834 fide835 purificata ad Christi corpus et sangui<V630, f. 136rb>nem percipiendum836 exhibeant837. Dum enim constitutio haec fuerit perenniter conservata838 in dei ecclesia et fidelium ex839 solido840 corroboratur841 credulitas et perfidia infidelium confutata842 ad843 id, quod repetitum saepius recognoscit844, facillime845 846 inclinatur nec se quisquam iam de ignorantia fidei excusabit847 a culpa, quando universorum ore cognoscit, quid848 catholica teneat849 et credat850 ecclesia. Omnibus ergo capitulis851, quae852 adhuc per vestram sanctitatem regulis ecclesiasticis adicienda853 sunt, hoc pro fidei sanctae reverentia854 et firmitate proponite855, quod de proferendo symbolo856 nostra deo docente857 decrevit serenitas. De cetero858 autem859 prohibendis insolentium moribus860 mea vobis consentiente <V1341, f. 68vb> clementia sententiis terminate861 districtioribus et firma disciplina, quae facienda non sunt, prohibete862 et863, quae fieri debent864, immobili865 constitutione firmate866.

INCIPIUNT867 CAPITULA, QUAE868 IN DEI NOMINE SANCTA SYNODUS IN TOLETANA869 URBE CONSTITUIT870.

I Ut conciliorum871 statuta et praesulum Romanorum decreta custodiantur.

II Ut in omnibus ecclesiis die872 dominica symbolum recitetur.

<E97, f. 309va> III Ut ne quis extra necessitatem873 rem ecclesiae alienet.

IIII Ut liceat episcopo unam ex874 parrochiis875 basilicam monasterium876 facere.

V Ut sacerdotes et levitae877 cum uxoribus suis878 vivant.

VI Ut879 servus ecclesiae ab episcopo manu<W411, f. 111r>missus880 a881 patrocinio ecclesiae nunquam recedat, et ut liberti882 aliorum ab episcopo defendantur.

VII Ut ad mensam episcopi scripturae divinae legantur.

VIII Ut clerici883 de familia fisci a principe non donantur884.

VIIII Ut ecclesiae885 Arrianorum ad catholicum episcopum, in cuius diocesi sunt, pertineant.

<O93, f. 72va> X Ut viduis886 pro castitate violentiam nullus inferat et ut mulier invita virum non ducat.

XI Ut887 potens poenitentiam agat.

XII De his, qui poenitentiam poscunt, si vir est888, prius tondatur889, si femina prius habitum mutet.

XIII Ut clerici, qui saeculares iudices appetunt, excommunicentur.

XIIII De890 Iudaeis.

XV Ut servi fisci, qui ecclesias construunt, dotem faciant.

XVI Ut episcopi cum iudicibus idola destruant, et ut domini idolatriam891 servis prohibeant.

XVII Ut episcopi cum iudicibus necatores filiorum acriori disciplina corripiant.

XVIII Ut semel in anno synodus fiat et iudices et actores892 fisci praesentes893 sint.

XVIIII Ut ecclesia cum rebus eius894 ad episcopi ordinationem pertineant895.

XX896 Ut episcopus angarias vel indictiones in diocesi897 non imponat898.

XXI899 900 Ut non liceat iudicibus clericos vel servos ecclesiae in suis angariis occupare.

XXII901 902 Ut religiosorum903 corpora psallendo tantum deducantur et904 ut in sanctorum nataliciis ballimathiae prohibeantur905.

<V1341, f. 69ra> I906 Post damnationem heresis907 Arrianae et908 fidei sanctae catholicae expositionem hoc sanctum praecepit concilium, ut, quia909 a910 nonnullis vel911 heresis vel gentilitatis necessitate per Spaniarum912 ecclesias canonicus913 praetermissus est ordo, dum et licentia abundaret914 transgrediendi et disciplinae optio negaretur, dum915 omnis916 excessus917 heresis918 probaretur919 patrocinio et abundantia mali temporis920 procul921 et922 districtio disciplinae, at923 nunc pace ecclesiae Christi misericordia reparata omne, quod priscorum924 canonum auctoritas prohibet, sit resurgente disciplina inhibitum, et agatur <E97, f. 309vb> omne, quod praecepit925. Permaneant926 in suo vigore conciliorum omnium constituta simul et synodicae sanctorum praesulum927 Romanorum epistolae. Nullus deinceps ad promerendos honores ecclesiasticos contra canonum928 aspiret indignus. Nihil929 ex hoc fiat, quod sancti patres spiritu dei pleni sanxerunt930 debere non fieri, et qui praesumpserit931, severitate932 priorum canonum distringatur.

II Pro reverentia933 sanctissimae fidei934 et propter corroborandas935 hominum936 invalidas mentes consulto937 piissimi938 et gloriosissimi Recaredi regis939 constituit synodus, ut940 per omnes ecclesias Spaniae941 et942 Galliae vel Galliciae943 secundum formam orientalium ecclesiarum concilii Constantinopolitani, hoc est centum quinquaginta episcoporum symbolum fidei recitetur et944, priusquam945 dominica dicatur oratio, voce clara praedicetur946 populo, quo et fides vera manifesta947 sit948 et949 testimonium habeat et ad Christi corpus et sanguinem <W411, f. 111v> praelibandum950 pectora populorum fide purificata accedant.

III Haec sancta synodus nulli episcoporum licentiam tribuit951 res alienare ecclesiae, quoniam et antiquioribus canonibus hoc952 prohibetur953. Si quid vero, quod utilitatem non gravet954 ecclesiae, pro suffragio monachorum vel ecclesiis955 ad suam parrochiam pertinentium dederint, firmum maneat956. Peregrinorum vel clericorum et egenorum necessitati957 salvo iure <V630, f. 136vb> ecclesiae praestare958 permittuntur959 pro tempore, quae potuerint.

IIII <O93, f. 72vb> Si episcopus960 unam de parrochitanis961 ecclesiis suis monasterium dicare voluerit962, ut963 in ea964 monachorum <V1341, f. 69rb> regulariter congregatio vivat, hoc de consensu concilii sui habeat965 licentiam faciendi. Qui etiam, si de rebus ecclesiae pro eorum substantia aliquid, quo966 967 detrimentum ecclesiae non exhibeat, eidem968 loco donaverit, sit stabile. Rei enim969 bonae statuendum970 sanctum concilium dat consensum971.

V Compertum est a972 sancto concilio episcopos, presbyteros et diaconos venientes ex heresi973 carnali adhuc desiderio uxoribus copulari. Ne ergo de cetero fiat, hoc praecipitur974, quod et prioribus canonibus975 continetur976, ut non liceat eis vivere libidinosa societate, sed manente inter eos977 <E97, f. 310ra> fide978 coniugali979 communem utilitatem habeant et non sub uno conclavi maneant, vel certe si suffragatur980 virtus in aliam981 domum suam uxorem982 faciat habitare, ut castitas apud deum et apud homines habeat testimonium bonum. Si qui983 vero post hanc conventionem obscene cum uxore elegerit984 vivere, ut neglecto985 ita986 habeatur. Qui vero semper sub canone ecclesiastico iacuerunt, si contra veterum imperata in suis cellulis mulierum, quae infamiae987 suspicionem possunt ignorare988, consortium habuerint989, illi canonice quidem distringantur990, mulieres vero ab episcopis venundatae991, pretium ipsum992 pauperibus erogetur.

VI De libertis autem993 hoc994 praecepit sancta synodus, ut, si qui presbyteri vel diaconi ab episcopis995 facti sunt, secundum modum, quo996 canones antiqui dant licentiam, sint liberi, et tamen997 a patrocinio ecclesiae tam ipsi quam ab eis progeniti non recedant. Ab aliis quoque libertati traditi et998 ecclesiis999 commendati patrocinio1000 episcopi1001 colligantur1002, et ne cuiquam donentur a principe1003, hoc episcopus postulet.

VII Pro reverentia1004 dei et sacerdotum id universa1005 constituit synodus, ut, quia1006 solent crebro mensis otiosae fabulae interponi, in omni sacerdotali convivio lectio scripturarum divinarum misceatur. Per hoc enim et animae aedificantur ad bonum et fabulae non necessariae prohibentur.

VIII Iubente autem atque consentiente domino1007 Recaredo rege id praecepit sacerdotale concilium1008, ut1009 clericos ex familia fisci nullus audeat a principe <W411, f. 112r> donatos expetere, sed traditos1010 capitis sui tributum1011 <V1341, f. 69va> ecclesiae dei, cui sunt alligati1012, usque dum vivunt1013, regulariter administrent.

VIIII Decreto1014 huius concilii hoc statuitur, ut1015 ecclesiae, quae fuerunt in heresi1016 Arriana, nunc autem sunt <V630, f. 137ra> catholicae, ad eos episcopos1017 cum suis rebus pertineant, ad quos1018 parrochiae ipsae, in quibus ecclesiae ipsae1019 fundatae sunt, pertinere videntur.

X Pro consulto1020 castitatis, quod1021 maxime hortamento concilii proficere debeat1022, annuente glorioso domino1023 nostro Recaredo rege, hoc sanctum affirmat1024 concilium, ut viduae, quibus1025 placuerit, teneant1026 castitatem et1027 nulla vidua ad <E97, f. 310rb> nuptias intrandas1028 venire cogatur. Quod si, priusquam profiteantur1029 continentiam, nubere elegerint, illis nubant, quos propria voluntate1030 voluerint habere1031 maritos. Similis condicio et de virginibus habeatur, nec1032 extra1033 voluntatem1034 parentum vel suam cogantur maritos accipere. Si quis vero propositum castitatis viduae vel virginis impedierit, a sancta communione et a liminibus ecclesiae habeatur extraneus.

XI Quoniam comperimus per quasdam Spaniarum1035 ecclesias non secundum canonem, sed fidissime1036 pro suis peccatis homines agere poenitentiam, et1037, quoties peccare libuerit, toties a1038 presbyteris1039 se reconciliari1040 expostulent. Et1041 ideo pro coercenda1042 tam exsecrabili1043 praesumptione, id1044 a1045 sancto concilio iubetur, ut secundum formam canonum1046 antiquorum detur poenitentia, <O93, f. 73ra> hoc est, ut prius eum, quem1047 sui poenitet facti a communione suspensum faciat inter reliquos poenitentes ad manus impositionem1048 crebro recurrere. Expleto autem satisfactionis tempore, sicuti sacerdotalis contemplatio1049 probaverit, eum communioni restituat1050. Hi1051 vero1052, qui1053 ad1054 propria1055 vitia vel infra poenitentiae tempus vel post reconciliationem relabuntur, secundum priorum canonum severitate1056 damnentur1057.

XII Quicumque ab episcopo vel presbytero sanus vel infirmus poenitentiam postulat, id ante omnia episcopus1058 observet et1059 presbyter, ut, si vir est sive sanus sive infirmus, prius eum tondat1060 aut1061 in cinere et cilicio habitum mutare faciat et sic poenitentiam1062 ei tradat. Si vero <V1341, f. 69vb> mulier fuerit, non accipiat poenitentiam, nisi prius aut1063 velata fuerit aut mutaverit1064 habitum. Saepius enim1065 laicis vel1066 1067 feminis tribuendo desidiose poenitentiam ad lamentanda rursum1068 facinora post acceptam poenitentiam relabuntur.

XIII Inolita1069 praesumptio usque adeo illicitis ausibus aditum patefecit, ut clerici conclericos1070 suos relicto pontifice suo ad iudicia publica pertrahant. Proinde statuimus, ut1071 hoc de cetero non praesumatur1072. Si quis hoc praesumpserit facere, conventus1073 et causam perdat et a communione efficiatur extraneus.

<W411, f. 112v> XIIII <V630, f. 137rb> Noster1074 hoc1075 canonibus inserendum1076 <E97, f. 310va> praecepit, ut Iudaeis non liceat christianas1077 habere uxores vel concubinas neque mancipium christianum in usus1078 proprios comparare, sed et filii1079, qui ex tali coniugio nati sunt, assumendos esse ad baptismum1080. Nulla officia publica eis1081 iniungantur, per quae1082 eis occasio tribuatur poenam christianis inferre. Si qui vero christiani ab eis iudaismo1083 ritu1084 sunt maculati vel etiam circumcisi non reddito pretio ad libertatem et religionem1085 redeant christianam.

XV Si qui1086 ex servis fiscalibus fortasse ecclesias construxerint1087 easque de sua1088 paupertate dotaverint1089, hoc procuret episcopus prece1090 sua auctoritate1091 confirmari1092.

XVI Quoniam pene1093 per omnem Spaniam1094 sive Galliam idolatriae sacrilegium1095 inolevit, hoc cum consensu gloriosissimi principis sancta synodus ordinavit, ut omnis sacerdos1096 in loco suo una cum iudice territorii1097 sacrilegium1098 memoratum studiose perquirat et1099 exterminari1100 inventum1101 non differat. Omnes vero, qui ad talem errorem concurrunt, sine1102 discrimine1103, qua potuerint animadversione1104, coerceant. Quod si neglexerint, sciant se utrique excommunicationis periculum esse subituros. Si qui vero domini exstirpare1105 hoc malum de1106 possessione sua neglexerint1107 vel familiae prohibere noluerint, ab episcopo et ipsi a communione pellantur.

XVII Dum multae1108 querelae1109 ad aures sancti1110 concilii deferrentur, inter cetera tantae crudelitatis1111 est1112 opus nuntiatum1113, quantum consedentium1114 aures sacer<V1341, f. 70ra>dotum non possunt1115 sustinere1116, ut in quibusdam1117 Spaniae1118 partibus1119 filios suos parentes interimant1120 fornicatione1121 avidi, pietatis1122 alieni. Quibus si taedium est filios numerosius1123 agere1124, prius1125 se ipsos debent1126 castigare a fornicatione. Nam dum causa propagandae prolis1127 sortiantur coniugia1128, parricidio et fornicatione tenentur obnoxii, qui filios1129 necando proprios docent se non pro filiis, sed pro libidine uxores1130 duxisse. Proinde tantum nefas ad cognitionem gloriosissimi domini1131 nostri Recaredi regis perlatum est, cuius gloria dignata est iudicibus earundem partium imperare, ut amovendum1132 tantum1133 facinus1134 diligenter cum sacerdote procurent1135 et habita severitate prohibeant. Ergo et sacerdotes locorum eorundem1136, in quibus sceleris huius immanitas <E97, f. 310vb> peragitur, sancta synodus praecipiendo1137 convenit, ut1138 idem1139 scelus cum iudice <V630, f. 137va> curiosius quaerunt1140 et sine capitali <O93, f. 73rb> vindicta acriori disciplina prohibeant.

XVIII Praecipit1141 haec sancta et universalis synodus, ut stante priorum auctoritate canonum, quae bis in anno praecepit congregari1142 concilia consulta itineris1143 longitudine et paupertate ecclesiarum Spaniae1144, semel in anno in loco1145, quem metropoli<W411, f. 113r>tanus elegerit, episcopi1146 congregentur1147. Iudices vero locorum vel actores1148 fiscalium patrimoniorum ex decreto domini nostri1149 simul cum sacerdotum1150 concilio autumnali1151 tempore die Kal. Novembr. in unum conveniant1152, ut discant, quam pie et iuste cum populis agere debeant, ne in angariis aut in operationibus1153 superfluis sive1154 privatum onerent1155 sive fiscalem gravent. Sint1156 etenim perspectores1157 episcopi secundum regiam1158 monitionem1159, qualiter iudices cum populis agant, ut ipsos praemonitos corrigant aut insolentias eorum auribus1160 principum1161 innotescant. Quod si correptos emendare nequiverint1162, et ab ecclesia et a communione1163 suspendant. A sacerdote vero et senioribus deliberetur1164, quid per1165 provincias in suo detrimento praestare debeant1166 iudices1167, si ad concilium non venerint. Concilium autem non solvatur, nisi locum prius elegerint, quo succedenti1168 tempore1169 iterum ad1170 concilium veniatur, ut iam1171 non necesse habeat <V1341, f. 70rb> metropolitanus episcopus pro congregando concilio litteras destinare, si1172 in priori1173 concilio tempus omnibus denuntiatur et locus.

XVIIII Si1174 1175 quidem contra omnem1176 auctoritatem1177 ecclesias, quas aedificaverint, postulant consecrari, ut dotem, quam eidem1178 ecclesiae contulerint, censeant ad episcopi ordinationem non pertinere, quod factum1179 est1180 taliter1181 in praeterito1182, corrigatur1183 et in futuro1184, ne1185 fiat, prohibetur1186. Sed1187 omnia secundum constitutionem antiquam ad episcopi ordinationem et potestatem pertineant.

XX Quia1188 cognovimus episcopos per parrochias suas non sacerdotaliter1189, sed crudeliter desaevire, et dum scriptum sit: Forma estote gregi non1190 ut dominantes in clero, exactionesque1191 diocesis1192 suae vel damna infligant1193. Ideoque1194 censemus1195 <E97, f. 311ra> excepto, quod1196 veterum constitutiones a parrochiis habere iubent1197 episcopos, ut1198 alia illis, quae hucusque praesumpta sunt, denegentur, hoc est neque in angariis presbyteris1199 aut diacones neque in aliquibus fatigent1200 indictionibus1201, ne videamur in ecclesia dei exactores <V630, f. 137vb> potius quam dei1202 pontifices nominari. Hi1203 1204 vero clerici tam vocales1205, quam diocesani1206, qui se ab episcopo gravare1207 cognoverint, querelas suas ad metropolitanum1208 deferre non differant, ut1209 metropolitanus non moretur eiusmodi praesumptiones coercere.

XXI Ecclesiarum1210 1211 servos et episcoporum vel omnium clericorum a iudicibus vel actoribus publicis in diversis angariis fatigari1212 dolemus1213. Propter quod omne concilium a pietate gloriosissimi domini1214 nostri poposcit, ut tales deinceps ausus1215 inhibeat, sed1216 servi1217 suprascriptorum1218 officiorum in eorum usibus vel ecclesiae laborent. Si qui vero iudicum aut actorum1219 clericum aut servum clerici vel ecclesiae in publicis ac privatis negotiis occupare voluerit1220, a communione ecclesiastica, <W411, f. 113v> cui impedimentum facit, efficiatur1221 extraneus.

XXII Qui1222 divina vocatione ab hac vita recedunt, cum psalmis tantummodo et psallentium vocibus debere ad sepulchra deferri. Nam funeris1223 precamen, quod vulgo defunctis cantari1224 solet vel pectoribus1225 se aut1226 proximos aut familias cedere1227 omnino prohibemus. Sufficiat autem, quod in spe1228 resurrectionis christianorum corporibus famulatum1229 divinorum impenditur1230 canticorum. Prohibet enim nos apostolus sanctus1231 <V1341, f. 70va> lugere defunctos <O93, f. 73va> dicens: De dormientibus autem nolo vos contristari, sicut et ceteri, qui spem non habent. Et dominus non flevit Lazarum mortuum, sed ad huius1232 vitae aerumnas ploravit resuscitandum1233. Si enim1234 potest hoc episcopus, omnes1235 christianos prohibere agere non moretur. Religiosis1236 tamen omnino aliter fieri non debere censemus. Sic enim christianorum per omnem1237 mundum humari oportet1238 corpora defunctorum.

XXIII Irreligiosa1239 consuetudo est1240, quam vulgus per sanctorum solemnitates agere consuevit. Populi, qui debent officia divina attendere1241, saltationibus1242 turpibus invigilant1243 cantica1244 non solum mala1245 canentes, sed et religiosorum1246 officiis perstrepentes1247. Hoc etenim1248, ut1249 ab omni Spania1250 <E97, f. 311ra> depellatur1251, sacerdotum et iudicum1252 a concilio1253 sancto curae committitur1254.

INCIPIT EDICTUM1255 REGIS IN CONFIRMATIONE1256 CONCILII.

Gloriosissimus dominus1257 Recaredus1258 rex universorum1259 sub regimine nostrae1260 potestatis1261 consistentium1262 amatores1263 vestri1264 divina faciens veritas nostris principaliter sensibus inspiravit, ut causa instaurandae1265 fidei ac disciplinae ecclesiasticae episcopus1266 omnes Hispaniae1267 nostro praesentari1268 culmini1269 iuberemus. Praecedente1270 autem1271 diligenti et cauta deliberatione, sive1272 quae ad fidem conveniant1273 seu quae ad morum correctionem1274 respiciunt, <V630, f. 138ra> sensus maturitate1275 et intelligentiae1276 gravitate1277 constant1278 esse digesta. Nostra proinde auctoritas hac1279 omnibus hominibus1280 ad regnum nostrum pertinentibus iubet, ut, si1281 qua definita sunt in hoc sancto concilio acto1282 in urbe1283 Toletana anno regni nostri feliciter quarto, nulli contemnere liceat, nullus praeterire praesumat. Capitula1284 enim1285, quae sensibus nostris placita et disciplinae congrua a praesenti1286 conscripta sunt synodo, in omni auctoritate sive clericorum1287 sive quorumcumque1288 omnium observentur et maneant, id est: de observatione priorum canonum; de symbolo proferendo a populis in ecclesia; de episcopis, ut eis non liceat rem alienare ecclesiae; ut episcopo liceat unam de parrochitanis ecclesiis1289 monasterium facere; ut episcopis et1290 presbyteris et diaconibus ex heresi1291 conversis iam non1292 liceat misceri uxoribus, <V1341, f. 70vb> vel quod hi1293, qui semper catholici fuerint1294, in cellu<W411, f. 114r>lis suis cum mulieribus extraneis non morentur; quod liberti ab episcopis vel1295 aliis facti1296 et ecclesiis1297 commendati permanere debeant liberi; quod lectio in omnibus sacerdotalibus mensis legi debeat; quod clericos ex familiis fisci nostri nullus umquam a1298 rege postulet1299, et qui acceperit, irrita1300 talis donatio maneat1301; de ecclesiis ab1302 heresi1303 translatis1304 ad episcopos1305, in quorum sunt parrochiis, pertineant; de viduis, quod1306, quae voluerint1307, continentiam teneant, et quae nubere elegerint, quibus1308 voluerint, nubant, aeque de1309 virginibus; quod poenitentes secundum modum canonum antiquorum debeant agere <E97, f. 311va> poenitentiam; quod1310 qui voluerint poenitentiam agere prius tondantur1311 aut habitum mutent; quod non liceat Iudaeis ducere1312 de christianis uxores vel concubinas sive comparare mancipia christiana et iudaizare non liceat vel publica officia peragere; quod manere debeat firmum, si servi fisci nostri ecclesias fecerint easque de peculio suo dotaverint1313; quod idolatriae cultum1314 a sacerdotibus vel iudicibus1315 exquirenda sit1316 atque exterminanda1317; quod quae1318 filium1319 suum necaverint1320, a sacerdotibus vel a1321 iudicibus distringantur; quod semel in anno ad concilium sacerdotes et iudices atque actores patrimonii nostri debeant convenire; quod ecclesiarum omnium causa1322 ad episcopi ordinationem pertinere debeat; quod sacerdotes moderanter agere debeant per parrochias1323; quod servi ecclesiae sive clericorum non debeant a iudicibus vel1324 nostris actoribus in aliqua1325 angaria fatigari; quod religiosorum1326 corpora cum hymnis et canticis tantum deferenda sint1327 ad sepulchra; quod balmathiae1328 et turpia1329 cantica prohibenda1330 sunt1331 a sanctorum sollemniis1332.

Has omnes constitutiones ecclesiasticas, quas summatim breviterque per<V630, f. 138rb>strinximus1333, sicut plenius in canone continentur, manere perenni1334 stabilitate sancimus. Si quis ergo clericus aut laicus <O93, f. 73vb> harum1335 sanctionum1336 oboediens esse noluerit, si episcopus, presbyter, diaconus aut clericus fuerit, ab omni concilio excommunicationi1337 subiaceat, si vero laicus fuerit et honestioris1338 loci persona est1339, me<V1341, f. 71ra>dietatem1340 facultatum1341 suarum amittat1342 fisci viribus profuturam1343. Si vero minoris loci1344 persona est, amissione rerum suarum multatus1345 in exilium1346 deputetur1347.

Flavius Recaredus rex hanc deliberationem, quam cum sancta definimus1348 synodo, confirmans subscripsi. Masona in Christi nomine ecclesiae catholicae Emeretensis metropolitanus episcopus provinciae Lusitani1349 eis1350 constitutionibus quibus in urbe1351 Toletana interfui1352, manu mea subscripsi. Similiter et alii episcopi subscripserunt, id1353 1354 est LXVIII1355.

O93, f. 73vb; V630, f. 138rb; W411, f. 114r; V1341, f. 71ra; E97, f. 311va


1 XXXVIII fehlt V630; V1341; E97

2 INCIPIT fehlt W411

3 SIDONUS O93

4 XX fehlt W411

5 ARRIATIA] arriati ab W411; ARRII V630; V1341; arriana E97

6 hispania E97

7 piismo V630

8 domino W411; V1341

9 civitate regia Toletana] civitatem regiam toletanam W411

10 regia korr. aus regi O93

11 hispanię korr. aus spanię E97

12 galliae korr. aus gallaae V630; gallitię korr. aus gallię E97

13 scripturi korr. aus scripti W411

14 sineritate] SINE HEREDITATE W411

15 idem] ID EST W411

16 regiminis korr. aus regimini V1341

17 sui V630; V1341; E97

18 tonto O93

19 agerunt W411

20 memoratus fehlt W411

21 sanctissimus] sanctissimus idem W411

22 reor korr. aus re O93

23 reor esse] ores sed W411

24 duobis W411

25 reverentissimi] reverentis summi W411

26 ecclesiastice korr. aus ecclesiasce W411

27 nostrae vos korr. aus nostrae O93

28 devocaverim W411

29 quis korr. aus quae V1341

30 decursis E97

31 obicęm depellere korr. aus obicięnde pellere V1341

32 ecclesiastica W411

33 sit fehlt E97

34 gradui O93; gradii W411; gradus E97

35 dei V630; W411; V1341; E97

36 adomneo W411

37 exhortor korr. aus hortor V1341

38 operam dare] operanda W411

39 quae W411

40 nobis E97

41 agente E97

42 relegiosissimo W411

43 concilio in korr. aus concilio O93

44 octabo W411

45 idum W411

46 resedissent W411

47 communicat korr. aus communicans V630

48 divino korr. aus devino V1341

49 flamine korr. aus flumine V630

50 spanie W411; hispania E97

51 multos post discessum] post multos a decessu E97

52 et fehlt W411

53 peragendum W411

54 congregavimus] congregande crevimus W411

55 omnibus E97

56 ipsa V630; ipsi] ipsi et W411

57 spe nostra] spanie nostre W411

58 domum W411

59 conscripta atque allegata] conscriptum atque allegatum E97

60 adligata W411

61 notescimus W411

62 ergo E97

63 examinata] examinetur ut E97

64 omni W411

65 susceptum W411

66 domum W411

67 recensitum W411

68 nos W411

69 curę korr. aus corę O93

70 meminimus korr. aus neminimus V630

71 prestringi W411

72 nec korr. aus ne O93; ne W411

73 cultu V630; V1341

74 deputemus E97

75 salutem W411

76 qua V630; W411; V1341; E97

77 dignus korr. aus dignus est V630

78 extollimur korr. aus extollimus V630; extollimur E97

79 providie W411

80 a deo] ad deum W411

81 pro tantis] portantis W411

82 omnipotentię korr. aus omnipotenti V630

83 credi korr. aus redi V630

84 est ut korr. aus est O93

85 quoqualem W411

86 quoęternum W411

87 idem] idem sit V630; W411; V1341; E97

88 ingenitus] ex genitor W411; et genitor E97

89 pater] pater pater O93

90 genuerit E97

91 in fehlt W411

92 subsistat] subsistat pater ex quo sit filius ipse vero ex nullo sit alio Filius qui (V1341: quia) habeat patrem sed sine initio et sine diminutione in ea qua patri coequalis (W411: quoequalis) et coaeternus (W411: quoaeternus) est divinitate subsistat W411; V1341; E97

93 Spiritusque] Spiritus quoque E97

94 praedicandus est korr. aus praedicandus O93

95 unius korr. aus unus V630; unus W411

96 Tertia W411

97 vero fehlt W411

98 habeat W411

99 in fehlt V630; W411

100 essentiam W411

101 cuius] cuius in W411

102 natura E97

103 assumpta korr. aus adsumpta V630

104 damnata korr. aus damnato V630

105 se W411

106 sentire W411

107 sententia V630; iustitie W411

108 si korr. aus sic O93; sic W411

109 eadem V630; W411; V1341

110 unitate W411

111 quantis E97

112 hispanias E97

113 adverse W411; E97

114 molestis W411

115 catholicis W411

116 sui W411

117 heresis W411

118 animositate W411; E97

119 perfidei W411

120 re W411; E97

121 conspicitis E97

122 scalore W411

123 e W411; hoc] hoc ipsum E97

124 obtinatione W411

125 relegionis W411

126 consortio W411

127 revocarem korr. aus revocaremus V630; remvocarem W411

128 opinatissima E97

129 ad W411

130 tamen] tamen corde E97

131 in eo] meo E97

132 in eo assensus] meum assensum W411

133 assensui korr. aus assensu V630; assensui E97

134 participat E97

135 maternos O93; W411

136 sinu] usis W411

137 uberibus korr. aus uberius O93

138 conversio ad korr. aus conversio O93

139 quin immo] qui nemo W411

140 aliorum E97

141 iudicio V1341

142 vitio in heresim deductam] in heresim deductam vitio W411

143 deducta E97

144 revocabimus W411; revocavimus] est revocata E97

145 ad W411

146 vestras manus] manus vestras E97

147 mici W411

148 inmarcissibilis O93; inmarciscibilis W411; immarcessibilis E97

149 si hi] suc W411

150 ii E97

151 qui] qui se E97

152 unitate W411

153 transtulerunt E97

154 et fehlt V630

155 stabiliter korr. aus stabilite V630

156 ergo E97

157 nostro W411

158 unitate W411

159 pertrae korr. aus pertre W411

160 catholicis eos] eos catholicis korr. aus eos V630

161 interlinear vel tum E97

162 toto W411

163 cognitio V630

164 instructi korr. aus instricti V630

165 ex toto fehlt W411

166 ex solido fehlt V630

167 errores] errore sis W411

168 pernitiose W411

169 amplecti korr. aus amplectere V630; amplecti E97

170 Ceterum korr. aus Ceteri O93

171 clarissime W411

172 teneant W411

173 patenti E97

174 avertant W411

175 prospexi V630; W411; V1341; E97

176 quam W411

177 vel E97

178 divinitatem korr. aus divitatem O93

179 tamquam] tamquam quam W411

180 conspectu W411

181 quam fehlt W411; E97

182 Timotheo fehlt W411

183 et veritatem tuam fehlt V630

184 Et E97

185 Timotheo fehlt W411

186 bonum korr. aus boni V630

187 viam V630

188 est W411

189 confiteri] confessurum se E97

190 expetit W411

191 corde credimus] credimus corde V630; V1341; E97

192 quo korr. aus quod V630; quod W411

193 Corde enim creditur fehlt W411

194 oris W411

195 sic W411

196 degenere W411

197 substantia V630; W411; E97

198 a fehlt W411

199 sancta W411

200 sinodam W411

201 dei fehlt W411

202 obsorvo V630

203 concilii et honoro] et honor concilii W411

204 ea fehlt W411

205 qua W411

206 tricentorum W411

207 episcopopalis W411

208 constantinopoli E97

209 Macedonium spiritus] macidonio episcopo W411

210 ad V1341

211 unitate et essentia] unitatem et essentiam W411

212 congregantem W411

213 Prima quoque Ephesina] prime quoque ephęsene W411

214 Prima quoque Ephesina synodus] Primę quoque ephesinę synodi E97

215 quae fehlt W411

216 lata korr. aus leta V1341

217 honor O93; W411

218 plenam E97

219 euticeten W411

220 omnia W411

221 reverent korr. aus re urent O93; referenter W411

222 suscipi W411

223 ipsis suprascriptis] issu quas scriptis W411

224 referentia W411

225 monimentis korr. aus monumentis V630; monimentis E97

226 et W411

227 relegiosis W411

228 aut W411

229 geniti W411

230 fidem W411

231 catholica] catholica deo W411

232 crederunt W411

233 audire W411

234 renovatam korr. aus renovatum V630; renotatam W411

235 et fehlt W411; et] et eorum E97

236 eorum fehlt E97

237 roboratam korr. aus roboratum V630

238 hominum W411

239 fidelium fehlt W411

240 ut] ad instruendas E97

241 egentes W411

242 quarum W411

243 quid W411

244 ergo W411; relicto] de reliquo V630; V1341

245 perceperint V630

246 quem] que in W411

247 contes W411; confitentesque V1341

248 confitentes eiusque] confitentesque V1341

249 quae V630; eius E97

250 collocate korr. aus collocati O93

251 Quod fehlt W411

252 creatam W411

253 munimine W411

254 principant W411

255 et W411

256 fidelibus] fidelibus in E97

257 fidelibus W411

258 confessionis W411

259 sancta W411

260 et fehlt W411

261 constitutiones W411

262 contesuid W411

263 et fehlt V630; V1341

264 INCIPIT FIDES A SANCTO NICENO CONCILIO] SYMBOLUM FIDEI TRECENTORUM DECEM ET OCTO PATRUM E97

265 visibilium] visibilium necnon E97

266 factorem E97

267 Iesum] iesum christum E97

268 de patre natum] natum ex patre E97

269 ex E97

270 creatum E97

271 patri V630; W411; V1341; patris fehlt E97

272 quae in caelo et quae in terra] cęlestia et terrena E97

273 nos] nos homines E97

274 nostram sautem] salutem nostram E97

275 discendit W411

276 est] est et E97

277 et fehlt E97

278 cęlum E97

279 inde venturus] venturus inde E97

280 venturus] venturus est V630; W411; V1341

281 dicuntur W411

282 et W411; erat] erat tempus E97

283 priusquam E97

284 extantibus W411; subsistentibus E97

285 subsistentia korr. aus subsistentatia O93; substantia W411; essentia E97

286 dicunt] dicunt mutabilem V630

287 aut] aut trepton hoc est E97

288 convertibilem] convertibilem vel mutabilem korr. aus convertibilem V1341; convertibilem vel mutabilem E97

289 dei] dei hos E97

290 PATRES fehlt E97

291 PATRES CL] CL PATRES W411

292 VOCE, QUI CONSTANTINOPOLIM CONGREGATI SUNT] MAGNE NICENE SINODO W411

293 CONTANTINOPOLI E97

294 hoc est korr. aus hoc W411

295 patre korr. aus patri O93; patris W411

296 et fehlt W411

297 nos] nos homines E97

298 ex V630

299 virgine] virgine et E97

300 et fehlt W411

301 est et fehlt W411

302 sedet V630; V1341; E97

303 in W411

304 vivificatorem korr. aus vivificantem V630

305 prophetas] prophetas in W411

306 baptismum W411

307 remissione W411

308 mortuorum] mortuorum et E97

309 Amen fehlt W411

310 INCIPIT W411; V1341; E97

311 TRACTATUS] tractatus fidei sancti E97

312 Sufficerat W411

313 quoniam] quoniam hii W411

314 partiunt W411

315 quidem W411

316 virginei] divine hi W411

317 factam fehlt V630

318 ad fehlt W411

319 salu W411

320 confusionum V630; confessionem W411; confusionemque korr. aus confessionemque V1341; confessionemque E97

321 hominem W411

322 machinationem korr. aus mationem V1341

323 praecipue V630; W411; V1341; E97

324 spiritu V630; spiritui korr. aus spiritu V1341

325 quadraginta W411

326 constantinopolitana korr. aus constantinopolitani E97

327 convenientiam W411

328 illi korr. aus illa O93

329 deicientes W411

330 dominationem V630; W411; E97; dominationem korr. aus damnationem V1341

331 manifestant V630

332 ut W411

333 natus est korr. aus natus O93

334 condam W411

335 viri Cyrilli] virilli W411

336 congruas et] congruasset W411

337 suscipiat W411

338 ad fehlt W411

339 confortationem W411

340 nestoria W411; nestorianę korr. aus nestorinę E97

341 menti W411

342 amentiae] amentiae et V630

343 relegioso W411

344 capiunt V630; E97

345 populum W411

346 archeepiscopi W411

347 flavianum korr. aus flavianam V630

348 archiepiscopum korr. aus archiepiscopo V630; archeepiscopo W411

349 queque W411

350 confessione W411; confessioni korr. aus confessione V1341

351 communem korr. aus communionem W411

352 quandam V630; W411; E97; quandam korr. aus quendam V1341

353 paginam korr. aus paginum V1341

354 exsistantem W411

355 relegionis W411; religionis korr. aus regionis E97

356 exsecratour W411

357 temperamentum korr. aus temperatum V630; temperatum V1341

358 confusionem V630; E97; confusionem korr. aus confessionem V1341

359 adversatur korr. aus adversantur W411

360 quidam W411

361 adnuntiationem W411

362 naturas, unam vero post adunationem fehlt W411; E97

363 confingunt V630; E97; configuntur W411; confingunt korr. aus configunt V1341

364 anathema facit] anathematizat E97

365 unam W411

366 eundemque filium korr. aus eundemque O93

367 corpori W411

368 divinitate W411

369 nobiscum, per omnia similem nobis absque peccato korr. aus nobiscum V630

370 proter O93

371 marie W411

372 dei genetrice] degenetricem W411

373 eundem W411

374 duabus naturis] duas naturas W411

375 indivise korr. aus indovise O93

376 cognoscendum E97

377 humanitatem W411

378 una korr. aus via V1341

379 una coeuntem persona unoque statu concurrentem, non in duabus personis] unam coeuntem personam unumque statum concurrente, non in duas personas E97

380 coeunte V630; W411

381 unoque] uno qui W411

382 concurrente V630; W411

383 exordium W411

384 de eo korr. aus deo O93

385 omnis W411

386 ordinati W411

387 sancta korr. aus sanctae V630

388 alia O93

389 aliud V630

390 vel fehlt W411

391 egentibus W411

392 ex W411

393 se fehlt V630; W411; E97

394 episcopos korr. aus episcopus O93; V1341

395 episcopopatu W411

396 cleros O93; W411; clericos korr. aus cleros V1341

397 clero] clero precipimus V630

398 manacia W411

399 feriri korr. aus ferri O93; fieri W411

400 orbe W411

401 catholica korr. aus catholicam V1341

402 mead W411

403 dexteram W411

404 protegente korr. aus pro gente O93

405 BADDO W411; badda V630; V1341

406 GLORIOSISSIMA W411

407 fabore W411

408 I fehlt V630; E97

409 SPIRITU W411

410 suae fehlt V630; V1341; E97

411 II fehlt V630; E97

412 sanguini O93

413; E97 III fehlt V630

414 qui E97

415 IIII fehlt V630; E97

416 Cui a korr. aus Cui V1341

417 regi korr. aus rege O93; rege W411

418 V fehlt V630; E97

419 rege W411

420 VI fehlt V630; E97

421 et fehlt V630; W411

422 vero fehlt V630; V1341; E97

423 rege W411

424 VII fehlt V630; E97

425 VIII fehlt V630; E97

426 VIIII fehlt V630; E97

427 EST W411

428 glorificabit W411

429 spiritu W411

430 CHRISTI ITEM korr. aus CHRISTI V1341

431 professio E97

432 EEPISCOPORUM V630

433 presbyterorum] presbyterorum diaconorum E97

434 plurimorum E97

435 suscripserunt korr. aus scripserunt W411

436 unus korr. aus unius W411

437 relegiosos W411

438 clericos fehlt W411

439 ex fehlt V630

440 heresi E97

441 ariano W411

442 conversos korr. aus conversos eius W411

443 huiusmodi E97

444 ad W411

445 propellimur W411

446 qui W411

447 heresi korr. aus herese V630; heresi E97

448 intra] intra dei W411

449 Nam] nam sicut W411; Nam quia E97

450 didicimus E97

451 et fehlt W411

452 salute W411

453 confitere W411

454 audito W411

455 respuistis V630

456 si fehlt W411

457 eadem W411

458 firmet W411

459 sed W411

460 confessione V630; consensione W411; confessionis V1341

461 proximos W411; V1341

462 fidei sanctae adstipulatione monstretis. Eo itaque fiet, ut et vos fehlt V630; V1341

463 exsignitas W411

464 nilhil O93

465 potuerit W411

466 talem W411

467 perfidei W411

468 hominibus W411

469 condicibus W411

470 predamnaret W411

471 ad W411; ut E97

472 detestante W411

473 hereseos] ere eos W411

474 splendide W411; splendidissimo E97

475 habitum W411

476 genus W411

477 erigimus W411

478 recaredum korr. aus recadum O93

479 hac die ad] ad dei E97

480 di W411

481 ad fehlt W411

482 superstitutionibus korr. aus superstutionibus O93; subprestitionibus W411; superstitutionibus V1341

483 pariter W411

484 tamen E97

485 catholicae fehlt E97

486 quam W411

487 petis W411

488 promptissime korr. aus proptissime O93; proptissime..W411

489 ac fehlt W411

490 nobis] nobis de W411

491 persuadite W411

492 faciemus fehlt W411

493 devotione W411

494 avexit W411

495 verius fehlt E97

496 fraternitas W411; E97

497 patefecerit W411; patefaecerit korr. aus patefacerit E97

498 qui fidem korr. aus quidem V1341

499 orrio W411

500 ad nos] a nobis W411

501 damnata W411

502 Christum fehlt W411

503 credidit V630; credet W411

504 ęternum W411

505 quoessentialem W411

506 agnoscit korr. aus agnoscat V630

507 iuxta deitatem fehlt W411

508 patre V630; W411; V1341; E97

509 asseruerit korr. aus asseruit O93; assueruit korr. aus assuerunt W411

510 esse fehlt E97

511 omnipotentiae] homini potentie W411

512 deum W411

513 quae] quae deus E97

514 initium korr. aus initio W411

515 visibilium W411

516 catholicam] catholicam confitetur E97

517 ecclesiam] in ecclesia V630; V1341

518 quem W411

519 prim korr. aus primm V1341

520 primi Ephesini] prima ephesina V630

521 epheseni W411; V1341

522 filium] filium et spiritum sanctum W411; E97

523 honor W411

524 sit fehlt E97

525 glorificandos et] glorificando sed W411

526 sit fehlt E97

527 sacrilegum V630; W411; V1341; E97

528 credet W411

529 sit fehlt E97

530 detistabilem korr. aus detestabilem W411

531 leubigildi W411; levigildi E97

532 nobis korr. aus nobis a nobis V1341

533 arrianum V630

534 quam E97

535 quo male a] cum alia W411

536 continentur V630; V1341

537 sit fehlt E97

538 sit in aeternum] in ęternum sit Quicumque crimine nostrę concilium non ex toto corde respuerit et damnaverit anathema sit W411

539 herese W411

540 de tota] dota W411

541 esse E97

542 conversus W411

543 est W411

544 succes W411; pręcessores E97

545 heresi korr. aus herese V630; heresi E97

546 herese Arriana] heresem arrianam W411

547 atque apostolicam nunc intra ecclesiam catholicam fehlt E97

548 religiosissimus korr. aus regiosissimus O93; pręlegiosissimus W411

549 permittimus V630

550 creditur et] crediture W411

551 Cuius W411

552 marathana V630

553 adventum W411

554 et fehlt W411

555 constantinopolitani korr. aus constantini V630

556 veram W411

557 ephesini korr. aus epheseni O93; epheseni W411; V1341; ephesenę E97

558 sinodus W411

559 eam E97

560 ea non korr. aus e O93; ea non fehlt W411

561 ortodoxorum korr. aus ortodorum O93; or W411

562 consola W411

563 epheseni O93; W411; V1341; E97

564 recipit V630; W411; E97

565 Proinde] Proinde et V630

566 faventium V630

567 subscribimus V630; V1341; E97

568 Niceni] niceni constantinopolitani E97

569 epheseni O93; W411; V1341; E97

570 Ephesini] ephesini constantinopolitani V630

571 et E97

572 gratissimas W411

573 confessione korr. aus consensione V630

574 vera W411; veras E97

575 et fehlt E97

576 subscribimus, interlinear vel s E97

577 quam] quam quae V630

578 trinitatem O93

579 nihil his verius fehlt W411

580 unigeniti korr. aus unigeni O93

581 humanu W411

582 cogitatione W411; contagione V630; V1341; E97

583 et W411; E97

584 uterque W411

585 sit W411

586 plena W411

587 veritate W411

588 et W411

589 credatur V630

590 dubitationes W411

591 depravare korr. aus deprevare W411

592 fide vel communione catholica] fidem vel communionem catholicam W411 W411

593 domino E97

594 se fehlt W411; V630; sese V1341; E97

595 separare] egredisse parari W411

596 dissociari W411

597 voluerint W411

598 sint W411

599 obnoxi W411

600 sancta ecclesia] eclesia sancta W411

601 pacatissime korr. aus patissime O93; pacatissime] pc cantissime W411; paccatissime korr. aus peccatissime E97

602 que W411

603 fuerint] fuerint crediderint W411

604 communicaverint W411

605 hii W411

606 a W411

607 ab origine] a constitutione W411

608 quis W411

609 recesserint korr. aus recesserit O93; secesserint W411

610 hii W411

611 diabulo W411

612 quęcum W411

613 in W411

614 christo cui korr. aus christo E97

615 qui W411

616 saeculorum] saeculorum amen W411; E97

617 In E97 fehlen an dieser Stelle die drei Glaubensbekenntnisse von Nikäa, Konstantinopel und Chalkedon.

618 EDITA korr. aus EDICTA W411

619 propter nos korr. aus propter V630

620 venturus est korr. aus venturus O93

621 substantia W411

622 IN CONCILIO CONSTANTINOPOLITANO] CONSONA MAGNE NICENI SINODIS W411

623 unum] unum dominum V630; W411; V1341

624 discendit W411

625 sepultus korr. aus sepeltus W411

626 sedit W411

627 a W411

628 in fehlt V630; W411; V1341

629 vivificantem V630; V1341

630 propehtas korr. aus prophetas in W411

631 Confitemur korr. aus Confiteremur O93

632 remissione W411

633 ITEM TRACTATUS CHALCEDONENSIS CONCILII fehlt W411

634 CHALCEDONENSIS CONCILII] CONCILII CALCIDONENSIS V630; V1341

635 Sufficerat W411

636 edocet korr. aus edocet et incarnationem dominicam edocet V630

637 hii W411

638 distruere V630

639 novitate W411

640 miserium W411

641 audiant W411

642 divini W411

643 denegare V630

644 temporamentum W411

645 confessionemquę W411

646 pascibilem W411

647 confusione V630; confusione korr. aus confessionem V1341

648 matinationem W411

649 sancta et magna] sanctam et magnam W411

650 docensi W411

651 octo] octo episcoporum V630; V1341

652 propter eos korr. aus propter V1341

653 spiritui korr. aus spiritu V1341; spiritu V630

654 spiritus sancti] episcopi W411

655 etiam] etiam illi W411

656 deest W411

657 quid W411

658 omnem W411

659 condam W411

660 sinodas W411

661 ad fehlt W411

662 consenientets korr. aus consientientes V630; consentientes fehlt W411

663 confortationem W411

664 et ad fehlt W411

665 ad fehlt V630

666 interpretationem] interpretatione vero W411

667 relegioso W411

668 salutis V630; V1341

669 epistolas W411

670 archęepiscopi W411

671 ac W411

672 archęepiscopi W411

673 euticeris W411

674 magne W411

675 confessione W411

676 concordat V630

677 communem korr. aus communionem V630; communionem W411

678 lireligionis O93; relegionis W411

679 subiuxit W411

680 adserre W411

681 repellet W411

682 duabus naturis] duas naturas W411

683 temperamentum korr. aus temperamentium O93

684 confessionem W411

685 argumentantur korr. aus argmentantur O93; argumentatur W411

686 adversatur korr. aus adversantur W411

687 lestem W411

688 substantiam W411

689 asseruit V630; V1341

690 abiciente W411

691 adnuntiationem W411

692 naturas domini] naturas korr. aus naturas deum V630

693 vero post korr. aus vero O93

694 adnuntiationem W411

695 Christum fehlt W411

696 unitatem W411

697 divinitatem unius cum patre naturae, secundum humanitatem eundem unius naturae korr. aus divinitatem O93

698 naturae] naturę nobiscum W411

699 quidam W411

700 secundum korr. aus secun W411

701 duabus naturis] duas naturas W411

702 inconfusio W411

703 patriendum W411

704 eandemque W411

705 exsordio W411

706 patrum V630; W411; V1341

707 His fehlt W411

708 omni] omni utique W411

709 ordinatis korr. aus ordinata V630; ordinatis] ordinata is W411

710 aut korr. aus au V630; aut W411; V1341

711 audent] audent aut W411

712 converti ad] convertiam W411

713 ex W411

714 episcopos korr. aus episcopus V1341

715 episcopatu] episcopo aut tu W411

716 clericos korr. aus clericis O93; cleros W411

717 praecipimus fehlt W411

718 vel W411

719 anathę W411

720 fieri W411

721 in Christi nomine episcopus] episcopus in Christi nomine V630; V1341

722 heresi W411; heresem V1341

723 arriane W411

724 domatis O93; dogmate W411

725 damnata W411

726 catholica korr. aus catholicam O93

727 heresi W411

728 arrianae W411

729 dogmate W411

730 damnata W411

731 toto corde korr. aus toto V630

732 vuigiliscus V630; W411; E97; vuiligiscus V1341

733 heresi W411

734 arriane W411

735 dogmate W411

736 damnata W411

737 catholicam korr. aus catholicam catholicam V630

738 civitatis Vesensis fehlt V630

739 Vesensis] sue sensis W411

740 heresi W411

741 arrianae W411

742 dogmate W411

743 damnata W411

744 civitatis Tudensis episcopus] episcopus civitatis Tudensis V630; V1341; E97

745 heresi W411

746 arriane W411

747 dogmata W411

748 damnata W411

749 catholicam quam korr. aus catholicam O93

750 Beccile W411

751 heresi W411

752 arriane W411

753 dogmata W411

754 damnata W411

755 portacalensis E97

756 heresi W411

757 arriane W411

758 dogmata W411

759 damnata W411

760 Eriusclus V630; Friusclus V1341; E97

761 desertosane V630

762 heresi korr. aus herese W411

763 arriane W411

764 dogmata W411

765 damnata W411

766 sanctam fehlt W411

767 herese W411

768 arriane W411

769 conversi korr. aus conversa O93

770 inlustri W411

771 proceri W411

772 Eleva V1341; E97

773 subscripserunt] subscripserunt PROLOGUS E97

774 gothicae korr. aus gotiae O93

775 gloriosissimus korr. aus gloriosissimis O93

776 domnus korr. aus dominus O93; dominus V630; V1341; E97

777 pro reparandis] properandis V630

778 reparandos W411

779 confirmandos W411

780 interlinear vel regulis E97

781 moribus korr. aus morbus O93; mores W411

782 affatus V630; V1341; E97

783 modum korr. aus modo O93

784 quoadusque korr. aus quoadque O93; quodadusque V630; quam W411

785 constiterit korr. aus constituerit O93; constituerit W411

786 gloriosius korr. aus glorius V1341

787 eminet korr. aus enim et V1341

788 prospiciendae] prospicienda et W411

789 commoditati korr. aus commodati O93

790 ad W411

791 At V630; E97; Ad W411

792 populis V630; W411

793 regimini W411

794 positis V630

795 gubernentur korr. aus gubernantur O93; gubernetur W411

796 ad ea quae sunt] adque W411

797 scire W411

798 motibus, interlinear vel ri E97

799 regię W411

800 pace W411; pacis korr. aus paci V1341

801 propacande W411; propagandae korr. aus pagandae V1341

802 inare W411

803 sublima W411

804 serenae lucis] serena luce W411

805 ostendere, sic enim agit, qui multiplici bono se a deo remunerari confidit korr. aus ostendere O93

806 bono fehlt V630; V1341

807 bono se] se dono E97

808 a deo fehlt E97

809 confidit, interlinear vel ten E97

810 confidat W411; contendit V630; V1341

811 id korr. aus id quam O93; id] id quam W411

812 augit W411

813 hanc, interlinear vel iam E97

814 plenam W411; plena korr. aus plana V1341

815 simul korr. aus simulque O93; simulque W411

816 adhuc korr. aus a deo O93; ad W411; adhuc] a deo V630; V1341

817 necessarium korr. aus necessario O93; necessario V630; W411; V1341; E97

818 deo] deo qui W411

819 roborandam korr. aus roborandum O93

820 conversionem omnes Spaniarum et Galliae ecclesiae hanc regulam servent, omni sacrificii tempore ante communicationem korr. aus conversionem O93

821 omnes korr. aus omnem V630

822 hispaniarum E97

823 galliae korr. aus gallia V630; gallicię korr. aus gallię E97

824 servent] servent ut E97

825 communicationem korr. aus communionem O93; communionem W411

826 corporis korr. aus corpus V630

827 et V630; W411; E97

828 iusta W411

829 more W411

830 quid W411

831 credulitate W411

832 neteant W411

833 si W411

834 corda korr. aus corde V630; V1341

835 fide korr. aus fide fide O93

836 percipiendum korr. aus precipiendum V630

837 exhibeat V630; V1341

838 conservata in dei ecclesia et fidelium ex solido (ex solido korr. aus sollicitudo) corroboratur credulitas et perfidia infidelium confutata ad korr. aus conservata O93

839 ex] ex hoc korr. aus ex V1341

840 sollicitudo V1341; sollicitudine korr. aus sollicitudo V630; solido] hoc sollicitudo E97

841 corroboratur] corroboratur et V630; V1341; E97

842 concitata V630; V1341; conputata W411

843 ad fehlt W411

844 cognoscit E97

845 facile E97

846 facillime inclinatur nec se quisquam iam de ignorantia fidei excusabit a culpa, quando universorum ore cognoscit fehlt V630; V1341

847 excusabit korr. aus excusabat O93

848 quid korr. aus qui O93

849 teneant W411

850 credat korr. aus creda O93; credat korr. aus credit V1341

851 capitolis W411

852 qui W411

853 adiciendi W411

854 referentia W411

855 praeponite W411

856 simbolum W411

857 dicente W411

858 cetero korr. aus cetro O93

859 autem] autem de E97

860 motibus, interlinear vel ri E97

861 terminata V630; W411

862 prohibite W411

863 et] et ea W411; V1341; E97

864 debent korr. aus debeant W411

865 immobile W411

866 firmitate O93; W411; V1341

867 INCIPIT W411

868 QUA W411

869 TOLETANA URBE] TOLITANAM URBEM W411

870 CONSTITUTI W411

871 concilium korr. aus conciliorum V630

872 dei W411

873 necessitate W411

874 de E97

875 parrochianis E97

876 monasterio W411

877 levitae] levitę non sub uno conclavi E97

878 suis fehlt E97

879 Ut servus] De servis korr. aus Ut servus E97

880 manumissis korr. aus manumissus E97

881 se W411

882 libertati E97

883 clericus W411

884 donentur V630; W411; V1341; E97

885 eclesia korr. aus eclesie W411

886 viduis] viduis vel virginibus E97

887 Rubrik] Qualiter poenitentia detur et de his qui infra poenitentiam vel post reconciliationem ad vitia relabuntur E97

888 est fehlt W411

889 tondeatur korr. aus tondatur V630

890 Rubrik] Ut non liceat iudeis christianas habere uxores vel concubinas vel mancipium christianum et de filiis eorum E97

891 idolatria W411

892 auctores E97

893 presente W411

894 suis E97

895 pertineat V630; E97

896 XXX V630

897 diocesem W411

898 inponant W411; imponat et ut clerici ab episcopis gravati ad metropolitanos querelas deferant E97

899 XXXI V630

900 Zählung und Rubrik fehlen E97

901 XXXII V630

902 XXI XXI Ut in sanctorum nataliciis ballimathie prohibeantur

XXII Ut religiosorum corpora psallendo tantum deducantur

XXIII Ut non liceat iudicibus clericos vel servos ęcclesię in suis angariis occupare EXPLICIUNT CAPITULA incipiunt canones in eodem concilio constituti E97

903 religiosorum korr. aus relgosorum O93; relegiosorum W411

904 et ut fehlt W411

905 prohibeantur] prohibeantur EXPLICIUNT CAPITULA V1341; EXPLICIUNT CAPITULA Incipiunt canones in eodem concilio constituti E97

906 I] I cap. E97

907 heresini W411

908 et fehlt W411

909 quia korr. aus qui V630; qua W411

910 in W411; a fehlt V1341

911 vel fehlt W411

912 hispaniarum E97

913 canonicis W411

914 abundare W411

915 dumque W411

916 omnes W411

917 excessus heresis] excessuresis W411

918 heresi V630; V1341

919 foveretur W411

920 tempore W411

921 procul fehlt W411

922 esset V630; V1341; E97

923 at nunc fehlt W411

924 priscorum] prius chorum W411

925 praecipit E97

926 Permaneant] feri maneat W411; Permaneant korr. aus Permeant V1341

927 pręsoleum W411

928 canones E97

929 nicil W411

930 sancxerunt korr. aus sanxerun O93

931 presumpserint W411

932 severitatem W411

933 REFERENTIA W411

934 FIDES W411

935 conroborandos W411

936 omnium W411

937 consultu E97

938 piissimi et gloriosissimi korr. aus piissimi E97

939 regis] regis sancta E97

940 et W411

941 hispanię E97

942 et fehlt W411

943 gallitiae korr. aus galatiae V630

944 ut W411

945 priusquam] prius cum W411

946 praedicetur populo] populo praedicetur V630; W411; V1341; E97

947 manifesta korr. aus manifestas V630; manifestum W411

948 est W411

949 et fehlt W411

950 pręlibandum korr. aus pręliandum W411

951 tribuet W411

952 hoc fehlt W411

953 prohibentur W411

954 grave W411

955 ęcclesiarum E97

956 maneant W411

957 necessitate W411

958 praestare fehlt W411

959 permittuntur korr. aus promittuntur V1341

960 EPISCOPI W411

961 parrociis W411; parochianis E97

962 voluerint W411

963 ut fehlt W411

964 ea korr. aus eo V1341

965 habeant W411

966 quod W411; E97

967 quo detrimentum korr. aus quodrimentum V630

968 eidem korr. aus idem V1341

969 enim fehlt V630; V1341

970 statuendę E97

971 dosensum W411

972 a fehlt W411

973 herese W411

974 percipitur W411

975 canibus W411

976 terminetur W411

977 eo W411

978 fide fehlt V630; V1341

979 coniugali] coniugali lege korr. aus coniugali V630

980 suffratur W411

981 aliam domum] alia domo V630; V1341; E97

982 uxore W411

983 quis E97

984 elegerint korr. aus elegerit V630

985 neglecto ita korr. aus neglecto O93; neglecto ita] nec lector V630; V1341; lector W411; neglector E97

986 ita fehlt V630; W411; V1341

987 infame V630; W411; infamem V1341

988 am Rande vel generare V630; generare korr. aus ignorare V1341; generare E97

989 habuerint korr. aus habuerunt V630; habuerunt W411

990 destringantur V1341

991 venundentur E97

992 ipsut W411

993 autem] autem ęcclesię E97

994 hoc praecepit sancta synodus, ut, si qui presbyteri vel diaconi] in dei precipiunt sacerdotes ut si qui W411

995 episcopos W411

996 cui W411

997 amen W411

998 et fehlt W411

999 ęcclesię E97

1000 patrocinie W411

1001 episcopo W411

1002 ligantur W411

1003 principibus E97

1004 reverentia] REVERTENTI a W411

1005 universa] universa sancta V630; W411; V1341

1006 quia korr. aus qua W411

1007 domno W411; E97

1008 concilio W411

1009 aut W411

1010 redditos W411; tradito E97

1011 tributo W411; E97

1012 allegati E97

1013 vivent W411

1014 Decreto korr. aus De cetero V630

1015 ut fehlt W411

1016 herese W411

1017 episcopus W411

1018 aliquos W411

1019 ipsi W411

1020 consultu E97

1021 quo E97

1022 debet W411

1023 domno W411

1024 affirmat] adque firmat W411

1025 quarum W411

1026 tene W411

1027 et fehlt W411

1028 iterandas E97

1029 profitantur W411

1030 voluntatemte W411

1031 haberi W411

1032 nec extra] nextra E97

1033 intra W411

1034 voluntate W411

1035 hispaniarum E97

1036 am Rande vel fedissime V630; fedissime V1341; foedissime E97

1037 aut W411; ut E97

1038 a presbyteris fehlt E97

1039 presbyteros W411

1040 reconciliare W411; conciliari V630; V1341

1041 Et fehlt E97

1042 coercendam W411

1043 exsecrabile W411

1044 id a korr. aus id V1341

1045 a fehlt O93; W411

1046 canonum antiquorum] antiquorum canonum E97

1047 quaem korr. aus quam W411

1048 inpositione W411

1049 contemplatio korr. aus contemplatione W411

1050 restituatur W411

1051 Hi fehlt V630; W411; Qui V1341; Ii E97

1052 vero qui] qui vero korr. aus quia vero V630

1053 qui fehlt V1341

1054 ad propria] propria ad E97

1055 priora W411

1056 siveritate W411

1057 damnetur W411

1058 episcopus korr. aus episcopos V630

1059 vel E97

1060 tondeat E97

1061 aut in cinere et cilicio habitum mutare faciat fehlt W411

1062 poenitentiam ei] ei pęnitentiam E97

1063 aut velata fuerit aut fehlt W411

1064 motaverit W411

1065 enim] enim tam E97

1066 cum V630; V1341; quam E97

1067 vel feminis fehlt W411

1068 rursus V630; E97

1069 DIUTURNA disciplinatio et licentię inolita W411

1070 conclericos korr. aus coclericos V630; clericos korr. aus cumclericos V1341

1071 ut fehlt W411

1072 praesumatur] pręsummis et W411

1073 conventus fehlt V630; W411; V1341

1074 Conventus noster V630; V1341; E97; SUGGERENTE concilio id gloriosissimus domnus noster W411

1075 hoc fehlt W411

1076 Inserendam W411

1077 christianus W411

1078 usu W411

1079 filii qui] qui filii W411

1080 baptismo W411

1081 eis iniungantur] eos opus est agere W411

1082 qua W411

1083 iudaismi E97

1084 riti W411

1085 relegionem W411

1086 QUIS W411

1087 construxerint korr. aus construerint O93; construxerant W411

1088 sua paupettate] paupertate sua E97

1089 ditaverint W411

1090 interlinear vel preces V630

1091 auctoritate] auctoritate regia W411

1092 confirmari korr. aus confirmaris V1341

1093 PONE W411

1094 hispaniam E97

1095 sacrilegium korr. aus sacrilegum V630; sacrilegum W411

1096 sacerdus W411

1097 territoriis V1341

1098 sacrilegium korr. aus sacrilegum V630; sacrilegum V1341

1099 et fehlt V630

1100 exterminare E97

1101 inventa W411

1102 sauo W411

1103 discrimine] discrimine animę W411

1104 animaadverione W411

1105 exterpare W411

1106 a W411

1107 neglexerunt W411

1108 MULTIS W411

1109 querella W411

1110 sancti concilii] sancto concilio W411

1111 credulitatis W411

1112 est fehlt V630

1113 interlinear vel tur V630

1114 considentium korr. aus consedentium V1341

1115 possint W411; possent V630; V1341; E97

1116 sustinere fehlt W411

1117 quasdam W411

1118 hispanię E97

1119 partes W411

1120 interminant W411

1121 fornicationem W411; fornicationis E97

1122 pietatis alieni] nescii pietati W411

1123 numerosos E97

1124 alere E97

1125 pius W411

1126 debeant W411

1127 proli W411

1128 coniugia] coniugia Unde et W411

1129 fetus W411

1130 uxores duxisse] sociari W411

1131 domni W411

1132 occurrendum W411

1133 tantum fehlt W411

1134 facinus korr. aus facimus O93

1135 perquirant W411

1136 eorundem, in quibus sceleris huius immanitas peragitur] haec W411

1137 dolentium W411

1138 ut fehlt W411

1139 eodem W411

1140 querant W411; quaerant V630; V1341; E97

1141 Praecipit korr. aus Praecepit O93; PRECEPIT W411; Praecepit V630; V1341; E97

1142 congregare korr. aus congregari V1341

1143 iteneris O93

1144 hispanię E97

1145 locum W411

1146 episcopus W411

1147 congregent korr. aus congregentur V630

1148 auctores V630; E97

1149 nostri] nostri Recaredi E97

1150 sacerdotalium W411

1151 autumnali] autem natali W411

1152 conveniant korr. aus conveniunt O93

1153 operationibus korr. aus operibus E97

1154 sive korr. aus se O93

1155 honorent W411

1156 Sunt V630

1157 prospectatores W411; perspectatores V630; V1341

1158 regis V630; V1341; E97

1159 ammonitionem korr. aus admonitionem V630; ammonitionem W411; V1341; E97

1160 auribus korr. aus auritibus O93; auditibus W411

1161 principibus W411

1162 nequiverint korr. aus nequiverunt O93

1163 communione] communione se W411

1164 deliberentur W411

1165 per fehlt W411

1166 debeant korr. aus debeat O93; debeat V630; W411; V1341

1167 iudicum W411

1168 succedente V1341; E97

1169 tempore] tempore ut W411

1170 ad fehlt W411

1171 iam non korr. aus iam E97

1172 si in] sive V1341

1173 priore V630

1174 Sic O93

1175 Si quidem] MULTA W411; quidam V630; V1341; E97

1176 omnem auctoritatem] canonum constituta Si

1177 auctoritatem] auctoritatem sic V630; V1341; E97

1178 eius W411

1179 factum est] factum et korr. aus factum W411

1180 est fehlt W411

1181 taliter fehlt W411; taliter] taliter et E97

1182 pręteritum W411; E97

1183 displicet W411

1184 futuro korr. aus futoro W411; futurum E97

1185 ne fiat fehlt W411

1186 prohibetur korr. aus prohibeatur O93; prohibeatur V630; V1341; E97

1187 Sed] Sed et W411

1188 Quia] MULTORUM QUERELLA an constitutionem exegit Quia W411

1189 sacerdotaliter] sacerdotaliter agere E97

1190 neque W411

1191 exactionesque] exactiones W411; E97

1192 diocesis korr. aus dioceses O93; diocesi V630; E97; dioceseis W411

1193 infligunt W411; infligunt, interlinear a E97

1194 ideo E97

1195 censemus fehlt W411

1196 quo E97

1197 iubent episcopos] iubente episcopo W411

1198 ut alia illis quae] aliaque W411

1199 presbyteri V630; V1341; E97

1200 fatigentur V630; W411; V1341; E97

1201 iudicibus V630; V1341

1202 dei fehlt E97

1203 Ii E97

1204 Hi vero] bii vero korr. aus bii W411

1205 locales V630; W411; E97

1206 diocesiani E97

1207 gravari E97

1208 metropolitanum] metropolitanum episcopum E97

1209 quę W411

1210 am Rande de servis aecclesiae O93

1211 Ecclesiarum] QUONIAM COGNOVIMUS in multis civitatibus Ęcclesiarum

1212 fatiri W411

1213 dolemus Propter quod fehlt W411

1214 domni W411

1215 ausos W411

1216 et E97

1217 servis W411

1218 suprascriptorum] supra scriptorium V630

1219 auctorum W411

1220 voluerint korr. aus voluerit V630

1221 efficiatur korr. aus effiatur W411

1222 Qui] RELEGIOSORUM OMNIUM corpora Qui W411

1223 fune W411

1224 cantare W411

1225 pecoribus W411

1226 aut fehlt W411

1227 credere W411

1228 spe] his per W411

1229 famulatus korr. aus famulatum V630; famulatus E97

1230 inpenditur korr. aus impeditur V630; inpeditur W411

1231 nostros W411

1232 cuius W411

1233 resuscitatum V630; V1341

1234 ergo E97

1235 omnes christanos] omnium christianorum W411

1236 relegiosis W411; Religiosis korr. aus Regiosis V1341

1237 omne W411

1238 oportet] oportet et W411

1239 Irreligiosa] EXTERMINANDUM OMNINO EST Inregiosa W411

1240 est fehlt W411

1241 adtende W411

1242 salvationibus W411

1243 invigilant korr. aus invigilent V630; invigilent W411

1244 canticis W411

1245 mala] si bene W411

1246 relegiosorum korr. aus regiosorum W411

1247 perstrepentes fehlt W411

1248 enim W411

1249 ut fehlt W411

1250 hispania V630; E97; ispania W411; V1341

1251 depelletur W411

1252 iudicum a korr. aus iudicum O93

1253 concilio sancto] sancto concilio E97

1254 committitur] committitur EXPLICIUNT CANONES Toletani concilii tercii E97

1255 EDICTUM korr. aus EDITUM V630; EDICTUM] edictum domni Recaredi

1256 CONFIRMATIONE] confirmationem eiusdem E97

1257 dominus] domnus noster W411

1258 Recaredus rex universorum] REX universorum reccaredus V630; V1341

1259 universis E97

1260 nostri W411

1261 potestate W411

1262 consistentibus E97

1263 amatores] Amatores nos V630; V1341

1264 vestri] nos suos W411; nos sui E97

1265 instraurandae V630; instaurandae] in staturam de W411

1266 episcopos V630; W411; V1341; E97

1267 spanie W411

1268 presentandos W411; praesentare V1341

1269 culmine W411

1270 procedentium W411; Procedente V630; V1341; E97

1271 autem fehlt W411

1272 sibi W411

1273 conveniunt V630; W411; E97

1274 correptionem V630; W411; correctionem korr. aus correptionem V1341

1275 maturitatem W411

1276 intelligentiam W411

1277 gratuitate korr. aus gravitate W411; gravitate korr. aus gratuitate V1341

1278 constant esse korr. aus constantes se V630; V1341

1279 Id W411; hoc V630; V1341; E97

1280 hominibus fehlt W411

1281 si qua] quę E97

1282 abto W411

1283 urbe Toletana] urbem toletanam W411

1284 Capitola W411

1285 etenim E97

1286 praesentis W411

1287 clericorum sive quorumcumque omnium] a clericis sive a quibuscumque hominibus E97

1288 corumcumque W411

1289 ecclesiis monasterium korr. aus ecclesiis O93

1290 et fehlt W411

1291 herese W411

1292 non fehlt W411

1293 hii W411; ii E97

1294 fuerunt E97

1295 vel] vel ab V630; V1341; E97

1296 facti korr. aus factis V630

1297 ęcclesię E97

1298 a rege] agere V630

1299 pręsumet V630

1300 inri W411

1301 habeatur E97

1302 ab heresi] habere se W411

1303 heresis V630; V1341

1304 translatis] translatis ut E97

1305 episcopus W411

1306 ut E97

1307 voluerint, continentiam teneant, et quae nubere elegerint, quibus voluerint korr. aus voluerint E97

1308 quorum W411

1309 de fehlt W411

1310 quod qui] quodque W411

1311 tondantur korr. aus tondatur V630; tondant W411; tondeantur E97

1312 ducere de christianis fehlt W411

1313 ditaverint W411

1314 cultura V630; W411; V1341; E97

1315 iudicibus exquirenda sit atque exterminanda; quod quae filium suum necaverint, a sacerdotibus vel a iudicibus] iudicibus exquirenda sit atque esterminanda; quod qui filios suum necaverint, a sacerdotibus vel a iudicibus korr. aus iudicibus E97

1316 sunt W411

1317 esterminanda E97

1318 qui E97

1319 filium suum] filios suos W411; E97

1320 negaverint W411

1321 a fehlt V630; W411

1322 causa fehlt W411

1323 parrochiis W411

1324 vel] vel a V630; V1341; E97

1325 aliqua angaria] angaria aliqua V630; V1341; E97

1326 relegiosorum W411

1327 sint korr. aus sunt W411

1328 ballimathiae V630; E97; balimatie W411; balimathiae V1341

1329 turpia cantica] turpes cantici W411

1330 prohibendi W411

1331 sint E97

1332 solemnia W411

1333 prestriximus W411

1334 perenni korr. aus perenne O93

1335 aurum W411

1336 sanctionem W411

1337 excommunicationis W411

1338 onestiores W411

1339 fuerit V630; V1341

1340 meditatem W411

1341 facultatem V630; facultatum korr. aus facultatem V1341

1342 amittant W411

1343 profutura W411

1344 loci korr. aus locis V630; laici W411

1345 multa W411

1346 exilio W411

1347 deputetur] deputetur SUBSCRIPTIO E97

1348 definivimus E97

1349 iusitani O93; lusitanię W411; lusitanę E97

1350 his W411; E97; his korr. aus eis V1341

1351 urbe Toletana] urbem toletanam W411

1352 interfui korr. aus inter V1341

1353 id est] numero E97

1354 id est LXVIII fehlt V630; V1341

1355 LXVIII] LXVIII susscripserunt W411; LXVIIII E97

© 2004-2006 Karl-Georg Schon
Dieser Text ist urheberrechtlich geschützt. Er steht unter der GNU Free Documentation License.
Demnach dürfen Sie ihn frei weiter verbreiten und bearbeiten, vorausgesetzt Sie nennen den Namen des ursprünglichen Autors und Sie geben auch anderen das Recht den von Ihnen bearbeiteten oder verbreiteten Text unter den gleichen Bedingungen weiter zu verbreiten. Im einzelnen finden Sie Bestimmungen der GNU Free Documentation License unter dem Menüpunkt Lizenz.

Zuletzt geändert am 17.1.2006